امواج ایستاده اگر یک طرف طناب (یا فنری) ثابت شده باشد و شما طرف دیگر آن را به نوسان درآورید، آنگاه امواج بطور پیوسته به سمت نقطه ثابت حرکت میکنند و در حالی که وارونه شدهاند، بازتاب میکنند.
در هنگامی که شما بطور پیوسته در طول طناب موج ایجاد میکنید، امواج تابیده و بازتابیده در دو جهت مختلف شروع به حرکت میکنند و در این اثناء با یکدیگر تداخل نیز میکنند.
در مدل سازی و تصویر زیر این موضوع به نمایش در آمدهاست.
بر روی شکل روبهرو تقه بزنید.
اگر طناب با بسامد مشخص به لرزش درآید دو موج تابیده و بازتابیده با یکدیگر تداخل میکنند و بر اثر آن یک موج ایستاده با دامنه بزرگ حاصل میشود.
برای مشاهده فیلم بر روی شکل مقابل تقه بزنید.
این موج از آن جهت ایستاده نامیده میشود که از ظاهر آن بر نمیآید که در جهتی خاص حرکت کند.
در حقیقت در نقاطی که طناب ساکن است دو موج با یکدیگر تداخل ویرانگر داشتهاند و بر اثر آن گره بهوجود آمدهاست.
در مقابل، نقاطی که طناب با حداکثر دامنه نوسان میکند دو موج به صورت سازنده با یکدیگر تداخل نمودهاند و اصطلاحاً شکم حاصل شدهاست.
موج ایستاده در وضعیت ساکن نقاط قرمز نمایانگر گره های موج هستند.
موج ایستاده که با عنوان موج ساکن نیز شناخته می شود موجی است که در وضعیت ثابت باقی می ماند.
این پدیده زمانی اتفاق می افتد که وسیله ای در مسیری خلاف جهت موج در حرکت باشد و یا این موج می تواند در نتیجه تداخل دو موج از دو سوی متفاوت ایجاد شود.
مجموع دو موج منتشر شده از سوی مقابل هم (با دامنه و بسامد یکسان) یک موج ایستاده را به وجود می آورد.
به طور عادی، موج ایستاده زمانی تولید می شود که انتشار موج دورتر از مانع باشد.
بنابراین، علت انعکاس موج وجود یک موج مخالف است.
به عنوان مثال، زمانی که تار ویولن جابه جا می شود امواج طولی منتشر می شوند تا جایی که تار در جایش محکم قرار گیرد.
بالاتر از جایی که موج بر می گردد در خرک و مهره دو موج در فاز مخالف هم هستند و یکدیگر را دفع می کنند در نتیجه یک گره تولید می شود.
در وسط راه، بین دو گره یک شکم تولید می شود جایی که دو موج از سوی مقابل هم منتشر می شوند موج ها روی هم افزایش می یابند و عضو بیشینه می شوند و به طور معمول انرژی برای انتشار موج نمی ماند.
از نگاه دیگر: لرزش طبیعی اکوسیتیک، تشدید کننده هلم هولتز و دریچه لوله صوتی.
انتشار میان طناب سرعت موج در حال حرکت در امتداد یک تار مرتعش شونده به طور مستقیم متناسب با ریشه دوم کشش تار به چگالی خطی (μ)است: الکتریسیته الکتریسیته از کلمه یونانی الکترون به معنی کهربا گرفته شده است.چرا که هرگاه کهربا را با پارچه پشمی مالش دهیم، اجسام سبکی مانند کاه را به خود جذب می کند.
ماهیت الکتریسیته ماهیت الکتریسیته به دلیل وجود بارهای الکتریکی در اتمهای ماده است.
در نظریه امروزی اتمی، اتم تشکیل یافته است از یک هسته مرکزی که دارای دو نوع ذره پروتون با بار مثبت و نوترون بدون بار است و ذرات بسیار ریزی بنام الکترون با بار منفی که به دور هسته می چرخند.
انواع الکتریسیته الکتریسیته دو نوع است : الکتریسیته ساکن و الکتریسیته جاری.
س: الکتریسیته ساکن چگونه است؟
ج: هر گاه الکتریسیته تولید شده در محل تولید باقی بماند آنرا الکتریسیته ساکن می نامند.
س: الکتریسیته جاری چگونه است؟
ج: از حرکت الکترونها، الکتریسیته جاری به وجود می آید.
س: بار الکتریکی چیست؟
ج: چرخش الکترون به دور هسته در اثر وجود نیروی الکتریکی بین آنهاست و نیز بعضی از اجسام تحت شرایط خاصی بر هم نیروی جاذبه یا دافعه الکتریکی وارد می کنند.
عامل این نیروها به سبب خاصیتی است که بطور ذاتی در الکترونها وجود دارد.
