دانلود مقاله سوختهای دو پایه

چکیده:

سوختهای دوپایه مواد همگنی هستند که از اختلاط نیتروسلولز و نیتروگلیسیرین (باجایگیری مولکول های نیتروگلیسرین روی زنجیره های مولکولی نیتروسلولز ) و اندکی افزودنی های دیگر بدست می آیند و یک مخلوط همگن را شکل می دهند. هر دو جزء اصلی سوختهای دوپایه قابل انفجار می باشند. در این نوع سوختهای جامد توزیع سوخت و اکسیدان کاملا" همگن و یکنواخت است، یعنی درکنار هر واحد ساختمانی از سوخت یک مولکول از اکسیدان می باشد تا فرآیند احتراق انجام گیرد. شرایط حاکم بر احتراق در ارتباط مستقیم با پارامترهایی مانند سرعت سوزش، انرژی سوخت و دمای نواحی احتراق می باشد. در این مقاله مدلی برای احتراق سوختهای دوپایه بررسی می گردد تا ارتباط سرعت سوزش با فشار محفظه، دمای ناحیه FIZZ ZONE و مقدار انرژی سوخت مشخص گردد.

(فرمول ها در فایل اصلی موجود است)

1- مقدمه

احتراق واکنش بین دو جزء سوخت و اکسید کننده است که با آزاد سازی انرژی همراه می باشد. در فرآیند احتراق، ناحیه ای از سوخت که در آن واکنش های شیمیایی رخ می دهد و با مصرف شدن مولکول های سوخت ( Reactant) مولکول های محصولات ناشی از احتراق  ( Product ) تولید می شوند، ناحیه شعله (جبهه شعله یا موج احتراقی Flame  front) نام دارد. در این ناحیه واکنش های سریع شیمیایی موجب آزاد شدن نور و حرارت می گردد.

فرآیند احتراق بر اساس نحوه شکل گیری شعله آن، شامل دو نوع کلی زیر است :

   شعله Premixed: در این شعله، مواد سوخت و اکسید کننده قبل از رسیدن به جبهه احتراق بطور کامل با یکدیگر مخلوط (حالت پیش مخلوط )می شوند.

 شعله Diffusion: دراین شعله اجزاء در حین عبور از ناحیه شعله در یکدیگر منتشر و مخلوط می شوند.

سوختهای دوپایه از اجزاء نیتروسلولز و نیتروگلیسیرین تشکیل شده اند که به دلیل هموژن بودن آنها شعله Premixed را ایجاد می کنند. کاربرد این سوختها از دهه 1940 میلادی توسعه یافته و تاکنون ادامه دارد.

شکل1- نواحی احتراق در یک سوخت جامد دوپایه

از احتراق سوختهای دوپایه چند ناحیه احتراقی تشکیل می گردد که در شکل (1) نواحی مختلف حاصل از سوزش سوخت های دوپایه نشان داده شده است. در احتراق این نوع از سوختها پنج ناحیه جداگانه تشکیل می شود. که دوناحیه در فاز جامد وسه ناحیه آن در فاز گاز قرار دارد. نواحی فاز جامد عبارتند از ناحیه پیش گرم (Preheated  Zone) و ناحیه خمیری 

 (Foam Zone).  ناحیه پیش گرم در واقع همان ناحیه ای از فاز جامد ( سوخت) است که درمعرض غیر مستقیم حرارت ناشی از جبهه احتراق (‌شعله) قراردارد،  ولی هنوز جبهه شعله به آن نرسیده است، بنابراین این سطح هنوز هیچگونه فعل و انفعالی ندارد. ناحیه خمیری مرز بین فاز گاز وجامد است. جبهه شعله با پیشروی در این ناحیه سطح جامد را خمیری می کند، از مشخصات این ناحیه تجزیه سوخت وافزایش ناگهانی درجه حرارت آن است. تجزیه سوخت در این ناحیه با هم گسیختگی  انرژی زای باند    CO-NO2 شروع می شود و همزمان با این اتفاق تجزیه دیگر اجزاء نیز شروع شده و ترکیباتی از NO2 و NO از سطح درحال سوزش پدید می آید فرآیند تجزیه فوق غالباً - درناحیه احتراق – یک  فرآیند گرماز است.نواحی فاز گازی عبارتند از سه منطقه :  ناحیه   فیز( Fizz zone )، ناحیه سیاه (Dark zone) و ناحیه لومینوس (Luminous zone). مهمترین ناحیه FIZZ ZONE می باشد که تغییر در آن معمولاً بیشترین تأثیر را بر خواص بالستیکی سوخت و انرژی آن دارد در این مقاله مدلی برای احتراق سوختهای دوپایه پیشنهاد و ارتباط سرعت سوزش با فشار محفظه، دمای FIZZ ZONE و مقدار انرژی سوخت مشخص می گردد و انطباق آن با نتایج تجربی بررسی می شود. ]1[، ]2[، ]3[، ]7[

