مقدمه: دعا کلید عطاء و وسیله ی قرب الی الله تعالی و مخ عبادت و حیات روح و روح حیات است.
دعا کوبه ی باب رحمت رحیمیّه و سبب فتوح برکات شرح صدر و نور و ضیای سر است.
دعا موجب رسوخ حب ذکر الهی در دل، و منزه نفس از رَیْن شواغل است.
دعا سیر شهودی و کشف وجودی اهل کمال و تنها رابطه ی انسان با خدای متعال است.
دعا توشه ی سالکان حرم کبریای لایزال، و شعار عاشقانقبله ی جمال، و دِثار عارفان کعبه ی جلال است.
دعا معراج عروج نفس ناطقه به اوج وحدت، و وکوچ به ملکوت عزت است.
دعا مِرقات ارتقای انسان به مقام ولایت، و رَفْرَف اعتلای وی به مرتبت خُلّت است.
دعا واسطه ی اسم اعظم گردیدن انسان ودست یافتن به کنوز قرآن و داراشدن رموز تصرف طبایع احرام و ارکان است.
دعا کاسر قلب و جابر آن به أنا عِندَ الْمُنکَسرَه قُلوبُهمْ است.
یعنی دل از ذکر و دعا شکسته شود و دل شکسته درست ترین و ارزنده ترین کالای بازار هستی است که خدا در دل شکسته است[1].
بسم الله الرحمن الرحیم طرح تحقیق: الهم کن لولیک الحجه ابن الحسن صلواتک علیه و علی ابائه فی هذه الساعه و فی کل الساعه ولیاً و حافظاً و قاعداً و ناصراً و دلیلاً و عیناً حتی تسکنه ارضک طوعا و تمتعه فیها طویلا.
ٍ ضمن عرض سپاس و حمد فراوان به پیشگاه خداوند مهربان و هم چنین عرض ارادت و سلام و درود به محضر ولی عصر (عج) و شیعیان و محبینش نظر به فراوانی فضیلت و اهمیت دعا و درخواست حوائج از درگاه پاک الهی که سبب توجه بیشتر نسبت به خالق یکتاست، در صدد تهیه این تحقیق بر آمدم تا إن شاءالله روز بیچارگی من را چاره ای باشد.
بیا ای دل اندکی بهتر شویم یا نه اصلا آدمی دیگر شویم از همین امروز هنگام نماز با خدا قدری صمیمی تر شویم «دعا» معنی دعا: دعا یعنی صدا زدن و مدد ساختن در حل مشکلات از خالق خود.
دعا کردن یکی از بهترین اعمالی است که هم خداوند کریم در قرآن و هم پیامبر اکرم (ص) و امامان معصوم (ع) سفارش بسیار نموده اند.
آیات قرآن راجع به دعا کردن[2] 1 (اعراف آیه ی 80): برای خدا نامهای نیک است پس او را به وسیله آن ها بخوانید و دعا کنید.
2 (غافر آیه ی 60): مرا بخوانید و درخواست کنید تا پاسخ دهم.
3 (انعام آیه ی 53): ای پیامبر نباید آنان را که هر صبحگاه و شبانگاه خدا را می خوانند از پیش خود برانی.
4 (فرقان آیه ی 77): ای رسول من بگو اگر به سوی خدا متوجه نشوید و دعا نکنید پروردگارم به شما اعتنا نخواهد کرد.
«سخنان ائمه ی معصومین راجع به دعا»[3] رسول اکرم (ص): دعا حربه ی مومن است برای رفع دشمنان و عمود دین است که به آن دین مومن برپا است و نور آسمان و زمین است.
(بحار النوار جلد 93ص 288) امام صادق (ع): دعا همان عبادتی است که خداوند درباره اش فرموده همان کسانی که از عبادت و پرستش من تکبر کنند به زودی با ذلت و خواری وارد جهنم خواهند گشت پس فرمود دعا کن، خدا را بخوان و مگو کارها بر حسب تقدیر الهی انجام خواهد شد.
(وسائل الشیعه) پیامبر اکرم (ص): ناتوان ترین مردم کسی است که از دعا کردن ناتوان باشد.
(مشکاه الانوار) امام رضا (ع): دعا از نیزه کارگرتر است و دعا بر می گرداند قضا را هر چند از آسمان نازل شده باشد و محکم شده باشد و دعا کلید همه ی رحمت ها است.
امام صادق علیه السلام: خداوند عزو جل خوشش نمی آید که بندگانش از همدیگر خواهش و درخواست کنند و همین مطب را درباره ی خودش دوست دارد چون خداوند عز و جل خوشش نمی آید که از او سوال و درخواست کنند و نعمتهای خداوندی را از روی بخواهند.
(ص 1109، ح 2، ب 20) امام محمد باقر علیه السلام: هیچ چیزی نزد خدا برتر از سوال و درخواست آن چه که در نزد اوست نمی باشد.
رسول اکرم (ص): کسی که به دعا توفیق یابد، بدبختی ندارد و وقتی خدا توفیق خود را برای دعا فراهم نمود علامت آن است که درهای رحمت را بروی او گشوده است.
