زندگی سالمندان
عادت به طریقه صحیح زندگی(healthy lifestyles )و فعالیت در تمام سنین نقش بسیار مهم در مراقبت از خود دارد .یکی از مسائل دوران سالمندی عدم توانایی در عادت به چنین lifestyles در سنین بالا می باشد.انجام فعالیتهای ورزشی «مصرف غذاهای سالم «عدم استعمال دخانیات « مصرف الکل و داروها به صورت عاقلانه در سنین بالا از بروز بیماریها کاهش فعالیت پیشگیری نموده و منجر به افزایش طول عمر و بهبود کیفیت زندگی می شود.
بخش عظیمی از سالمندان از نظر مالی وضعیت باثباتی دارند: اصلاحات نظام بازنشستگی در سال 1957 باعث شد که این نسل بیش‌ازپیش از رفاه عمومی بهره مند شود. امروزه آنان حتا می توانند به فرزندان خود برای تشکیل خانواده از نظر مالی کمک کنند. با اینکه فقر در میان سالمندان به‌طورکامل برچیده نشده ولی خطر فقر در میان این نسل به مراتب کمتر از نسل های پیشین است.
امروزه به ندرت اتفاق می افتد که سه نسل از یک خانواده در زیر یک سقف زندگی کنند. ولی بین فرزندان بالغ و والدینشان، هم چنین بین پدربزرگ و مادر بزرگ و نوادگان ارتباط عاطفی عمیقی وجود دارد. دولت فدرال قصد دارد در یک پروژه ی آزمایشی روابط بین نسل ها را بیش از پیش تحکیم بخشد.
مصرف دخانیات
سیگار کشیدن مهمترین ریسک فاکتور قابل اصلاح و مهمترین عامل قابل پیشگیری مرگ در کلیه سنین می باشد .سیگار کشیدن نه تنها ریسک بیماریها یی مانند سرطان ریه را افزایش می دهد بلکه با تشدید فاکتورهایی ظرفیتهای حیاتی فرد را نیز کاهش می دهد . به عنوان مثال سیگار کشیدن دانسیته استخوانها «قدرت عضلانی و فونکسیون ریوی را کاهش می دهد .تحقیقات نشان داده است که نه تنها فاکتور خطر در افزایش بسیاری از بیماریها می باشد بلکه اثر بیماریزایی آن در طی زمان وبا مقدار مصرف سیگار ارتباط مستقیم دارد .یک پیام حیاتی برای جوانان این است ‹‹ اگر می خواهید به سنین سالمندی برسید سیگار نکشید ›› یا اینکه اگر می خواهید بیشتر عمر کنید و شانس زندگی بهتری داشته با شید سیگار نکشید.فواید ترک سیگار بسیار وسیع و در تمام سنین کار برد دارد .هیچوقت برای ترک سیگار دیر نیست . احتمال سکته های مغزی پس از دو سال ترک سیگار کاهش می یابد و پس از پنج سال همانند افرا دی که هرگز سیگار نکشیده اند می شود. برای بیماریهای دیگر مانند سرطان ریه و بیماریهای انسدادی ریوی ترک سیگار احتمال این بیماریها را با سرعت کمتری کاهش میدهد. چون اثرات سیگار طولانی مدت و تجمعی می باشد لذا تماس اخیر نشان دهنده احتمال بروز بیماری در آینده نیست و به تماسهای گذشته توجه شود .(Doll 1999 ).
سیگار با مصرف داروها نیز تداخل می یابد .دود سیگار دست دوم نیز برای سلامت افراد سالمند مضر می باشد به خصوص بیماریهایی مانند آسم و بیماریهای تنفسی دیگر.اغلب سیگاریها از سنین جوانی شروع به کشیدن سیگار می کنند و به نیکوتین سیگار معتاد می شوند .بنابر این مهمترین استراتژی در کنترل سیگار تلاش در جهت پیشگیری از مصرف دخانیات در کودکان و جوانان می باشد.همزمان طرحهای جامع در جهت کاهش مصرف سیگار در بزرگسالان مانند وضع مالیات و محدودیت تبلیغات سیگار و کمک به آنها در قطع مصرف سیگار صورت گیرد .مطالعات نشان داده است که در کشورهایی با درامد متوسط و کم کنترل مصرف دخانیات هزینه اثربخشی خوبی دارد.مطالعات محافظه کارانه در چین نشان داده است که افزایش ده درصد در مالیات سیگار منجر به 5 در صد کاهش مصرف سیگار و 5 در صد افزایش درامد مالیاتی می گردد.این مقدار درامد برای تهیه برنامه های بهداشتی برای یک سوم مردم فقیر چین کافی می باشد(World Bank 1999 ).
