دانلود تحقیق آشنایی با وسایل آزمایشگاه

بورت بورت لوله شیشه‌ای مدرج و طویلی است که در انتهای آن یک شیر جهت کنترل خروج محلول از آن نصب شده است.

چون از بورت برای برداشتن حجمهای مختلفی از محلولهای مخصوص تیتراسیون استفاده می‌شود، لذا به قسمتهای کوچکی درجه بندی شده است.

در تیتراسیونهای معمولی از بورتی که دقت آن 0.1 میلی لیتر است استفاده می‌شود.

معمولا این بورتها گنجایش 50 تا 100 میلی لیتر را دارند.در تیتراسیونهای حساس از بورتهای 10 میلی لیتری که تا 0.01 یا 0.02 میلی لیتر مدرج استفاده شده می‌شود.زمانیکه نیاز به تکرار مداوم تیتراسیون باشداز بورتهای اتوماتیک استفاده می‌شود.

در این حالت محلول در ظرف پائینی بورت اتوماتیک ریخته شده و توسط کیسه هوایی که به آن وصل شده است بورت مرتبا پر می‌شود.

ارلن مایر ظرفی است برای حرارت دادن و یا انجام بعضی از واکنشهای شیمیایی استفاده می شود و در برابر حرارت مقاوم است.

درجاتی که روی ارلن و بشر نوشته شده تقریبی هستندو حجم تقریبی محلول را نشان می دهند و قابل اطمینان نیستند.

آبفشان برای شستشوی ظروف آزمایشگاهی و برای به حجم رساندن محلولها در بالن ژوژه و یا ریختن آب مقطر در ظرف واکنش بکار می رود.

بوته چینی بوته چینی (کروزه چینی): بوته آزمایشگاهی ظرف مخروطی (مخروط ناقص) شبیه انگشتانه است که لیه های آن کاملاً صاف و جداره های داخلی و خارجی آن صاف و صیقلی است.

اگرچه بوته آزمایشگاهی را از جنس فلز (بویژه از نیکل).

گرافیت و سفال (بوته گلی یا سفالی) نیز می سازند اما این بوته ها عمدتاً از جنس چینی تهیه می شود و معمولاً دارای سرپوش است .

شیشه ساعت شیشه ساعت: شیشه ساعت ابزاری است و همان طور که از نامش پیداست شبیه شیشه ساعت است و در اندازه های مختلف ساخته می شود.

کاربرد: از شیشه ساعت برای تبخیر سریع مایع ها و محلول ها استفاده می شود.

قیف شیشه ای قیف شیشه ای: ابزار مخروطی شکل است که در قسمت پایین آن لوله باریک و بلندی قرار دارد.

نوک این لوله مورب است.

شیشه بدنه قیف معمولاً 60 درجه است.

کاربرد: از قیف برای انتقال محلول از ظرفی به ظرف دیگر استفاده می شود قطره چگان قطره چکان: وسیله ای شیشه ای یا پلاستیکی است که یک طرف آن دارای حباب لاستیکی قابل ارتجاع و طرف دیگر آن یک میله شیشه ای (یا پلاستیکی) با نوک بسیار باریک است طول لوله قطره چکان با ارتفاع دهانه ظرف محتوای مایع مورد استفاده متناسب می باشد و از چند سانتی متر تجاوز نمی کند.

بالن حجمی: ظرفی شیشه ای با گردن باریک و دراز است که بر روی آن خطّ نشانه حلقوی وجود دارد.

گنجایش بالن حجمی با عددی که بر روی آن نوشته شده است مشخص می شود که حدّ آن همان خط نشانه است.

استوانه مدرج استوانه مدرج: لوله شیشه ای استوانه ای شکل، مشابه لوله آزمایش است که در پایه ای از جنس پلاستیک جای می گیرد و یا عموماً دارای پایه پهن شیشه ای است که می تواند آن را روی میز به طور قائم نگهدارد.