(وسائل الشیعه) امام صادق (ع): هنگامی که بنده ی مومن دعا کند خداوند عز و جل به فرشتگان گوید با این که دعای این بنده مستجاب است در عین حال حاجتش را دیرتر برآورید چون من دوست دارم آوازش را بشنوم.
امام رضا (ع): به اصحاب خود فرمود بر شما باد به سلاح انبیاء گفتند: سلاح انبیاء چیست؟
فرمود: دعا.
امام موسی کاظم (ع): فرمود که از برای هر مرض دوا و دعائیست.
هرگاه خدای تعالی به خاطر بیمار رساند که دعا کند به تحقیق اذن داده است در شفای او.
«فواید:» فواید دعا از سخنان ائمه معصومین (ع)[4] امام صادق (ع): همانا بنده ی مؤمنی درباره ی حاجتی خدای خود را خوانده و دعا می کند.
در آن حال خداوند عز و جل به فرشتگان گوید: حاجت او را دیرتر برآورید چون مشتاق شنیدن صدای او هستم و در روز قیامت خدا عز و جل به آن بنده خواهد گفت: بنده ی من دعا کردی و من برآوردن حاجت تو را مدتی به تأخیر اندختم و ثواب دیرتر برآوردن حاجتت الان چنین و چنان خواهد و درباره ی فلان مطلب دعا کردی باز هم دعایت را دیر مستجاب کردم و اکنون به عوض دیر مستجاب شدن دعایت مزد و پاداش فراوانی خواهم داد.
امام صادق (ع) فرمود: همین که مومن خوبی نتیجه را می بیند آرزو می کند که ای کاش هیچ یک از دعاهایش در دنیا مستجاب نمی شد.
(ب 21، ح 5، ص 1112) پیامبر اکرم (ص) فرمود: هر مسلمانی که دعا کرده و خدا را بخواند البته در غیر قطع رحم و گناه حتما یکی از این سه نعمت به او داده خواهد شد: اول: خواسته اش را بزودی برآورد.
دوم: ذخیره ی آخرتش قرار دهد.
سوم: پیشامد ناگواری را از او دور کند.
یاران گفتند اگر چنین است فراوان دعا کنیم.
فرمود: فراوان دعا کنید.
امام صادق (ع): خداوند در روز قیامت دعای مومنان را جزء کارهای نیک آنان شمرده و به همین بهانه در بهشت جای بهتری به آنان خواهد داد.
علی (ع): دعا سپر مومن در مقابل بلاها است و اگر درب خانه ای را زیاد بکوبی عاقبت به رویت باز شود.
خداوند دوست دارد بندگانش از او درخواست کنند و به پاداش دعای آنان در روز قیامت مانند عملهای دیگرشان خواهد داد.
(وسائل الشیعه) امام صادق (ع): بر شما باد به دعا کردن چه اینکه هیچ وسیله ای مانند دعا شما را به مقامات قرب معنوی نزدیک نمی کند.
رسول اکرم (ص): دعا مغز روح عبادتها است.
هیچ دعایی بی اثر نمی ماند و لااقل کفاره ی بعضی از گناهان واقع می شود.
(وسائل الشیعه) «سخنان ائمه ی معصومین (ع) درباره ی چگونه دعا کردن»[5] امام صادق (ع): اگر کسی از شما بخواهد دارای حالتی شود که همه ی خواسته هایش را خداوند بر آورد باید از همه ی مدرم نا امید باشد و هیچ امیدی جز خداوند نداشته باشد پس اگر خداوند چنین حالتی را در قلب او بیابد چیزی از خدا نخواهد مگر اینکه برآورد.
(وسائل الشیعه) پیامبر اکرم (ص): شخصی به پیامبر (ص) عرض کرد دوست دارم دعایم مستجاب شود.
حضرت فرمود: خوراک خود را پاک کن و سعی کن حرام وارد شکمت نشود.
امام صادق (ع) فرمود: هنگام دعا قلب خود را متوجه خدا گردان و چنان گمان داشته باش که خواسته ات در آستانه ی در حاضر و آماده است.
پیامبر اکرم (ص): دعا کنید در حالی که یقین و اطمینان داشته باشید که دعای شما مستجاب خواهد شد.
امام صادق (ع): مردی از بنی اسرائیل مدت سی و سه سال دعا می کرد و از خدای خود فرزندی پسر می خواست همین که دید دعایش مستجاب نمی شود.
خطاب به خدا نموده گفت: خدایا می دانم من از تو خیلی دورم که صدای مرا نمی شنوی یا با این که نزدیکی و می شنوی در عین حال پاسخم نمی دهی، در این هنگام کسی به خواب او آمده گفت سرّ مستجاب نشدن دعای تو این است که بد زبانی می کنی و در حال دعا قلبت آشفته و ناپاک است و نیت ناشایسته و ناجور است.
اگر می خواهی دعایت مستجاب شود این هر سه عیب را از خود دور کن.
یعنی خوش زبان باش و قلبت را پاک و پاکیزه نموده قلباً از خدا بترس و بپرهیز و نیتت را سالم نما (خوشبین و امید وار به رحمت خدا باش).
پس از این جریان آن مرد تصمیم گرفت به سفارشها عمل کند.
اتفاقاً در نتیجه ی عمل به آن دستورها خداوند پسری به او مرحمت نمود.
