شجاعت جرات و شهامت یک کیفیت روحی است که ترس را از خطر یا بحران تشخیص می دهد اما شخص را قادر می سازد که با این خطر و بحران با آرامش و خونسردی و استحکام مواجه گردد.
جرات یک کیفیت فکری و روانی است که شخص را بر خود مسلط می سازد و به او توانائی و نیرو می بخشد تا مسئولیت را قبول کرده و در وضعیتها و شرائط تهدید آمیز بطور صحیح عمل نماید.
این خصیصه برای رهبری اهمیت حیاتی دارد.
شهامت اخلاقی یعنی شناختن و تشخیص دادن حقیقت و ایستادگی برای آنچه که حق من است علیرغم عدم رضایت عمومی، رهبری که دارای شهامت اخلاقی است اشتباهات و خطاهای خود را اعتراف می کند اما وقتی مطمئن است که تصمیمات و نظریات او درست و صائب می باشد آنها را ابراز می دارد.
برای اینکه در تحصیل و نمایش جرات و شهامت بخود کمک کنید موارد زیر را در نظر بگیرید: عکس العملهایتان را در مقابل احساس بررسی کرده و درک نمائید.
بوسیله توسعه و پرورش خویشتن داری و آرامش، ترس خود را کنترل نمائید.
در مرحله فکر کردن روش منظم و مرتبی داشته باشید و خطرات جسمی را د در مغزتان بزرگ نکنید.
برای آنچه که فکر می کنید صحیح است ایستادگی کرده و از اینکه مورد اتهام و سرزنش عامه قرار خواهید گرفت بخود هراس راه ندهید.
وقتی مرتکب قصور و غفلت می گردید ملامت و سرزنش را بپذیرید..
مسئولیت پذیر: قبل از پرداختن به مسئولیت پذیری باید به بررسی تعهد داشتن و توانائی مسئولیت پذیرفتن بپردازیم ، تعهد و وجدان کار ی به انسان متعهد و با وجدان میگوید: تو باید توانائیها و اطلاعات و امکانات خود را بسنجی و پایبند هر چه تعهد میکنی باشی و کاری را که از عهده اش بر نمی آیی نپذیری و سهل انگار نباشی تحت تاثیر تهدید و رغبت این و آن و یا تطمیع و رو درمانی تغییر موضع ندهی و از منافع خود در قبال منافع جمع و جامعه در گذری و در انجام وظایف خود کوشا باشی و خسته نشوی.حالا مسئولیتی را که توانائی انجام رساندن آن را دارای همراه با اختیاراتی که لازمه پذیرفتن آن مسئولیتها هست بپذیری زیرا مسئولیت باید همراه با توانایی و اختیارات لازم باشد و مسئولیت بدون اختیار مفهومی بی مصداق خواهد بود که هر گز نمی تواند قدرت جوابگویی داشته باشد و شرط مهم دیگر مسئولیت پذیری داشتن قدرت اجرایی است.
شخص مسئول باید بتواند در مقاطع مختلف تدبیرهای لازم اتخاذ نماید و بکار ببندد و یا در داخل سازمان و تشکیلات خود قدرت اجرای تصمیمات و تشویق و ترغیب و توبیخ کارگزاران را داشته باشد و یا از طریق دولت و قوای مجریه و قضائی تدابیرش و تصمیم گیریها و مصلحت اندیشی های خود را اعمال نماید چنین مسئولانی میتوانند بار مسئولیت خود را تحمل نمایند و به حال خود و جامعه مفید باشند.
سعۀ صدر: مدیر اسلامی سعه صدر دارد – یک مدیر در نظام اسلامی باید شرح صدر داشته باشد سعه صدر داشته باشد.
سعه صدر یعنی اینکه اگر یک مطلبی را فهمید همانروز بیان نکند و تا یک مطلب را شنید نقل نکند.صبر کند تا مطلب را در موقع خودش و زمان خودش و در لحظات حساس خودش بیان کند و این سعه صدر است، ضیق صدر یعنی اینکه امور را با هم هماهنگ نکند، پس باید سعی کند سرچیزهای جزئی با زیر دستان دعوا نکند که آنها بتدریج یک حالت جرأتی پیدا کنند .