لبه آن مانند بشر، برگشتگی شیارمانندی برای خالی کردن محلول دارد.

تفاوت درجه بندی آن با بورت و پیپت در این است که درجه های کوچکتر آن در پایین قرار دارد.

بشر: بشر یا لیوان آزمایشگاهی وسیله استوانه ای شکل است که در اندازه های مختلف از شیشه و یا پلاستیک ساخته می شود.

اسپاتول اسپاتول: ابزار چینی یا فلزی است که دارای 2 قسمت می باشد، یکی دسته و دیگری تیغه.

که کمی پهنتر است.

از اسپاتول برای نرم کردن مواد جامد و برداشتن آن استفاده می شود.

لازم است یادآوری کنیم که مواد شیمیایی را نباید با دست برداشت.

برای برداشتن مواد ابزاری مانند: اسپاتول، انواع قاشق های چینی و پلاستیکی و یا فلزی را باید به کار برد استرلیزاسیون :روشها و دستگاه ها شرکت بین‌المللی راسم مرحله آخر از سیکل مزبور، استریلیزاسیون است، روشهای مختلفی برای استریلیزاسیون وجود دارد: - روش استفاده از بخار (گرمای مرطوب)، - روش استفاده از هوای خشک (گرمای خشک)، - اتیلن اکساید، - روش پلاسما و دیگر روش های غیر رسمی روش استفاده از بخار (اتوکلاو) قابل کنترل، آسان، بدون باقیمانده، سریع، قابل انبار، معتبر، دارای نشانگر (‏indicator‏ ) است و از آنجا که در مقایسه با سایر روشها به ابزارآلات آسیب کمتری می‌رساند، به عنوان بهترین روش استریل در نظر گرفته شده است.

با توجه به نوع ابزارآلات، اتوکلاوها به سه کلاسN‏.‏S‏ و ‏B‏ طبقه‌بندی می‌شوند.

این طبقه‌بندی به منظور صحت عملکرد استریلیزاسیون با توجه به نوع وسایل صورت می‌گیرد.

کلاس ‏N‏: بر اساس استاندارد این اتوکلاو قادر است ابزار آلات جامد بدون پوشش را استریل نماید.

بدین ترتیب تضمینی برای استریل وسایل پوشش‌دار (اعم از پارچه یا کاغذ های مدیکال ) و نیز وسایل حفره دار وجود ندارد.

این سیستم فاقد پمپ ‏Vacuum‏ میباشد.اما در طراحی بعضی از کارخانه‌های سازنده در این نوع اتوکلاو سیستم خشک کن و نیز امکان استریل وسایل بسته‌بندی شده در کاغذ های مدیکال وجود دارد، بنابراین در خرید این نوع اتوکلاو بسیار دقت نمایید.

کلاس ‏S‏: وسایلی که در این نوع اتوکلاو می‌توان استریل نمود توسط کارخانه سازنده مشخص می‌شود.

این اتوکلاو می‌تواند ابزار آلات بدون پوشش جامد یا پوشش دار جامد، مواد نساجی مثل پارچه، گاز تک لایه و وسایل سوراخ دار ‏B‏ را استریل نماید.

یک اتو کلاو کلاس ‏S‏ می‌تواند با پمپ وکیوم یا بدون آن تجهیز شود و قطعاً دارای سیکل خشک‌کن است.

کلاس ‏B‏: این اتوکلاو می‌تواند تمام انواع اینتسترومنتها برای مثال پوشش دار جامد و بدون پوشش، مواد نساجی و اینسترومنتهای سوراخ دار مدل ‏B‏ و مدل ‏A‏ را استریل نماید.

اتوکلاوهای دارای پمپ وکیوم قدرتمندی است که می‌تواند تا حدود 9/0- بار خلاًً ایجاد کند.

دما و فشار در اتوکلاو مطابق استانداردهای بین‌المللی توسط کارخانه سازنده تنظیم می‌شود.