پیامبر اکرم (ص): خداوند مستجاب نکند دعای کسی را که دلش پریشان است و نداند چه می گوید.
«چه وقتها برای دعا کردن مناسبتر است»[6] امام صادق (ع): بر شما باد به دعا کردن بعد از نمازها چه اینکه دعایی مستجاب است.
امام باقر (ع): همین که شب جمعه فرا رسد خداوند عز و جل می فرماید: آیا دعا کننده ای هست که جوابش دهم.
آیا در خواست کننده ای هست که عطا کنم او را ؟
آیا استغفار کننده ای هست که بیامرزم او را.
آیا توبه کننده ای هست که توبه اش را بپذیرم.
پیامبر اکرم (ص): بهترین وقت دعا سحرگاهان است.
امام صادق (ع): دعا پیش از طلوع و غروب آفتاب سنت و دستوری است واجب و مسلم همراه طلوع و غروب آفتاب.
پیامبر اکرم (ص): به درستی که در شب ساعتی است که هر دعای بنده مستجاب است و آن مابین نیمه شب تا ثلث (سوم) باقیمانده شب.
گفتم: شب خاصی است از شبها یا هر شب است.
فرمود: هر شب.
امام صادق (ع): سه وقت است که دعا در آن اوقات مستجاب است: 1 بعدا از نماز واجب 2 هنگام آمدن باران 3 هنگام ظاهر شدن آیه و نشانه ی معجزه ای از طرف خدا برای بندگان خود.
شرایط دعا کردن[7] اول: اعتراف به گناهان دوم: شکر نعمتها سوم: صلوات بر محمد و آل محمد چهارم: دعا کردن و حاجت خواستن پنجم: صلوات بر محمد و آل محمد اگر دعایتان مستجاب شده مواظب سه حالت باشید[8] اول: آن که عجب نکنی و نگویی من معلوم می شود آدم خوبی هستم که دعایم مستجاب شده زیرا عجب و خود پسندی باعث فساد عمل و غلبه ی شیطان است.
دوم: شکر و حمد خدا نمایی که تفضل کرد بر تو به اجابت دعای تو، بلکه مستحب است دو رکعت نماز شکر به جای آورد.
سوم: همین که دعای تو مستجاب شد ترک دعا نکنی و باز در خانه ی خدا بروی تا بیگانه نشوی و در وقت حاجت خواستن دوباره آشنا باشی.
«اگر دعایتان به اجابت نرسید مواظب این سه حالت باشید.»[9] اول: آن که مأیوس نشوی از رحمت خدا، زیرا به اجابت نرسیدن دعا ممکن است به سبب گناهان تو باشد که مانع اجابت است پس در صدد رفع آن به توبه و تعذیب نقش برآی.
دوم: ترک دعا نکن.
سوم: راضی باش به تقدیر الهی تا همان رضای تو باعث اجابت دعایت بشود.
امام حسن (ع) می فرماید: من ضامنم از برای کسی که در قلب او چیزی خطور نکند به جز رضا و خشنودی به قضای خدا این که دعا کند پس مستجاب شود.
دعا کردن سه حالت دارد که به هر حالتی که باشد برای انسان اجر معنوی دارد: حالت اول: آن که صلاح بنده در آن هست و به او می رسد و مشروط به دعا نیست و در این صورت ثمره ی دعا و چیز است یکی رسیدن به مطلوب و دیگر تقرب به خدا.
حالت سوم: آن که صلاح بنده در آن نیست و به آن نمی رسد چند دعا بکند و چه نکند در این صورت ثمره ی دعا دو چیز است یکی تقرب به خدا، دوم عوض آن که در دنیا از او منع شده در آخرت به اضعاف آن به او عطا می شود.
کتب معتبر ادعیه: 1ـ مفتاح الفلاح شیخ بهائی 2ـ عده الداعی ابن فَهْد حلی 3ـ قوت القلوب ابوطالب مکی 4ـ اقبال سید بن طاووس 5ـ انجیل اهل بیت 6ـ زبور آل محمد 7ـ صحیفه ی کامله ی سجادیه امام سجاد (زین العابدین) علی بن الحسین 8 ـ کافی تقه الاسلام کلینی 9ـ وافی 10ـ بحار الانوار 11ـ عوالم 12ـ فصل الخطاب اهمیت شب برای عبادت و دعا ز دل بسیــار گـفـتـی و شـنـیـدی شـب دیــوانـه ی دل را نـدیــدی شب دیوانه ی دل یک طلسم است که تعریفش برون از حد و رسم است ادب کردی چو نـفـس بی ادب را گــشایـی ایـن طلــسم بوالعـجب را دل دیـوانـه ی رنـد جـهانـسـوز چـو شب آید نخواهد در پیش روز بـود آن مـرغ دل بی بال و بی پر کـه شـب خو کرده با بالین و بستر بهشب مرغحقاست و نطقحقحق چـو مـی بـیـند جمال حسن مطلق دلـی کـوس بلبل گلزار دیار است شـب او خوشتر از صبح بهار است شبآیدتاکهدلدرمَحقودرطَمس نـمـایـد سـورت و اللیـل را لمس شــب آیــد تـا کـه انـــوار الــهی بـــتـابـد بـر دل پــاک از تـبـاهی خوشاصوم وخوشاصَمت و خوشا فکر خـوشـا انـدر ســوهـا خـلـوت ذکر اوقاتِ در تاثیر دعا و احوال داعی، دخلی سبز است و اگر دین الوقت و بالاتر از آن ابو الوقت شده ای «طوبی لک و حُسْنُ مَآب» مخصوصا شب را در ادعیه و اذکار و خلوت و فکر شأنی شایان است.