حالت بی تفاوتی نسبت به مسائل بدهند سعی کند که جلال خودش را حفظ کند در موضوعات وقتی کوچک و خرد است عجله ای در قضاوت نکند.
گزارشاتی که به او می رسد این گزارشات را فوری ترتیب اثر ندهد،بگذارد دلائل واضح نسبت به مسائل پیدا شود و سعی کند اگر در کسی ایرادی هست، یک اشاره کوچکی این را حل کند و سعی کند تا زمانی که با اشاره و در خفا و با نکته کوچک می تواند تذکری را بدهد حالت صراحت و رو در روئی پیدا نکند خلاصه نسبت به امور زیردستان خودش قدرت تغافل داشته باشد و حالت حوصله و صبر داشته باشد چون اگر نتوانست از یک موضوع تغافل کند و اطلاعات خودش را ظهور داد نتیجه اش این می شود که پرده ها دریده می شود و حالت هیمنه و آن اهمیتی که برای او قائل هستند شکسته می شود، یعنی مسائل را طوری نگوید که با بیانش آن هیبت و عظمتش از بین برود، پس باید قدرت رو آور نکردن و اینکه بداند و فکر کند که نمی داند داشته باشد.
خصوصیاتی این چنین داشته باشد تا جوری باشد که اگر اشکلات و ایراداتی هم افراد دارند فکر کنند که او اطلاع از آن ایرادات و اشکالات نداردو سعی کند که آنها در صدد حل این معنا بر بیایند.
انسان ساخته شده وسعت نظر و سعه صدر دارد.
یک لحظه با خدا انسان را قوی می کند و یک قسمت از این مسائل بخاطر فقیری و ضعیفی و گرسنگی انسان است که اگر یک ذره با او مانوس بشود سیر می شود و سیراب میگردد و دیگر دلش با این چیزها نمی رود.
دقت کنید: ای عاشقان روی تو از ذره بیشتر من کی رسم به وصل تو کز ذره کمتر بال و پری ندارم و این طرف ترکه نیست غیر از هوای منزل سیمرغ در سرم این طوری باید همت بلند باشد که با این چیزها توجه نکند مستی به آب یک دو عنب وضع بنده نیست.
این طوری باید همت بلند باشد که با این چیزها توجه نکند مستی به آب یک دو عنب وضع بنده نیست.
گاهی انسان به آب یک دانه انگور مست می شود و به آب یک ذره فرماندهی این خیال می کند که نه خیلی مقام است!!
میگویند با یک غوره سردیش میشود و با یک کشمش گرمیش می شود این بخاطر این است که مزاج ضعیف است و نیز این ظرف کوچک است این ظرف وقتی برزگ شد دیگر اینطور نمیشود.
که یک ذره بیاید یک مقداری تغییر پیدا بکند.
در یک لیوان آب شما سر قلم خودنویسی که سبز باشد بزنید یکدفعه سبز می شود، سر قلم آبی بزنید آبی می شود چرا؟
آبش کم است تا به آن خورد رنگ می گیرد و در ان رنگ می دواند اما اگر قلم را در یک حوضی بشوئی رنگ نمی گیرد، همه آن را هم د رحوض خالی بکنی رنگ نمی گیرد و رنگ عوض نمی کند یک استخر را بخواهی رنگ کنی با این چیزها رنگی نمی شود و این بستگی به ظرف دارد ظرف بزرگ است.
سعه صدر از صفات و ابزار لازم برای مدیر است.
چنان که در حدیث معروفی بدان اشاره شده است: «اله الرئاسه سعه الصدر» ابزار ریاست شرح و تحمل سختیها و فشارها ست.
انگیزه کار و خدمت: هر انسانی در جامعه وقتی می بیند که کفاش برایش کفش دوخته و خیاط برایش لباسش را و کارگزاران جامعه هر یک در جای خود در اداره جامعه وظیفه ای را بعهده گرفته و او از نتایج کار و دسترنج چوپان و کشاورز و کارگر و معلم و کارمند و سعی و تلاش طبیب و مهندسان و کارخانه داران و چرخانندگان جامعه بهره مند میشود و وارث مطالعات و تحقیقات و کشفیات گسترده دانشمندان و محققین و مخترعان و برزگان از هزاران سال گذشته تا کنون بوده و هست.