2- تحلیل تئوری احتراق سوختهای جامد

تحقیقات انجام شده روی احتراق سوختهای جامد باعث درک اتفاقاتی شده است که درفاز گاز و فازجامد روی سطح سوزش سوخت جامد انجام می گیرد.بر این اساس دو دیدگاه کلی در مورد سوختهای مرکب وجود دارد:

 در دیدگاه  اول از اثر فاز جامد روی احتراق سوخت جامد صرفنظر می گردد.

در دیدگاه دوم اثر فاز جامد به صورت جدی وارد مدلهای ریاضی شده است.

در دیدگاه اول فقط فاز گاز مد نظراست و صرفا" معادلات انرژی و بقای جرم حل می گردد ولی در دیدگاه دوم هم فاز جامد وهم فاز گاز مدل شده است و معادلات بقاء برای احتراق فاز جامد و گاز ابتدا خطی شده وسپس با اعمال شرایط مرزی مناسب حل می گردد. لازم به ذکر است که در تمام این معادلات برای  «نرخ پسروی سطح سوزش » از« قانون آرهنیوس»  استفاده می گردد، مدلهای فاز گازی می توانند روند سوزش  و پارامترهای وابسته به آن را پیش بینی کنند ولی  نمی توانند اثرات پارامترهائی چون «اثر ذرات ریز فلزی و توزیع آنها »را توجیه کنند، همچنین مدلهای فاز گازی نمی توانند اثرات پارامترهای زیر را پیش بینی کنند:

الف) اثر تغییر بایندر روی نرخ پسروی سطح درحال سوزش ( Changing the binder )

ب) دمای سطح در حال سوزش ( The surface temperature )  

ج) آزاد سازی انرژی فاز جامد ( Condensed phase heat release )

د) حساسیت نرخ سوزش به تغییرات دما (Temperature sensitivity )

ه) اثر کاتالیست ها( The   effects  of catalysts ) 

و) تغییرات n بافشار (r  :  سرعت سوزش (نرخ پیشروی جبهه احتراق )که بصورت  است )

از سوی دیگر مدلهائی نیز که براساس فازجامد بنا شده است، قابلیت مدل سازی انرژی آزاد شده از فاز جامد و نیز حساسیت نرخ سوزش نسبت به دما و اثرات کاتالیست ها را دارند ولی نمی توانند بستگی سرعت پسروی سطح سوخت به فشار را توجیه کنند. Summerfield  و همکارانش در سال1960 مدلی بنام GRANULAR DIFFUSION FLAME ارائه کردند. در این مدل فرض بر آنست که حرارت لازم برای ادامه احتراق سطح درحال سوزش  از شعله نفوذی (DIFFASION FLAME) روی مرز که از بخارات سوخت و اکسیدان ایجاد شده است به وجود می آید. سرعت احتراق با مکانیزم نفوذ درحین اختلاط بخارات سوخت و اکسیدکننده و واکنش همگن در فاز گاز مرتبط است. دراین مکان سطح سوزش خشک فرض می گردد.  رابطه ای که مطابق با این مدل برای نرخ سوزش استخراج می گردد عبارتست از :  که ثابت های نیمه تجربی a و b به « واکنش همگن درفاز گاز» و «نرخ نفوذ» مربوط است. این تئوری در مقادیر زیر 100 bar نتایج خوبی نشان می دهد.