لیل غیب است و انسان را به غیب و باطن می کشاند و می رساند.
خداوند سبحان می فرماید: اَللَّیلُ لی.
«دعای پیش از دعا کردن» حضرت علی (ع): هر کس دوست می دارد که دعایش رد نشود پس بخواند پیش از دعایش این دعا را: «ما شاءَ اللهُ تَوجُّهاً اِلی اللهِ، ما شاءَ اللهُ تَعبداً لِلّهِ، ما شاءَ اللهُ تَلطُّفاً لِلِه ، ما شاء اللهُ تَذلُّلاً لله مَاشاءَ الله استغاراً بالله، ماشاء الله اللهُ استکاتهُ لله استکاته لله، ما شاءَ لله تَضرًّعاً الی اللهِ، ما شاء اللهُ استعانهً باللهِ، ما شاءَ الله استغاثه ماشاء الله لا حَولَ و لا قُوَّه اِلاّ بِاللهِ الْعلیِّ الْعَظیمِ.» «دعای بعد از دعا کردن» حضرت سجاد (ع) فرموده است: به روایت قطب راوندی در کتبا دعوات که روز عاشورا پدرم امام حسین (ع) در حالی که خون جوش می زد مرا به سینه چسبانید و فرمود: پسر جان دعایی را که حضرت زهرا (س) از رسول خدا (ص) و از جبرئیل آموخت و به من تعلیم داد حفظ کن از برای هر حاجت و مهم و غم و پیشامد کار بزرگ و هر مصیبتی مفید است.
و فرمود دعا کن و بگو: اِلهی بِحَقِّ یاسینْ و الْقُرآنِ الْحَکیِمِ و بِحَقِّ طه و الْقُرآنِ الْعَظیمِ.
یا مَنْ یَقدِرُ عَلی حَوائجِ السّائِلینَ یا مَنْ یَعْلَمُ ما فی الضّمیرِ یا مُنفَّساً عَن الْمَکرُ و بًینً یا مُفَرَّجاً یا عنْ المغْمُومینَ یا راحِمَ الشَّیْخِ الْکَبیرِ یا رازِقَ الطِّفلُ الصَّغیر یا مَنْ لا یَحتاجُ اِلی التًّفسیر صَلَّ عَلی محمدٍ و آلِ محمدَّ و افْعَلْ بی کذا و کذا.
و به جای کذا و کذا حاجت بخواه.
«اسماء الحسنی» در کتاب عده الداعی از حضرت رضا (ع) و آن بزرگواتر از آباء گرام خود نقل فرموده اند: خداوند متعال نود نه اسم است که هر که خدا را به آن اسمها بخواند دعایش مستجاب می شود و هر که حفظ نماید آنها را داخل بهشت می گرداند.
و در خبر دیگر به این مضمون از حضرت صادق (ع) از جناب رسول خدا (ص) روایت نموده است و آن اسماء مبارکه این است: اَللهُ اْلواحِد اَلاحَدُ الصَمَدُ اَلاوَّلُ الآخرُ السَّمیعُ البَصیرُ اَلقَدیرُ القاهرُ اَلاْعْلی الباقی اَلعَلیُّ اَلبَدیعُ اَلبارَیءُ الاْکرمُ الظاهرُ الباطِنُ اَلحیُّ اَلحَکیمُ العَلیمُ الحلیمُ اَلرَّقیبُ اَلرَّوؤفُ الْرائی السَّلامُ المومنُ المْهلیمنُ العَزیزُ الجَّبارُ المُتکَبَّرُ السیّدُ اَلسّبوحُ اَلشهیدُ اَلصادقُ الصانِعُ اَلظاهِرُ اَلعَدلُ اَلعفوُّ الغَفوُر اَلغَنیُّ اَلغْیاثُ اَلفاطِر اَلفودُ اَلصباحُ اَلفالِقُ اَلقدیمُ اَلمَلِکُ اَلقُدوُّسُ اَلقَویُّ اَلقْریبُ الْقَیّومُ القابضُ الباسِطُ اَلقاضی اَلمجیدُ اَلولیَّ اَلمَنَّانُ اَلمحیطُ اَلمُبینُ اَلمُجیبُ اَلمُصَّورَ اَلکریمُ الکَبیرُ اَلکافیُ کاشِفَ الضُّرَّ اَلوترُ اَلنورُ اَلوهّابُ الناصِرُ الواسِعُ الوَدودُ اَلهادی اَلوفیُّ الوکیلُ الوارِثُ اَلبُّر الباعثُ التَوّابُ الجَلیلُ الجَوارُهُ الخبیرُ اَلخالِقُ خیرُ النّاصِرینِ اَلدَّیانُ الشکُورُ اَلعظیمُ الطْیفُ اَلشافی.
