دانلود مقاله مشکلات دانش آموزان ( رفتاری ، عاطفی ، خانوادگی ، اختلالات یا بیماری ها )

مقدمه: یکی از واقعیتهای موجود مساله اختلالات رفتاری در بین دانش آموزان است و خانواده نیز به عنوان مهمترین نهاد اجتماعی موثر بر تکوین شخصیت تلقی می شود و حتی این واقعیت را باید پذیرفت که اختلافات خانوادگی تاثیری بسیار سوء بر سلامت روانی کودکان و نوجوانان دارد بطوریکه نتایج مطالعات نشان می دهد افرادی که سطح بالای تعارض والدین را تجربه می کنند بطور معنی داری مشکلات بیشتری را نسبت به افرادی که تعارضات کمتری را تجربه نموده اند دارند و اختلاف در امر تربیت فرزندان می تواند زمینه ساز مشکلات رفتاری باشد (جکینز و اسمیت ، 1991).

همچنین مطالعه نوابی نژاد (1372) نشان می دهد که مشکلات رفتاری از جمله افسردگی ، اضطراب ، کمرویی و ترس در دختران بیشتر از پسران است.

باز مطالعه احدی (1371) نشان می دهد که دانش آموزان پسر بیشتر مرتکب بزهکاری می شوند و مطالعه مکارمی (1371) نیز نمایانگر آن است که روابط خانوادگی و ارتباط عاطفی والدین تاثیر معنی داری بر وضعیت تحصیلی و تربیتی کودکان و نوجوانان دارد.

اما اینکه در شهرستان اردبیل در کدام دوره تحصیلی (راهنمایی و متوسطه) مشکلات رفتاری شیوع بیشتری دارد و از دید دست اندرکاران امر تعلیم و تربیت چه راههایی برای پیشگیری از مشکلات رفتاری کودکان و نوجوانان وجود دارد ، همچنین متغیرهای خانوادگی چون دوگانگی در امر تربیت فرزندان ، مشاجرات والدین ، جدایی والدین ، آزادی بیش از حد و طرد کودکان چه ارتباطی با مشکلات رفتاری دانش آموزان دارد سوالات مطرح شده در مطالعه حاضر بودند.

روش کار برای پاسخ به سوالات مطالعه از دانش آموزان مشغول به تحصیل (64565 نفر) در سال تحصیلی 80-79 در شهرستان اردبیل 1610 نفر با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند ، همچنین از 6012 نفر کارکنان آموزش و پرورش نیز 126 نفر با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند بطوریکه دانش آموزان به پرسشنامه محقق ساخته که عوامل خانوادگی موثر در بروز مشکلات رفتاری را می سنجد و آزمون هفتاد و شش سوالی وودورث که 8 حالت روان شناختی را می سنجد به صورت گروهی پاسخ دادند و کارکنان آموزش و پروش نیز به چک لیست روشهای پیشگیری از مشکلات رفتاری به صورت انفرادی پاسخ دادند.

ضمناً ماهیت موضوع و اهداف مطالعه ایجاب می کرد که از روش تحقیق زمینه یابی و همبستگی استفاده شود.

نتایج نتایج مطالعه نشان داد که شیوع افسردگی در میان دانش آموزان فراوانی بیشتری در مقایسه با مشکلات دیگر دارد و شیوع مشکلات رفتاری در بین دانش آموزان دوره متوسطه نسبت به دانش آموزان دوره راهنمایی بیشتر است.

بین دوگانگی در امر تربیت و مشاجرات والدین به عنوان متغیرهای پیش بینی کننده با مشکلات رفتاری دانش آموزان ارتباط معنی دار وجود دارد و متغیرهایی چون پذیرش کامل و طرد کامل کودکان از جانب والدین با مشکلات رفتاری دانش آموزان ارتباط معنی داری دارد.

یکی از مسائل و مشکلات اساسی نظام آموزشی هر کشوری ، مساله افت تحصیلی است.

این موضوع هر ساله هزینه های بسیار بالایی را دربرداشته و دورنمای پیشرفت و توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی کشورها را مبهم می کند.

مطابق مطالعات انجام شده ، این مشکل هر سال افزایش می یابد و بسیاری از دانش آموزان ابتدایی و راهنمایی ، نمی توانند از پس مواد و محتوای آموزشی طراحی و تدوین شده برآیند یا آنها را در موعد مقرر انجام دهند.

زمانی این مساله اهمیت بیشتری پیدا می کند که بدانیم بسیاری از این افراد توانایی های لازم را برای کسب موفقیت دارند، ولی موفق نمی شوند.

باید به مقوله افت تحصیلی توجه بیشتری کرد تا بتوان با شناخت آن ، توانایی ها و شایستگی های کودکان و نوجوانان را بارور کرد.

افت تحصیلی کاهش عملکرد تحصیلی دانش آموز از سطحی رضایت بخش به سطحی نامطلوب است.

توجه به تعریف فوق نشان می دهد مقایسه و سنجش سطح عملکرد تحصیلی قبلی و فعلی دانش آموز بهترین شاخص افت تحصیلی است.

مشکلاتی که در این ارتباط شایان توجه است ، در ابعاد فرد، خانواده ، مدرسه و جامعه خلاصه می شود.

البته فقط در ذهن و روی کاغذ می توان آنها را از یکدیگر مجزا کرد.

این عوامل ، گاه چنان در هم تنیده اند و کنش متقابل دارند، که تعیین نقش و سهم هر کدام به دشواری امکانپذیر است.

علل فردی مطالعات نشان داده است که حدود 10درصد از موارد افت تحصیلی به علت ناتوانی ذهنی و عدم کشش فرد است.

البته در بسیاری موارد دانش آموزی دوره ابتدایی را که مشکل تحصیلی داشته و با تشخیص کمبود هوش به مراکز مشاوره ارجاع داده اند، پس از ارزیابی دقیق مشخص می شود دانش آموز هیچ ضعف شناختی یا هوشی ندارد و علت یا علل دیگری عامل مساله است.

