چکیده تحقیق:
با توجه به اهمیت مسئله ارتباط در جهان و همچنین خط و نوشتن به عنوان یکی از عوامل مؤثر در جهان کنونی می بایست سعی فراوان صورت گیرد تا افراد با سواد با خطی خوش افکار خود را به دیگران منتقل کنند و خوشنویسی و درست نویسی را هم به عنوان یک علم و هم به عنوان یک هنر فرا گیرند. لذا می بایست با بررسی علل و عوامل بد خطی دانش آموزان تلاش برای رفع آن از طرف افراد متخصص صورت می گیرد.
بنابراین در این تحقیق سعی شده است که عوامل موثر بر خط دانش آموزان بررسی شود.
فرضیه های تحقیق:
عدم آمادگی دانش آموزان در زمینه های جسمی، روحی و آموزشی موجب بدخطی دانش آموزان می شود.
نامناسب بودن روش و وسایل کار موجب بد خطی دانش آموزان می شود.
بدخطی دانش آموزان مربوط به تکالیف بیش از حد توسط معلم و یا بی توجهی خانواده ها می باشد.
بد خطی دانش آموزان تأثیر منفی در کیفیت دروس مخصوصاً درس دیکته دارد.
ادبیات تحقیق در فصل دوم مورد مسئله بدخطی و اهمیت خوشنویسی و اهمیت خوشنویسی صحبت می کند.
فصل سوم روش تحقیق است. روش این تحقیق زمینه یابی است. جامعه تحقیق ما 116 نفر از معلمان خانم مقطع ابتدایی شهر اردکان می باشد که از این تعداد 90 نفر به صورت تصادفی و براساس جدول مورگان انتخاب شده اند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه ای است که شامل دوازده سؤال و هر سؤال دارای چهار گزینه خیلی زیاد، زیاد، کم و خیلی کم است. پرسشنامه علل و عوامل بدخطی را از نظر معلمان مقطع ابتدایی را مورد سنجش قرار می دهد.
در مورد جمع آوری اطلاعات باید گفت که پرسشنامه تهیه شده در اختیار معلمان قرار گرفت. معلمان به تمامی سوالات پاسخ دادند. فراوانی و درصد هر سوال با استفاده از روش آماری مشخص و روی نمودار ستونی نمایش داده شد.
در این تحقیق از روش آماری توصیفی برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است.
فصل چهارم در مورد تجزیه و تحلیل داده های تحقیق است. در این تحقیق با استفاده از پرسشنامه و اجرای آن بر روی نمونه تصادفی و نتایج اجرایی این پرسشنامه با رسم نمودار ستونی، میزان و درصد پاسخ به هر سوال را نمایش داده شده و آنگاه به تحلیل جداگانه هر سوال پرداخته شده است. لازم به ذکر است که در قسمت نمودار، فراوانی هر سوال را به صورت درصد در قسمت محور عمودی و نمودار گزینه های مربوط به هر سوال در محور افقی نمایش داده شده است.
فصل پنجم بحث و نتیجه گیری در مورد داده های تحقیق است. با توجه به تجزیه و تحلیل داده ها در مورد سوالات اطلاعات زیر بدست آمده است:
در رابطه با سوال شماره 1 مربوط به فرضیه شماره 1 چنین نتیجه گیری می شود که 67% از معلمان نسبت به این سوال نظر موافق دارند بنابراین عدم آمادگی جسمی دانش آموزان در بد خطی آنان اثر دارد.
در مورد سوال 2 مربوط به فرضیه شماره 1 چنین نتیجه گیری می شود که 75% از معلمان به این سوال نظر موافق دارند بنابراین عدم آمادگی روحی و خواست درونی دانش آموزان در بد خطی آنان اثر گذار است.
در مورد سوال 3 مربوطه به فرضیه 1 چنین نتیجه گیری می شود که 73% از معلمان نسبت به این سوال نظر موافق دارند بنابراین عدم آموزش کافی به دانش آموزان در بد خطیشان اثر گذار است.
در رابطه با سوال شماره 4 مربوط به فرضیه شماره 1 می توان چنین نتیجه گیری کرد که 87% از معلمان نسبت به این سوال نظر موافق دارند بنابراین آموزش خط در کلاس اول در میزان خوش خطی دانش آموزان اثر دارد.
در رابطه با سوال 5 مربوط به فرضیه شماره 1 می توان چنین نتیجه گیری کرد که 60% از معلمان نسبت به این سوال موافق هستند بنابراین شرکت دانش آموزان در کلاس آمادگی در خوش خطی اثر دارد.
در رابطه با سوال 6 مربوط به فرضیه شماره 2 چنین نتیجه گیری می شود که 65% از معلمان نسبت به این سوال نظر موافق دارند بنابراین کیفیت وسایل نوشتاری در خوش خطی تأثیر دارد.