«سِرّی از اسرار غریبه به جهت دیدار امام زمان (عج)» هرکس چهل روز صبح بخواند خداوند دیدار حضرت مهدی (عج) را روزی او گرداند (ان شاءالله) به این صورت که در چهل روز 17488 مرتبه به صورت زیر هر روز 360 مرتبه به غیر از روزهای دهم، بیستم، سیم و چهلم که این چهار روز روزی 1132 مرتبه دعای فوق را باید بخواند تحت شرایط زیر: 1ـ با وضو باشد 2ـ رو به قبله در جای پاک بنشیند 3ـ اول صلوات بفرستد 4ـ از گناهان استغفار نماید 5ـ این دعا را یک مرتبه بخواند یا مَن هُوَ اَقرَبُ اِلیَّ مِنْ حَبلِ الوَریدِ یا مَن هُوَ فعال لِما یُریدُ یا مَنْ یَحُولُ بَینَ المَرءِ و قَلبَه یا مَنْ هُوَ بِالْمُنتظَرِ الْاَعلی یا مَنْ لَیسَ کَمِثلهِ شَیءٌ وَ هُوَ عَلی کُلِ شَیءٍ قَدیرٍ.
6ـ اصل دعا را بخواند یا الُله یا مُحَّمدُ یا عَلی یا فاطِمَه وَ نَبیها یا صاحِبَ الزّمان اَدْرِکْنی یا فارِسَ الحِجازِ اَدْرِکنی.
یا اَباصالِحَ المهدی اَدْرِکنی وَ لا تُهْلِکنی.
همه روز 360 مرتبه فقط روز دهم و بیستم و سی ام و چهلم 132 مرتبه.
7ـ ده مرتبه صلوات 8ـ فاتحه و اخلاص بخواند 9ـ اگر سوره ی اخلاص را بیشتر بخواند بهتر است زیرا اسم اعظم دارد.
خواندن این دعا آثار عجیب و افعال غریبه دارد.
«دعای بعد از هر نماز که انسان را وارد بهشت می کند» شیبُه هُزَیل خدمت رسول اکرم (ص) آمد و گفت: مرا کلامی تعلیم فرمایید که خدا مرا به آن سود دهد و آسان باشد.
فرمود: در پسِ هر نماز بگوی.
اللَّهمَ اهْدِنی مِنْ عِندکَ وَ افِضْ عَلَّی مِنْ فَضْلِکَ و انْشُرْ عَلَّی مِنْ رَحمتِکَ وَ اَنْزلْ عَلَّیَ مِنْ بَرکاتِکَ.
بعد رسول خدا (ص) فرمودند: آگاه باش اگر با آن روز قیامت آید، آن را عمداً ترک نکرده باشد، خدا برایش هشت درِ بهشت را باز نماید از هر یک که خواهد داخل شود.
«دعایی جهت ایمان ثابت داشتن در زمان غیبت» درکتاب متسطاب کافی به اسنادش از یونس بن عبدالرحمن و ایشان و از عبدالله بن نسان روایت نموده که گوید حضرت صادق (ع) فرمودند زود باشد که مصیبت زده شوید به شبهه و شک در دین خود پس بدون پرچمدار آشکار و امام راهنما خواهید ماند و از این مهلکه و مصیبت نجات نیابد مگر کسی که بخواند دعای غریق را.
مرتب فرمودند می گویی: یا اَللهُ یا رَحمنُ یا رَحیمُ یا مُقلِّبَ الْقُلُوبِ ثبِّتْ قَلبی عَلی دِینکَ.
«دعاهایی جهت زیاد شدن حافظه» 1ـ سوره ی رحمن را تا فبای آلاء ربکما تکذبان هر روز بعد از نماز صبح بخواند.
2ـ مرحوم شیخ بهائی در کتاب تهذیب فرموده است به جهت زیادتی حافظه این دعا را بخواند.
اَلّهُمَّ ارْزُقنی فَهْمَ النَّبییّنَ وَ حِفظَ الْمُرسَلینَ و اِلْهامَ الْمَلائِکهَ الْمُقَرَّبین امینَ یا رَبَّ الْعالَمینَ.
3ـ بعد از هر نماز این دعا را بخواند مجرب است.
سُبحانَ مَن لا یَعْتمدی عَلی اَهْلِ مَمْلِکتهِ سَبْحانَ مَن لا یاْخُذُ اَهْلَ اَلارضِ بِالوْان العَذابِ سُبحانَ الَرئوفُ الرَّحیم.
اَلْلهُّمَ اجْعَلْ لی فی قَلبی نُوراً و بَصَراً وَ فَهْماً وَ عِلماً اِنَّک عَلی کُلِ شَیءٍ قَدیر.
4ـ جهت قوت حافظه هر روز ده مرتبه بگوید: فَفهَّمناها سُلَیمانُ و کلاًّ آتینا فَهْماً وَ عِلماً و سخَّرنا مَعَ داوُد الْجِبالَ یَسْبحْنَ و الصَّیر وَ کُنّا فاعِلینِ یا حَیُّ و یا قَیُّومُ یا رَبَّ مُوسی و هارُونَ یا رَبَّ مُحمدٍ صَلی الله و عَلیهِ و آلهِ اَکْرِمنی بِالفَهمَ و الحفظَ و الْخَیرِ یا قاضِی الحاجاتِ وَ صَل علی مُحمدٍ وَ آله اجْمَعینَ.