امروزه دیگر آن اهمیتی را که در گذشته به هوش داده می شد، داده نمی شود و گفته می‌شود هر شخصی با نردبان صفات شخصیتی خود راه تکامل و پیشرفت را طی می کند و آنچه مهم است ، صبر و بردباری و بویژه پشتکار است.

از بین 2 دانش آموز دوره ابتدایی با بهره هوشی مساوی ، دانش آموزی موفق تر می شود و پیشرفت تحصیلی بهتری داد که تلاش و پشتکار زیادتری داشته باشد.

توجه : برای یادگیری و به یاد سپردن هر مطلبی اولین شرط، توجه به آن است.

بدیهی است اگر دانش آموز از هوش بالایی برخوردار باشد، ولی به مطلب یا موضوعی توجه نکند، نمی تواند آن را فراگیرد و علت افت و شکست تحصیلی بعضی دانش آموزان ، ناشی از عدم توجه به معلم و موارد تدریس شده و نیز نداشت متن تمرکز عوامل هنگام مطالعه و انجام تکالیف درسی است.

انگیزه: انگیزه ، به حالتهای درونی فرد گفته می شود که موجب هدایت رفتار او به سوی نوعی هدف می شود و در واقع موتور حرکت هر فردی است.

محققان ، نداشتن انگیزه پیشرفت را یکی از دلایل افت تحصیلی می دانند.

آشفتگی های عاطفی و هیجانی: مشکلات عاطفی و هیجانی دانش آموزان در مقاطع مختلف رشد می تواند باعث افت تحصیلی آنان شود.

فشارهای روانی خاص هر مرحله از رشد می‌تواند باعث اشتغال خاطر، آسیب وارد آمدن به قوای هوشی ، تحلیل انرژی ذهنی ، عدم تمرکز حواس و در نهایت افت تحصیلی دانش آموزان شود.

نارسایی های جسمی: دانش آموزانی که دارای بنیه ای ضعیف هستند از سلامت عمومی کامل برخوردار نیستند، نمی توانند به اندازه کافی کوشش و فعالیت داشته باشند.

این دسته به دلیل داشتن استعداد ابتلا به انواع بیماری ها از پیشرفت درسی باز می مانند.

وجود ضعف در بینایی و شنوایی نیز سبب عقب ماندگی و افت تحصیلی می شود.

ناراحتی های مربوط به مراکز عصبی و ناهماهنگی های حسی و حرکتی نیز در جای خود باعث افت تحصیلی می شوند.

درمیان خانواده روابط و نظام ارزشی خانواده: مهمترین عامل موثر در شکل گیری نگرش دانش آموز دوره ابتدایی نسبت به تحصیل ، خانواده است ؛ این که والدین با دانش آموز و درس و تحصیل او چگونه برخورد کنند و در الگوهای تربیتی خود برای چه نوع رفتارهایی ارزش قائل می شوند، یکی از اجزای اساسی در شکل گیری نگرش دانش آموز نسبت به تحصیل است.

در موارد بسیاری علت افت تحصیلی یا شکست تحصیلی به وجود نگرش های منفی ، تضادها، مساعد نبودن شرایط خانواده از نظر عاطفی ، روانی و...

برمی گردد.مهمترین نقشی که والدین در زمینه پیشرفت تحصیلی فرزندان می توانند داشته باشند، ایجاد محیطی آرام و مساعد برای مطالعه و انجام تکالیف است.

در بعضی مواقع ، والدین ناخواسته و ناآگاهانه نه تنها محیط مساعدی را برای مطالعه فرزندان ایجاد نمی کنند، بلکه اصرار می ورزند دانش آموزان در محلی آکنده از سر و صدا و محرکهای مختلف مزاحم به انجام تکالیف بپردازند، ولی باید توجه داشت یادگیری در شرایطی بهتر صورت می گیرد که در آن محیط آرام است و محرکهای مزاحم ازجمله تلویزیون ، بازی سایر کودکان و سر و صداهای دیگر کمتر هستند.

والدین با اجتناب از ترتیب دادن جشنها و مراسم مختلف یا شرکت در آنها در ایام امتحانات می توانند بر پیشرفت تحصیلی فرزندان خود تاثیر داشته باشند.

والدین می توانند به جای خرید اشیای غیرضروری برای دانش آموزان ، کتابها و وسایل کمک آموزشی تهیه کنند تا از این طریق هم دانش آموزان اوقات فراغت خود را به خوبی بگذرانند و هم به یادگیری آنها کمک شود.

متاسفانه در کشور ما، مطالعه کتابهای غیردرسی و کمک درسی کمتر متداول است ، در حالی که از طریق تهیه این گونه کتابها می توان کمک موثری به فرزندان کرد.

فقر مالی خانواده: یکی از عوامل مهم افت تحصیلی کودک است ، که به طور غیرمستقیم بر پیشرفت درسی او موثر است.

محروم ماندن از غذای سالم و کافی و نداشتن استراحت لازم به علت فعالیت ها و کارهای غیردرسی برای جبران فقر مالی موجب عقب ماندگی درسی می شود.

در کنار این موضوع ، می توان فقر فرهنگی و بی سوادی یا کم سوادی والدین ، فقدان والد یا والدین ، وجود مشاجره و ناسازگاری بین والدین و در نهایت نحوه ارتباط دانش آموز با برادران و خواهران را هم در افت تحصیلی دخیل دانست.

درآموزش چه خبر است؟

گاهی علت افت تحصیلی یا شکست درسی دانش آموز را باید در مدرسه جستجو کرد.

اهم عللی که می توان از این نظر مورد بررسی قرارداد، به شرح ذیل است.

شیوه تدریس معلم: می توان گفت هر دانش آموز به شیوه خاصی مطالب درسی را درک و فرامی گیرد.

وظیفه معلم است که با شناخت دانش آموزان و آگاهی از چگونگی کاربرد شیوه های مختلف تدریس مدل مناسبی برای تدریس انتخاب کند.

گاهی علت افت تحصیلی دانش آموز این است که شیوه تدریس معلم مطابق روش یادگیری دانش آموز نیست.

برنامه درسی مدرسه: گاهی علت افت تحصیلی این است که برنامه درسی طراحی شده از طرف مدرسه مناسب نیست ؛ مثلا دروس نسبتا سخت را پشت سر هم و یا در ساعاتی گذاشته اند که عموما دانش آموزان خسته هستند.