در رابطه با سوال 7 از فرضیه شماره 2 چنین نتیجه گیری می شود که 94% از معلمان نسبت به این سوال نظر موافق دارند بنابراین استفاده از روش های مناسب برای آموزش خوشنویسی بر خط دانش آموزان تأثیر دارد.
در رابطه با سوال 8 مربوط به فرضیه شماره 2 چنین نتیجه گیری می شود که 86% از معلمان نسبت به این سوال نظر موافق دارند بنابراین استفاده از معلمین هنر در دوره ابتدایی در خوش خطی دانش آموزان اثر دارد.
در رابطه با سوال 9 از فرضیه شماره 3 چنین نتیجه گیری می شود که 74% از معلمان نسبت به این سوال موافق هستند بنابراین تکالیف بیش از حد و عدم بررسی آن توسط معلم در بد خطی دانش آموزان اثر دارد.
در رابطه با سوال شماره 10 مربوط به فرضیه شماره 3 چنین نتیجه گیری می شود که 78% از معلمان نسبت به این سوال نظر موافق دارند بنابراین بی توجهی خانواده ها به هنگام نوشتن تکالیف و عدم راهنمایی دانش آموزان در بد خطی آنان اثر دارد.
در رابطه با سوال شماره 11 مربوط به فرضیه شماره 4 چنین نتیجه گیری می شود که 62% از معلمان نسبت به این سوال نظر موافق دارند بنابراین بد خطی دانش آموزان در دروسشان مخصوصاً درس دیکته اثر دارد.
در رابطه با سوال شماره 12 مربوط به فرضیه شماره 4 می توان چنین نتیجه گیری کرد که 39% از معلمان نسبت به این سوال موافق هستند بنابراین بد خطی دانش آموزان در معدلشان اثر گذار است.
فصل ششم ضمائم است. ضمائم شامل پرسشنامه و فهرست منابع و مأخذ است.
فصل اول:
طرح کلی تحقیق
مقدمه:
«ن و القلم و ما یسطرون»
همه باغستان های با سخاوت، شهادت می دهند که انسان از آن زمان که بر آن شد تا حدیث رمز آمیز دل را به جاودانگی بر جریده عالم بنویسد و با پیچ و تاب ناز، آن را باز تلاوت کند، خط را برگزید.
ظهور خط بزرگ ترین اتفاقی است که در سپیده دم تاریخ به دست انسان صورت گرفت، چه اگر خط پدید نمی آمد و نگارش انجام نمی گرفت، میراث علمی پیشینیان حفظ نمی شد، فروغ اندیشه های گذشتگان به آیندگان نمی رسید و قافله تمدن بشری به جانب قله های کمال راه نمی سپرد. حکمت و دانش بشری بسان صیدی است گریزپا که به فرموده رسول اکرم (ص) «اگر با نوشتن به آن بندی استوار زده نشود از خاطر می گریزد».
در آیین اسلام به حسن خط توجه زیادی شده است، چنانچه این معنی از تأویل حدیث شریف نبوی بر می آید که فرمود: «هر کس بسم الله الرحمن الرحیم را به خطی نیکو بنگارد بدون حساب به بهشت می رود». پیامبر اکرم (ص) خود در آموختن خط و کتابت به مسلمانان اهتمام و علاقه بسیاری داشت، چنان چه گفته اند در جنگ بدر آزاد ساختن اسیران دشمن مشروط به آن دانست که آن ها خط و کتابت را به مسلمانان بیاموزند.
روایات و احادیث فراوانی در مورد خط خوب وجود دارد. آنچه از تاریخ بر می آید، در ادوار اسلامی به خط توجه زیادی می نموده اند و برای نیل به مقصود عرفانی و رسیدن به مراتب عالی کوشش های بسیاری صورت می دادند.
بیان مسئله:
خوشنویسی و زیبانویسی دارای نوعی آمیختگی با حیات فردی و اجتماعی هر انسان است این امر در جامعه ما که دارای سنت دیرپای فرهنگی در زمینه هنر خط می باشد، دارای ارزش و اعتبار مضاعف است.
رشد و شکوفایی هر جامعه ای بستگی به وجود ارتباط مناسب و قابل درک بین افراد می باشد. ارتباط بین افراد نیز از چهار طریق: گفتن، شنیدن، نوشتن و خواندن صورت می گیرد. دانش آموزان بیشترین مشکلی را در این چهار زمینه دارند در مورد نوشتن است. این مشکل هم در انشاء کلمات وجود دارد و هم در املاء کلمات.