5ـ هر روز صبح قبل از آنکه با کسی سخن بگوید این جمله را بخواند: یا حَیُّ یا قَیُّومُ فَلا یَفُوتُ شَیءٌ عِلْمُهُ وَ لا یَئُودُه.
6ـ هر روز بعد از نماز نافله ی صبح بگوید: اَللّهمَ لا تُنْسِنی ما اَقْرَءُ فی یَوْمِ هذا فَاِنَّکَ قُلتَ سَنقْرَئُکَ فَلا تُنْسی.
7ـ هر کس چیزی را فراموش کند دست خود بر پیشانی گذارد و بگوید: صَلَّی اللّه عَلَیْهِ و آلِه اَللّهُمَّ اِنّی اَسْئلُکَ یا مُذَکِّرُ الْخَیرٍ و فاعِلِه وَ الْاَمْرِ بِهِ ذَکرِّنی ما اَنْسانیَهُ الشًّیطانَ.
8ـ در حدیث سلمان فارسی (رضی الله عنه) آمده است که رسول خدا (ص) فرموده است: هر کس آیه الکرسی را با زعفران برکف دست راست خود بنویسد و آن را با زبان بلیسد و هفت نوبت چنین کند هرگز چیزی را فراموش ننماید.
9ـ پنج چیز است که حافظه را زیاد می کند و بلغم را از بین می برد: 1ـ مسواک زدن 2ـ روزه گرفتن 3ـ قرائت قرآن نمودن 4ـ عسل خوردن 5ـ کندر جویدن 10ـ قبل از مطالعه این جملات را بخواند.
اللهُّمَ اخْرِجنی مِنَ الظُّلُماتِ الوَهمِ و اکَرَمَنی بِنورِ الْفَهمِ اَللهُّم افْتَحْ عَلینا اَبْوابَ رَحْمِتِکَ و انْشُرْ عَلینا خَزائِنُ عُلُومِکَ بِرَحمَتِک یا اَرْحَم الراحِمینْ.
11ـ مردی از شیعیان توسلات و ختم ها را انجام داده که حضرت زهرا (س) را در خواب بیند وتقاضای حافظه کند.
شبی در عالم خواب حضرت زهرا (س) را که در پشت پرده ای قرار داشت مشاهده نمود تقاضایش را پرسید.
عرض کرد کم حافظه هستم و به شما ملتجی می باشم.
فرمود: از این پس وضو را با آب نیم گرم بگیر، زیرا آب سرد جهت حافظه ی شما خوب نیست.
آن مرد به دستور حضرت عمل نموده حافظه اش قوت گرفت.
12ـ کسی که می خواهد حافظه اش زیاد شود مسواک کند و روزه بگیرد و قرآن بخواند مخصوصا آیه الکرسی را و ناشتا 21 عدد مویز با هسته ی سرخ بخورد زیرا جهت فهم و حفظ ذهن مفید خواهد بود.
نافع خوردن حلوا و گوشت نزدیک گردن و عسل و عدس و کندر می باشد.
13ـ هر روز هفت مثقال مویز ناشتا بخورد و همچنین هر روز با غذا میل نماید.
14ـ جهت حافظه شیخ کفعمی فرماید: مویز و سعد کوفی و زعفران را با هم کوبیده و مخلوط کرده و ناشتا بخورد.
15ـ قرنفل و کندر خوب کوبیده تا نرم شود هر روز قدری ناشتا بخورد.
16ـ از زیاد خوردن سردی بپرهیزد مانند ماست و برنج و امثال آن و خوردن آب زیاد.
17ـ شیر حافظه را زیاد می کند و خوردن شیرینی جات و گوشت و عدس و عسل مخصوصا ناشنا خوردن انار با لیله ی آن.
18ـ مربای آویشن که با شکر درست شده باشد و هم چنین خوردن اسطوخدوس جهت حافظه مفید است.
19ـ دائم الوضو بودن و روبه قبله نشستن و به صورت عُلما نگاه کردن و به عبادت مشغول بودن و اطاعت پدر و مادر نمودن و روزه داشتن و خوردن انگور و گرمی جات به طور عموم و خوردن آب کم و خوردن غذای کم جهت زیادی حافظه موثر است.
20ـ از پیغمبر اکرم (ص) است که پنج چیز حافظه را قوی گرداند: 1ـ شیرینی 2ـ گوشت نزدیک کردن 3ـ عدس 4ـ نان سرد 5ـ خواندن آیه الکرسی «دعا به جهت باز شدن نطق و گویا شدن زبان» هر روز مرتب بخواند که زبانش باز و نطقش گویا گردد.
رَبِّ اشْرَخْ لی صَدْری و یَسِّرْلی اَمْری و احْلُلْ عُقْدَهَ مِنْ لِسانی یَفقَهُو قُولی.
