میزان وفور حوادث (Accident frequency rate) (AFR)
عبارت است از نسبت حوادث اتفاق افتاده در یک زمان معین(معمولاً یکسال) بر مجموع ساعات کار کل کارگران در همان زمان ضربدر یک میلیون
106 * تعداد کل حوادث در زمان معین
مجموع ساعات کل کلیه کارگران در همان زمان
AFR______________________________ =
میزان شدت حوادث Accident severity rate (ASR)
میزان شدت حادثه یا بسامد شدت حوادث از تقسیم حاصل ضرب مجموع ساعات از دست رفته به علت حادثه در زمان معین در هزار بر مجموع کل روزهای کار کارگران در همان زمان
1000 * کل ساعات از دست رفته بعلت حادثه در زمان معین
مجموع کل روزهای کار کارگران در همان زمان
ASR_________________________________ =
میزان شیوع حوادث (Accidents incidence rate) یا (AIR)
از طرف سازمان بین المللی کار برای کشورهایی که محاسبه میزان وفور و شدت حوادث بعلت نداشتن اطلاعات لازم در مورد مجموع ساعات کار کلیه کارگران و ساعات از دست رفته بعلت حادثه مقدور نیست محاسبه و این میزان توصیه گردیده که از تقسیم مجموع تعداد حوادث در یک زمان ضربدر هزار به تعداد کل کارگران در همان زمان بدست میآید.
1000* تعداد کل حوادث در زمان معین
جمع کل کارگران
(AIR)___________________________ =
با توجه به اینکه اهمیت هر حادثه بستگی به نتایج حاصله از آن دارد لذا با جمع آوری اطلاعات لازم محاسبه میزانهای(AFR) (ASR) (AIR) و دانستن اینکه افراد دچار حادثه چند نفرند، درجه از کار افتادگی هر یک چه اندازه است، از کار افتادگی بصورت دائم یا موقت است؟ در مدت معین در یک کارگاه چند حادثه اتفاق افتاده است و چقدر نیروی کار به هدر رفته است؟ می توان پیشگیریهای لازم جهت جلوگیری از بروز حوادث در صنایع مختلف را پی ریزی نمود.
طبق جداول استاندارد سازمان بین المللی کار میزان شاخص های سه گانه بطور کمی بدست آمده و بصورت کیفی نشان دهنده وضعیت ایمنی کارگاهها می باشند .
اگر ASR و ASR و AIR
اگر ASR و ASR و AIR
اگر ASR و ASR و AIR
اگر ASR و ASR و AIR
اگر ASR و ASR و AIR
بین 0- 10
بین 10-50
بین 50-100
بین 150-100
بیشتر از 1000
وضعیت ایمنی بسیار خوب و عالی است
وضعیت ایمنی خوب است.
وضعیت ایمنی
ضعیف و بحرانی است که بایستی چاره اندیشی و اقدام جدی در جهت ایمن سازی محیط کار و کارگران بعمل آید.
ریسک بالا و غیرقابل قبول است و بایستی بطور اضطراری تصمیم گیری و از روند فعلی کار جلوگیری شود. و تا ایمن سازی محیط کار و کارگران کارگران حق هیچ گونه فعالیتی ندارند.
تجزیه و تحلیل آمار حوادث سه ماهه اول سال 1385
از نظر تعداد حوادث در سه ماهه اول سال 1385 معادل 5 ماهه آخر سال 84 حوادث وجود داشته است که خود چند دلیل دارد.
1-افزایش شرکتهای پیمانکاری جدید. پیمانکاران نصاب. جهاد تحقیقات سپاهان- جهاد تحقیقات صنعت ایران نصب ماشین- پیمان پی- شرکت امکان گستر و شرکت سیمان پی همگی با پرسنل جدید و تازه وارد به تعداد پرسنل قبلی سایر شرکتها افزوده شده بعلاوه اینکه این شرکتها افزوده شده بعلاوه اینکه این شرکتها به دلیل عدم آموزشهای ایمنی به پرسنل خود و عقب ماندن از برنامه های و دستورالعملهای ارائه شده به شرکتهای قبلی و عدم تطابق در محیط کار(کارخانه پیمان آبیک) بوده و حتی در ارائه آمارها و گزارش مسالئل ایمنی نیز مشکلات زیادی داشته اند.
2-بیشترین تعداد حوادث در شرکتهای سیویل دز و شرکت عمران مارون بوده که دلیل وجود حوادث متعدد در این شرکتها نیز به دلایل ذیل بوده.
- الف: به دلیل افزایش حجم کاز و بار کاری زیاد بر پرسنل این دو شرکت و انجام کار در دو شیفت صبح و شب
- ب: افزایش تعداد کارکنان در بخشهای اجرائی قاعدتاً این کارگران در معرض خطرات بیشتری قرار گرفته اند.
ج- به دلیل افزایش ارتفاع جبه های کاری در لنگرگاههای تحت پوشش شرکت سیویل دز و عمران مارون در پروژه های سیلوهای افزودنی مواد خام- آسیاب مواد خام جدید- سیلوی هموژن و پیش گرمکن جدید و پروژه تغذیه کوره و سیلوی افزودنی کیلنکر و سیلوی برگشتی کلینکز طبیعتاً کارگران شاغل در معرض خطرات بیشتری نسبت به ماههای گذشته دارند. نصب قطعات فلزی سقف انبار خاک و...