هر وجدان بیدار و پندار سالم و حق شناسی احساس وظیفه مینماید که خود نیز کار و فعالیتی بنماید تا دین خود را به جامعه ادا نماید و سربار جامعه و انگل اجتماع نباشد و نیز حاصل کار و تلاش خود را ببیند و طبعا به کار و وجود خود بتواند نبازد و ببالد.
مولای بزرگوارمان حضرت علی علیه السلام میفرماید کار بزرگترین افتخار و بزرگترین تفریح است، سعدی علیه الرحمه چه خوب گفته برو کار میکن مگو چیست کار که سرمایه جادوانیست کار معلوم است که انسان فطرتا کار را دوست میدارد و از بیکاری جز به بیعاری و بیهودگی راه به جائی نمیبرد.
کار باید مطلوب انسان و در جهت استعداد و متعادل با توان شخص باشد تا خسته کننده نشود و نیز باید کار مورد ارزیابی صحیح و عادلانه قرار گیردو پاداشی بسزا داشته باشد که انگیزه پیشبرد کار بشود رفع خستگی کار را بنماید شالوده و ساختار جامعه باید مشوق کار و فعالیت باشد مثال خوب و زنده مقایسه صنایع اتومبیل سازی بعد از جنگ جهانی دوم شوروی کمونیستی که پیروز در جنگ بود با کشور ژاپن که بیشترین آسیب جنگ را دیده بود ولی سیستم وتشویق و پاداش را برای طراحان و مهندسانش داشت و در طی دو دهه پیشرفت صنایع ماشین سازی ژاپن منجر به ارائه و عرضه تویوتا و میتسو بیشی گردید که با سوخت کمتر و سرعت و قدرت و شتاب بیشتر نه در سرما یخ می زند و نه در گرما جوش می آورد و روش کمونیستی بی شوق و بی انگیزه اتومبیل های سنگین و کم هنر و پر سوخت را ساخت که در سرما یخ می زد و سوخت بیشتری داشت و سرعت و شتاب کمتر و در گرما هم جوش می آورد و کارآئی خوبی نداشت.
و نیز حاصل کار باید قسمتی بصورت پورسانت و یا سهم مشارکت عاید کارگر مدیران کار و کاراگزاران بشود.
این است که دولتها نمیتوانند تجار خوبی باشند و کارخانجات دولتی با تمام مزایایی که از کانالهای دولتی دارند سوددهی خوبی در مقایسه با کارخانجات بخش خصوصی ندارند زیرا در بخش خصوصی مدیران و کارگزاران منافع کار خود را خودشان میبرند و انگیزه معتبری برای پیشبرد کار دارند و دلسوزانه به کار میپردازند.
کاردانی و لیاقت: از اوایل قرن هفدهم که برای اولین بار اقتصاد دانان کلاسیک به تجزیه تحلیل مسائل کار و کارگر و مزد و حقوق و پاداش و تشویق و تنبیه و بخصوص به اهمیت تقسیم کار ومدیریت علمی پی بردند و اقتصاد علمی رهنمون راه کارهای کاهش هزینه های تولید و تولید انبوه و مسائل عرضه و تقاضا و منابع تولید در طبیعت و مهارت کاری و نیروی کار مولد ساده و ماهر ومدیریت مطالعه و تجربه شده گردید .
موجبات تشویق مصرف و رونق تولید و کاهش قیمت تمام شده کالاها و نزدیک شدن قیمتها به قیمت کف و رونق هر چه بیشتر صنایع گردید که این انبوه مسائل اقتصادی همراه با بازارهای رقابتی و حذف انحصارگرها و رانت خوارها در ممالک صنعتی به اهمیت و ارزش کارشناسانه مدیران کاردان و مدیریت علمی که گام بگام مطالعه شده است و نیز به مدد شم خداداد اداره و تدبیر مدیران برجسته پی بردند و در نتیجه به ادغام کارگاهها و اشتراک شرکاء و تقویت سرمایه ها و حذف دوباره کاریها و هزینه های سربار و کشف لیاقتها و شور و مصلحت اندیشی صاحب نظران و استفاده از تخصص های گوناگون و سپردن هر کار به کاردان و کارشناسان مدیران لایق توانستند به توسعه و پیشرفتهای چشم گیر علمی و اقتصاد و رفاه عمومی و تامین اجتماعی دست یابند و به درآمدهای سرانه بالا برسند و در صد بیکاران را کاهش دهند و هزینه های عمرانی عظیمی برای ساختن فرودگاهها و کشیدن ریل ها و زدن پلها و عمران و ابادانی شهرها و روستاها خود بنمایند و روز بروز پیشرفته تر بشوند.