فعالیتهای بدنی
(Physical Activity)
مشارکت در فعالیتهای منظم « متوسط بدنی کاهش اعمال حیاتی بدن را به تاخیر میاندازد.این عمل منجر به تعویق افتادن شروع بیماریهای مزمن در سالمندان سالم و بیمار میشود. به عنوان مثال فعالیت بدنی متوسط منجر به25-20 کاهش مرگ به علت بیماریهای قلبی مابین بیماران قلبی ثابت شده می گردد.and Forrester1997) (Merz . آن همچنین منجر به کاهش ناتواناییهای همراه با بیماریهای قلبی و دیگر بیماریهای مزمن دیگر می گردد . (U.S Preventive Service Task Force 1996 ) .زندگی با فعالیت بدنی منجر به بهبود عملکرد مغز شده و اغلب منجر به بهبود ارتباطات اجتماعی می گردد. فعال بودن منجر به طولانی شدن زمان عدم وابستگی سالمندان میگردد . آن منجر به کاهش حوادث ناشی از افتادن و سقوط در سالمندان می شود .بنابر این از نظر اقتصادی فعالیت بدنی سالمندان بسیار سودمند می باشد .هزینه های درانی در سالمندانی که فعالیت بدنی دارند به مراتب کمتر می باشد .(WHO1998) .
علارغم چنین فوایدی اغلب سالمندان در اغلب کشورهای جهان زندگی بدون تحرکی را دارند . جوامعی با درامد پایین «سطوح اجتماعی پایین و سالمندان با ناتوانی بیشتر در معرض عدم تحرک می باشند.سیاستها و برنامه ها باید مردم کم تحرک را تشویق کنند که با افزایش سن فعلیت بدنی داشته باشند و فرصتهای لازم را نیز در اختیارشان قرار دهند. همچنین بسیار مهم است که محلهای سالمی برای پیاده روی سالمندان در نظر گرفته شود و حمایت فرهنگی از اجتماعات فعال مناسبی که فعالیت بدنی را تشویق نموده و توسط افراد سالمند سازمان دهی گردد.توصیهای تخصصی در خصوص ‹‹انجام هر کاری از بی کاری بهتر است ››و برنامه های باز توانی که به افراد سالمند کمک می کند که مشکلات حرکتی خود را بهبود بخشند هم موثر و هم هزینه اثر بخشی (cost-effective ) دارد.در جوامع کمتر توسعه یافته برعکس می باشد. در این کشورها افراد در کارهای سنگین بدنی درگیر می شوند که سیر بروزناتوانی ها را تسریع نموده «منجر به صدمات و بدتر شدن عواقب آنها بخصوص با افزایش سن می گردد. آن ممکن است مسئولیتهای مراقبتی از بیماران و اقربای در حال مرگ باشد . ارتقای سلامت در این مناطق باید بر رفع وظایف سخت و دائمی و تعدیل در حرکات بدنی غیر سالم در محیط کار باشد که منجر به کاهش صدمات و درد میگردد . افراد سالمندی که در گیر کارهای سنگین می باشند نیازمند تفریح و استراحت کافی می باشند.
مصرف غذای بهداشتی
(Healthy Eating)
مسائل غذا و امنیت غذایی در تمام سنین شامل کم خوری و پر خوری می باشد . در سالمندان سوء تغذیه ممکن است به علت محدودیت دسترسی به غذا «مشکلات اقتصادی و اجتماعی «عدم آگاهی در مورد تغذیه صحیح «انتخاب غذایی نامناسب مانند مصرف غذاهای چرب « بیماریها و درمانهای دارویی « نبودن دندان« تنهایی «مسائل شناختی و ناتواناییهای بدنی که توانایی فرد را در خرید و تهیه غذا مختل میکند«مشکلات اورژانسی و نقص فعالیت بدنی .افزایش مصرف انرژی احتمال چاقی «بیماریهای مزمن و ناتوانی را با افزایش سن افزایش می دهد .رژیم غذایی با چربی و نمک بالا «میوه و سبزی کم و مقادیر ناکافی فیبرو ویتامین در غذا همراه با زندگی کم تحرک فاکتورهای خطر برای بیماریهایی مانند دیابت «بیماریهای قلبی عروقی «افزایش فشار خون «چاقی و بعضی کنسرها میباشد.کمبود کلسیم و ویتامین D منجر به کاهش تراکم استخوانها در افراد سالمند شده و در نتیجه منجر به درد «شکستگیهای استخوانی پر هزینه و ناتوان کننده به خصوص زنان سالمند می شود.در جوامعی با احتمال بالای شکستگی های استخوانی در دسترس قرار دادن کافی کلسیم و ویتامین D این مشکل را کاهش می دهد.
رژیم غذایی عمل مهم تعیین کننده در نسبت بالایی از سرطانها بویژه معده و روده و رحم کیسه صفرا و کبد می باشد.اصلاح رژیم غذایی باعث کاهش نرخ میرایی سرطانها تا 35% نیز می گردد.پی امدهای الگوی مصرف مواد غذایی پرکالری و کم فیبر(همراه با کاهش فعالیت بدنی) شامل افزایش وزن و فشار خون« هیپر لیپیدمی «افزایش مرگ به علت بیماریهای ایسکمی قلبی و مغزی ›دیابت «پوسیدگی دندانها «یبوست و سرطان کلون می گردد.