انتظارات و پیش داوری های معلم: معلم در اولین برخورد با شاگردان خود سعی می کند، با پیشداوری خود آینده تحصیلی آنها را مجسم کند.

مطالعات نشان داده است که این قضاوت ها بر میزان پیشرفت و یا شکست دانش آموز در دروس تاثیر دارد، به این صورت که اگر دانش آموزی که نمرات متوسط دارد به یک معلم معرفی کنیم و به او بگوییم تیزهوش است و نمرات درخشانی خواهد آورد؛ خود این دادن نگرش در ارتباط با معلم با دانش آموز تاثیر خواهد گذاشت و باعث پیشرفت درسی وی خواهد شد.نتیجه این که معلمان باید از پیش داوری بویژه از نوع منفی آن بپرهیزند، زیرا خود این امر منجر به شکست او خواهد شد.

شرایط فیزیکی کلاس: گرما یا سرمای بیش از حد کلاس ، نامناسب بودن نظافت و نور کلاس ، سر و صداهای غیرمعمول و تعداد بیش از حد دانش آموزان در کلاس ازجمله عواملی است که ممکن است مشکلات تحصیلی را در پی داشته باشند.

تعویض مکرر معلمان: جابه جایی معلمان در طول سال تحصیلی و ناتوانی بعضی دانش آموزان به منظور سازگاری با روش تدریس و خصوصیات معلم ممکن است بویژه در مقاطع آموزشی پایین تر، منجر به افت تحصیلی شود.

ارزیابی نادرست معلمان از عملکرد دانش آموزان ، کنترل نامناسب کلاس از سوی معلم ، فقدان وسایل کمک آموزشی ، کمبود کتب درسی ، عدم همکاری و ارتباط بین اولیا و مدرسه ، عدم وجود نظم و انضباط در کلاس و مدرسه و کمبود فضاهای آموزشی از دیگر علل موثر در افت تحصیلی دانش آموزان هستند.

اثرات افت تحصیلی افت تحصیلی و مردودی را نمی توان فقط به عنوان یک مشکل فردی مورد توجه قرار داد؛ زیرا ابعاد و پیامدهای ناشی از آن بسیار فراتر و وسیع تر از مسائلا شخصی و فردی است.افت تحصیلی را نباید نادیده گرفت ، زیرا از طرفی بین افت تحصیلی ، مردودی و ترک تحصیل رابطه وجود دارد.

مطالعاتی که به بررسی ارتباط بین مردودی و ترک تحصیل در دوره ابتدایی پرداخته اند، همواره نشان داده اند اکثر دانش آموزانی که تجربه مردودی دارند، عاقبت مدرسه را رها می کنند.

برخی محققان گزارش کرده اند ترک تحصیل کنندگان 5 برابر بیشتر از دیگر دانش آموزان تجربه مردودی دارند.

بنابراین اگر به طور جدی برای کاهش افت تحصیلی و نهایتا مردودی و ترک تحصیل اقدام شود، منابع جامعه خصوصا منابع انسانی، این گنجینه های ملی به هدر نخواهند رفت.

تحصیلی افت تحصیلی و مردودی را نمی توان فقط به عنوان یک مشکل فردی مورد توجه قرار داد؛ زیرا ابعاد و پیامدهای ناشی از آن بسیار فراتر و وسیع تر از مسائلا شخصی و فردی است.افت تحصیلی را نباید نادیده گرفت ، زیرا از طرفی بین افت تحصیلی ، مردودی و ترک تحصیل رابطه وجود دارد.

تلویزیون عامل افت تحصیلی بچه‌ها طبق مطالعات صورت گرفته، تلویزیون یکی از عواملی اصلی افت تحصیلی، چاقی و رفتارهای پرخاشگرانه بچه‌ها است.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی پلیس، به نقل ازخبرگزاری"رویتر"، حاکی است، هرچه بیشتر بچه‌ها اوقات خود را به تماشای تلویزیون اختصاص دهند، از میزان کارآیی فعالیت‌های آموزشی آنها کاسته می‌شود.بر اساس این گزارش یکی از دلایل اصلی چاقی بچه‌‌ها و رفتارهای هنجارآمیز آنها، تماشای بیش ازحد تلویزیون عنوان شده است.این در حالی است که بسیاری از محققان در مطالعات قبلی خود، بر این باور بودند که تماشای بیش از حد تلویزیون در افت تحصیلی بچه‌ها چندان تاثیرگذار نمی‌باشد.

بر اساس مطالعات صورت گرفته توسط موسسات روانپزشکی آمریکا، معلوم شد که تلویزیون بر رشد تحصیلی بچه‌ها کاملا نتیجه عکس دارد.

به طوری که در این گزارش آمده است، بچه‌هایی که دارای اتاق و تلویزیون شخصی می‌باشند، نسبت به بچه‌هایی که دارای اتاق و تلویزیون شخصی نمی‌باشند، در امتحانات استاندارد به دست آمده، از نمره کمتری برخوردار بوده‌اند.

در این گزارش همچنین آمده است بچه‌هایی که دارای رایانه شخصی هستند و بیشتر اوقات خود را پشت رایانه صرف می‌کنند، در امتحانات استاندارد به دست آمده، از نمره بالاتری برخوردار بوده‌اند.طبق برآوردهای صورت گرفته، هر خانواده آمریکایی دارای فرزند، به طور متوسط دارای 3 دستگاه تلویزیون می‌باشد که این امر میانگین ساعات تماشای تلویزیون را به طور چشمگیری افزایش داده است.مقامات پزشکی به همراه مقامات آموزشی آمریکایی در حال حاضر در صددند تا میانگین ساعات تماشای تلویزیون را به روزی 1 الی 2 ساعت کاهش دهند.در این بررسی همچنین آمده است که کودکان زیر 3 سالی که مدام به تماشای تلویزیون می‌پردازند، بعدها در تست‌های استاندارد صورت گرفته در مدارس، از نمره کمتری برخوردار می‌شوند.