اوقات فراغت بیشتر و متمرکزتری داشته باشند و زندگی زیبنده ای داشته باشند و از زندگیشان لذت ببرند و از اسارت خرافات و موهومات بدر آیند و زندگی را غنیمت بشمارندو به پیشرفتهای علمی و صنعتی و تحقیقاتی نائل آیند.
شادابی و سرزندگی: ذهن انسان مقایسه گراست و تعادل گرا میباشد.
مثلا درجه حرارت متعادل را که به دلیل مقایسه با حرارت معمولی 37 درجه سانتیگراد بدن خود حدود 35 درجه سانتیگراد میداند با حرارت محیط مقایسه مینماید و بالای 33 درجه را گرم و زیر 20 درجه را خنک و یا سرد میشمارد همینطور در تمام موارد و جوانب کار و زندگی در مقایسه با وضع متعادلی و مطلوب قضاوت مینماید و از طرفی انسان فطرتی طماع و زیادت خواه دارد که با ید با گنج قناعت و نگاه به پایین دستها و در مقایسه با حداقل ها کنترل گردد والا موجب احساس عدم رضایت و حسادت و کینه توزی و عناد ورزی میشودو منجر به خودخوری و دلسردی در زندگی و پریشانی خاطر و افسردگی میگردد.
برعکس اگر شخص پیشرفت کار و زندگی خود را مرحون کار و تلاش خود بداند و به دستاوردیهای خودش قانع باشد و بر داشته های خود فکر کند و سعی در بهترین برداشتها از امکانات خود بنماید و حسادت نورزد و غم و اندوه انبوه نداشته های خود و حسد موقعیت های دیگران را به خود راه ندهد میتواند سرزنده و شاداب به کار و تلاش بپردازد و با خاطر خوش از مواهب زندگی در دایره امکانات خود بهره مند شود.
باید توجه داشت که عمر و زندگی موهبتی الهی است و همین است که بانک تک سرعت لحظه لحظه در گذراست و هر لحظه اش که به هر دلیل به تلخی گذرد خسران است و بر عکس هر شخص با تمامی وجودش و وضعیت و امکاناتی که دارد یک مجموعه خاطر دارد که اگر به هر بهینه موجه خوش باشد خوشبخت و خوش وقت زیسته و لحظه ها را خوش سپری کرده است و نباید که زیاد در غم فردا و از ترس نیاندها و یا در افسوس گذشته ها ایام را به کام خاطر خویش تلخ نماید گفته مصلح الدین سعدی را آویزه گوش و هوش خود بسازد.
سعدیا – رفت و فردا همچنان خواهد گذشت ولی میان این و آن فرصت را به امروز را و به گفته خیام روزی که گذشته است از او یاد مکن فردا که نیامد است بر او بنیاد مکن حالی خوش باش و عمر ببر باد مکن زندگی موهبت خدا را دادی است که حیقف است بد بگذرد نعمات حیات و فرصت زیستی با اینهمه هوای تنفسی در هر کجا که باشیم و قدرت تکلم و تفهیم و تفهم و تفکر و تدبیر، سلامتی هر یک از اعضاء و اعیا و اعشا توان دیدن و شنیدن و حرکت و کار و فعالیت و احساس و خوش آیندی رنگها و گوناگونیها و دیدن و چشیدن و شنیدن نواها و لذت بردن از طبیعت و دیدن عظمت های خلقت و درک نظم و تدابیر شگفت آور هستی همه و همه توجیه نشاط و شادابی و سرخوشی زندگی ما هستند شرافت در هر جمع و جامعه ارزشها مبتنی بر فرهنگ عامه وآداب و رسوم پذیرفته شده در آن جوامع متفاوت است.