بر اساس استاندارد در دمای ‏‎0c‏ 121 و فشار ‏bar‏ 2/1 ابزارآلات باید حداقل به مدت 15 دقیقه، تحت فرآیند استریلیزاسیون قرار گیرند و در دمای ‏‎0c‏ 134 و فشار ‏bar‏ 1/2 مدت زمان استریلیزاسیون حداقل 3 دقیقه است.‏ اتوکلاو 3 دقیقه ای ، یک اصطلاح نادرست در اتاق‌های عمل، کلینیک‌ها و مراکز دندانپزشکی‌ به منظور انجام عملیات استریلیزاسیون، استفاده از اتوکلاوهای سریع (‏fast‏ ) و در نتیجه با حجم کم توصیه می‌شود.

اتوکلاوهای سریع (‏fast‏ ) یا به اصطلاح نادرست 3 دقیقه‌ای، مطابق استاندارد باید دارای حداقل زمان استریلیزاسیون مطابق با دما باشد.

این حداقل زمان همان‌طور که گفته شد، در دمای 134 درجه سانتی گراد ( 3 دقیقه) و در دمای 121 درجه سانتی گراد (15 دقیقه)، تعیین شده است اما کل مدت زمان کار دستگاه اتوکلاو از فشار دادن دکمه ‏start‏ (شروع کار) تا پایان کار سیستم، مجموع سه زمان : ‏Preheating Time‏ (زمان اولیه) ، ‏Sterilization Time‏ (زمان استریلیزاسیون) و ‏Drying Time‏ (زمان خشک شدن) است.

در مورد زمان استریلیزاسیون توضیح داده شد، زمان خشک کردن در اتوکلاو مجهز به سیستم خشک‌کن نیز توسط کمپانی سازنده تعیین می‌شود و مقدار آن ثابت است.

لیکن زمان ‏Preheating‏ (زمان اولیه) وابسته به پارامترهای دیگری است.

چنانچه اتوکلاو مجهز به پمپ وکیوم باشد "زمان اولیه" وابسته به تعداد دفعات وکیوم و نوع دستگاه، متفاوت خواهد بود.

ضمناً عواملی همچون دمای محیط اطراف و دمای اولیه چمبر و نیز نوسانات برق شهر در تعیین زمان اولیه ‏‎(Preheating)‎‏ نقش بسزایی دارد.پس اصطلاح اتوکلاو های 3 دقیقه ای بدون شک غلط و فاقد اعتبار است.

اتوکلاو 3 دقیقه ای ، یک اصطلاح نادرست در اتاق‌های عمل، کلینیک‌ها و مراکز دندانپزشکی‌ به منظور انجام عملیات استریلیزاسیون، استفاده از اتوکلاوهای سریع (‏fast‏ ) و در نتیجه با حجم کم توصیه می‌شود.

ضمناً عواملی همچون دمای محیط اطراف و دمای اولیه چمبر و نیز نوسانات برق شهر در تعیین زمان اولیه ‏‎(Preheating)‎‏ نقش بسزایی دارد.پس اصطلاح اتوکلاوهای 3 دقیقه ای بدون شک غلط و فاقد اعتبار است.

بررسی اهمیت وکیوم در اتوکلاو: زمانیکه‌ درب اتوکلاو را بسته و دکمه شروع (‏start‏ ) فشرده می‌شود، عملیات دستگاه آغاز می‌گردد.

در این لحظه در داخل چمبر اتوکلاو بسته‌های هوایی وجود دارد.

این بسته‌های هوایی به علت اختلاف الاستیسیته فیزیکی با بخار ترکیب نمی شود و سرد باقی می‌مانند و در نتیجه از استریلیزاسیون جلوگیری می‌کنند.

ضمناً وجود بسته‌های هوایی در ابزارآلات حفره‌دار انکارناپذیر است.

بنابراین لازم است راه حل مناسبی برای از بین بردن این بسته‌های هوایی ارائه شود.