این در حالی است که طبق این بررسی، بسیاری از جوانانی که تمایل به تماشای بیش از حد تلویزیون دارند، حتی نمی‌توانند دوران دبیرستان خود را به پایان رسانده و یا وارد دانشگاه شوند.در این مطالعه آمده است که تماشای تلویزیون فقط می‌تواند در سنین 3 الی 5 سالگی آن هم تنها جهت افزایش مهارت خواندن و ارتقاء حافظه کوتاه مدت بچه‌ها موثر واقع شود.تماشای تلویزیون به هیچ وجه در درک مطلب و یا درک ریاضیات نمی‌تواند مفید واقع شود.

نحوه رفتار با سرکشی طبیعی نوجوان وظیفه اصلی نوجوان در فرهنگ ما خارج شدن از زیر سلطه والدین است قبل از رسیدن به نوجوانی میتوان روش ارتباط با والدین .

او باید به تنهائی وابستگی ارتباطی دوران کودکی را ترک کرده و کنترل زندگی خود را به صورت مستقل بدست آورد .

این فرایند با یک مقدار معینی از طغیان طبیعی مبارزه طلبی نارضایتی پریشانی بی قراری ودمدمی مزاجی همراه است.

هیجانات معمولا در سطح بالائی نشان داده میشوند ونوسانات خلقی در این دوره معمولی است.

سرکشی نوجوان معمولا در سن 12 تا14 سالگی شروع میشود .

در بهترین شرایط محیطی این برای حدودا دو سال ادامه پیدا میکند .البته این غیر عادی نیست برای این مرحله که برای 4 تا سال دوام داشته باشد .

راه حل: راهبردهای زیر میتواند به شما و نوجوان در این دوره بحرانی کمک کند .

با نوجوان خود به عنوان یک دوست بزرگسال رفتار کنید .در زمانیکه کودک شما 12 ساله است کارهائی را با او شروع کنید کار کردن در رشد انواع ارتباطی شما دوست دارید با او داشته باشید وقتی که او یک بزرگسال است .با او به روشی رفتار کنید که دوست دارید وقتی او بالغ شد انگونه با شما برخورد کند .

در واقع هدف رابطه متقابل ، حمایت و صمیمیت با هم است .تلاش در جهت ارامبخشی ، گفتگوی غیر جدی در طی فعالیتهای تقسیم بندی شده مانند دوچرخه سواری ، پیاده روی ، خرید کردن ، بازی کردن ، رانندگی ، پختن ، کار کردن و موقع صرف غذا .رفاقت با نوجوان شما تسلیم شدن رفتارها و ارزشهای شما با هدف کسب محبوبیت او نیست .هرچند تحسین و اعتماد دادن به او کمک میکند به سختن عزت نفس او .تشخیص و تایید اخساسات او با گوش دادن دقیق و تفسیر بدون قضاوت گفته های او .به خاطر داشتته باشید که این گوش دادن به این معنی نیست که شما قصد دارید مشکلات نوجوان خود را حل کنید .

روش رفاقت بهترین پایه برای امور خانوادگی است .

از انتقاد در باره موضوعات ناموفق اجتناب کنید .

اغلب روابط منفی والد – نوجوان به علت انتقاد زیاد والدین از نوجوانشان به وجود می آید .یک مقدار زیادی از رفتارهای اعتراضی ( که به صورت مخالفت جوئی است ) نوجوان صرفا انعکاس میل او برای همنوائی با گروه همسالان در تجارب جاری است .وارد شدن در گروه همسالان یکی از مراحل ضروری برای رشد نوجوان است .لباس پوشیدن ، گفتگو و فعالیتهای متفاوت از بزرگسالان به نوجوان شما برای احساس استقلال از شما کمک میکند .همانطور که به تنهائی پشت سر شما میخواهد بگوید .

تلاش کنید که از انتقاد کردن در مورد لباس موی سر آرایش ، موسیقی دوستان تفریحات مورد علاقه .

دکور اتاق استفاده از وقت آزاد ، استفاده از پول ، بیان ، قیافه یا دین وفلفسه اجتناب کند.

به نوجوان اجازه دهید در مقابل موانعی که اغلب به صورت آزمایشی در مقابل دیگر امور پیش می آید سرکشی نماید .

مانند استفاده از دارو ، ولگردی ،دزدی از مغازه ها.

تنها در صورتی مداخله کنید که رفتار نوجوان شما خیلی مضر ، نامشروع یا تجاوز از درستکار ی باشد .

شما بیشتر در باره رفتارهای عجیب و نا آزموده صحبت کنید .

که آنها برای مدت زیادی مخواهند پایدار بمانند .

به نقشهای اجتمائی و آموزشهای مسئولیت پذیری خارج از خانه اجازه دهید .

نوجوان شما از طریق آزمایش و خطا یاد بگیرد .همانگونه که او تجربه میکند ، او میخواهد مسئولیت تصمیم و اقدام خود را به عهده بگیرد والدین تنها در صورتی میتوانند با صدای بلند با او صحبت کنند که نوجوان برای انجام چیزهای خطرناک و غیر قانونی رفته است .در غیر این صورت آنها باید اعتماد کنند به او برای خود انضباطی خودش .

فشار از طرف همسالان او برای رفتار پاسخگو و درسهای یاد گرفته شده از نتایج فعالیتهایشان (مثل ضربات مدرسه ) قانون کنترل منع آمد ورفت در ساعات دیر وقت شب در شهر میتواند کمک کند یک نیاز مدرسه میتواند برای توجه دقیق میتوند تاثیر بگذارد وقتی که نوجوان شما به رختخواب میرود .پایه تحصیلی مدرسه معمولا تعیین میکنند تکالیف یا جنبه های دیگر کارهای مدسه را .شما میتوانید روشن کنید حمایتهایتان را نقشهائیی که نفوذ کردهاند بوسیله مدرسه و اجتماع .