بعضی از ارزشها در کل جامعه جهانی و بشریت پذیرفته شده و محرز می باشد مثلاً راستی و درستی که در تمام جهان و در تمام ادیان و مذاهب و گروهها و فرقه ها مقبول عامه میباشد.
و متقابلاً درغگویی و دو رنگی و نیرنگ مورد تنفر و انزجار بوده و ضد ارزش می باشد.
در ادیان و مذاهب گوناگون و مهم جوامع بشری هر یک در حوضه و قلمرو خود احکامی دارند و فرایضی که عمل به آن احکام و فرائض خود ارزش آفرین می نماید و بر عکس عمل نکردن به آن فرایض موجب کم ارزشی و تضاد با اعتقادات و رویه معمول و مورد قبول هر جمع و جامعه ضد ارزش تلقی می شود.همینطور عادتها و رسوم جا افتاده و پذیرفته شده در هر جامعه مقبول آن جامعه می باشد مثل احترام به عقاید و باورهای دیگران، احترام به بزرگان و پیش کسوتان و استادان ،آزادی خواهی و آزادی تا مرز آزادی دیگران و عدالت خواهی و انصاف که معمولاً در تمام جوامع ارزشمند و ارزش آفرین هستند و نیز نوع پروری و نوع دوستی و وطن خواهی از ارزشهای مهم و متداول می باشد.
حال برای شرافت می توان تعریفی گفت که شرافت یعنی هم سویی به و هم جهت بودن با ارزشهای اجتماعی و اعتقادی و مذهبی و ملی و آداب و رسوم پذیرفته شده نزد اکثریت مطلق افراد جامعه می باشد و شرافتمند باید که متعهد و مقید به رفتار و گفتار و پندار شایسته و راستی و امانت و صداقت باشد و حد و مرز آزادی خود را تا مرز آزادی دیگران بداند و به آزادی و آزادگی دیگران اهمیت بدهد و با رسوم و عقاید دیگران در نیفتد.
زور گو و زیاده طلب نباشد به حق و حقوق خود قانع بوده و به حقوق دیگران اجحافی روا ندارد و خلاصه هر چه به خود نمی پسندد به دیگران هم نپسندد.
تدین کلمه دین به معنی روش می باشد و در چند جای قرآن کریم به معنای روش آماده است که شامل روش رستگاری در زندگی و آخرت می باشد و جهان بینی خاص دینی را با نگرش از ازلیت تا ابدیت وخلقت هستی و خالق هستی و تدبیر و قدرت مطلق خالق را و اراده غالب پروردگار را که رحیم و رحمان است و دانا و بینا و شنوا و گویا و صادق و مطلق است بشارت بهشت برین و عقوبت دوزخ و آتش را در جهان پس از مرگ وعده می دهد معرفی می نماید و رهنمون راه راستی و رستگاری و منهای دروغ و دغل و کجی و بدی میباشد.
در دیانت دین مبین اسلام ناب محمدی سه اصل توحید و نبوت و معاد و در مذهب شیعه علوی 12 امامی عدل و امامت اصول و ریشه های مذهبی می باشد اما به طور کلی در تمام ادیان بزرگ جهان در ادوار مختلف و در جا به جای جهان از هزاران سال قبل بزرگان و مصلحین بزرگی در سراسر عالم پا به عرصه وجود نهاده اند و توانسته اند با نبوغ و فراست ذاتی که داشته اند و با توصل به فطرت خداجویانه و خدا خواهانه انسانهای هم عصر و زمانه خود را در اطراف خود جمع نمایند و با امدادهای خدایی و ابراز معجزاتی که از دست دیگران بر نمی آمد اکثریت مردم را به متابعت و پیروی از افکار خود بر انگیزند و زعامت و رهبری را برای خود تثبیت نماید وچراغی فرا راه زندگی امت و پیروان خود باشند وتا هزاران سال منش و مکتبشان زنده و پایدار مانده است مثلا برهمایان و بودائیان و یهودیان و زرتشتیان و مسیحیان و ما مسلمانان که در واقع مکمل ادیان الهی و کاملترین و بهترین ادیان را داریم و چنانکه می بینید فراگیر تر و گسترده ترین و مطرح ترین ادیان می باشد.