3- معادلات حاکم بر احتراق سوخت های جامد

در این بخش سعی برآنست تا معادلات حاکم برمدل احتراق سوختهای جامد ارائه گردد به این منظور ابتدا یکسری فرضیات جهت ساده سازی ومدلسازی ریاضی انجام می گیرد که در زیربه آنها اشاره می شود:

الف) مسئله به صورت یک بعدی بررسی می گردد، احتراق فاز گاز به صورت آرام (LAMINAR ) فرض می شود، عمود برمقطع میدان جریان خواص ثابت فرض می شود، چون بررسی حالت گذرا که میدان جریان از آرام به متلاطم (TURBULENT) انتقال می یابد بسیار مشکل است .

شکل 2- مراحل تغییر فاز در سوخت جامد

ب) انتقال از فاز جامد به فاز گاز در یک صفحه انجام می شود

شکل 3- منحنی تغییرات دما در ناحیه سوزش

ج) دمای گاز پائین است و دمای شعله همان دمای آدیاباتیک شعله حاصل از احتراق است (). 

ه) انتقال حرارت هدایتی از پائین به بالادست (سطح فاز جامد) ناچیز فرض می شود.

و) انرژی آزاد شده بوسیله واکنش شیمیائی باعث می شود فاز جامد دمای خود را از  در داخل فاز جامد به   در «مرز بین فاز جامد-گاز » روی سطح سوزش، برساند. این انرژی همچنین باعث تغییر فاز و رسیدن دمای گاز به  می شود.

ز) از جذب انرژی تشعشعی و واکنش شیمیائی در فاز گاز.و از اثرات لزجت صرفنظر می گردد.

برای معادلات بقا در فاز جامد سه فرض ساده کننده دیگر برای معادلات  فاز جامد صورت می گیرد:

ح) فاز جامد، غیرقابل تراکم، همگن و ایزوتروپ فرض می شود.

ط) «قابلیت هدایت حرارت »و «حرارت ویژه (Cp) » در فاز جامد شدیدا"  به دما وابسته است.

ک) واکنش تجزیه و شیمیائی روی مرز جامد، گاز رخ می دهد.

از آنجا که فشار در فاز جامد ثابت است ، برای مدل کردن فاز جامد از معادله انرژی استفاده می گردد.طبق شکل (3)

(1)

عموما" سرعت سوزش r  به صورت  تابعی  از زمان در نظر گرفته می شود، بنابراین معادله بالا باید به صورت عددی حل گردد.در معادله فوق برای حالت احتراق پایا (پایدار) از تغییرات زمان صرفنظر می گردد: (: دانسیته سوخت)

                                                                                  (2)

(3)

و شرایط مرزی برای حل معادله بصورت زیر است :

حال با یکبار انتگرال گیری رابطه زیر بدست می آید:

(4)

با انتگرال گیری مجدد رابطه زیربدست می آید(: ضریب پخش حرارتی):

(5)

حال با قراردادن شرایط مرزی ثوابت  و به صورت زیر بدست می آید:

                                                                                 (6)

(7)

برای شرایط در مرز گاز-جامد،اگر سرعت پسروی سطح سوزش در  را برابر با نرخ سوزش r بدانیم، آنگاه معادله پیوستگی مطابق شکل (3) به صورت زیر است: (ug: سرعت گاز، hs,p: انتالپی فرایند در شرایط ایزوبار و ایزنتروپیک)

                                                             (8)

در معادلات فوق ترم آنتالپی شامل گرمای واکنش (HEAT OF REATION) و حرارت لازم برای تغییر فاز است. اگر این آنتالپی را با  نشان دهیم : (hs,g: انتالپی فرایند در شرایط گیبس ثابت و ایزنتروپیک)

                                                                        (9)

برای تنظیم معادلات بقا درفاز گاز نیز باتوجه به شکل (3) ، معادله پیوستگی و معادله بقای ذرات واکنش دهنده به صورت زیر است

(فرمول ها در فایل اصلی موجود است)

که   نرخ تولید  iامین ذره بوسیله واکنش شیمیائی است.

از طرفی می‌توانیم با استفاده از تعریف نسبت جرمی بنویسیم : (Yi: برای جزء iام مخلوط گازی)