«دعا به جهت زیاد شدن نور چشم» جهت روشنی و زیادتی دید چشم بعد از شستن دست پس از نهار و شام دست خود را به چشم مالیده بخواند: اَلحَمدُ للهِ الْمُحسنِ المُنعِمِ المُفضِلِ المُجْمِل «دعا به جهت آرامش قلب» جهت آرامش قلب این آیه را دائم بخواند: اَلا بِذکرِ اللهِ تَطمَئنَّ الْقُلوبِ یعنی باشید به ذکر و یاد خدا می آراید قلبها را.
«دعا در هنگام نگاه کردن به آینه» از پیغمبر اکرم (ص) رسیده است هنگام نظر کردن در آینه بگویید: اَللهُمَّ کَما حَسَّنتَ خَلقی فَحسِّن خُلقی وَ رزقی.
یعنی خداوندا همچنان که نیکو گردانیدی خلقت مرا نیکو گردان خلق مرا و رزق مرا.
«دعا به هنگام خواب» هر کس در وقت خواب سه مرتبه این جمله را بگوید مثل آن است که هزار رکعت نماز خوانده باشد در آن شب.
یَفْعلُ اللهَ ما یَشاءُ بِقدرَتِهِ و یَحکُمْ ما یُریدُ بِعزَّتِهِ «دعا به هنگام مطالعه کردن» به هنگام مطالعه نمودن این دعا را بخواند: اللهم اخرجنی من الظلمات الوهم و اکرمنی بنور الفهم اللهم افتح علینا ابواب رحتمک و انشر علینا خزائن علومک برحمتک یا ارحم الراحمین.
«دعا به هنگام رفتن به مسافرت» گفته شود: اَللهمَ اَنتَ الصاحِبُ مِن السَّفَرِ و الحامِلُ علی ظَهَرٍ و الخَلیفَه فِی الْاَهلِ وَ المالُ و الوَلَدْ.
«دعا برای دفع دشمن» بسیار بخواند و یاری از امیر المومنین علی (ع) است.
یا قاهِرَ العَدو یا والیِّ الوَلی یا مَظهَرَ العجائِبَ یا مُرتضی عَلی.
«دعا به جهت رفتن به حج» حضرت صادق (ع) فرمود: هر کس هزار مرتبه «لا حُولُ و لا قُوهَ اِلا بِاللهِ» بگوید خداوند حج را روزی او گرداند و اگر اجل او نزدیک شده باشد خداوند اجلش را تأخیر اندازد تا حج را به او روزی فرماید.
«دعاهایی که اسم اعظم دارد» از حضرت امیر المومنین (ع) منقول است که فرمود: شبی خضر نبی (ع) را در خواب دید و به وی گفتم تعلیم کن مرا چیزی که به واسطه ی آن بر دشمنان پیروز گردم فرمود: یا علی (ع) بگو: (یا هُوَ یا مَن لا هُوَ اِلا هو) روز بعد جریان را به حضرت رسول (ص) عرض کردم فرمود: او اسم اعظم را به تو تعلیم کرده، و همین اسم در روز بدر بر زبان من جاری بود و حق سبحان به برکت این اسم مرا نصرت داد.
از حضرت سجاد (ع) منقول است که از حق سبحان در خواستم که اسم اعظم به من تعلیم فرماید در جواب به من نمودند که بگو: اَللهًمَّ اِنّی اَسئَلک باسمک الله الله الله الله الله لا اِله اِلا هُوَ رَبُّ العَرشِ العَظیم.
به برکت این اسم هر چه خواستم کرامت فرمود: گویند که اسم اعظم الله تعالی که حضرت عیسی (ع) مرده را به آن زنده می کرد این کلمات بود: یا رَبَّ الارباب و یا مسبب الاسباب و یا مفتح الابواب و یا معلق الرقاب الهی فی السماء عرشک و فی الارض قدرتک یا حی یا قیوم یا ذالجلال و الاکرام.
از مرحوم نهاوندی است که حضرت صادق (ع) به اصحاب خود فرمود: آیا می خواهید که اسم اعظم را بدانید؟
عرض کردند: بلی.
فرمود: هر گاه سوره ی حمد و توحید و قدر را با آیه الکرسی بخوانید و بعد از آن برخیزید رو به قبله و حاجت خود را از خدا بخواهید برآورده خواهد شد.
پیامبر اکرم (ص) فرمودند: اسم اعظم خدا در شش آیه ی آخر سوره ی حشر است.
«چندین دعای مهم از پیامبران» دعای حضرت آدم (ع) برای مبارزه با نفس دعای حضرت یعقوب (ع) برای رفع غم دعای حضرت خضر (ع) به جهت دفع از سوختن و غرق شدن دعای عظیمی از حضرت داوود (ع) که به برکت آن دعا به آسمان رفت دعای پیامبر اکرم (ص) در جنگ خیبر «توسل به حضرت علی (ع) جهت بر آمدن حاجت» روز چهارشنبه و پنج شنبه و جمعه روزه گرفته بعد از افطار دو رکعت نماز بخواند و از حال نماز خارج نشود و بلافاصله این رباعی را 110 مرتبه رو به قبله بخواند: یا اَمیرَ المُومِنینَ یا ذَالنَّعمَ یا امامَ المُتَقینَ یا ذَالْکَرَم اِنـنَّا جِـئناکَ فی حاجاتِنا لا تُـخَیِّبِنا وَ قُلْ فیها نـَعَمْ «افضل ترین دعاها در زمان غیبت دعا برای فرج امام زمان (عج) است» همه ی ما می دانیم که امامان ما همه معصوم و پاک آفریده شده اند و همان طور معصوم و پاک هم از دنیا رفته اند و دارای صفاتی بودند که هرگز یک انسان عادی دارای آن شرایط نبوده است.
