دانلود مقاله تاثیر محیط بر خلاقیت کودکان

بعضی از محیط‌ها برای یادگیری، انگیزه‌ای بسیار جالب هستند و برخی دیگر بهترین و مؤثرترین وسایل را به فراخور استعداد افراد دربردارند.

عوامل سازنده محیط برای کودک عبارتند از: فضای کافی برای فعالیت، وسایل بازی مناسب، دوستان مهربان، آموزش و راهنمایی و وظایفی که به آنها محول می‌کنیم و در حیطه توانایی آنهاست.

برای اینکه یک وسیله به بهترین وجه ممکن طراحی شود باید تا حد امکان با مکان استفاده محصول آشنا بوده و خصوصیات آن را مشخص کنیم تا در انتخاب فرم، عملکرد، جنس و مسایل دیگر مربوط به طراحی محصول مواردی برگزیده شوند که بیشترین سازگاری با محیط و عناصر وابسته به آنها از جلمه اشیاء پیرامون محصول و استفاده‌گر را داشته باشد.

تشریح خصوصیات محیط استفاده:

اتاق کودک به واسطه استفاده‌ای که از آن می‌شود، دارای خصوصیات خاصی است که در اینجا به بررسی آن می‌پردازیم:

1- اتاق کودک، اتاقی است که در حدود 12 متر یا حدود 2*3 محسوب می‌شود.

2- دمای اتاق همواره متعادل است و از سرد و گرم شدن بیش از حد آن جلوگیری می‌شود.

3- حتی الامکان آفتاب گیر انتخاب می‌شود و نور خورشید به داخل اتاق می‌تابد.

4- کودک در اتاق خود احساس آرامش کرده و آنجا را حیطه قلمرو خود می‌داند.

5- در اتاق وی، معمولاً انواع و اقسام اسباب بازیها مشاهده می‌شود.

6- رنگ اتاق کودک معمولاً با دیگر اتاق‌ها متفاوت است و با توجه به جنسیت کودک، دیوارها رنگ آمیزی می‌شوند.

7- لوستر، تابلوها و وسایل فانتزی و کودکانه در اتاق وی استفاده می شود.

8- والدین سعی می‌کنند، حتی الامکان وسایل اتاق کودکشان قابل شستشو باشد.

تاثیرات محیط بر محصول:

تاثیرات بصری:

- چهار گوش بودن اتاق و صاف بودن دیوارها

- ابعاد اتاق کودک

- وجود وسایل فانتزی و کودکانه در اتاق کودک

- رنگ اتاق

  تاثیرات فیزکی و شیمیایی:

- ایجاد ضربه به محصول از جانب کودک یا حین حمل و نقل

باید توجه داشت که این محصول توسط گروه سنی 4 تا 6 سال استفاده می‌شود و این گروه مایل به حرکت، جنبش و بازی می‌باشند، در نتیجه ممکن است محصول با صدماتی روبه رو شود.

- رطوبت

این محصول معمولاً سر و کاری با محیط مرطوب ندارد و قابلیت شستشوی محصول بستگی به جنس آن دارد.

- مواد رنگی (ابزارهای کار و نقاشی)

خود مواد رنگی و ابزارهای نقاشی، کاردستی و خمیر بازی نیز می توانند عاملی برای آلودگی و آسیب رسی به محصول باشند.

- دستهای آلوده کودک:

کودکان به علت شیطنت و کنجکاوی غالباً آلودگی‌های مختلفی را از طریق دستهای خود به محصول منتقل می‌نمایند. این آلودگی‌ها به طور عمده شامل آلودگی‌های خوراکی و غیر خوراکی است. آلودگی‌های خوراکی مانند شکلاتها معمولاً ذرات چربی و نشاسته بر محصول باقی می‌گذارند که معمولاً به وسیله آب و مواد شوینده قابل نظافت است ولی آلودگی‌های غیر خوراکی می تواند شامل موارد مختلفی از جمله آلودگی‌های شیمیایی باشد.

