دانلود مقاله بلوغ و بحران بیولوژیکی عاطفی

در جریان رشد انسان دوران حساسی وجود دارد که در شکل گیری شخصیت و زندگی فرد نقش مهمی ایفا می نماید سالهای آغازین کودکی و دوره نوجوانی از این مراحل سرنوشت ساز می‌باشد.

شناخت دنیای پر رمز و راز نوجوانی که دوران تحول سریع جسمانی، تحول در رفتار و شخصیت، دوران بازسازی تجربه ها، نظام ارزش ها و بالاخره دوران پی بردن به هویت خویشتن است، از اهمیت والایی برخوردار است نوجوانی دوره ای است از تغییرات زیستی، روانی و اجتماعی.

هر نوجوان عضوی از یک خانواده و جامعه است که آنها نیز در حال تغییرند.

در پی تغییرات اجتماعی و اقتصادی در قرن کنونی، زندگی خانوادگی امروزی با قرن گذشته تفاوت بسیاری یافته است.

کامپ نر نشان داد که روابط خانوادگی مطمئن در نوجوانی، تحول «هویت من» را بهبود می بخشد.

همچنین بحرانهای دوره نوجوانی قابل پیش بینی و پیشگری است.

لازمه آن آشنایی کافی با ویژگیهای رشد در دوره نوجوانی است والدین ممکن است اطلاعات لازم را در مورد آنچه قابل توجه است و آنچه قابل توجه نیست و چگونه می توان با تهدیدهای ناشی از بلوغ مقابله کرد، در اختیار نوجوان قرار دهند.

حفظ ارتباط مثبت بین والدین و نوجوان، می تواند یادگیری نوجوان را، در مورد آنچه به شایستگی های اجتماعی او مربوط می‌شود، تسهیل کند، زیرا روابط متقابل با خانواده، نوجوان را در جهت اجتماعی شدن سوق می‌دهد.

عدم موفقیت نوجوان در شکل دادن به یک هویت فردی اعم از این که به علت تجارب نامطلوب کودکی و یا شرایط نامساعد کنونی باشد، سبب ایجاد بحرانی می گردد که اریکسن آن را «بحران هویت» نام برده است.

بحران هویت یا گم گشتگی در نقش اجتماعی در بسیاری از موارد نمودی از عدم توانایی در انتخاب شغل و یا عدم ادامه تحصیل دارد.

بسیاری از نوجوانان در این بحران هویت احساس پوچی، از خودبیگانگی و تنهایی و غربت می کنند و گاهی به دنبال هویت منفی می گردند، هویتی که درست در خلاف چیزی است که اولیاء یا جامعه برای آنها در نظر گرفته است.

بلوغ انواع بلوغ بلوغ جسمی بلوغ شرعی بلوغ عقلی بلوغ جنسی بلوغ اجتماعی بلوغ شخصیتی سن بلوغ - بلوغ زودرس و دیررس نشانه های بلوغ بلوغ بلوغ در زبان فارسی به معنای رسیدن و به حد رشد رسیدن است.

یکی از بحرانی ترین دوره های زندگی هر فرد، دوره بلوغ است.

بلوغ مرحله ای از رشد است که برای همه نوجوانان اعم از پسر و دختر، خواه ناخواه حاصل می شود.

تعابیر مختلف دین پژوهان و روانشناسان از این دوره، حاکی از اهمیت و حساسیتی است که آنها برای پدیده بلوغ قائلند ژان ژاک روسو، بلوغ را ولادت دوم می خواند.

گویی نوجوان در آستانه ورود به دوره بلوغ با جهانی نو آشنا می شود و دیگر بار متولد می گردد و افق‌های جدیدی در برابر دیدگاهش گشوده می شود.

تحول و تغییر و عدم ثبات در رفتار در این دوره به حدی است که بعضی آن را زندگی تشنج آمیز و دوران منفی نامیده اند.

انواع بلوغ با توجه به موارد استعمال این واژه می توان به انواع بلوغ که مهم ترین آنها عبارت اند از 1-بلوغ جسمی ارگانیزم بدن انسان در 5 سال اول زندگی به سرعت رشد می‌کند و سپس به کندی می‌گراید و دوباره در دوره نوجوانی و بلوغ سرعت دوباره خود را بازیافته و در سن خاصی به هدف نهایی خود می رسد.