اگر نوجوان شما عادت به کارهای بد دارد او میخواهد کار شغلش را گم کند .اگر او یک فقیر را از دوستانش انتخاب میکند او میخ.اهد در میانمشکلات اعتماد شکسته شده خود را کسب کند اگر او تمرینات سخت را برای یک ورزش انجام نمی دهد .او میخواهد توسط تیم و معلم ورزش برای انجام بهتر کار تحت فشار قرار گیرد .اگر او در آمد و پول جیبی خود ر تلف میکند او میخواهد به پایان برساند پولش را قبل از پایان ماه اگر نوجوان شما به صورت اتفاقی در باره مشکلاتش پرسید .سعی کنید با ملاطفت و همدلی و به صورت خلاصه و بیطرفانه برای او توضییح دهید .

پرسش بعضی از سوالت در باره افکاری که در باره ریسکهای اصلی است سوال میکنند .پس تذکراتتان را با یک توضیحی همانند آیا آنچه که شما فکر میکردید بهتر است .

پایان دهید .نوجوانان نیاز دازند تا فرصتی پیدا کنند برای یاد گیری اشتباهاتشان قبل از اینکه آنها خانه را ترک کنند و بتوانند مشکلات خود را بدون حضور یک سیستم همیشه حمایت کننده حل کنند .قوانین منزل و عواقب شکستن آنها را برای او روشن کنید ‌( توضییح دهید .) شما حق دارید و مسولیت دارید که برای منزل و دارائیهایتان قوانینی بسازید نوشتن آنها از سوء تفاهم جلوگیری میکند .علائق نوجوان میتواند تحمل شود در داخل اتق خودش .اما آنها نیاز ندارند که اعمال نفوذ شود در محل اتاق استراحتشان .

شما میتوانید صدای بلند موسیقی و آمدن صدای تلفن را بعد از ساعت 10 شب ممنوع کنید .این دخالت کردن در جهت هماهنگی و یا خوابیدن دیگران است .شما باید به دوستان نوجوانتان در خانه خوش آمد بگوئید اما توضییح دهید قوانین اساسی را در باره مهمانی و جائیکه آنها میتوانند بخورند نوجوان میتواند به عهده گیرد مسئولیت پاک کردن اتاق خودش را و شستن ظرفها و اتو کردن لباسهایش را .

شما باید تاکید کنید بر پاکیزه بودن لباسها و دوش گرفتن کافی برای جلوگیری از بوی بدن .

شما باید تصمیم بگیرید که ماشینتان دوچرخه تان دوربینتان رادیو ، تلویزیودن لباسها یا دیگر وسایل را به نوجوانتان قرض بدهید .به همین دلیل نتیجه شکستن قوانین منزل شمال از دست دادن تلفن ، تلویزیون ، استریو ، و امانت دان ماشین میشود .کار کردن برای پول برای جبران و جایگزینی خسارت شرطی است که اغلب مناسب است .

بطور نادری شما ممکن است نیاز داشته باشید که اصول نخستین را یاد بدهید به کودکتان برای یک روز یا یک هفته .

استفاده از گفتگوی خانوادگی برای بحث در باره قوانین منزل .

بعضی از خانواده ها در میابند که این مفید است که یک نشست کوتاهی را بعد از نهار یا یک بار در هفته داشته ابشند داشته باشند .

در این زمان نوجوان میتواند در باره تغییرات در قوانیین منزل یا رشد مسائل خانواده که علت مشکلات هستند نظر دهد .شما اغلب میتوانید رشد دهید مسائلی را که ارتباط دارد با شما همانند درخواستهای شما برای کمتر بیرون رفتن او از خانه و اینکه شما نیاز به بحث در مورد کمک کردن به او دارید اتحاد خانواده اغلب کارکرد بهتری دارد اگر به صورت دمکراتیک تصمیم بگیرند .هدف از مذاکره یک پیروزی دو جانبه است در فضائی که هیچ کس در آن احساس تقصیر و گناه نکند .اما ما یک مشکل داریم .چگونه ما میتوانیم آن را حل کنیم .

به نوجوانی که در حالت خلقی بدی است فرصت بدهید .

وقتی که نوجوان شما در حالت بد خلقی است .او معمولا نیاز دازد که در باره آن با شما صحبت کند .

اگر نوجوانن برای طرح یک مشکل با هر کسی گفتگو کنند .

این معمولا از رفقا بریده است و کلا لازم است به نوجوانتان فرصتی بدهید و او را در این زمان تنها بگذارید .

لاین بد ترین زمان است برای صحبت کردن با او در باره موضوعی دلپذیر باشد یا به هر شکل دیگر .

استفاده از پغام خشن: من؛ بعضی گفتگوها غیر طبیعی هستند .ما میخاهیم که نوجوانمان بیان کند خشم خود را در میان صحبتهایش و مبازره طلبی دیدگاه های ما در یک روش منطقی .

ما نیاز داریم به گوش کردن انتظار است نوجوان شما در حال حاضر یک حالت احساساتی داشته و حتی احمقانه باشد .اجازه بدهید حرفهایش را بزند اما نپذیرید که از حرفهای اهانت آمیز استفاده کند .

مانند اینکه فریاد بزند شما یک احمقی .بر عکس یک نگرش منفی این به معنی چشم پوشی نیست .شما میتوانید واکنش نشان دهید با یک توضیح مشابه ؛ این واقعا برای من قابل تحمل نیست برای من وقتی شما مرا خار کنید یا به سئوالات من جواب ندهید .

جملاتتان را در یک حالت غیر عصبانیت بکار ببرید حتی با این وجود شما بطور مشروع عصبانی شوید .اگر نوجووان به خصومت خود ادامه دادبه صحبتهای ناشایست .

شما اتاق را ترک کنید .به روی او فریاد نزنید .زیرا این نوع رفتار پذیرفتنی نیست .شما میتوانید از بعضی رفتارهای خشن به وسیله مدل نقش دهی با ادب ، مخالفتهای سودمند و توانئی برای معذرت خواهی .

نقش مشاور درامورتحصیلی وتربیتی دانش آموزان اسان تنها موجودی است که با همنوعان خودبدنبال نظر می پردازد وبرای شناخت وحل مشکلات خود با آنان مشورت وازراهنمایی آنان استفاده می کند .راهنمایی ومشورت درطول زندگی آدمیان مطرح بوده وآنان باکسانی که مورد قبول واعتمادشان بوده مشورت می کرده اند .باتوسعه علوم انسانی ورشدعلوم رفتاری به راهنمایی ومشاوره به عنوان شاخه ای مستقل ازعلوم رفتاری توجه شد.