و تقریباً تمام ادیان بر پایه اخلاق نیکو و پرهیز از زشتیها و بدی ها و رواج راستی و پاکیزگی و گذشت و فداکاری و عدالت خواهی و نوع دوستی و بنا نهاده شده اند بخصوص در اسلام میبینیم که پیامبر اکرم حتی قبل از بعثت به امانت و صداقت مشهور بوده و لقب امین داشته است ، داستان زن یهودی که در رهگذر پیامبر بر سرش خاکستر می پاشید گویای حلم و بردباری و خلق نیکوی پیامبر اکرم می باشد.
همه اعمه (ع) به داشتن سجایای اخلاقی و رفتار مخلصانه و عفت و طهارت و امانت و صداقت و تعهد و ایثار شهرت داشته اند.
از خود گذشتگی و فداکاری هر اندازه که موقعیت انسان در جامعه بالا تر باشد انتظار مردم از او بیشتر است.
یک مدیر شایسته در مورد برخی خطاها و اشتباهات طبیعی در روند کار با چشم پوشیهای به جا ضمن آنکه کرامت نفس و سعه صدر خویش را برای همکاران خود اثبات می کند شان و موقعیت و موقعیت مدیریت خود را با چنین گذشتهایی بزرگوارانه بالا می برد.
امام علی (ع) در منشور مدیریت به نماینده خود مالک اشتر چنین توصیه می فرماید: ای مالک با بخشش و بزرگواری، لغزشها و نادرستی های قابل جبران را ببخشد.
این قبیل گذشتهای اشتباهاتی که جبران پذیر باشد و یا گذشت و بخششهای مادی سخاوت است و قابل تمجید ولی فداکاری و ایثار زمانی مصداق پیدا می کند که شخص برای نجات دیگری و یا در راه اعتلای جامعه و یا دفاع از خاک میهن و یا نوامیس خود و جامعه و آرمانهایش از جان خود مایه بگذارد و جان خود را به خطر بیاندازد و یا در نهایت از خود گذشتگی نماید ، اینجاست که شهیدان و شهادت ارج و اهمیت می یابد و در پیشگاه حضرت احدیت صاحبان عالی ترین منصب و محبوبیت می شوند و در جامعه و دیانت و حکومت و مرام و مسلکی که برای آن ایثارگری کرده باشند صاحب و.
ذی حق و شریک بلا شک به حساب می آید.
زیرا ایثارگران با گذشتن از جان خود مراتب ایمان و اعتقاد خود را در راه آرمانشان به ثبوت رسانده اند و نیز کسانیکه در جامعه منافع جمع جامعه را بر منافع شخصی خود ترجیح می دهند از خود گذشتگی مینماید .
اما هر ارمانی قابلیت نداردو در خور ایثارگری نمی باشد مثلا از خود گذشتگی و ایثارگری در جهت تبعیض نژادی و یا مرام بلشویکی و کمونیستی که اغلب تحت تاثیر تبلیغات گروهی و مسخ شدگی سیاسی انجام میدهند در واقع فریب خوردگی و نوعی از خود بیخود شدن و زندگی را مفت باختن است و هرگز نباید کشته شدگان مافیا و یا نازیها را با سربازان راه وطن و یا شهدای راه خدا همانند و یکسان بشماریم مبتکر و خلاق خلاقیت و تخیل از ضرورت های هر حرفه ای می باشد .
آلبرت انیشتاین در مورد تخیل گفته است : (( تخیل از دانش مهم تر است زیرا دانش محدود است ولی تخیل جهان را در بر می گیرد .
تخیل پیشرفت را بر می انگیزد و تکامل را به دنیای می آورد) به دلایل خصوصیات ذاتی و ارثی ، محیطی ، تعلیمی ، و تربیتی ، تجربیات گذشته، معلومات علمی توانایی خلاقه افراد متفاوت است.
ویژگی های افراد متفاوت است .
ویژگی های افراد خلاق یا مبتکر : مطابق نظریه دکتر کارل یونیک ، یکی از مقیاس های روان خلاقیت مقیاس پیش قضاوت تا ادراک است .
اشخاصی که روی چیزها و وقایع فوراً و از پیش قضاوت می کنند به چیزها و رویدادهای جدید و چگونگی آنها علاقه نشان نداده و کنجکاو نیستند و در مواجهه با آنها فوراً نظر خوب بودن یابد بودن ( یا چگونه بودن ) به آنها می دهند .