2-بلوغ شرعی که همان سن تکلیف دینی است برای دختران پایان 9 سالگی و برای پسران پایان 15 سالگی (قمری) 3-بلوغ عقلی در شرایطی حاصل می شود که فرد در اکثرمواقع بتواند تصمیمات منطقی اتخاذ نماید.

4-بلوغ جنسی به معنای رسیدن به سن تولید مثل است که باز ازدیاد هورمون ها آغاز می شود.

5-بلوغ روانی بلوغ ناشی از رشد روان است که مستلزم وجود جنبه های مختلف از قبیل، هوش، پختگی و درک مفاهیم اخلاقی می‌باشد.

6-بلوغ اجتماعی: بلوغی است که در آن نوجوان اعم از پسر یا دختر مسئول رفتار خود می شوند و به آن سن قانونی نیز می گویند که بر اساس قوانین موجود در ایران سن 15 سالگی می‌باشد.

7-بلوغ شخصیتی زمانی نوجوان دارای بلوغ شخصیتی می گردد که بتواند مستقلاً تصمیم بگیرد و عمل نماید و بتواند اراده اش را اعمال کرده و متکی به خود باشد.

سن بلوغ برای آغاز بلوغ طبیعی، سن معینی وجود ندارد و در محیط های مختلف، متفاوت است.

اما بیشتر محققین بر این عقیده اند که سن شروع بلوغ طبیعی در دخترها 16 تا 9 سالگی و در پسرها 17 تا 10 سالگی است و در مجموع، اصطلاح بلوغ به دوره بین 18 تا 12 سالگی اطلاق می گردد ولی عوامل متعددی از قبیل عوامل محیطی، فرهنگی، موروثی، اجتماعی و تغذیه ای در پیدایش بلوغ مؤثر است با این حال دختران زودتر از پسران بلوغ زندگی خویش را آغاز می کنند و زودتر نیز این مرحله را به پایان می‌رسانند.

بلوغ زودرس و بلوغ دیررس بلوغ زودرس: پدیده ای فیزیولوژیک است که در هر دو جنس پسر و دختر مشاهده می گردد و در این حالت فرد زودتر از هم سالان خود علائم و آثار بلوغ را ظاهر می سازد از جمله عوامل مؤثر در بلوغ زودرس، تغذیه (مثلاً مصرف ویتامین e) و همچنین وضع نامساعد اخلاقی در اجتماعات بی بند و بار آب و هوای معتدل بلوغ را تسریع می سازد.

بلوغ دیررس: ای پدیده نیز در هر دو جنس دختر و پسر دیده می شود در شیوع آن در پسرها بیش از دختران است به طور کلی هرگاه تا سن 17 سالگی آثار و نشانه های بلوغ در فرد ظاهر نشود وی دچار بلوغ دیررس گردیده که نژاد، تغذیه، عوامل فیزیکی و روانی موجود در محیط زندگی در تأخیر ظهور بلوغ و میزان ترشح هرمون های مربوطه اثر می گذارد.

توجه در هر حال هر کدام از بلوغ زودرس و دیررس، عوارضی بر فرد بالغ دارد، که می توان به احساس حقارت در بلوغ دیررس و اضطراب و پریشانی و نگرانی در بلوغ زودرس اشاره کرد.

البته در حال این معضل از طریق تجویز دار و روان در حالی کنترل و از عوارض آن جلوگیری می گردد.

نشانه های بلوغ: بارزترین نشانه های بلوغ با دگرگونی های فیزیولوژی در بدن همراه است به نظر زیست شناسان، منشأ طبیعی بلوغ، ترشح هورمون های جنسی به ضمیمه فعالیتهای منظم بعضی دیگر از غدد داخلی است.

مهم ترین دگرگونی های بدنی دوره نوجوانی، ظهور ویژگی های نخستین و ویژگیهای ثانویه است.

در آستانه بلوغ، رشد عمومی بدن دچار تغییرات و دگرگونی هایی می شود یکی از مهم ترین تحولات انقلابی دوران بلوغ، رشد سریع استخوان ها، عضلات و کلیه اعضای داخلی بدن است و این رشد و نمو سریع و مشهود نوجوان، بالغ را با بحران‌هایی مواجه می‌کند.

