پیشگفتار
از زمانی که غرب در رویارویی با انقلاب اسلامی با شکست رو به رو شد و سنگرها و مواضع محکم و کهنسال استعمار و استثمار پس از خیزش با صلابت امّت مسلمان ایران فروریخت تهاجمات پنهان و آشکار دشمنان اسلام و ایران به صورت مختلف در ابعاد گوناگون نظامی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی برای جلوگیری از تحقق آرمانهای والای نظام اسلامی در سراسر جهان آغاز شد.
دشمن مکّار تمامی نیروها و امکانات پیشرفته ی خود را هم اکنون در جبهه های سیاسی اقتصادی و به ویژه اجتماعی متمرکز کرده است . امروزه اندیشه و روان مردم این سرزمین مقدّس اسلامی با نوارها، عکس ها، فیلمها، کتاب ها، مجلّه های مبتذل به نشانه گرفته شده است .
گفتن این مطالب دلیل بر این نیست که ملّت مسلمان ایران مواضع دفاعی استوار و محکم خود را فروریخته دانسته و به اعمال و اقدامات انفعالی دست بیازد، بلکه ایجاب می نماید که با وحدت، همدلی و سخت کوشی مقابله ای همه جانبه و جدّی، سریع و فراگیر صورت گیرد تا قبل از سست شدن باورها، اعتقادات و اندیشه های متعالی دینی مردم جلوی نفوذ فرهنگ بیگانه سد گردد.
چکیده ی تحقیق
به اعتقاد ما اساسی ترین و زیربنایی ترین عنصر یک جامعه فرهنگ آن است چرا که سایر شئون سیاسی، اقتصادی، اجتماعی حقوقی یک جامعه از فرهنگ آن ناشی می شود و بر مبنای تفکّر اسلامی فرهنگ روح و جان تمدن است .
نهاد خانواده اوّلین و مؤثّرترین مرحله در انتقال میراث فرهنگی و مقاوم سازی در برابر فرهنگ غیرخودی است به طوری که سطح سواد و آگاهی والدین و نقش الگویی آنان در ابعاد مختلف رفتاری از جمله : مدل لباس، آرایش، گذراندن اوقات فراغت و . . . می تواند تأثیرات مثبت یا منفی برجای بگذارد.
بعد از خانواده نهادهای اجتماعی از جمله مدارس نقش بسیار مهمّی در اجتماعی کردن و ارتقاء رشد فرهنگ نسل آینده را دارند.
مدارس تنها مکانهایی هستند که با بهره گیری از شیوه ها و برنامه های مدوّن و تعلیم و تربیت به طور هماهنگ زمینه های فرهنگی را فراهم می سازد . علاوه بر موارد فوق نظام سیاسی هر جامعه، سیستم های امنیتی، الگوهای رهبری، رسانه ها و . . .
هر یک می تواند فرآیند فرهنگ سازی را یاری نموده و جامعه را در ابعاد مختلف رشد و توسعه کمک نمایند.
با توجه به رشد سریع جوامع و نقش ارتباطات و تأثیر بین عناصر انسانی همواره سؤالاتی برای پژوهشگر مطرح بوده که آیا در قبال این توسعه، فرهنگ اصیل جامعه نیز پایدارتر خواهد ماند؟ علل فساد در اجتماع چیست؟ با چه روشها و سیستمهائی می توان روحیه ی مقاوم سازی در برابر فساد اجتماعی را گسترش داد؟ نقش خانواده، مدرسه، صدا و سیما ، مطبوعات و . . . در فساد تا چه اندازه است ؟ لذا تحقیق حاضر تحت عنوان (علل مفاسد اجتماعی )صورت گرفته است و هدف از این تحقیق دستیابی به عواملی است که زمینه ساز گرایش به مفاسد اجتماعی می شود .
در این تحقیق عناصر تأثیرگذار بر نگرش دانش آموزان نسبت به مفاسد اجتماعی از جمله: سطح سواد والدین، بضاعت مالی خانواده ها، چگونگی گذراندن اوقات فراغت، استفاده از ویدئو، ماهواره و . . . منابع محدود کننده ی مظاهر فرهنگ بیگانه و . . . به عنوان متغیر محسوب شده است . که با کنترل، حذف و اصلاح هریک می توان بر نگرش آزمودنیها نسبت به پدیده ی شوم از خود بیگانگی تأثیر گذاشت .
بیان مسئله
یکی از مباحث مهم اجتماعی در جامعه ی امروز ما بحث مفاسد اجتماعی است. مسئولین فرهنگی، سیاسی، اجتماعی کشور ما مدّت هاست زنگ خطر را به صدا درآورده اند و نسبت به هجوم و شبیخون دشمن علیه اسلام عزیز و انقلاب اسلامی هشدار داده اند .
