دانلود مقاله بررسی تأثیر استفاده از وسایل کمک آموزشی

مقدمه:

بطور کلی وسایل آموزشی به ابزارها و امکاناتی اطلاق می گردد که در جریان تدریس جهت تفهیم بهتر مطالب درسی و یادگیری موثر توسط معلم و دانش آموز بکار می روند . این وسایل آموزش را از حالت سخنرانی محض خارج می کنند و یادگیری را با بهره گیری از حواس مختلف آسان و ممکن می سازند. در این شرایط شاگردان قادرند اطلاعات رفتار و مهارتهای جدید را با درک کامل بدست آورند.

آنچه می شنوم فراموش می کنم آنچه می بینم به خاطر می آورم و آنچه انجام می دهم می آموزم.

سخن فوق حکایت از این دارد که یادگیری زمانی تحقق می یابد که دانش آموز خود مستقیما در جریان آموزش قرار گیرد و خود را در آموزش شریک و سهیم بداند وقتی دانش آموز سیمی را از یک طرف به باطری و از طرفی دیگر به لامپ وصل می کند و با زدن کلیدی لامپ روشن می شود احساس شعف زاید الوصفی به او دست می دهد . آنچنانکه گویی کشف مهمی انجام داده است . این آموزش در ذهن او بیشتر ماندگار خواهد بود. البته تاکید بر استفاده از این وسایل هیچ گاه به معنی نفی نقش معلم نیست. زیرا هیچ    وسیله ای نمی تواند جایگاه اصلی و با ارزش معلم را پر کند اما وقتی معلم این وسایل را در آموزش بکار می برد کودکان را در فراگیری بهتر عمیق تر و سریع تر مطالب یاری می کند، مفاهیم درسی جذابیت بیشتری پیدا می کند و کلاس ساکن و خاموش تبدیل به کلاسی سیال و پر هیاهو می گردد.

بنابراین با استفاده از وسایل و امکانات آموزشی گفته ها و مطالب درسی برای دانش آموزان عینی تر و ملموس تر می شود حتی گاهی اتفاق می افتد که آنها در هنگام مشاهده و کار با وسایل نکاتی ریز و ظریف را کشف می کنند که برای همیشه در ذهنشان باقی می ماند پس هر اندازه که آنها از حواس خود بیشتر بهره بگیرند استعداد و خلاقیتشان بیشتر شکوفا می شود ذهنشان بیشتر فعال می شود و معلم نیز از کار خود نتیجه بهتری می گیرد در واقع معلم با بکارگیری این روش به سلامت روانی خود نیز کمک کرده است.

پس باید در عصر انفجار دانش از کوتاهترین و موثرترین راه به اهداف آموزشی مورد نظر خود برسیم و باید بدانیم که تحقق این امر جز با بکارگیری و بهره گیری صحیح و برنامه ریزی شده از وسایل و امکانات آموزشی مقدور نیست.

امروزه روش آموزشی به کلی دگرگون شده و معلمان به خوبی آگاهند که یادگیری امری درونی است و به جای زور و اجبار باید در دانش آموزان علاقه و انگیزه آموختن را بوجود آورد همچنین دریافته اند اگر مطالب درسی با استفاده از چند وسیله آموزشی ارائه شود و هر یک از آن وسایل مکمل و موید هم باشند میزان یادگیری افزایش می یابد. تجربه نشان می دهد که وسایل بسیار ساده آموزشی بویژه اگر توسط معلم ساخته شوند نتایج آموزشی بسیار درخشانی نسبت به وسایل پیچیده و فنی دارند البته یک وسیله هنگامی در ایجاد تجارب جدید آموزشی و تجسم مفاهیم درسی مفید است که :

نقطه نظرها و مقاصد آموزشی معلم را تامین کند.

به خوبی کار کند و جوابگوی نیازهای آموزشی دانش آموزان باشد.

در زمان مورد نیاز در اختیار معلم و دانش آموزان قرار گیرد.

تقسیم بندی رسانه های آموزشی

مواد و وسایل آموزشی از دیدگاه متخصصان مختلف و با توجه به معیارهای خاصی به گونه های متفاوت مورد تقسیم بندی قرار گرفته است آقای دکتر محمد احدیان در کتاب خود 6 دسته تقسیم بندی را مد نظر قرار داده اند که دسته آخری را از بقیه جدیدتر و کامل تر می دانند:

برقی و غیر برقی

ارزان قیمت و گران قیمت : کسانی که از این تقسیم بندی استفاده می کنند رسانه هایی نظیر چارت ،پوستر،نقشه ،کره ،تلق شفاف اسلاید و نظایر اینها را در دسته ارزان قیمت و تجهیزاتی نظیر پروژکتورهای فیلم ،اسلاید و فیلم استریپ ،اورهد و غیره را در دسته گران قیمت قرار می دهند.

نرم افزار و سخت افزار: طرفداران استفاده از این تقسیم بندی رسانه هایی نظیر فیلم ،اسلاید ،چارت ،پوستر ،نمودار ،تلق شفاف ،مدل ،ماکت ،برش و نظایر اینها را در دسته نرم افزار و تجهیزاتی نظیر پروژکتورهای فیلم متحرک ،اوپک ،اورهد و نظایر اینها را در دسته سخت افزار قرار می دهند.