در آستانه بلوغ، رشد عمومی بدن دچار تغییرات و دگرگونی هایی می شود یکی از مهم ترین تحولات انقلابی دوران بلوغ، رشد سریع استخوان ها، عضلات و کلیه اعضای داخلی بدن است و این رشد و نمو سریع و مشهود نوجوان، بالغ را با بحران‌هایی مواجه می‌کند بارزترین بحرانهای دوران بلوغ عبارتند از: بلوغ و بحران بیولوژیکی بلوغ و بحران عاطفی بلوغ و بحران بیولوژیکی تغییرات ظاهری در دوران بلوغ، نوجوان را با بحران بیولوژیکی مواجه می‌کند تغییرات بیولوژیکی دختران در سنین 9 تا 12 سالگی و در پسران از 11 تا 13 سالگی بروز می‌کند.

طی دوره 15 تا 20 سانتی متر بر قد و 20 تا 25 کیلوگرم بر وزن نوجوان اضافه می شود.

رفته رفته خصوصیات ثانویه جنسی از قبیل رویش موی صورت و تغییر صدا در پسران و پریود ماهیانه در دختران بروز می‌کند.

آنچه پسران را از تغییرات بیولوژیکی مضرب سازد پیدایش دانه های سیاه رنگ بر روی پوست خصوصاً در اطراف بینی روی چانه یا روی شانه ها می‌باشد.

یک اثر عمومی که در همه پسران پیدا خواهد شد تغییر صدا است که بر حسب آب و هوا و نژادهای مختلف زودتر یا دیرتر ظهور می نماید.

تارهای صوتی از لحاظ طول دو برابر می شوند.

صدا که تا آن هنگام زیر بود، در مدت چند ماه طنین مخصوصی پیدا کرده و به اصطلاح دو رگه می شود و بعد از چند هفته از شدت آن کاسته می شود و به تدریج حالت صدای اشخاص بالغ را پیدا می‌کند در 17 سالگی آفرین تغییرات صوتی نیز از بین می روند.

البته صدای دختران نیز تغییر می‌کند اما کمتر محسوس است.

طنین صدا رساتر و بلیغ تر می گردد و در حدود 15 سالگی وضع ثابتی به فرد می گیرد.

آنچه بعنوان بحران بیولوژیکی در دوره بلوغ حائز اهمیت است اینکه با بحران بلوغ، کشش جنسی آغاز می شود و نوجوان به موضوعات جنسی حساس می گردد.

غالباً نوجوانان از این تغییرات ناآگاهند و گاهاً دچار وحشت و اضطراب می شوند.

دبس، جهالت و شتاب زدگی را در خظر بزرگ در این مرحله از رشد آدمی می داند.

قابل ذکر است که تغییرات بلوغ در همه افراد یکسان نیست.

تغییرات بدنی همراه با بلوغ ممکن است در برخی از نوجوانان در اوایل بلوغ روی می‌دهد و در برخی به تأخیر می افتد.

حتی مشاهده شده که در بعضی از پسران، سینه ها رشد می‌کند و نشیمن گاه پهن می گردد.

این تغییرات دلالت بر داشتن اندام زنانه نیست و نباید نوجوان و دیگران را نگران این امر کند.

همچنین در دختران ممکن است سینه ها کمی دیرتر رشد کند و نباید این امر سبب نگرانی گردد زیرا تغییرات بلوغ گاهی به تأخیر می افتد.

راههای غلبه بر بحران بیولوژیکی برای عبور از این بحران، نوجوانان و والدین آن ها وظایفی دارند.

وظیفه والدین کمک به نوجوانان و راهنمایی آنان از طریق ارائه اطلاعات صحیح و جامع درباره تحولات دوره بلوغ است.

چون هرگونه سهل انگاری می تواند نوجوان را به اطلاعات غلط و از آن بدتر اطلاعات ناقص سوق داد، و در نهایت آن ها را با مشکلات جسمی و روانی مواجه کند.