توزیع هزاران دستگاه ویدئو، به گونه ای که اینک بی اغراق یکی از منابع اصلی تغذیه اجتماعی به حساب می آیند، پخش میلیونها نسخه از فیلم های ویدئویی، انتشار میلیونها نسخه از مجلات و کتب ادبی و فرهنگی که در زمره ی مصادیق بارز«کتب ضلال» به حساب می آیند،آن هم در بین کودکان و نوجوانان بی خبر از همه جا، چاپ و توزیع عکس و پوستر بسیاری از بازیگران سینمایی با مبدّل ساختن جامعه های کودکان و نوجوانان به تابلوهای تبلیغاتی سیّار، توزیع انواع مواد مخدّر، و مشروبات الکلی از نمونه های بارز فساد هستند که همگی نوعی تهاجم فرهنگی بشمار می آیند. و می تواند باعث فساد اخلاقی، تقلید کورکورانه، انحراف فکری و . . . شود.
تعریف تهاجم فرهنگی :
تهاجم فرهنگی حرکتی است مرموزانه، حساب شده همراه با برنامه ریزی دقیق با استفاده از روشها و ابزار و امکانات متعدد برای سست کردن باورها، دگرگونی ارزشها، تغییر و تبدیل آداب و سنن و نابودی اصول اخلاقی حاکم بر یک جامعه .
خصوصیات و ویژگی های تهاجم فرهنگی
تهاجم فرهنگی دشمن دارای ویژگیها و خصوصیاتی است که در نوع خود قابل توجه است.
همه جانبه بودن و دارای ابعاد گسترده
این هجمه ی فرهنگی و شبیخون، همه جانبه و دارای ابعاد گوناگون و گسترده است و به تعبیر بهتر یک جنگ تمام عیار در همه ی ابعاد است و دشمن برای تحمیل و ادامه سلطه و حاکمیّت خود بویژه حاکمیّت و سلطه فرهنگ منحط خود از همه حربه ها و شیوه ها بهره می گیرد .
امروزه غیر از تهاجم نظامی تهاجم فرهنگی نیز سابقه ی خوبی دارد و جامعه ی اسلامی باید در مقابل این تهاجم زنده، هوشیار، آسیب ناپذیر، پر امید، آماده ی ضربه زدن و همچون یک موجود زنده باشد و مقاومت کند.
نامرئی و غیرمحسوس بودن
برای اهداف تهاجم فرهنگی نیاز به ساز و برگ و تجهیزات و هزینه های نظامی نیست زیرا این همه هجمه نامرئی و بسیار غیرمحسوس است و غیر مستقیم ارزشها، آرمانها، اخلاق، هنر، فرهنگ و سیاست را آماج قرار می دهد و سلاح او فیلم، مصاحبه، چاپ و نشر، عکس، شعر و قصّه، نوار، مواد مخدّر و . . . است و چه بسا سربازان او از میان خودیها و دوستان باشند .
تهاجم فرهنگی برنامه ریزی شده و بی سر و صداست و در حقیقت بخشی از جنگ سرد است و خاصیت آن این است که هر چند تأثیر نظر گیرد فعی ندارد و به مرور زمان آثار عمیق و پایانی به جا می گذارد در عین حال این تهاجم تجسّم خارجی ملموسی پیدا نمی کند،از این رو است که مبارزه با آن با ابزارهای عادی ملموس نیست .
ضرورت تحقیق
اهمیت و ضرورت توجه به مسئله ی مفاسد اجتماعی بر کسی پوشیده نیست . رهبر عظیم الشأن انقلاب اسلامی بارها در گفته های گرانقدر خود به آن اشاره داشته و آن را مشابه شبیخون فرهنگی خوانده اند و غارت فرهنگی را قتل عام فرهنگی دانسته اند .
با توجه به اینکه اثرات مفاسد اجتماعی به شکلهای مختلفی قابل مشاهده است و این مسئله تقریباْ اکثر جامعه ی دانش آموزی را فراگرفته . و تأثیر آن بر آینده ی کشور از طریق دانش آموزان که نسل آینده ی جامعه بشمار می روند زیاد است . لازم است توجه چشم گیری برای جلوگیری از این پدیده ی شوم انجام گیرد تا از نفوذ بیشتر آن در باورها و اعتقادات جوانان و نوجوانان کاسته شود و با آگاهی از نظرات دانش آموزان نسبت به مقاوم سازی و مقابله با فساد اجتماعی نگرش آنها را نسبت به عواملی که باعث فساد می شود تغییر داد . و در این راستا تلاش جهت مصونیت نسل پرورش یافته در دامن نظام مقدس جمهوری اسلامی که متکی بر آرمانها و ارزشها و اصول عالیه اسلام و حاکمیت ولایت فقیه می باشد بر اهل قلم و دانش پژوهی مسلم می باشد . زیرا اگر شور و احساس جوانی با شعور عمیق دینی و سلاح توانای الهی تجهیز شود سعادت نسل جامعه و سلامت جامعه تضمین خواهد شد .