چاپی و غیر چاپی : عده ای رسانه هایی نظیر کتاب ،جزوه ،مجله ،منابع برنامه ای شده چاپی و نظایر اینها را در گروه چاپی و بقیه را در گروه غیر چاپی قرار می دهند.

ساده و پیچیده : اینان رسانه هایی نظیر کتاب ،مجله ،فیلم متحرک ،اسلاید ،تلق شفاف و نظایر اینها را در گروه ساده و تجهیزاتی نظیر پروژکتورهای فیلم متحرک ،اوپک و اورهد و دستگاه های ضبط شنیداری و دیداری و نظایر اینها را در گروه پیچیده قرار می دهند.

نورتاب و غیر نورتاب : در این تقسیم بندی مواد و وسایل نظیر فیلم متحرک ،اسلاید ،فیلم استریپ تلق شفاف و پروژکتورهای مربوط به آنها را در دسته نور تاب و بقیه در دسته غیر نورتاب قرار می گیرند.

در تقسیم بندی دیگر که در کتاب مقدمات تکنولوژی آموزشی تالیف سید هاشم نعمتی آمده و همچنین در کتاب تولید و کاربرد مواد آموزشی دوره کاردانی تربیت معلم آمده نوع دیگری از تقسیم بندی رسانه های آموزشی صورت گرفته که به نظر می رسد دقیق تر و کاملتر است :

الف ) رسانه های نوشتاری : کتاب ، روزنامه ،مجله ،میکرو فیلم ،میکروفیش ،مواد آموزشی برنامه ریزی شده جزء این رسانه می باشند.

ب ) رسانه های نمایشی : شامل تخته سیاه ، تابلوهای پارچه ای ،مغناطیسی ،اعلانات و تابلوهای الکتریکی است.

ج ) رسانه های دیداری : که خود شامل رسانه های دیداری ترسیمی و رسانه های دیداری غیر ترسیمی است . رسانه های دیداری ترسیمی که شامل نمودار ،طرح خطی ، چارت ،کارتون ، پوستر ،نقشه و کره و رسانه های دیداری غیر ترسیمی شامل تصویر ،اسلاید ، فیلم استریپ ، ورقه های شفاف و انواع فیلمهای متحرک می باشد.

د ) رسانه های شنیداری : که شامل نوار صوتی که به شکلهای مختلفی می تواند مورد استفاده قرار گیرد. صفحات گرام و برنامه های آموزشی رادیویی نیز جزء این نوع رسانه می باشد.

ه ) رسانه های سه بعدی : که شامل اشیا حقیقی و نمونه ها مدلها و ماکتها دایورها و میز شنی است.

و ) موقعیت های آموزشی : شامل گردش علمی ، تقلید از واقعیات و بازیها ،نمایش (نظیره سازی) و اماکن باستانی ،آزمایشها و دعوت از متخصصین و مسئولان به کلاس است.

ز ) مجموعه های چند رسانه ای : ترکیبی از رسانه هایی است که می توانند در کنار یکدیگر بخش هایی از یک واحد یادیگری را تامین کنند. آموزش چند رسانه ای مسئولیت بزرگی را بر دوش معلمان قرار می دهد زیرا که معلم باید با تجزیه و تحلیل هدفهای آموزشی درس و بررسی منابع دیداری و شنیداری موجود و دانستن اینکه چگونه می توان یک سری از این رسانه ها را برای رسیدن به بالاترین کیفیت یادگیری در کنار هم قرار داد آموزش خود را در کلاس ارائه دهد. انتخاب رسانه ها در آموزش چند رسانه ای باید نه تنها با توجه به مناسب بودن هر یک از رسانه ها برای هدفهای درس باشد بلکه اینکه چطور این رسانه ها می توانند در کنار یکدیگر قرار گیرند تا بتوانند مطالب رابه بهترین وجهی بیان کنند و اینکه چگونه یک رسانه یادگیری حاصل از رسانه دیگر را تقویت می کند نیز باید در نظر گرفته شود.

فصل دوم:

تحقیقات تجربی در باره موضوع تحقیق

تحقیق بر روی دانش آموزان پایه پنجم منطقه 13 تهران

هدف : هدف این تحقیق مشخص شدن میزان تاثیر مواد کمک آموزشی و حضور متصدیان آزمایشگاه ها بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان می باشد.

بیان مسئله : با توجه به اینکه کودک در دوران اولیه زندگی بیشتر آموزشهای خود را از طریق حواس پنجگانه فرا گرفته و به مجموعه ای از تصورات ذهنی دست می یابد ذکر دو مسئله ضروری می شود:

آیا مواد کمک آموزشی بر کسب تجارب کودکان موثر است ؟

آیا وجود افرادی بنام متصدیان آزمایشگاه ها بر پیشرفت کودکان موثر است ؟

فرضیه : فرضیه های این تحقیق عبارتند از :

وجود وسایل کمک آموزشی باعث پیشرفت تحصیلی  می شود؟

حضور متصدیان آزمایشگاه ها برپیشرفت تحصیلی موثر است ؟

جامعه آماری : جامعه آماری این تحقیق را تعداد 4495 دانش آموز که در پایه پنجم مشغول به تحصیل می باشند تشکیل می دهند و همچنین تعداد 38 نفر از متصدیان آزمایشگاه که در 38 آموزشگاه مشغول به خدمت می باشند.