یکی از بهترین روشهای اطلاع جهت غلبه بر بحران بیولوژیکی بلوغ برگزاری دوره های آموزش خانواده در مدارس توسط مدرسین می‌باشد که جامع ترین اطلاعات و تحولات را درباره دوران بلوغ و همچنین راهکارهای کاربردی در دستیابی به بالاترین هنجارهای سلامت در نوجوانان را بیان می نمایند.

یکی از روانشناسان به نام دبس عقیده دارد که مادر باید دختر خود را پیش از دوران بلوغ از عادت ماهانگی مطلع سازد و بهتر این است که حالت و روحیات این دوران، رعایت بهداشت و بهبود تغذیه و افزایش میزان ساعات استراحت نیز به دختران آموزش داده شود تا مادران سالمتری در جامعه آینده داشته باشیم.

نوجوان پسر نیز باید بداند گاهی در خواب حالتی خاص به وی دست می‌دهد.

پدر وظیفه دارد که فرزند خود را از این شرایط مطلع سازد و به وی اطمینان خاطر دهد که او نباید از این واقع نگران باشد این قوی ترین میل غریزی است که خداوند متعال در نهاد انسان قرار داده است تا پشتوانه بقای نسب و نویدی برای پدر شدن باشد.

توجه شدت میل جنسی در پسران بیشتر از دختران است.

از این رو آسیب پذیری آن ها نیز بیشتر است.

اگر این میل در نوجوانی به هیجان آیدؤ عواقب شومی به دنبال دارد.

مؤثرترین روش برای کنترل و مهار غریزه جنسی، پرورش و تقویت روحیه دینی و پس از آن، اجتناب از اسباب تحریک کننده مانند فیلم، عکس های مبتذل و پرهیز از دوستان فاصد و روی آوردن به سرگرمی های سالم شامل ورزش، موسیقی، … البته به همان اندازه که در این دوره، نوجوان در معرض هجوم وسوسه های و طوفان غریزه جنسی، قرار می گیرد و با مشکلات جدی رو به رو می شود، پاک ماندن نوجوان در این مرحله و ایستادگی در برابر تمایلات درونی، ارزش مند و قابل تقدیر است.

رسول خدا(ص) می فرماید خدای تعالی به وجود جوان پرهیزکار بر فرشتگان مباهات می‌کند.

در جوانی پاک بودن شیوه پیغمبری است ورنه هر گبری به پیری می شود پرهیزگار بلوغ و بحران عاطفی مهم ترین تحول دوران بلوغ بعد از ظهور صفات ثانویه جنسی، تحولات عمیق عاطفی است.

که شخصی ترین تحولات عاطفی در دوران بلوغ عبارتند از هویت و بحران هویت انگیزه استقلال طلبی پرخاشگری ارتباط با همسالان هویت: روانشناسان معتقدند یکی از فرایندهای مهم دوره نوجوانی، هویت یابی است.

کسب هویت در ارتباط نزدیک و مستقیم با تصویر ذهنی نوجوان از خود است.

تصویر ذهنی، تصوری است که هر فرد از خود دارد و یک فرایند اکتسابی می‌باشد که به دو صورت مثبت و منفی نمودار پیدا می‌کند چنانچه هویت مثبت باشد و تقویت گردد نوجوان به خود شکوفایی می رسد و در صورت هویت منفی که عوامل اجتماعی نیز آن را تقویت کنند منجر به اضطراب، افسردگی می گردد.

بحران هویت: یکی از بحرانهای مهم در طول زندگی هر انسانی بحران هویت است که در نوجوانی اتفاق می افتد و اختلال عمده ای در سازگاری شخصی، روابط اجتماعی، پیشرفت تحصیلی و طرحریزی شغلی نوجوان ایجاد می‌کند از آنجایی که رشد و تکامل شخصیت فرد وابسته به حل این بحران است باید نوجوان را در گذر از این مرحله یار نمود نوجوان با در نظر گرفتن تجربیات گذشته و قبول تحولات بلوغ می خواهد هویت خویش را از نو باسازی کند.

حتی مخالفت و ستیز نوجوان با والدین خود و عصیان آنان در برابر ارزش ها و دخالت های دیگران برای تثبیت هویت و جدا نمودن هویت خویش از سایرین است.

این بحران باعث شده است که طوفانی در درون نوجوان ایجاد شود و با انواع تردیدها، سردرگمی رو به رو گردد.