و به علت مانع شدن این پیش قضاوتها در درک چیزها تجربه کمی کسب می کنند .
اما اشخاصی که مبنای ادراک خود چیزها و طرز کار آنها را قضاوت می کنند ، افرادی هستند اساساً نسبت به اشیاء و نحوه کار آنها کنجکاو هستند و بطور کلی به چگونگی شان و چراها توجه دارند .
لذا ، این نوع اشخاص بیشتر (( می بینند )) بیشتر (( می شنوند )) ، بیشتر (( یاد میگیرند )) و بیشتر (( به خاطر می آورند )) .
بنا بر این ، افرادی که به ادراک خود متکی هستند تجربه بیشتری کسب می کنند .
انسان به چیزها و فعالیتهای ارزش قائل می شود که آنها را مهم دانسته و بر آنها علاقه نشان دهد .
بنا بر این بطور طبیعی روی آنها وقت انرژی خود را صرف می کند .و نتیجتاً موفقیت به دست می آورد .
نتیجه آزمایشات روی دانشمندان ، مهندسان ، معماران در ارتباط بین ارزشها و کارای خلاقه شان نشان می دهد که افراد مبتکر بیشتر به نظرها و چیزهای زیبا ارزش قایل شده و کمتر به چیزهای اقتصادی و اجتماعی توجه می کنند .
آزمایشات در زمینه رابطه بین روانشناسی و کارایی خلاقه انجام شده روی شماری از مهندسان نشان می دهد که بین کیفیت و هوش معروف به ضریب هوش ( IQ ) و کارایی خلاقه رابطه ای وجود ندارد ، بدین معنی که هوش محدود الزاماً خلاقیت را محدود نمی کند و بالعکس .
شناسایی خصوصیات خلاقیت در افراد به دو دلیل زیر اهمیت دارد : افزایش سطح خلاقیت سپردن و قبول مسئولیتها به افراد متناسب با ظرفیت خلاقه شان .
ابتکار حالتی را توجیه می کند که طی آن رهبر نظامی در شرایط پیش بینی نشده و غیر عادی قادر خواهد بود از کلیه امکانات موجود و مقدوراتی که در اختیار دارد بهره برداری نماید حس ابتکار را در زیر دستان تشویق و حمایت کنید .
بدین ترتیب که آنها کارهایی در خورشان خود اجرا نمایند و آن را به پایان برسانند البته این مطلب به آن معنی نیست که کارها را به مرئوسین خود واگذار کرده و دیگر خودتان هیچ کاری انجام ندهید .
شما بایستی بخوبی از کارها آگاهی داشته و بقدر کفایت وارد باشید تا بتوانید نظارت لازم را به نحو احسن اعمال نمائید جهت پرورش و توسعه ابتکار به نکات زیر توجه نمائید : از نظر جسمی و روحی آماده باشد .
سعی کنید وظیفه ای را که باید انجام دهید دریابید و سپس انجام دهید .
فکر پیش بینی امور را در خود بپرورانید .
مسئولیتها را با آمادگی کامل قبول کنید .
از منابع موجود با مؤثر ترین و شایسته ترین طریقه بهره برداری نمائید .
خلاقیت خلاقیت از موضوعهایی است که درباره آن بحث فراوان شده است ، بی آنکه مفهوم آن به درستی روشن شده باشد .
کلمه " در زمینه های گوناگون و در معانی مختلف به کار برده شده است ، تا آنجا که برخی از پژوهشگران آن را فاقد معنی مشخص و دقیق دانسته اند .
عباراتی نظیر " معلم خلاق " ، " دانش آموز خلاق " ، " نقاش خلاق" و " مهندس خلاق " فراوان بکار برده می شود ، اما ، خلاقیت ، در مورد این افراد معنی یکسانی ندارد .
ممکن است منظور از معلم خلاق کسی باشد که درس را بهتر ارائه می دهد ، در صورتی که نقاش خلاق به کسی اطلاق می شود که سبک جدیدی را در نقاشی پایه گذاشه است .
نه کسی که نقاشی هنرمندانه تری ارائه داده است .