لذا آن کمیت فیزیکی که این خاصیت را توصیف و بزرگی نیروی حاصل از آنها را تعیین می کند، بار الکتریکی نامیده می شود.
مولد موج ایستاده تئوری آزمایش نوسان موج در بسیاری از پدیدههای جهان نقش مهم و اساسی دارند.
موج یکی از وسیلههای انتقال انرژی از جایی به جای دیگر است.
اصولا انتقال انرژی به دو روش صورت میگیرد که یکی انتقال بوسیله ماده است و دیگری انتقال بوسیله موج است که در این حالت ماده منتقل نمیگردد.
در حالت کلی فیزیک امواج مختلف را میتوان به دو گروه امواج مکانیکی و امواج الکترومغناطیسی تقسیم کرد.
موج مکانیکی در اثر حرکت نوسانی (ارتعاشی) ماده تولید میشود و بوسیله محیط مادی منتقل میگردد و انرژی حاصل از منبع ارتعاش را با خود انتقال میدهد.
اما امواج الکترومغناطیسی در خلا نیز منتشر میگردند.
از جمله فیزیک امواج مکانیکی ، موج ساکن است که نحوه تولید آن شرح داده میشود.
نوسان موج در بسیاری از پدیدههای جهان نقش مهم و اساسی دارند.
شرح آزمایش یک تکه سیم فولادی را که در انتهای آن به دو نقطه محکم بسته شده است.
در نظر میگیریم.
حال اگر بوسیله انگشت یک ارتعاش کوچک در روی این سیم ایجاد کنیم، این ارتعاش در طول سیم منتشر میگردد.
بنابراین ، تکه سیم فوق میتواند به عنوان یک مولد ساده موج فرض گردد.
وسایل لازم سیم فولادی به طول 90 سانتیمتر و قطر 5/0 میلیمتر 54 تکه سیم فولادی به طول 20 سانتیمتر و قطر 3 میلیمتر یک ورقه حلبی چند عدد پیچ دستگاه لحیم کاری تختهای بر طول یک متر و عرض 20 سانتیمتر روش ساخت یک تخته به عنوان بدنه کار انتخاب کنید و در یک طرف آن 54 شیار در فواصل 5/1 سانتیمتری ایجاد کنید.
از حلبی چند پایه درست کنید و در آنها شیاری به شکل 7 ایجاد کنید.
میلهها را در شیارهای روی تخته قرار دهید و میله بلند را روی آنها بگذارید و لحیم کنید.
پایههای حلبی را روی بدنه با پیچ محکم کنید و دستگاه را روی آنها سوار کنید.
میله بلند باید آزادانه در شیارهای حلبی بگردد.
نحوه بکارگیری انتهای میله 20 سانتیمتری را بالا و پایین ببرید.
ملاحظه میکنید که میلههای بعدی پشت سرهم بالا و پایین میروند و یک موج عرضی به میلهها میرسد و منتشر میشود.
اگر این کار را ادامه دهید، یک موج ساکن در دستگاه تولید میشود.
می توان به جای دست ، این عمل را به کمک موتور کوچکی نیز انجام داد.
امواج ایستاده عرضی در بسامدهای مختلف در یک بسامد مشخص محلهای گره و شکم ثابت هستند.
البته امواج ایستاده میتواند در بیش از یک بسامد بهوجود آید.
کمترین بسامد لرزش طناب که میتواند باعث بهوجود آمدن موج ایستاده شود در شکل زیر نشان داده شدهاست.
در تصویر زیر بسامد لرزش طناب دو برابر حالت بالا است.
در تصویر زیر بسامد لرزش طناب سه برابر حالت اول است.
بسامدهایی که بر اثر آن امواج ایستاده ایجاد میشود به عنوان بسامد طبیعی یا بسامد تشدید نامیده میشوند.
در حقیقت شکلهای مختلف امواج ایستاده بر اثر بسامد طبیعی (تشدید) مختلف در طول طناب بهوجود میآید.
اگر چه موج ایستاده بر اثر تداخل دو موج تابیده و بازتابیده بهوجود آمدهاست اما از دیدگاهی دیگر موج ایستاده از مصادیق لرزش اجسام در حالت تشدید میباشد و از همان قوانین و نکاتی که در مورد تشدید گفتیم پیروی میکند.
با این تفاوت که: در فنر یا آونگ فقط یک بسامد تشدید وجود دارد اما در طناب بسامد تشدید بیشتری میتواند وجود داشته باشد که مقدار آن ضریب صحیحی از کمترین بسامد تشدید است.
شاید شک داشته باشید که موج ایستاده از ترکیب دو موج رفتوبرگشتی (در حال حرکت) بهوجود آمده باشد برای بررسی این موضوع، بر روی شکل روبهرو تقه بزنید.