مانند امیرالمومنین (ع) که در رحم با مادرش فاطمه بنت اسد صحبت می کرد و موقع ولادتش قرآن می خواند و هم چنین معجزات دیگر امامان و یا حضرت مهدی (عج) که هنگام ولادت سر به سجده گذاشته و شکر خدا نمودند.
و در سن پنج سالگی به مقام امامت نائل آمدند و همه ی این نورهای پاک بدون این که نزد استادی تحصیل کرده باشند دارای علم اولین و آخرین بودند و از گذشته و حال و آینده خبر می دادند.
پس در نتیجه این معصومین، مانند من و شما برای امتحان به این دنیا نیامدند و آنها بزرگترین لطف و نعمتی هستند که خداوند به بشر عنایت کرده است.
به چند دلیل: اولا همه ی ما می دانیم که خداوند عادل است و در قرآن کریم می فرماید: فَمَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّهٍ خَیْراً یَرَه، و مَنْ یَعْمَلُ مثقالَ ذَرّه شرّاً یَره هر کس کوچکترین ذره ای بدی نماید جزای آن را خواهد دید و هر کس کوچکترین عمل نیکی انجام دهد پاداش آن را خواهد گرفت.
و حال که خداوند عادل است و بنده هم جایز خطا، چون خداوند قرار است با عدل با ما رفتار کند بنابراین باید اکثر انسانها را به آتش قهر خود بسوزاند خالق یکتا در حدیث قدسی می فرماید: «من بندگانم را برای این که بسوزانم نیافریده ام و به هر نحوی که بتواند سبب نجات آنها را از عدل خودم فراهم خواهم کرد.» و به قدری پروردگار ما رحیم است و کریم است و جواد، بهانه هایی برای نجات بشر قرار داده، ماند خواندن نماز و گرفتن روزه و اعمال عبادی دیگر، و بزرگترین لطفی که کرده، فرستادن نمایندگانی در روی زمین مانند وجود مقدس خاتم الانبیاء حضرت محمد (ص) و امامان معصوم (ع) بود که به این دنیا آمدند تا با زندگی و راهنمایی بشر هم درست زیستن را به ما بیاموزند و هم مات گنهکاران با واسطه قرار دادن این عزیزان الهی به حاجتها و خواسته هایمان برسیم و هم با ابزار دوستی با عزیزانش بهانه ای برای بخشش و نجات از کیفر گناهان داشته باشیم.
هم چنین این وجودهای مقدس را چنان پر محبت و با گذشت و مهربان آفریده است که فردای قیامت با شفاعتشان سبب نجات عده ی زیادی از آتش جهنم خواهند خدایا ما چگونه شکر تو را به خاطر نعمت ولایت به جای آوریم.
به خداوندی خودت زبانمان قاصر است و همه ی این الطاف را کرم وجود بی حساب توست.
ما بندگان افتخار می کنیم به داشتن چون تو خالقی، خدایا در تمام عمر در مقابل هر نعمتت، کفران نعمت کرده ایم.
نه قدر تو را بشناختیم، نه رسولت و نه حجت های پاکت را، در زمین تو زندگی کردیم، روزی تو را خوردیم، از همه ی نعمتهایت استفاده کردیم و به جای شکر و سپاسگزاری از تو اسیر نفس و شیطان بودیم.
یعنی اگر گفتی به دنبال انسانیت و کمال باشید به دنبال خوبیهای حیوانی رفتیم.
و اگر فرمودی به فکر ذخیرهی آخرت باشید ولی همه ی وجودمان دنیا بود و خواسته های نفسانی؛ الهی!
چه بگویم از بی وفائیهایمان، خداوندا!
چگونه با این اعمالمان در دادگاه عدل تو بایستیم؟
بار پروردگارا!
دیدی بندگانت چگونه مزد زحمات داشت ولی همین بندگانت بعد از گذشت کمتر از سه ماه یک عده دنیا پرست جانی درب خانه ی دخترش و جانشینش حضرت علی (ع) را به خاطر حب ریاست به آتش کشیدند، آن هم بعد از آن هم سفارشات پیامبر اکرم (ص) نسبت به عترتش.
کجا بودند آن بندگان شکر گذارت که دفاع از ولی تو در زمین کنند و تو خالق یکتا چه صبری داری آن موقعی که دیدی برگردن ولیت یک عده شیطان انسان نما طناب انداخته و یا آن بانوی پاک و معصومی را که فرمانبرداری از او را بر تمام جن و انس و حتی پیامبرانت و همه ی موجودات روی زمین واجب نمودی.
دیدی چگونه مورد ضرب و شتم قرار دادند و یا با دیگر ولیت امام حسن مجتبی (ع) جگرش را پاره پاره کردند و سر دیگر حجت را بر نیزه نمودند و دیگری کجا بوند طرفداران این گوهر های پاک؟
چگونه شکر نعمت ولایت را به جای آوردند؟!