بنابراین با توجه به این مسئله مهم در این تحقیق سعی شده است به بررسی علل بد خطی دانش آموزان دختر مقطع ابتدایی شهر اردکان از منظر معلمان پرداخته شود تا با استفاده از اطلاعاتی که در اختیار ما گذاشته می شود راهکارهایی برای این مسئله یافت شود.
ضرورت و اهداف تحقیق:
اهمیت درست نویسی و خوانا نویسی امری مهم و قابل ذکر است، می ارزد که درباره آن سرمایه گذاری مناسبی صورت گیرد وسیله ای است ارتباطی و به عنوان عامل مهمی در تفهیم و تفاهم است ارزش آن به هنگامی روشن می شود که در دو نقطه بسیار دور از هم زندگی کنند و در عین حال به ارتباط با هم نیازمند باشند.
چه بسیارند رمز و راز ها که از این طریق فیمابین افراد رد و بدل می شوند و چه بسیارند صرفه جویی در آمد و شد و هزینه ها که در سایه نوشتن و ارسال نامه ها صورت می گیرد. برای شما ممکن نیست که به ژاپن سفر کنید و با عالمی ارتباط برقرار سازید ولی از طریق نوشتن این کار امکان پذیر است.
انسان ها بویژه در دنیای امروز در شرایطی هستند که ناگزیرند از راه نوشتن و املا با هم ارتباط داشته و مسائل خود را مطرح نمایند و این امر طبعاً باید با ضوابط و مقررات همگانی و قابل قبول برای افراد باشد. اینکه شکل نوشتاری را از پیچیده ترین شکل ارتباطی می دانند بدان خاطر است که تهیه و رعایت ضوابط مورد نظر است.
اهداف کلی تحقیق:
شناخت علل و عوامل بدخطی دانش آموزان
بررسی علل بدخطی دانش آموزان از منظر معلمان ابتدایی.
اهداف جزئی تحقیق:
پی بردن به این که آیا استفاده از معلمان آموزش دیده جهت تدریس هنر در مقطع ابتدایی لازم است.
پی بردن به این که آمادگی دانش آموزان به چه میزان بر بدخطی دانش آموزان اثر دارد.
شناخت این که بد خطی تا چه میزان بر نمره و معدل دروس اثر می گذارد.
رفع مشکل از طریق بررسی علت بدخطی دانش آموزان.
فرضیه های تحقیق:
عدم آمادگی دانش آموزان در زمینه های جسمی، روحی و آموزشی موجب بد خطی آنان می شود.
نامناسب بودن روش و وسایل نوشتاری موجب بدخطی دانش آموزان می شود.
بد خطی دانش آموزان مربوط به تکالیف بیش از حد توسط معلم و یا بی توجهی خانواده ها نسبت به تکالیف آنان می باشد.
بدخطی دانش آموزان تأثیر منفی در کیفیت دروس مخصوصاً درس دیکته دارد.
تعریف عملیاتی واژه های تحقیق:
1- بدخطی: (fnox)
بد نوشتن با دست ناخوانا نویسی مقابل خط خوش (عمید 1374)
عدم استفاده از اصول و قواعد نگارش و اصول شکلی خط در هنگام نوشتن مانند عدم رعایت خط زمینه، کم یا زیاد گذاردن نقطه و دندانه همچنین نامشخص نوشتن کلمات به طوری که به راحتی نتوان از آن مفهوم اصلیش را درک کرد.
2- دانش آموزان: (amooz)
کسی که بسیار کتاب می خواند و دانش می اندوزد. (معین 1374)
کودکان شش سال تمام که قدم به مدرسه گذارده اند این افراد تا سن حدود 18 سالگی و قبل از ورود به دانشگاه دانش آموز محسوب می شوند.
3- ابتدایی: (elementary)
سرآغاز اول شروع کاری (عمید 1374)
اولین مرحله از تحصیل رسمی است که شامل 5 سال است، از 6 سالگی آغاز می شود و تا 12 سالگی ادامه دارد.
فصل دوم:
ادبیات تحقیق
ادبیات نظری تحقیق:
تاریخچه خط:
بشر در آغاز نوشتن را نمی دانست و مقصود خود را تنها با گفتار، آن هم در حد رفع نیاز های آن روز را رفع می کرد. تاریخ پیدایش خط به درستی معلوم نیست. این اندازه روشن است که نخستین نوشتارهای انسان بسیار ساده و در حد ابتدایی بوده است. به این معنی که با طرزی به دور از ظرافت تصویر چیز ها را می کشیدند و به این ترتیب مقصود خود را به دیگران می فهماندند به این نوع خط «خط تصویری» می گویند که هنوز هم در میان برخی از اقوام نشانه هایی از آن بر جای مانده است.