چون عواطف و هیجانات وی پایدار نیست زود خوشحال شده و به سرعت در غم و اندوه فرد می رود.

همین تغییر در عواطف او را خسته و رنجور می‌کند و به واکنش تند و ناسازگاری سوق می دهند همچنین جوانان در سن بلوغ، خود شیفته هستند.

آن ها نسبت به تصویر خود در آینه وسواس به خرج می دهند و گاهی ساعت ها خود را در آینه نگاه می کنند که این عمل معمولاً موجب اعتراض والدین می گردد و او بلافاصله در جهت حمایت از خود به اعتراض پاسخ می‌دهد.

توجه به والدین باید توصیه کرد که سعی کنند نوجوانان را در این دوره بحرانی درک کنند و سرکشی ها و مخالفت های نوجوانان در این دوره را به صورت علائم رشد و از خصوصیات دوره نوجوانی تعبیر کنند و آن را مقدمه قطغی یک واقعه نگران کننده که آینده نوجوان را تهدید می کند، ندانند برخورد صحیح آنان به نوجوانان کمک خواهد کرد تا از این برهه پر تلاطم و آشوب بگذرد.

به والدین باید آگاهی داد که استفاده از روشهای زیر مانع کسب هوی مثبت در نوجوانان می شود که عبارتند از 1-خشونت 7-سرزنش 2-تنبیه 8-تحمیل نظرات خود 3-تحقیر 9-بی توجهی 4-ترس 10-رها کردن نوجوان 5-انتقاد مداوم 11-محدودیت بیش از حد 6-مقایسه 12-حمایتهای افراطی انگیزه استقلال طلبی جوان از یک طرف از نظر اقتصادی وابسته به والدین است و از طرفی می خواهد مستقل عمل کند.

برخی روانشناسان معتقدند انسان در سه مرحله به استقلال می رسد مرحله اول، هنگام دنیا آمدن مرحله دوم، هنگام از شیر گرفتن کودک مرحله سوم: دوران بلوغ دبس روان شناس معروف فرانسوی این دوره را فطام یا از شیر گرفتن روانی نام نهاده است.

لوین معتقد است: نوجوان در دوره ای زندگی می‌کند که می توان آن را دوره بی سر و سامانی روانی نامید زیرا او نه کودک است نه کاملاً بزرگسال شده است بحران بلوغ، نوجوان را در یک وضعیت مبهم و پیچیده ای قرار می‌دهد که نمی داند چه کاری بکند.

همین عدم اطمینان نسبت به نقش خود، موجب مشکلات زیادی برای نوجوان می‌شود و او را زودرنج، دو دل و بی ثبات می سازد.

توجه والدین و مربیان با برخورد سالم با این بحران می توانند تا حد زیادی در فروکش کردن آن دخیل باشند البته نباید فراموش کرد که این امر در آن ها چندان با دوام و ریشه دار نیست و به تدریج عواطف و احساسات و خواسته هایشان جهت می گیرد.

پرخاشگری یکی از حالات روانی و عاطفی نوجوان، پرخاشگری است، چون وی قصد دارد با کمک این مکانیسم ضعف و حقارت خویش را پنهان کرده و اطرافیان را متوجه قدرت و بزرگی خود کند از طرفی، حساسیت ها و هیجان ها با تغییرات و تحول غدد داخلی، میزان ترشح هورمون ها رابطه مستقیم دارد و اگر تصویر ذهنی فرد از خودش منفی باشد و همراه آن احساس ناکامی، درماندگی و بیهودگی نماید روحیه تهاجمی در وی افزایش یافته و ممکن است اقدام به کتک کاری در منزل یا در مدرسه نماید.

توجه والدین و مربیان بهتر است بدانند که هر قدر با نوجوان به عنوان یک کودک رفتار کنند او پرخاشگرانه تر عمل خواهد کرد و بیشتر در جهت رسیدن به حقوق و امتیازاتی که به دلیل رشد یافتگی اش توقع برخورداری از آنها را دارد پافشاری خواهد خوب است به آنها بیاموزیم در شرایط بحران خوب ظاهر شوند یاد بدهیم در شرایط بحران واکنش مطلوب نشان دهند یاد بدهیم در شرایط بحران با روحیه تهاجمی با مسائل برخورد نکنند یاد بدهیم که شرایط بحران با روحیه تهاجمی با مسائل برخورد نکنند یاد بدهیم که شرایط بحران را آن طور که هست ارزیابی کنند و بی مورد از کاهی، کوهی نسازند قابل ذکر است که فعالیتهای بدنی، ورزش و تفریح و انجام تکالیف دینی و عبادات، تأثیر فراوانی در حفظ تعادل عاطفی و کنترل خشم نوجوانان دارد.