امروز راهنمایی ومشاوره به صورت حرفه ای یاورانه برای کمک به افرادی است که دررشد،سازگاری ،تصمیم گیری،روابط خانوادگی،مهارتهای اجتماعی وشیوه زندگی مشکلاتی دارند ومشاوره به این افراد کمک می کند تاراه حل مناسبی برای مشکلات بیابند.

تاریخچه راهنمایی ومشاوره: دربین ممالک صنعتی،امریکای شمالی نخستین کشوری است که درآن مراکز ویژه راهنمایی ومشاوره تأسیس شده وازمیان افرادی که نخستین بار به ایجاد مرکز راهنمایی در آن سرزمین اقدام کرده اند باید از فرانک پاستور نام برد که درسال 1908 اولین مرکز راهنمایی راکه درحقیقت مرکز راهنمایی حرفه ای بود درشهر بوستن تأسیس گردید.سال 1332 را می توان مبدأ شروع راهنمایی به معنی خاص آن در کشور خود بدانیم درسال 1334 دراداره مطالعات وبرنامه ها دایره ای بنام دایره تحقیقات روانشناسی بوجود آورد که به تهیه برخی تستهای هوش وسنجشهای روانی مبادرت کردوسرانجام کنگره های منعقده درتابستانهای 37 و38 راهنمایی درمدارس راامری ضروری تشخیص دادومرکزراهنمایی در اداره کل تعلیمات متوسطه بوجود آمد.

درسال 1347 اداره کل آموزش راهنمایی تحصیلی دروزارت آموزش وپرورش تأسیس گردید ودرسال 59 طی بخشنامه ای برنامه راهنمایی ومراکز مشاوره وراهنمایی تعطیل گردید.

از ابتدای سال 67 ضروریت وجود مشاورین درمدارس احساس شد ومجدداً این رشته شروع به جذب دانشجو نمود.

ضروریت فعالیتهای راهنمایی ومشاوره درمدارس: یکی از نهادهای اجتماعی نهاد آموزش وپرورش است که مسئولیت مهمی درتربیت کودکان ،نوجوانان وجوانان بر عهده دارد .نگاه گسترده به نقش آموزش وپرورش به عنوان عاملی مؤثر در فعلیت بخشیدن به امکانات بالقوه وذاتی افراد انتقال اندوختهء تجارب گذشتگان ارائه ارزشهای مطلوب،افزایش معلومات وایجاد مهارتهای لازم درافراد برای زندگی وبالاخره تسهیل مسیر حرکت وجودی آدمی به سوی کمال،اهمیت این نهاد اجتماعی را بیش ازبیش نشان می دهد.

گسترش کمی آموزش وپرورش نشانگر گرایش واستقبال همگان به اثر بخشی این نهاد وگسترش کیفی آن ناشی ازتوسعه معارف ،علوم ورشد بی وقفه تکنولوژی است که این دو بر پیچیدگی وظرافت جریان آموزش وپرورش افزوده است.بنا براین برای تحقق اهداف تعلیم وتربیت ورشد شخصیت کودکان ونوجوانان باید ازخدمات راهنمایی ومشاوره بخوبی استفاده کرد.

نقش راهنمایی در آموزش وپرورش افراد به حدی است که عده ای ازصاحب نظران آن را به نوعی تعلیم وتربیت گفته اند وبعضی راهنمایی راتسهیل کننده جریان تعلیم وتربیت میدانند.

اگر تربیت را به معنی نشو ونمادادن،زیاد کردن ،برکشیدن وبه حداعتدال سوق دادن آدمی بدانیم واگر تعلیم رارشددادن آدمی درتسهیل کنندهء جریان رشد وکمال آدمی خواهیم یافت.

مهمترین عواملی که درضرورت فکرراهنمایی ومشاوره وتوسعه آن درنظامهای آموزش وپرورش موءثر بوده اند عبارتند از: 1- توجه به اصالت کودک وآموزش وپرورش وی 2- وجود تفاوتهای فردی دردانش آموزان وضرورت شناخت وتوجه به این تفاوتها درامرآموزش وپرورش 3- وجود استعدادهای عمومی واختصاصی دردانش آموزان وضرورت شناخت وپرورش تدریجی وسنجش آنها 4- رشد جمعیت وافزایش گرایشهاوعلاقه مندی به تحصیل درسطوح مختلف وگسترش علوم وتکنولوزی 5- تراکم وتنوع واحدهای درسی دررشته های تحصیلی وضرورت انتخاب مناسب 6- توسعه مشاغل وحرفه وضرورت انتخاب شغل مناسب 7- تغییرنگرشها وارزشهانسبت به انتخاب رشته های تحصیلی وانتخاب شغل 8-گسترش نیازهای جامعه به نیروی انسانی درسطوح مختلف مهارت 9- وجود مسائل ومشکلات جسمانی،عاطفی،اجتماعی،رفتاری،تحصیلی وخانوادگی دردانش آموزان راهنمایی درنظام آموزش وپرورش دونقش راایفا می کند: 1- کمک به فرد فرد دانش آموزان به منظور سازگاری با محیط،حل مسائل ومشکلات شخصی ،بروز وظهور استعدادها ورشد وتکامل آنان 2- کمک به دانش آموزان درانتخاب مناسبترین راه ازنظر رشته های تحصیلی وانتخاب مناسب شغلی وبرنامه ریزی وآمادگی برای زندگی خدمات راهنمایی: 1-خدمات اطلاعاتی:منظور از این خدمت عرضه اطلاعات نظام یافته ای است تا دانش آموزان بتوانند آگاهی کافی نسبت به برنامه های درسی،رشته های تحصیلی،مقررات وآئین نامه های امتحانی،امکانات آموزشی،حرفه ای وشغلی بدست آورند.تاازروی بصیرت راهنمای مناسب راانتخاب کنند.عرضه اطلاعات لازم درزمینه روشهای صحیح مطالعه ویادگیری دروس درمدرسه ،اهمیت وارزش علم آموزی،اهداف وانگیزه های تحصیلی،آداب وروشهای برخورد انسانی درمحیط مدرسه،نوع مسایل مشترک دانش آموزان وچگونگی برخورد،مسایل وشیوه های تقویت اراده وراههای خودسازی درمدارس بسیاربجا وضروری خواهد بود.