پمپ وکیوم؛ تضمین استریلیزاسیون مناسب اکثر اتوکلاوها به سیستم وکیوم ترمودینامیک مجهز هستند، اما این سیستم صرفاً موجب از بین رفتن بسته‌های هوایی داخل چمبر خواهد شد، بدین‌ترتیب بسته‌های هوایی داخل ابزارآلات حفره‌دار همچنان سرد و غیر استریل باقی خواهند ماند.

به منظور استریل نمودن ابزارآلات حفره دارد (مانند توربین در دندانپزشکی) نیاز به پمپ وکیوم مجزا است.

وجود پمپ دو مزیت اصلی دارد: 1-آنکه قبل از شروع سیکل استریل جهت خارج کردن بسته‌های هوایی (‏prevacuum‏ )‏ ‏2- در پایان عملیات دستگاه به منظور خشک کردن ابزارآلات وارد عمل خواهد شد.

نکات کلی که در خرید دستگاه اتوکلاو باید به آن دقت نمود: - با توجه به فشاری که دستگاه در آن کار می‌کند، لازم است در اتوکلاو مجهز به سیستم قفل مکانیکی و نیز الکترومگنتیک باشد و تا زمانیکه فشار دستگاه به صفر نرسد، درب دستگاه باز نشود، - جنس چمبر حتی المقدور از جنس فولاد ضد زنگ (stainless steel‏ ) بوده و المنت دور تا دور چمبر قرار گرفته باشد تا گرما کاملاً به طور یکنواخت توزیع گردد،‏ - چاپگر به منظور مستندسازی عملیات استریلیزاسیون، گزینه مناسبی در دستگاههای اتوکلاو است، - جدیدترین نوع اتوکلاوها مجهز به سیستم Water Clean‏ است، بدین ترتیب دستگاه به‌طور مستقیم به لوله کشی آب شهر متصل شده و نیاز به آب مقطر از میان می‌رود و ‏ - اتوکلاوهای سریع (fast‏ ) با کاهش زمان خشک‌کردن، سرعت عملیات دستگاه را به مراتب افزایش می‌دهند.

سیکل ‏flash‏ در کنار سیکلهای 121 درجه سانتی‌گراد (بدون پوشش و با پوشش) و سیکل 134 درجه سانتی‌گراد (بدون پوشش و با پوشش) موجب افزایش سرعت دستگاه می‌شود تدابیر لازم به منظور ایمن شدن پسماندهای زیستی Waste management سه روش به منظور بی خطر کردن پسماندهای زیستی ممکن است استفاده شود.

1 ) اتوکلاو کردن 2 ) سوزاندن 3 ) گندزدایی بوسیله مواد شیمیایی 1 - اتوکلاو کردن اتوکلاو کردن یکی از مناسبترین و ساده ترین روشها است زیرا عموماً در تمامی آزمایشگاههای تحقیقاتی و طبی موجود است.

تمام پسماندهای زیستی باید حداقل به مدت 90 دقیقه و در دمای ◦c 121 در اتوکلاو قرار داده شود و سپس به شیوه صحیح معدوم گردد.

2- سوزاندن سوزاندن روشی دیگر برای معدوم کردن پسماندهای زیستی است.

برای این منظور هماهنگی با سایر واحدهای مسئول در این زمینه لازم است.

3- گندزدایی شیمیایی از این روش برای پسماندهای زیستی مایع استفاده می شود.

تقسیم بندی پسماندهای زیستی و تدابیر لازم برای امحاء آنها 1- وسایل نوک تیز و برنده این دسته شامل سوزن ها- سرنگهایی که سرسوزن آنها جدا نمی شود، لوله های موئین- لام و لامل، تیغه جراحی و شیشه های شکسته ای که به پسماندهای زیستی آغشته شده اند می باشد.

این پسماندها باید در جعبه های غیرقابل نفوذ ریخته شوند (safety box) و قبل از معدوم کردن به روش مناسب مانند اتوکلاو کردن استریل شوند.