سلامت دهانی
(Oral Health)
بهداشت نامناسب دهانی مراقبت نامناسب دندانها «بیماریهای دهانی «از دست دادن دندانها و کنسرهای دهان منجر به مشکلات دیگردر اعضای دیگر بدن می گردد.این مسئله منجر به بار مالی بر فرد و جامعه گشته و اعتماد به نفس و کیفیت زندگی فرد را کاهش می دهد.مطالعات نشان داده است که بهداشت نامناسب دهان منجر به سوء تغذیه و در نتیجه احتمال بسیاری از بیماریهای غیر واگیر را افزایش می دهد . ارتقاء بهداشت دهان و پیشگیری از ایجاد پوسیدگی دندان مردم را تشویق می کند که دندانهای طبیعی خود را حفظ نموده که نیازمند شروع مراقبتها از دوران کودکی بوده و در تمام عمر ادامه یابد.به علت درد و کاهش کیفیت زندگی همراه با مسائل دهانی دسترسی به دندانپزشک و درمانهای اولیه دندانی لازم می باشد.
الکل
در حینی که تمایل افراد سالمند به الکل با افزایش سن کاهش می یابد «تغییرات متابویسم در آنها منجر به اقزایش حساسیت آنها به بیماریهای وابسته به الکل مانند سوء تغذیه و بیماریهای کبد« معدهو پانکراس می گردد .همچنین سالمندان مستعد صدمات و سقوط ناشی از مصرف الکل می باشند«کما اینکه مضرات مصرف توام داروها و الکل نیز بیشتر دیده می شود.سرویسهای درمانی مشکلات الکل باید در دسترس افراد سالمند همانند افراد جوان قرار گیرد.بر اساس مطالعات اخیر WHO شواهدی مبنی بر اثر محافظت کننده الکل با مصرف یک بار در روز « بر روی بیماریهای قلبی «عروقی و سکته مغزی در افراد با سن 45 سال و به بالا مشاهده گردیده است .ولی به طور کلی لزوم خویشتن داری بیش از اندازه و مضرات مصرف الکل اثر محافظتی الکل را بر بیماریهای قلبی عروقی بخصوص در افراد در معرض خطر بیماریها تحت الشعاع قرار می دهد.(Jernigan et al .2000)
درمانهای دارویی
Medication
به علت اینکه بسیاری از افراد سالمند در گیر بیماریهای مزمن می باشند لذا مسلما نسبت به افراد جوان داروهای بیشتری را مصرف می کنند.در اغلب جوامع افراد سالمند با درامد پایین یا اصلادسترسی به خدمات بیمه ای نداشته و یا این دسترسی بسیار کم می باشد .لذا یا بدون دارو مانده و یا قسمت اعظم درامد خود را صرف هزینه دارو می نمایند .در عوض بسیاری از افراد سالمند( بخصوص زنان با استطاعت مالی و یا تحت پوشش بیمه) بیش از حد مورد نیاز دارو تجویز می گردد. عوارض جانبی وابسته به دارو و سقوط ناشی از آن (بخصوص در مصرف داروهای خواب آور و آرام بخش ) علت اساسی مضرات و هزینه های قابل پیشگیری پذیرش در بیمارستانها می باشد .
عوارض ناشی از خدمات پزشکی و درمانی
Iatrogenesis
مشکلات بهداشتی ناشی از درمانها و تشخیصها به وسیله مصرف داروها در سنین سالمندی بعلت تداخل داروهای مصرفی « مقادیر ناکافی دارو وعوارض غیر قابل پیش بینی با مکانیسمهای ناشناخته شایع می باشد .با پیشرفتهای بسیاری از در مانهایی اخیر « نیاز بیشتری به استقرار سیستمی در جهت پیشگیری از عوارض جانبی داروها و افزایش اطلاعات عامه مردم ومتخصصین بهداشتی در خصوص هر دو« فواید و مضرات در مانهای مدرن مشاهده می شود.
پیروی از دستورات
Adherence
دسترسی به درمانهای مورد لزوم به خودی خود« بجز با پیروی از درمانهای طولانی مدت برای بیماریهای مزمن وابسته به سن کافی نمی باشد. پیروی از دستورات شامل عادت کردن و نگهداری طیف وسیعی از رفتارها (مانند رژیم غذایی مناسب «فعالیت بدنی و عدم استعمال دخانیات ) و درمانهایی که توسط پزشک توصیه شده است. در کشورهای توسعه یافته پیروی از درمانهای طولانی مدت 50% تخمین زده می شود .در کشورهای در حال توسعه از این هم کمتر است.چنین پیروی بشدت اثر بخشی درمانها را تهدید کرده و کیفیت زندگی را بدتر نموده و به سرویسهای بهداشتی بار مالی وارد می کند .دستیابی به اهداف بهداشتی فقط زمانی با داده های درمانی قابل پیش بینی می باشد که اطلاعات میزان پیروی از دستورات پزشکی در اختیار متخصصین بهداشتی و برنامه ریزان قرار داشته باشد .بدون سیستمی که نشان دهنده میزان پیروی باشد پیشرفت در تکنیکهای بیو مدیکال امکان پذیر نیست.