خط تصویری به تدریج تکاملی پیدا کرد و پس از گذشتن از مرحله علامت نویس «معنی نگاری» به مرحله الفبایی قدم گذاشت. الفبا برای اولین بار در میان فنقیها یعنی اقوامی که در حدود سه هزار سال قبل از میلاد در سرزمینی فنیقی (لبنان کنونی و حوالی آن) سکونت داشتند رواج پیدا کرد و از آن جا به سایر جاها پراکنده شد.
تاریخچه خط در ایران:
ایرانیان چند صد سال پیش از میلاد یعنی در دوره پادشاهی مادها علامت هایی میخی بابلی را اقتباس کردند و از آن به بعد فنقیها الفبایی مستقل ترتیب دادند. الفبایی را که ایرانیان در عهد باستان به کار بردند خط میخی نام نهاده اند. این نامگذاری از آن جهت بوده است که براش نوشتن از میله آهنی کوچک یا چوبی شبیه به میخ استفاده می کردند. بعد از خط میخی، خط اوستایی رواج یافت. تاریخ اختراع خط اوستایی را که آن هم در اصل از خطوط سامی گرفته شده بود اواخر دوره ساسانی دانسته اند که از آن برای نوشتن متون دینی مربوط به آیین زردتشتی به ویژه کتاب اوستا استفاده می شد.
یکی دیگر از خطوطی که در ایران رواج یافت خط پهلوی می باشد. خطی را که ایرانیان در عصر اشکانی و ساسانی به کار می بردند و تا چند قرن بعد از اسلام هم در گوشه و کنار ولایت شرقی ایران برای نگارش آثار فکری و فلسفی مربوط به آیین های پیش از اسلام به کار می رفته است، خط پهلوی است این خط 22 حرف داشته و از راست به چپ نوشته می شده است.
خط فارسی بعد از ورود اسلام به ایران دچار تغییر و تحولاتی شد که از آن جمله ورود چند حرف از حروف عربی به خط و زبان فارسی را می توان نام برد. (یاحقی، 1378)
اهمیت نگارش:
شکل نوشتاری زبان عالیترین و پیچیده ترین شکل ارتباط است. در سلسله مراتب مهارت های زبان، نوشتن، آخرین مرحله ای است که آموخته می شود. آموخته های بنیادی و تجارب مفید مهارت های زبانی در گوش دادن، سخت گفتن و خواندن در واقع پیش نیازی برای نوشتن محسوب می شود.
نوشتن عبارت است از «نمایش دادن کلام به وسیله حروف و ترکیبات گوناگون آن» که با استفاده از نشانه ها و آیین نگارش روح و روانی خاص پیدا می کند.
در دنیای امروز نوشتن از مهمترین وسایل تفهیم و ارتباط به شمار می رود و در نشر عقاید و افکار و نزدیک کردن جوامع بشری و اشاعه فرهنگ و تمدن نقشی حیاتی دارد. نوشته موقعی اهمیت پیدا می کند که نویسنده آن با هدف و مسئول باشد و شور و عشق و فکری تازه و یا در دو پیامی برای نوشتن داشته باشد و برای آگاهی و آزادی انسان و جستن حقیقت تلاش و مبارزه کند. در اینجا است که سهم محتوا و فکر در ایجاد اثری که ارزش انسانی داشته باشد از قالب بیشتر می شود. هر چند محتوا و قالب در هنر نوشتن، چون روان و کالبد در بشر است که از هم جدایی ناپذیرند. همانطور که کالبدی بی روح، انسان نتواند بود، قالب بی محتوا را هم در جهان هنر جایی نیست.
مراحل نگارش:
پیشرفت نوشتن امری است تدریجی ولی در آخر همه کودکان آنرا با درجات مختلف و در زمان های متفاوتی می آموزند. در تمام مراحل نوشتن به همان اندازه که به موضوع اهمیت داده می شود باید پاکیزه نویسی، خوانا نویسی، زیبا نویسی، نقطه گذاری، جمله بندی، ساختمان و عبارت نیز توجه شود. در آغاز مسئولیت نوشتن به عهده آموزگار است و «نوشتن جمعی» و تقلیدی معمول می باشد و به تدریج کودکان به «نوشتن فردی» تسلط پیدا می کنند و مهارت می یابند که عقاید و نظریات خود را به طور مستقل بنویسند و معلم نقش راهنمایی آنها را به عهده می گیرد.
در ذیل به مراحل آموزش نوشتن در دبستان اشاره می شود:
دوره آمادگی: که شامل اولین ماه سال تحصیلی کلاس اول می باشد. در این دوره کوشش می شود تا نوآموز طرز به دست گرفتن مداد، درست نوشتن، نگهداری کاغذ، حفظ فاصله چشم و کاغذ با کمک گرفتن از دست دیگر ضمن نوشتن، رعایت حاشیه، منظم و مرتب از راست به چپ نوشتن و... بیاموزد.