از دیگر عوامل محیطی تاثیر گذار بر محصول می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- گرد و غبار

- تابش احتمالی نور خورشید

-گرما

تاثیرات محصول بر محیط:

هر محصولی که در محیط و مکان مخصوص به خود قرار می‌گیرد، تاثیراتی هم از لحاظ فرمی و بصری و هم از لحاظ فیزیکی و شیمیایی بر محیط خواهد داشت. نادیده انگاشتن این تاثیرات باعث می شود که طرح یا محصول مورد نظر، آن طور که باید موفق به نظر نرسد.

این تاثیرات در مورد اجزاء مختلف یک محصول نیز مشاهده می‌شود، به طوری که یک طرح از نظر فرم و به طور کلی عناصر بصری باید هماهنگی داشته باشد.

این تاثیرات بدین شرحند:

- تاثیرات فرمی و بصری (ایجاد فضاهای مختلف محیطی بر اساس فرم محصولات در محیط استفاده)

- ایجاد فضاهای بصری مختلف بر اساس فرم محصولات (بزرگ یا کوچک جلوه دادن فضا و محیط)

- ایجاد حس آرامش، ترس، اضطراب و … بوسیله فرم محصولات

- ایجاد محیطی باز یا خفه به وسیله رنگ محصول

- تغییر دادن احتمالی مسیر رفت و آمد افراد خانواده در اتاق کودک

- تاثیرات فیزیکی و شیمیایی (صدمه زدن به کف پوش اتاق به وسیله پایه‌های محصولات، احتمال آسیب دیدن دیوارهای مجاور محصول در صورت بروز ضربه‌های احتمالی)

- تاثیرات اجزاء محصولات بر یکدیگر (تخریب و استهلاک قطعه‌ای به وسیله قطعات دیگر، خراب شدن سریعتر یک قطعه نسبت به قطعات دیگر، هماهنگی عناصر بصری اجزاء با یکدیگر)

لازم به ذکر است که بررسی قابلیت تعمیر پذیری (Repair)، قابلیت ساخت مجدد (Remanufature) قابلیت بازیافت (Recycle) و قابلیت استفاده مجدد (Reuse) در محصول نیز حائز اهمیت است.

نتیجه‌گیری:

در طراحی محصول مورد نظر، نکات زیر در رابطه با تاثیرات متقابل محیط و محصول بر یکدیگر و تاثیرات اجزاء محصول بر هم حائز اهمیت است:

- توجه به محیط قرارگیری محصول (اتاق کودک) در رابطه با استفاده‌گر (کودک) (هماهنگی ابعاد و اندازه وشکل ظاهری محصول با محیط استفاده)

- از لحاظ جنس مقاوم در برابر ضربات وارده، رطوبت و تابش نور خورشید.

- تا حد امکان، حداقل آسیب را به محیط استفاده وارد آورد (نداشتن لبه‌های تیز).

- تا حد امکان، قطعات کمترین آسیب را نسبت به هم وارد آوردند.

آنالیز بازار:

در این بخش محصولات موجود مشابه شناسایی و مشخصات آنها با یکدیگر مقایسه شده است.

این نمونه‌ها شامل نمونه‌های داخلی و خارجی می‌باشد.

نتیجه‌گیری:

با مقایسه نمونه‌ها مشخص می‌شود که اکثر آن‌ها در فرم مستطیل (با لبه‌های نرم) و متریال چوب یا پلاستیک و رنگهای شاد مشترک هستند.

با توجه به بررسی نمونه‌های موجود، رعایت نکات زیر جهت به وجود آوردن محصول جدید لازم است:

- قیمت مناسب محصول

- افزایش طول عمر محصول با کاربرد جنس مناسب

- تبدیل اجزاء به یکدیگر با اتصالات ساده و کار آمد

- دوام مناسب قطعات

- زیبایی مجموعه

- در نظر گرفتن نیازها و خصوصیات کودک

برای بازاریابی و فروش این محصول از بین سه گرایش بازار که عبارتند از :

1- گرایش محصول      2-گرایش فروش    3- گرایش بازاریابی

باید از گرایش بازاریابی استفاده نمود.