هارلوک، یکی از روانشناسان حالات هیجانی و عاطفی نوجوانان را به خصوص در اوایل و اواسط بلوغ، دارای مشخصه های زیر می داند شدت فقدان کنترل عدم ثبات و یا تغییر ناگهانی از حالت شعف به حالت ناامیدی اخلاق متغیر پیدا شدن احساسات عاقلانه نظیر، وطن دوستی و وفاداری، احترام به دیگران و خداجویی بلوغ و ارتباط با همسالان انگیزه استقلال و جدا شدن از والدین سبب می گردد نوجوان در درون خود احساس خلاء و تنهایی کند این احساس تنهایی که به مراحل رشد مربوط می شود، نوجوان را بر آن می دارد که با هم سالان خود ارتباط برقرار کند پس دوستی نوجوانان بر اساس یک نیاز اجتماعی شکل می گیرد بر اساس نظریه اریکسون نیل به تعلق و پیوند با دیگران که شامل رابطه گرم و پخته و معنی دار با دیگران است، همه نیاز دارند فرد یا افرادی را در زندگی داشته باشند تا بتوانند آزادانه با او صحبت کنند.

معمولاً جوان تازه بالغ به دوستان خود وفادار است تا جایی که هیچ انتقادی را درباره دوستانش نمی پذیرد.

در قالب موارد گروه های هم سالان و دوستان نوجوان به قدری در زندگی اجتماعی او نقش دارند که والدین برای القای نظر خود از دوستان نوجوان استمداد می جویند.

یکی از مهمترین دلایل دوستی ها و رفاقت ها و پناه بردن به گروه هم سالان در این دوره، مشابهت مشکلات آنان است.

بنابراین بودن در کنار آنان و بیان راز دل به دوستان، سبب آرامش روحی و تقلیل کشمکش های روانی می شود.

توجه البته نباید مسئولیت والدین را در بررسی دوستان نادیده گرفت.

هرگونه اهمال و بی تفاوتی ممکن است زیان های جبران ناپذیری را به بار آورد.

والدین باید مراقب باشند که فرزندان نوجوان آن ها با چه کسانی طرح دوستی می ریزند، چون دوستی نوجوان بر مبنای تبادل عاطفی و نیاز روحی است.

انگیزه های عاطفی باعث می شود آن ها در انتخاب رفیق دقت لازم را مبذول ندارند.

و این دوستی ها حساب نشده می تواند ثمرات تلخی ببار آورد.

امام علی (ع) می فرماید: کسی که ناسنجیده با دیگران پیمان دوستی می بندد، ناچار باید به رفاقت اشرار تن دهد.

هامچک عملکرد گروه هم سال را به صورت زیر بیان می‌کند جانشین شدن برای خانواده منبع احترام شخص منبع ثبات و استواری در زمانی که دوره تحول و انتقال است سپری در مقابل فشار بزرگسالان منبع قدرتی که فرد طرز رفتار خود را از آن ها می گیرد الگویی برای رشد اجتماعی، اخلاقی، عاطفی و ذهنی نتیجه گیری 1-والدین و مربیان آنگاه که در مقام تربیت قرار می گیرند نیاز به آموزش، برای تکامل خود دارند.

2-با استفاده از روشهای تربیتی علمی، مطابق با نیاز حال، ضمن ایجاد تغییر مطلوب، هویت کاملتر و مثبت را جایگزین هویت منفی در نوجوانان بنمائیم.

3-با برپایی جلسات راهنمایی گروهی نوجوانان زمینه های احساس برنده بودن را با اشتیاق و به تدریج به نوجوانان بیاموزیم 4-به نوجوانان بیاموزیم خود پندارنده شما باید حدود منطقی شما باشد نه بیش از آنچه هستند و نه کمتر از آن