2- پی پت ها پی پت هایی که با آنها عوامل عفونی یا مایعات بدن برداشته شده، باید در ظرف مخصوص پی پتهای عفونی (pipette biohazard box) گذاشته شود، و برای استریل کردن در داخل کیسه های مناسب اتوکلاو قرار گیرد و بعد از سترون سازی به شیوه صحیح معدوم شود.

در صورتیکه پی پت یا نوک سمپلر با عوامل عفونی آغشته نباشد باید آنها را در ظرف غیرقابل نفوذ (safety box) قرار داده و به شیوه صحیح معدوم کرد.

(احتیاج به اتوکلاو کردن نیست) 3- پسماندهای میکروبی این گروه شامل کشت های میکربی و عوامل اتیولوژیک ذخیره شده می باشد.

ظروف کشت را باید در کیسه های قابل اتوکلاو کردن گذاشته و قبل از معدوم کردن استریل کرد.

پسماندهای مایع میکروبی را باید قبل از وارد کردن به فاضلاب، یا استریل کرد و یا بوسیله گندزدایی شیمیایی (سفید کننده خانگی) بی اثر نمود.

4- نمونه های خونی، مایعات دیگر بدن وکشت بافتهای انسانی این نمونه ها بایستی حتماً در کیسه هایی با قابلیت اتوکلاو شدن قرار گیرد و قبل از معدوم شدن اتوکلاو گردد.

5 – پسماندهای کشت بافت تمام پسماندها باید در کیسه هایی با قابلیت اتوکلاو شدن قرارگیرد و بعد از اتوکلاو شدن به شیوه صحیح معدوم گردد.

6 – پسماندهای بخش آناتومی و آسیب شناسی این نوع پسماندها شامل: اندامها، اعضاء قطع شده، لاشه حیوانات و ...

می باشد که باید به وسیله کوره مخصوص سوزانده شود.

تمام بافتهای بزرگ جدا شده انسانی باید با هماهنگی مسئولین مربوطه به شیوه صحیح معدوم گردد.

7 – شیشه های شکسته شده غیر عفونی پسماندهای فوق باید در جعبه های غیر قابل نفوذ قرار گیرد و روی برچسپ آن قید گردد که (پسماندها غیر عفونی است)، سپس به شیوه صحیح معدوم گردد.

8 – پسماندهای جامد عمومی شامل دستکشهای یک بار مصرف، گاز مصرف شده، کاغذ های بسته بندی، پارا فیلم و.....

می باشد که غیر آلوده اند، یا حداقل آلودگی را دارند.این پسماندها احتیاج به گندزدایی و سترون سازی قبل از معدوم کردن ندارند، اما باید آنها را در کیسه های نایلونی محکم قرار داده و درب آن را کاملاً بسته و سپس معدوم کرد.

سطوح مختلف زیست ایمنی Bio-safety levels چهار سطح زیست ایمنی (BSLs) برای کار کردن با مواد خطرناک زیستی در جدول ذیل خلاصه شده است.

شالوده سطوح زیست ایمنی عبارتست از ترکیب سه موضوع: الف: نوع کار آزمایشگاهی و اصول فنی صحیح کار در آزمایشگاه ب: تجهیزات ایمنی ج: امکانات آزمایشگاهی در هر کدام از سطوح زیست ایمنی دو هدف عمده وجود دارد: 1 - ایمن ترین روش کار کردن با انواعی از عوامل بیماریزا و عفونی که یا کاملاً شناخته شده و قابل درمان اند یا بطور کامل شناسایی نشده اند و درمان خاصی ندارند.

(هدف: پیشگیری از انتقال و انتشار عوامل بیماریزا) 2- ارائه کار آزمایشگاهی با کارآیی بالا (بالاترین کیفیت کار و ارائه طولانی مدت آن) شیوه صحیح نظافت، در صورت ریختن مواد خطرناک زیستی Biohazard spill clean-up با توجه به نوع ماده خطرناک زیستی، نظافت را می توان به یکی از روشهای زیر انجام شود.

