چکیده
در حدود سه ماه از سال تحصیلی 83 82 گذشته بود . در مدرسه أی که من مسئول آن بودم دانش آموزی از پایه چهارم مکرر به دفتر ارجاع داده می شد . هر بار این دانش آموز با کسی دعوا و مشاجره کرده بود و همکلاسی هایش را کتک زده بود و حتی لباس آنها را پاره کرده بود یکی دو بار با صحبتی که معاون مدرسه با ایشان داشتند با ضمانت به کلاس درس برگشت اما مشکل حل نشد و همچنان از او گله و شکایت می شد که بچه ها را می زند. با علاقه أی که به دانش آموزانم دارم احساس کردم که این رفتار پرخاشگرانه شقایق باید علتی داشته باشد. بهتر دیدم که خودم با او صحبت کنم و ببینم که چه چیزی او را آزار می دهد که به جبران آن این گونه با دوستانش برخورد می کند. از صحبتهای او متوجه شدم که برادر خرد سالی دارد که مورد علاقه شدید پدر و مادرش است و گویا این فرزند خود را فراموش کرده اند. در پی آن شدم که والدین شقایق را بخواهم و با آنها گفتگو و مشاوره نمایم. در طی جلساتی به آنها توصیه هایی کردم که چگونه با شقایق رفتار کنند تا احساس امنیت روانی کند. کمبودهای عاطفی او جبران شود تا بتواند دیگران را دوست داشته باشد مشاوره ها اثر بخش افتاد و شقایق ، دختری آرام شده و رفتارهای نابهنجار او کاهش چشمگیری داشته است. دیگر دوستانش از او گله و شکایت ندارند و با آنها ارتباط صمیمی و دوستانه ای پیدا کرده است .
تشکر و قدردانی
به جاست که مراتب سپاسگزاری خودم را از والدین شقایق ، معلم پایه چهارم سرکار خانم صداقت ، معاون عزیز مدرسه سرکار خانم مودی اعلام کنم که چنانچه همراهی های آنان نبود این مشکل حل نمی شد.
از شقایق نیز تشکر می کنم که در گفتگو با من همکاری کرد و به سئوال هایی که از او درباره خانواده اش شد پاسخ گفت و ما را در مسیر اصلی هدایت کرد تا گره خورده باز شود.
مقدمه
نیاز به مهر و محبت در عموم انسانها و ضرورت و لزوم مهر ورزی نسبت به کودکان بعنوان یک حق مسلم است به تعبیر یکی از صاحبنظران تربیتی « از بین مجموعه نیازهای آدمی شاید هیچکدام به اهمیت و اعتبار نیاز عاطفی و احتیاج به مهر و محبت نباشد » . اساساً محبت برای انسان نیازی طبیعی به شمار می رود و زندگی بدون محبت سرد و بی صفا و خسته کننده است. محرومیت از محبت موجب بروز عوارض و صدمات روانی می شود که ریشه و منشأ بسیاری از ناهنجاریها و ناسازگاریها به شمار می آید.
از نظر اسلام این تبادل محبت و مهر ورزی باید از دوران کودکی آغاز می شود و پایه ریزی گردد و بهترین و برترین کسانی که باید آن را پایه گذاری کنند والدین ، مخصوصاً مادر است.
از آنجایی که یک مدیر باید بر همه دانش آموزان از جهات گوناگون نظیر اخلاق ، خانواده و سایر ویژگیها احاطه داشته باشد من سعی می کنم که با دانش آموزان بیشتر در ارتباط قرار گیرم و با اولیای آنها در هنگام مراجعه به مدرسه در موارد مختلف در تماس خواهم بود تا بتوانم مشکلات دانش آموزان را تشخیص داده و در حل آنها بکوشم.
توصیف وضعیت موجود طرح مسئله :
آموزشگاهی که مدیریت آن را بر عهده دارم یکی از مدارس ناحیه 2 مشهد در نزدیکی حرم امام رضا (ع) قرار دارد و از مدارس قدیمی مشهد می باشد با حیاطی بزرگ که چند درخت آن را صفا بخشیده است ساختمان آن در دو قسمت و در دو طبقه بنا شده است. دارای 250 دانش آموز که در 10 کلاس مشغول به تحصیل می باشند.
مردم این منطقه از نظر اقتصادی و فرهنگی در حدی متوسط می باشند و اکثراً مذهبی هستند از نظر تحصیلات اکثراً زیر دیپلم می باشند و دارای مشاغل آزاد هستند.