این کرایش عبارت است از تعیین نیازها، خواسته‌ها و ارزش‌های بازار هدف و تطبیق سازمان در جهت ارضاء آنها به گونه‌ای مؤثرتر از سایر رقبا. در این حالت برای فروش باید مسائل زیر را مفروض نمود:

1- گروه اصلی یعنی کودکان کاملاً ارضاء شود.

2- برنامه دقیق برای آگاهی از خواسته‌ها تدوین شود، چه از لحاظ فیزیکی و چه از لحاظ روانشناسی.

3- با ارائه کیفیت مناسب محصول گروه دوم استفاده‌گر (والدین) نیز در اختیار گرفته شود.

محیط بازاریابی محصول:

محیط بازار مناسب برای این محصول به دلایل زیر بیشتر شمال، شمال غرب، شرق و تا حدودی مرکز پایتخت یعنی تهران است.

1- رفاه مالی مناسب جهت خرید محصولات رفاهی و تزئینی

2- سطح فرهنگی و تحصیلی مناسب والدین و در نتیجه اهمیت نقاشی کودکان

عوامل اجتماعی بازار هدف:

انواع عوامل اجتماعی بر بازار هدف تاثیر می‌ گذارد. فرهنگ یکی از این عوامل مهم می‌باشد. در هر ناحیه از ایران فرهنگ‌ها و الگوهای متفاوتی موجود است. فرهنگ این محصول در بازار معمولاً بستگی به کمکی دارد که این محصول در بالابردن انگیزه و تشویق خلاقیت کودک دارد. چنانچه ارتباط بین هنر و پیشرفت کودک با محصول مشخص باشد خانواده‌ها با رقبت بیشتری محصول را خریداری می‌کنند.

سواد نیز یکی از عوامل بسیار مهم است. پدر و مادرهای تحصیل کرده از این محصول استقبال بیشتری می‌نمایند.

استراتژی بازاریابی هدف:

1- بازاریابی یکسان و انبوه

 با متعادل ساختن قیمت محصول می‌توان بخش عمده کودکان تهران و مراکز استانها را تحت پوشش قرار داد؛ در این حالت باید سطح قیمت را کاهش داد.

2- بازاریابی تمرکزی

می‌توان با در نظر گرفتن گروه کودکان مرفه، فقط برروی این گروه تمرکز پیدا کرد؛ در این حالت باید کوشید تا تمام نیازهای این گروه برآورده گردد.

آنالیز کارکرد عملی:

الف) آنالیز کارکرد جسمی (ارگونومی):

در این آنالیز، محصول موجود به طریق زیر مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد:

1- آماده سازی (قبل از استفاده):

1-1-  نشستن روی صندلی

2-1- بیرون کشیدن میز

2- کار (هنگام استفاده):

1-2- گذاشتن کاغذ بر روی میز

2-2- برداشتن ابزار نقاشی

3-2- نقاشی کردن

3- کار پس از استفاده (جمع آوری):

1-3- جمع کردن ابزار نقاشی و کاغذ

2-3- هل دادن میز به داخل (جای گذاری)

3-3- پایین آمدن از صندلی

کودکان در هنگام نشستن وضعیت‌های بدنی گوناگون را به خود می‌گیرند. برای ارزیابی تناسب کودک با میز و صندلی که از آن استفاده می‌کند لازم است که کودک دارای وضعیت بدنی نشان داده شده در شکل زیر باشد.

این امر مستلزم رعایت هفت معیار است:

الف- کف پاها بر روی زمین

ب- فضای  کافی بین پشت پاها و لبه جلویی نشیمنگاه وجود داشته باشد.

ج- هیچ گونه فشاری از طرف قسمت جلوی نشیمنگاه به سطح خلفی ران وارد نیاید.