د- ثبت شبه حوادق ها و حوادث بسیار حزئی و لحاظ کردن آنها در آمار حوادث سه ماهه اول سال 85 نیز دلیل دیگری برای افزایش حوادث ناشی از کار در این مدت می باشد.
ه : دلیل پنجم افزایش تعداد حوادث ناشی از کار در شرکت سیویل از عدم تأمین وسایل حفاظت فردی جهت کارگران جدید الورود(و پروژه آسیاب مواد خام و... و عدم نظارت مسئولین ایمنی کارگاه های شرکت سیویل دز که در اثر اوقات در محل اجرای پروژه ها و حتی در کارگاه وجود ندارند که این موضوع بارها از طریق نامه های کتبی و نیز بطور شفاهی به سرپرست کارگاه شرکت سیویل دز اخطار داده شده است و شرکت نیز جریمه نقدی شده و یکی از مسئولین ایمنی کارگاه رد صلاحیت و به مسئول ایمنی دیگر تذکر داده شده است.
بررسی آمار حوادث ناشی از کار در سه ماهه اول سال 1385 از جنبه میزان شدت حوادث وقوع یک حادثه منجر به فوت در یکی از شرکتهای پیمانکاری زیرمجموعه شرکت ملی ساختمان به دلیل عدم رعایت نکات ایمنی و عدم کنترل لازم از سوی مسئولین ایمنی شرکت ملی ساختمان و شرکت نصاب قطعت فلزی سقف در پارت اول انبار خاک و بی توجه بودن سرپرست شرکت ملی ساختمان نسبت به رعایت مسائل ایمنی در استفاده از لوازم حفاظتی در حین کار با توجه به همراه داشتن وسایل حفاظتی کارگر نصاب به علت کمربند خود به تیرهای سقف از ارتفاع 20 متری سقوط و منجر به فوت وی می شود. که فوت شخص مذکور به دلیل روزهای تلف شده کاری طبق جدول استانداردها در حوادث ناشی از کار با نامتعادل کردن کلیه شاخصها و خصوصاً میزان شدت حادثه کرده است. لازم به ذکر است هنگام کار در ارتفاع طبق شواهد و بازدیدهای مکرر مسئولین ایمنی کلیه کارکنان دارای لوازم حفاظت فردی بوده اند و فقط در حین انجام کار جهت مدت کوتاهی در جابجا نمودن تیرآهن سقف و توسط ضربه زدن با پتک. کارگر تعادل خود را از دست داده و سقوط می نماید.
توجه در شرکت ملی ساختمان حادثه فوق تنها حادثه رخ داده اعم از جزئی یا کلی بوده که منجر به فوت شده و این است که اولیه اشتباه ممکن آخرین اشتباه باشد.
تجزیه و تحلیل آمار حوادث 5 ماهه آبان لغایت اسفند 1384
1-از نظر تعداد حوادث شرکتهای سیویل دز- جهاد توسعه سیلوها و عمران مارون بیشترین تعداد حوادث را دارند که چند دلیل عمده باعث این حوادث شده است.
2-سردی خوا- در ماههای دی و بهمن و اسنفد و ریزش برف و باران و لغزنده بودن جایگاههای کار در ارتفاع با توجه به عقب بودن پروژه ها امکان تعطیلی پیمانکاران وجود نداشت و کارگران مجبور به انجام کار در شرایط غیر ایمن آب و هوایی بودند، که نمونه بارز این حوادث سقوط کارگر بتن ریز در شرکت عمران مارون موقع بارش باران در ارتفاع مشغول نصب لوله پمپ بتن در پروژه گرمکن بود. و نمونه دیگر شکستگی مچ دست یکی از کارگران شرکت توسعه سیلوها به دلیل سر خوردن روی زمین به علت لغزنده بودن در اثر برف و باران بود. همچنین سردی بیش از حد هوا و عدم استفاده از لباس گرم و استراحتهای بین کاری در ایام زمستان باعث عدم دقت در انجام کار و بی حس شدن دستها و کاهش قدرت چکش اجسام و بار می شود که خود عاملی برای افزایش تعداد حوادث در این فصل به شمار می رود.
2-افزایش تعداد کارگران و اجرای پروژه های سیلوهای افزودنی مواد خام و انجام کار بصورت فشرده در چند ماهه آخر سال 84 که کارگران در شیفت صبح و عصر و شب و در بیشتر اوقات در شرایط نامساعد جوی مجبور به انجام کار بودند.
3-به دلیل افزایش تعداد کارکنان در شرکتهای پیمانکاری خصوصاً در شرکت سیویل دز و عدم آشنایی کارگران با محیط جدید کارخانه و عدم آموزش کافی از سوی مسئولین ایمنی شرکت سیویل دز و نداشتن وسایل حفاظت فردی کافی و عدم تأمین وسایل حفاظتی کارگران از سوی سرپرست شرکت سیویل دز به دلیل محدودیتهای مالی این شرکت.