دختری بنام شقایق در یکی از کلاسهای چهارم مشغول به تحصیل است . او دختری است سفید و نسبتاً قشنگ با وضعی آراسته . پدر و مادرش در سنین زیر 30 سال هستند و هر دو با ظاهری آراسته و مرتب چند دفعه به آموزشگاه آمده اند و برخوردی مؤدبانه داشته اند شغل مادر خانه داری است و شغل پدرش فروشنده لوازم یدکی ماشین می باشد آنها دارای دو فرزند می باشند یکی شقایق 10 ساله و دیگری پسری است دو ساله .
شقایق در مدرسه دوستان زیادی ندارد چون معمولاً با بچه ها دعوا و مشاجره می کند و گاهی آنها را میزند. در یک مورد مقنعه دوستش را کشیده بود و پاره کرده بود. مرتب از او به معاون مدرسه شکایت می شود و بعلت رفتارهای پرخاشگرانه در کلاس به دفتر ارجاع داده می شود . یک روز تخته پاک کن پر از گچ را به پشت چند تا از همکلاسانش زده بود و جیغ و داد آنها را در آورده بود.
چندین بار با وساطت و ضمانت معلمین دیگر از معلم او خواسته شده که او را ببخشد و او قول داده است که دیگر دوستانش را اذیت نکند. اما یکی دو روز بعد باز بعلت رفتارهای پرخاشگرانه به دفتر آموزشگاه فرستاده شد و معاون مدرسه اظهار داشت که معلم شقایق دیگر او را به کلاس راه نمی دهد تا شقایق رفتارش را اصلاح کند. ناگفته نماند که از نظر درسی مشکل چندانی ندارد و حد متوسط می باشد. شقایق را صدا زدم تا با او صحبت کنم. او مرتب ناخنهایش را می جوید و به من نگاه می کرد. من متوجه شدم که این دانش آموز دارای یک مشکل عاطفی می باشد و در صدد برآمدم که به او کمک کنم و این مسئله را طرح کردم. من چگونه می توانم رفتار پرخاشگرانه شقایق را کاهش دهم ؟
روش های گردآوری اطلاعات
گفتگو با معلم شقایق و چگونگی رفتار او در کلاس و آشنایی با روحیات شقایق از دید معلمش .
صحبت با معاون مدرسه درباره رفتار شقایق در زنگهای تفریح و در سر صف.
مشاوره با معلمین کلاسهای سوم و دوم و اول شقایق و پرسش از رفتار او در سالهای گذشته .
صحبت با خود شقایق و آشنایی نزدیک با او
دعوت از پدر و مادر شقایق و گفتگو با آنها
بررسی پرونده تحصیلی و بهداشتی شقایق
تجزیه و تحلیل داده ها
پس از مطالعه زندگی شقایق و گفتگو و صحبتهایی که انجام گرفت مشخص شد که توجه پدر و مادر شقایق به پسر کوچکشان آنها را از توجه به شقایق غافل کرده است و به استناد اینکه مهمترین احتیاج عاطفی فرد در دوران کودکی احتیاج به مهر و محبت والدین است و کودک باید همواره احساس کند که مادر و پدرش او را دوست دارند و حامی او هستند و همین محبت و توجه محیط روانی آرام و قابل اعتمادی برای کوک فراهم می آورد و بر عکس احساس طرد شدن مورد اغماض واقع شدن ، در درجه دوم قرار گرفتن سبب عدم تعادل روانی و عدم امنیت روانی کودک شده و ناسازگاری از خود بروز می دهد .
یک کودک بیشتر از آنکه احتیاج به جایی برای زیستن داشته باشد ، نیاز به جایی در قلبها دارد. به استناد این سخن ارزشمند حضرت علی (ع) اگر حرمت انسان تکریم شود گرایش به شر در او تخفیف می یابد و اگر کسی را به حضیض حقارت تنزل دهیم از شر او در امان نخواهیم ماند. علاقه و محبت یکی از نیازهای اساسی کودک دبستانی است. کودکی که به اندازه کافی محبت نبیند نمی تواند به دیگری و دیگران محبت کند و اگر احساس تعلق به دیگری نداشته باشد نمی تواند خود را دوست داشته باشد واگر خود را دوست نداشته باشد نمی تواند کس دیگری را دوست بدارد.
انتخاب راه جدید موقتی
مسئولیت دادن به شقایق در مدرسه
مشاوره فردی با مادر و پدر شقایق
مشاوره با شقایق
تشویق شقایق در کلاس و در صف بخاطر انجام وظایف محوله