د- فضایی کافی بین سطح بالایی ران و سطح زیرین میز برای حرکت آزادانه پاها وجود داشته باشد.

ر- آرنج‌ها هنگامی که باز و عمودی هستند تقریباً در ارتفاع سطح رویی میز قرار گیرند.

و- تکیه‌گاهی مستحکم در ناحیه کمری و زیر تیغه‌های شانه وجود داشته باشد.

ز- فضائی کافی بین تکیه گاه پشت و سطح نشیمنگاه برای حصول اطمینان از حرکت آزادانه کفل موجود باشد.

توصیه های ارگونومی:

- نشستن حالت کاملاً فعالی است که باید دقیقاً مکانیزمهای آن را شناخته و تاثیرات فیزیولوژیکی بدن را با آن بررسی کرد، تا مطلوبترین سطح ارتفاع نشیمنگاه بدست آید. یکی از عوامل مهم در طراحی صندلی رعایت میزان ارتفاع آن می‌باشد، زیرا اگر این اندازه نامناسب باشد عوارض عدیده‌ای را برای انسان در برخواهد داشت.

چنانچه در شکل بالا ملاحظه می‌گردد؛ اگر ارتفاع نشیمنگاه صندلی بلند باشد پاها آویزان گشته فشار زیادی روی رگهای خونی و اعصاب رانها وارد می‌کند.

برای رفع این عیب یا باید ارتفاع صندلی قابل تنظیم باشد و یا زیر پایی مناسب داشته باشد. از طرفی فشار ناشی از لبه جلوی صندلی نیز قابل بررسی است. اگر لبه های جلو صندلی سفت باشد به نسوج فشار می‌آورد و برخلاف استخوان ران جریان خون را پایین می‌آورد، که سبب خواب افتادگی پاها و یا درد شدید می‌شود.

- شکل زیر مربوط به درازا و ارتقاع صندلی است. اگر سطح نشیمن گاه صندلی کوچک باشد، زیر رانها حمایت نمی‌شود و فشار روی بافتهای دیگر زیاد شده باعث ناراحتی در کوتاه مدت می‌گردد و اگر سطح نشیمنگاه بزرگ باشد فرد برای استفاده پشتی بالاجبار طول لازم برای رسیدن به پشتی را با دادن زاویه زیادتر به بدن و پاها جبران می‌کند.

در نتیجه به مرور با زاویه دار شدن مرکز ثقل، بدن فرد به طرف جلو سر می‌خورد که نشستن او را دچار اخلال می‌کند.

نیازهای ایمنی:

گروه استفاده‌گر مورد نظر بعلت شرایط خاص رفتاری دارای رفتارهای پیش بینی نشده هیجانی، نامتعادل، تند و سریع و… می‌باشند. آنها به هر چیزی که دسترسی پیدا کنند آن را وسیله مناسبی برای بازی می‌بینند و این طرز تفکرشان کاملاً مغایر با تفکر و انتظار بزرگسالان است.

کودکان به علت حرکتهای زیاد بدنی، تلاش و عدم تعادل درست در بسیاری از موارد نمی‌توانند متعادل بر روی صندلی قرار گیرند. کودکان هنگام نشستن بر روی صندلی حرکتهایی مانند حرکت صندلی به جلو و عقب بر روی پایه، بلند شدن، تکان دادن دست و پا، از خود نشان می‌دهند که با تلفیق شدن با اعمال دیگر مانند نوشتن، نقاشی کردن و بازی کردن، تعادل کودک را بر روی صندلی بر هم می‌زند. لذا تعادل فرم و طرح از جهت ایستایی و محکم بودن اجزاء طرح بسیاری ضروری به نظر می‌رسد.