2- خدمات مشاوره ای: هدف از این خدمت درمدارس برقراری ارتباطی اساسی بین دانش آموزان ومشاوران است .

خذمات مشاوره ای خودشناسی دانش آموزان راتسهیل می کند ودانش آموزان رایاری میدهد تاازطریق ترکیب وتطبیق اطلاعات مربوط به خود ومحیط ،مشکلات خودرا باز یابندوحل کنندوبه تصمیم گیری مناسب بپردازند این امر مستلزم وجود مشاورانی است که برای این مهم تربیت وآماده شده اند تا دانش آموزان را درحل مشکلات واتخاذ تصمیم های معقول ومناسب یاری دهند.

مشاوران رکن اصلی وپایه اساسی برنامه راهنمایی هستند.فرادی که براساس دانشهای نظری وتجارب علمی صلاحیتهای همه جانبه رابرای کمک به دانش آموزان ورفع مشکلات متعددومتنوع آنان باید داشته باشند مشاوران مدارس باید علاقه مند به دانش آموزان وآگاه به مراحل رشد وتربیت آنان،واقف به اصول ومبانی روانشناسی،تعلیم وتربیت وجامعه شناسی وقادربه بهره مندی ازاصول وفنون راهنمایی ومشاوره ودارای تجربه کاری باشند.

مجموعه تلاش وکوششهایی که به شناخت استعدادها ورغبتهای دانش آموزان منجر میشود یاآنانرا درانتخاب رشته های تحصیلی ویا شغلی ورفع مشکلات شخصی وسازشی یاری می دهد جزووظایف مشاوران به حساب می آید.

برنامه راهنمایی ومشاوره درمدارس متوسطه در سه بعد تحصیلی،شغلی وتربیتی انجام می گیرد.

نقش مشاوردرمدارس: مشاوران باتسهیل جریان رشد همه جانبهء فرد،آموزش مهارتهای زندگی فردی ،اجتماعی ،کاهش وحذف موانع رشد،خودشناسی ومحیط شناسی وارائه سایر خدمات یاورانه ،روانشناختی درمدارس نقش بسیارحساسی دارند.عمده ترین اهدافی که می توان ازطریق خدمات راهنمایی ومشاوره به آنها دست یافت عبارتند از: الف: رشد وتوسعه قوای فکری ومعنوی وعقلی دانش آموزان: 1- ایجاد پیشرفت درکسب مهارتهای مطالعه 2- راهنمایی دانش آموز برای انتخاب رشته های تحصیلی 3- طرح ریزی برای انتخاب دروس،برای ادامه تحصیلات 4- ترغیب دانش آموز برای بهره برداری خویش بینانه وخلاقانه از نیروی خویش ب: رشد وتوسعه مهارتهای شغلی وحرفه ای دانش آموز: 1- یاری کردن دانش آموزان تا ازتوانائیهاوعلائق حرفه ای خویش آگاه شوند.

2- یاری کردن دانش آموزان تا ازموقعیتها وفرصتهای استخدامی وشغلی جامعه مطلع شوند.

4- یاری کردن دانش آموزان تا بر اساس شناسایی خویشوفرصتهای حرفه ای به توسعه وپیشرفت در حرفه وشغل خود بپردازدوطرحها وتصمیمات خود را مؤثر سازد.

ج: رشد وتوسعه شخصیت دانش آموز: 1- یاری کردن دانش آموز تابرای خود به عنوان عضوی از جامعه احترام قائل شود.

2- یاری کردن دانش آموز تادرایجاد روابط ومناسبات متقابل داری شایستگی شود.

3- همکاری با معلمان درتدارک محیط سالم ومساعد درکلاس تا به رشد روانی دانش آموزان کمک شود.

4- ارتباط با والدین به منظور ایجاد شناخت رفتارهای طبیعی ونیازمندیهای روانی جوانان.

نقش مشاور درامور تحصیلی: دانش آموزان درجریان تحصیل با مشکلات زیادی مواجه می شوند که مشاور می تواند دررفع این مشکلات کمکهای مؤثری به دانش آموزان ارائه دهد که پاره ای ازاین مشکلات را می توان به شرح زیر شمرد.

1- ضعف پایهء تحصیلی: در مورد چنین دانش آموزانی مشاور باید برای فراگیری دروس پایه از نقطه ای که ضعف دارد برنامه ریزی کند ویا کمک خانواده ضعف پایه اورا جبران کند.

فشار آوردن ووادار کردن دانش آموز به زحمات شبانه روزی درسطح بالای تحصیلی بدون توجه به پایه بی فایده است .آماده کردن دانش آموز واولیای وی برای چنین برنامه ای نیاز به جلسات مشاوره ای دارد که متولی آن مشاور مدرسه است.

2- کمبود یانبود انگیزه تحصیلی:دانش آموزانی وجود دارند که ازنظر هوشی درحد طبیعی وظرفیت لازم برای یادگیری را دارند،اما انگیزه ای برای درس خواندن ندارند.

درمورد اینگونه دانش آموزان که تعدادشان نیز کم نیست مشاورباید علت تنبلی راحستجو وبرای درس خواندن آنها ایجاد انگیزه کند.تشویق کردن به انحای مختلف،ایجادزمینه های موفقیت برای دانش آموز،اورا به هنگام تائید کردن ودرمجموع به کار بردن انگیزه های طبیعی می تواند کارسازباشد.

مشاوران با همکاری سایر عوامل آموزشی وپرورشی می توانند درسه سطح پیشگیری اولیه ثانویه وثالث اقدام به فعالیت نمایند.