سابقه تاریخی تهاجم فرهنگی
تهاجم فرهنگی پدیده ای نو و تازه متولد شده نیست . که در قرن بیستم و با پیروزی انقلاب اسلامی به منصه ی ظهور و بروز رسیده باشد . بلکه همه ی جنگهای تاریخ در واقع جنگ فرهنگی و جنگ اقتصادی و ارزشها بوده است. مبارزه ی پیامبران الهی با مظهر استکبار و طاغوتها در طول تاریخ ، در واقع نبرد دو فرهنگ بوده . فرهنگ متعالی حق و فرهنگ منحط باطل . فرهنگ حق مبلّغ و مروّج بینش توحیدی و اعتقادی که آزادی و آزادگی انسانها از غل و زنجیر معبودهای بیرونی (طاغوتها)خدایان درونی (هوا و هوسها و شهوت)و برپایی قسط و عدل در جهان بوده، و فرهنگ باطل مدافع شرک و دوگانه پرستی ، بردگی و بندگی انسانها و اسارت دربند بتهای چوبی و سنگی و گوشتی و متابعت از هواهای نفسانی و حاکمیت ظلم و زور بوده است .
بنابراین تهاجم فرهنگی چیزی نیست که امروزه به عنوان شیوه ای جدید بکار رود بلکه در طول تاریخ بشری در اشکال مختلف علیه انبیای الهی و حرکت های انقلابی مورد استفاده قرار گرفته است .
انواع تهاجم
تهاجم ها گاهی جسمی یا بدنی است و در آن مقصود این است که جسم طرف مقابل را ضعیف کرده و در اختیار خود قرار دهد و یا توان زور آزمایی و حرکت را از او سلب کند
گاهی تهاجم فکری است ودر آن به جای محاربه ی تن به تن، می کوشد فکر و اندیشه ی طرف مقابل را تحت استیلا در آورد و او را به احساس ضعف و کهتری و اعتراف به عجز وا دارد .
نوعی از تهاجم دشمن، تهاجم فرهنگی است و غرض از آن تسلط فرهنگ جامعه ای نسبت به جامعه ی دیگر و خطر و بلای آن از دیگر تهاجم ها به مراتب بیشتر است .
سه خط در تهاجم سیاسی و حتی نظامی، دشمن روبرو ی ماست و ما می دانیم که با چه کسی و با چه ظرفیتی، روبرو هستیم . چنین تهاجمی امری شناخته و جدید نیست. سابقه ای طولانی دارد . اسلام در صدر خود با آن مواجه بوده و قوم یهود آن روزگار، مانند صهیونیستهای عصر ما از این طریق به کارشکنی پرداخته ، سعی داشتند مسلمین را از درون تهی کنند .
هوشیاری رسول اللّه (ص)،بیداری مسلمین و نفوذ و حرکت قرآن در جامعه، مانع حرکت و رشد و پیشرفت آنان بود مقاوم سازی نسل تحت هدایت پیامبر و عملکرد خانواده ها نگذاشت که آنها به اهداف خود دست یابند .
ابعاد تهاجم فرهنگی
در یک نگاه کلی ابعاد تهاجم فرهنگی را می توان در دو بعد خارجی و داخلی مورد توجه قرار داد در بعد خارجی تمامی تلاش و کوشش دشمن صرف مغشوش نشان دادن چهره ی اسلام ناب محمدی(ص)بطور عام، و ارائه ی تصویر مسخ شده از انقلاب اسلامی بطور خاص می گردد .
در بعد داخلی با ترویج افکار و اندیشه های غیر اسلامی و گاه ضد اسلامی ، تبلیغ افکار التقاطی، تقدس زدایی از مقدسات و سست نمودن پایه های اعتقادی جوانان نسبت به برخی از اصول و آرمانهای تجددگرایی ، بی اعتبار نشان دادن علوم و معارف اسلامی به دلیل عدم تطابق با دانشهای نوین بشری ، طرح چهره های فاسد ، مسئله دار و متأثر از فرهنگ غربی به عنوان الگوی نسل جوان و ترویج افکار و آثار این گروه از روشنفکران و شبه روشنفکران غربگرا در نشریات متعدد و حتی در پاره ای از کتب درسی دانشگاه ها . به هر حال در این بعد استراتژی ، سیاست استکباری ، در هم شکستن دو عنصر اخلاقی و اعتقادی ، یعنی نقطه ی اصلی اتکای انقلاب است .