نمونه آماری : جامعه آماری و نمونه آماری در این تحقیق یکسان است.

شیوه نمونه گیری : نوع این تحقیق میدانی کاربردی می باشد.

ابزار تحقیق : در این تحقیق از کارنامه دانش آموزان و لیست متصدیان و لیست وسایل کمک آموزشی موجود در مدارس بعنوان ابزار تحقیق استفاده شده است.

جهت تجزیه و تحلیل داده ها از شاخصهایی چون انحراف معیار ، فراوانی ، میانگین ، واریانس و آزمون F و T استفاده شده است.

نتایج

میزان تاثیر مواد کمک آموزشی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در مدارس که از وسایل استفاده می کنند و مواد درسی که از وسایل استفاده نمی کنند محسوس نمی باشد.

میزان پیشرفت تحصیلی دانش آموزانی که متصدی آزمایشگاه دارند بیشتر از مدارسی است که متصدی آزمایشگاه ندارند.

کاربرد نتایج

برنامه ریزان آموزشی : با استفاده از نتایج می توانند دست به برنامه ریزی آموزشی صحیح در جهت تربیت نیروی انسانی مورد نیاز آزمایشگاه ها بزنند و برنامه ریزی مفید کاربردی جهت استفاده بهینه از ابزارهای کمک آموزشی داشته باشند.

مسئولان آموزش و پرورش : با آگاهی از میزان تاثیر مواد کمک آموزشی و حضور متصدیان آزمایشگاه ها نیروهای مفیدتر و مواد کمک آموزشی مفیدتری را در اختیار مدارس قرار می دهند.

معلمان : با آگاهی از نتایج این تحقیق اهمیت بیشتری به استفاده از مواد کمک آموزشی بدهند و همکاری بهتری با متصدیان آزمایشگاه ها داشته باشند.

علیرغم رد شدن فرضیه شماره یک تحقیق باید گفت اهمیت ، ضرورت و تکنولوژی آموزشی و تاثیر آن بر میزان یادگیری دانش آموزان امری واضح است و بدیهی . بنابراین پیشنهاد می شود جهت محسوس تر شدن این اختلاف مسئولان آموزشی ابزارهای مفیدتر و کاملتری را در اختیار مدارس قرار دهند و از طرفی هم برنامه های کاربرد نیز جهت استفاده بهینه از این وسایل در اختیار مدارس قرار دهند همچنین رسانه های آموزشی که شامل مجلات کتابهای مرجع ، فیلم متحرک ، برنامه تلویزیونی و رادیویی و غیره می باشد مورد توجه برنامه ریزان آموزشی قرار گیرد و تصمیماتی را جهت ارائه بیشتر آنها اتخاذ کنند.

تحقیق در درس علوم در دبستانهای منطقه 2 تهران

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی رشته آموزش ابتدایی

موضوع : بررسی تاثیر کاربرد رسانه های آموزشی بر پیشرفت یادگیری دانش آموزان در درس علوم در دبستانهای منطقه 2 تهران

استاد راهنما : آقای دکتر عبدالرضا سبحانی

محقق : عفت بلوچی

سال تحصیلی 76-75

مرکز آموزش عالی ضمن خدمت فرهنگیان شهید باهنر

بیان مسئله : مسئله ای که آموزش و پرورش ما امروز با آن روبرو است این است که آیا پای بند بودن به آموزش سنتی و بدون توجه به آخرین تغییر و تحولات علمی می تواند جوابگوی نیازهای جامعه در حال توسعه ما باشد ؟ آیا معلم امروز با روش دیروز برای فردا مفید است ؟ مسلما خیر بنابراین ما ناچاریم با استفاده از تکنولوژی های برتر و بکارگیری ابزارووسایل آموزشی مناسب و با تغییرات اساسی در روشهای تدریس به کیفیت آموزشی عمق بیشتری بدهیم .

فرضیه ها

استفاده از رسانه های آموزشی می تواند به میزان قابل توجهی بر کیفیت آموزشی بیفزاید.

استفاده از رسانه های آموزشی می تواند تا حد زیادی برای جذاب کردن درسها معلم را یاری دهد.

جامعه آماری : 39854 نفر از دانش آموزان ابتدایی منطقه 2آموزش و پرورش تهران

حجم نمونه : 60 نفر دانش آموز پسر از مدرسه راهیان فضیلت پایه سوم ابتدایی

ابزار تحقیق :

تهیه و اجرای پیش آزمون و آزمون نهایی از دانش آموزان گروه آزمایش و کنترل

رسانه های آموزشی که در تدریس گروه آزمایش مورد استفاده قرار می گیرد مانند کتاب ،تخته ،تصاویر آموزشی ، فیلم آموزشی ...