مدرسه مکان مناسبی برای اجرای برنامه های پیشگیری ازمشکلات روانی عاطفی است وبخش مهمی ازرسالت مدرسه به آموزش سازگاری عاطفی فرد درزندگی اختصاص دارد.لذا مدرسه بهترین فضا وفرصت برای آموزش ترویج شیوه های سازگاری صحیح درزندگی فردی واجتماعی است .مشاوران دربعد پیگیری اولیه با آموزش مهارتهای زندگی وبا ارائه خدمات راهنمایی مشاوره واطلاع رسانی در زمینه های تربیتی،تحصیلی وشغلی وتسهیل روند ارضای نیازهای اساسی دانش آموزان،ازجمله شکوفایی استعدادهاوتوانمندیها،احساس خود ارزشمندی واعتماد به نفس، خود شناسی وارتقای سلامت روانی آنان نقش مؤثری را ایفا می کند .اینگونه خدمات ازطریق تدریس درس مهارتهای زندگی درقالب ساعت پرورشی،اجرای آزمونها وانجام فرایند هدایت تحصیلی واطلاع رسانی شغلی وآموزش فرایند برنامه ریزی تحصیلی وطرح ریزی شغلی درفرصتهای مناسب اجرا می شود.

نقش مشاوران درتأمین بهداشت روانی دانش آموزان: دانش آموزانی از سلامت روانی برخوردارهستند که اولاٌ خودرا فردی ارزشمند وقابل احترام بدانند وبه توانائیهای خود اطمینان داشته باشند.ثانیا بتوانند بدون دغدغه خاطر وناراحتی با واقعیات زندگی مواجه شوند وکل وجودشان را همانگونه که هست بشناسند وبپذیرند،ثالثاٌ با ارامش خاطر واحساس امنیت وبا شوق وامید زندگی کنند.دانش آموزی که با بحران ومشکل روانی مواجه است توانایی ایستادگی دربرابر فشارهای وارده را ندارد ودرحل مشکلات به طور منطقی وسنجیده عاجز است وتعادل روانی بهم خورده ای دارد .چنین دانش آموزی جهت حل مشکل وبرقراری تعادل به مشاوره نیاز دارد.

مشاورین ازعوامل مؤثر تأمین بهداشت روانی دانش آموزان درمدارس می باشند.استفاده ازخدمات راهنمایی مشاوره درآموزش وپرورش درنهایت تأمین بهداشت روانی دانش آموزان منجر می شود.وبهداشت روانی بهترزیستنٌ وسلامت فکر وبهبود روابط اجتماعی ضرورت دارد.هدف اصلی بهداشت روانی تأمین سلامت فکر وروان و سالم سازی محیط فردی و اجتماعی است .

مشاور بی آنکه کسی را به دوش بکشد یا به پیش و پس براند چشم انداز تازه ای را به ماجراهای ذهنی می گشاید چشم انداز و نگاهی که به ادمی مجال زیستن می دهد و فرصتب فراهم می کند تا فرد خودش را در ذهنش بازسازی کند و قدرتی را دراختیار فرد می گذارد تا با بهره گیری از آن نوع جدیدی از حضور را در پهنه روابط بین فردی تجربه کند .

افزون بر این مشاور وظیفه نظارت بر خویش را نیز بر دوش می کشد .

بخشی از مهمترین فعالیتهای اجرایی که مشاوران می توانند در تامین بهداشت روانی دانش اموزان انجام دهند عبارتند از : 1- شناخت محدودیتهای روانی - فیزیکی دانش اموزان 2- ایجاد ارتباط صحیح و اصولی بین دانش اموزان و اولیای مدرسه 3- فراهم اوردن فرصت مناسب برای دانش اموزان به منظور خودشناسی و یادگیری روشهای حل مساله و تصمیم گیری 4- مصاحبه های فردی برای شناخت مشکلات دانش آموزان و راهنمایی آنها 5- برگزاری جلسات مشاوره فردی و گروهی با دانش آموزانی که مشکلات تحصیلی و خانوادگی و شخصی دارند .

6- تشویق دانش آموزان به همکاریهای اجتماعی 7- ایحاد هماهنگی بین فعالیتهای خانه و مدرسه به منظور بهبود وضعیت تحصیلی و رفتارهای دانش آموزان 8- برگزاری جلسات مستمر بحث و گفتگوبا دانش آموزان و تلاش در جهت حل مسائل و مشکلات آنان 9- تشکیل جلسات مشاوره با خانواده و یاری دادن والدین برای رفع مشکلات دانش آموزان به شیوهای درست 10- ارزیابی نیازها و بررسی مشکلات دانش آموزان در زمینه مسائل شخصی -خانوادگی -اجتماعی -تحصیلی-اخلاقی و انضباطی 11- تنظیم و اجرای برنامهای آموزشی در زمینه های رشد و پیشگیری و درمان مشکلات 12- همکاری با معلمان و کمک به آنان در حل و فصل مشکلات دانش آموزان و شرکت درشوراهای مدرسه 13- انطباق دانش آموزان با محیط مدرسه -معلم و دروس و ایجاد انگیزه های مناسب برای درس خواندن و عدم احساس ناتوانی درموارد شکست تحصیلی با نگاه جامع به اهداف و وظایف آموزش و پرورش- تفکیک و مرز بندی دقیق بین راهنمایی و مشاوره تحصیلی با سایر ابعاد راهنماییو مشاوره ازجمله راهنمایی و مشاوره تربیتی - شغلی و حرفه ای اصولی و منطقی نیست .مشکلات دانشآموزان زنجیره ای از عوامل فردی و اجتماعی است که نیازمند دیدی جامع نگرو نظام مند به استعدادها و توانائیهاو علائق- شخصیت - ساختار و وضعیت خانوادهو سایر متغیرهای محیطی است .

مشاور مدرسه با آگاهی از ارتباط تنگاتنگ مشکلات تحصیلی با زمینه های روانی -اجتماعی دانش آموزان , با استفاده از متون و روشهای راهنمایی و مشاوره از طریق- شیوه هایمختلف فردی گروهی و خانوادگی به دانش آموزان کمک می کند تا با بررسی های همه جانبه مشکل بتوانند راه حل یا راه حلهای مناسب را انتخاب و برای اجرای آنها برنامه ریزی نمایند و در نهایت عملکرد دانش آموزان در ابعاد مختلف بهبود یابد .