1- در صورتیکه ماده ریخته شده شامل خون یا دیگر مایعات بدن باشد.

- بعد از پوشیدن دستکش، مایعات ریخته شده با دستمال جاذب الرطوبه (دستمال کاغذی) یکبار مصرف جمع آوری شود.

- تمام سطح آلوده به خون و مایعات دیگر بدن، با آب و صابون تمیز شود.

- ضدعفونی محل آلوده با محلول تازه تهیه شده ای از وایتکس با غلظت (1 به 10) انجام شود.

(ml1 وایتکس + ml9 آب) (مدت زمان مورد نیاز در جدول ذکر شده است) - بعد از ضدعفونی و جمع آوری محلول، محل موردنظر با وایتکس (1 به 100) تمیز گردد.

- تمام وسایل استفاده شده یکبار مصرف را در کیسه غیرقابل نفوذ گذاشته، درب آن بسته و به شیوه صحیح معدوم گردد.

2- در صورتیکه ماده ریخته شده شامل میکروارگانیسم های کشت داده شده مربوط به زیست ایمنی سطح دوم (BSL2) باشد.(مانندE.Coli-staphylococcuss sp…-Adenoviruses و...) - ابتدا افرادی را که در آزمایشگاه هستند آگاه کنید.

- تجهیزات ایمنی شخصی مناسب پوشیده شود.

- محل آلوده با کاغذ جاذب الرطوبه مناسب یا دستمال کاغذی پوشانده شود.

- محلول غلیظ سفیدکننده خانگی یا محلول رقیق شده (1 به 10) آن را در اطراف محل آلوده به سمت مرکز، به طوریکه باعث گسترش آلودگی و ترشح به اطراف نشود ریخته و 20 دقیقه در همین حالت بماند.

- با استفاده از کاغذ جاذب الرطوبه یکبار مصرف یا دستمال کاغذی، از اطراف محل آلودگی به سمت مرکز خشک شود.

- بعد از خشک شدن، مجدداً با دستمال آغشته به محلول ضدعفونی مناسب، محل موردنظر گندزدایی شود.

- دستمالهای استفاده شده در کیسه مناسب پلاستیکی غیرقابل نفوذ گذاشته شده و قبل از معدوم کردن با اتوکلاو استریل شود.

3- در صورتیکه ماده ریخته شده شامل میکروارگانیسم های کشت داده شده مربوط به زیست ایمنی سطح سوم (BSL3) باشد.

(مایکوباکتریوم تربوکلوزیس و کشت های (TB)) - افرادی که احتمالاً دچار صدمه یا آلودگی شده اند باید از محیط خارج شوند.

سایر افراد نیز محیط را ترک کنند.

- برای پیشگیری از انتشار آلودگی درب آزمایشگاه بسته شود و مدت یکساعت کسی داخل نگردد.

- شخصی که قرار است محل آلوده را تمیز کند باید از این اتفاق و نوع آلودگی کاملاً مطلع باشد.

- نظافت کننده باید گان، دستکش و ماسک مخصوص بپوشد و محافظ مخصوص روی کفش خود بکشد.

- محل آلوده به روش نظافت مربوط به زیست ایمنی سطح دوم (BSL2)، آلودگی زدایی و تمیز شود.

شستشوی لباس آزمایشگاه هرگونه لباس محافظی که در آزمایشگاه پوشیده می شود، باید در محل کار شسته شود.

لباسهای کثیف جمع آوری و در کیسه های غیرقابل نفوذ گذاشته شود، در رختشورخانه باید با پوشش محافظ مناسب اقدام به شستن لباسهای آلوده شود.

-لباسهای محافظی که در آزمایشگاههای زیست ایمنی سطح سوم (BSL3) پوشیده می شوند باید قبل از شستشو با شیوه مناسب ضدعفونی شود.