لازم به توضیح است که حوادث معمولاً به دلیل در اختیار قرار دادن وسایل نامتناسب با گروه سنی کودکان یا استفاده غلط از آنها پیش می‌آید. باید در نظر بگیریم که میزان رشد جسمانی و ذهنی بچه‌ها بسیار متفاوت است؛ لذا با توجه به شناختی که از کودک داریم باید وسیله‌ای در اختیار او قرار دهیم که متناسب با توانایی‌ها و نیازهایش باشد. لذا در طراحی وسایل کودکان رعایت نکات زیر ضروری می باشد:

1- در طراحی محصول برای کودک باید لبه‌ها و گوشه‌های تیز و خطرناک را حذف کرد.

2- در طراحی وسایل مخصوص  کودک باید از تعداد خطوط عمود بر هم کاست و بیشتر در لبه‌ها از خطوط منحنی استفاده کرد.

3- صاف کاری و قسمتهای چوبی و فلزی میز و صندلی باید طوری باشد که در لباس و بدن کودک آسیب، زخم یا بریدگی ایجاد نکند.

4- اتصالات میز و صندلی باید کاملاً محکم و ثابت باشد، تا در اثر حرکت و جنب و جوش کودکان از هم جدا نشود.

5- مواد انتخاب شده نمی‌بایست خطرات برق گرفتگی و یا احتراق داشته باشد.

6-از مواد سمی که برای کودک خطر آفرین می‌باشد در طراحی محصول نباید استفاده کرد.

نیازهای بهداشتی:

از آنجایی که گروه استفاده‌گر کودکان 6-4 سال می‌باشند و این گروه نسبت به بقیه گروه‌های انسانی آسیب پذیرتر هستند، لذا بایستی موارد بهداشتی در مورد آنان کاملاً رعایت گردد.

به خصوص در انتخاب مواد و مصالحی که در ساخت تجهیزاتی مانند میز و صندلی مورد استفاده قرار می‌گیرند، باید توجه خاصی مبذول داشت. بدین ترتیب که در انتخاب مواد نکات زیر رعایت گردند:

1- ایجاد آلرژی و حساسیت نکند، زیرا کودکان دارای پوستهای نسبتاً حساس هستند.

2- بوی نامطلوب نداشته باشد.

3- مواد و مصالح انتخابی در اثر مرور زمان ورقه ورقه یا پوسته و تجزیه نشود.

4- جاذب گرد و غبار نباشد؛ مانند بعضی از پلاستیک‌ها که به طور دائم غبار و پرز را به علت ایجاد بار الکتریکی جذب می‌کنند.

5- به راحتی قابل شسشتو و تمیز کردن باشد که این امر هم از لحاظ مواد ساخت و هم از جهت فرمی می‌بایستی رعایت گردد.

6- مواد باید طوری انتخاب گردد که در هنگام نشستن، کودک عرق نکند و محیط نامناسب بهداشتی ایجاد نشود.

آنتروپومتری:

علم آنتروپومتری یکی از شاخه‌های فعال علم ارگونومی است که نه تنها به بررسی و تفحص و برآورد ابعاد و اندازه‌ها و زوایای حرکتی اندام‌ها و اعضاء وارگان‌های وجود انسان در رابطه با سیستم‌های مرتبط کاری و زندگی می‌پردازد، بلکه میزان انحرافات این اندازه‌ها و مقدار اختلاف ابعاد و زوایای مختلف اعضاء بدن انسان را در بین گروه‌های سنی، نژادها و قوم‌های متعدد مورد بررسی قرار می‌دهد.

از موارد مهم آنتروپومتری در طراحی میز و صندلی تناسب صندلی با میز است. اگر اندازه‌های مختلفی از میز و صندلی تعریف شده است صرفاً برای جوابگویی به تناسب‌های بدنی متفاوت کودکان است؛ به طوری که از نشستن کودکان کوچکتر بر روی صندلی‌های بزرگ و بر عکس جلوگیری شود. برای اطلاع بیشتر از اندازه‌های آنتروپومتریکی کودکان 4 تا 6 سال که در طراحی و ساخت محصول جدید حائز اهمیت است به جداول () و () مراجعه شود.

(جداول و نمودار در فایل اصلی موجود است)