همچنین است عبارتی دانش آموز خلاق که معنی ثابتی ندارد و نظر معلمان درباره آن با یکدیگر متفاوت است .
هروقت که کلمه خلاقیت را می شنویم ، بی اراده به یاد کارها و آثار برجسته هنرمندان و دانشمندان نامی می افتیم .
لیکن باید به خاطر داشته باشیم که همواره لازمه خلاقیت نبوغ نیست .
هر کس ، در کارهای روزمره خود ، ممکن است خلاقیت از خودنشان دهد ، منتهی خلاقیت بعضی بیشتر است و بعضی کمتر ؛ مثلاً ، کسی که در خانه دستگاهی را که قبلاً ندیده است تعمیر می کند ، کدبانویی که غذای جدید و خوشمزه ای می پزد یا دانش آموزی که شیوه جدیدی برای درس خواندن ابداع می کند و با صرف وقت کمتر نتیجه بهتری به دست می آورد ، همگی از قدرت خلاقیت خود استفاده کرده اند .
حتی حیوانات نیزگاه از خود خلاقیت نشان می دهند ، یعنی ، به اعمال و ابتکاراتی دست می زنند که در گنجینه غریزه آنان یافت نمی شود و از حیوانات همجنس و همسن آنها دیده نشده است .
البته باید به خاطر داشت که نبوغ نیز لازمه کارهای بسیار بزرگ است .
کمتر کسی است که از نظر هنری ، علمی ، اجتماعی با نظایر آن خدمات شایسته ای به بشریت کرده باشد و از نبوغ لازمه برخوردار نباشد .
پس می توان نتیجه گرفت که خلاقیت در همگان وجود دارد ، ولی خلاقیتی که در سطح جهانی قابل طرح باشد ، معمولاً با نبوغ همراه است .
خلاقیت موضوع جالب توجه و بحث انگیزی است و پرسشهای زیادی را مطرح می کند؛ مثلاً ، تعریف صحیح خلاقیت کدام است ؟
چگونه می توان خلاقیت را اندازه گرفت ؟
آیا خلاقیت ارثی است یا اکتسابی ؟
آیا خلاقیت مترادف با هوش است یا با آن تفاوت دارد ؟
خلاقیت با پیشرفت تحصیلی و شخصیت فرد چه ارتباطی دارد ؟
خصوصیات افراد خلاق و خصوصیات کار خلاق کدام است و چگونه می توان از طریق آموزش ، خلاقیت را پرورش داد ؟
اگر جواب مثبت است ، چه روشهایی برای این کار مناسب هستند ؟
در این قسمت ، سعی خواهیم کرد که به برخی از این پرسشها پاسخ دهیم .
لیکن ، به یاد داشته باشیم که در اینجا هدف از بحث خلاقیت ، بیشتر بررسی ارتباط آن با هوش است .
بنابراین ، در بحثهای مختلف ، این ارتباط را مد نظر خواهیم داشت .
خلاقیت چیست ؟
تعریف خلاقیت در نگاه اول به نظر خیلی ساده و بدیهی می رسد .
لیکن قضیه به این سادگیها نیست .
تعریفی که هر کدام از ما از خلاقیت در ذهن دارد ممکن است با تعریف دیگری کاملاً متفاوت باشد .
بنابراین ، لازم است که مفهوم خلاقیت کاملاً روشن شود تا بتوان بر اساس آن در جهت تشخیص ، سنجش ، و دیگر مسائل مربوط به خلاقیت نیز تصمیم گرفت .
در سه دهه اخیر ، عده ای از صاحبنظران سعی بر این داشته اند که تعاریف جامعی از خلاقیت عرضه کنند .
گرچه کوششهای آنان کاملاً موفقیت آمیز نبوده است ، ولی بررسی نتایج تحقیقات آنان می تواند ابهام تعریف خلاقیت را تا حدودی کاهش دهد ؛ تورنس ، 1962 ، 1984 ؛ آریتی ، 1976 ) .
شاید به جرأت بتوان گفت که جامعترین نظریه مربوط به خلاقیت توسط گیلفورد با تحقیقات فراوان خود سرانجام به این نتیجه رسید که تواناییهای فکری انسان را نمی توان در یک بعد خلاصه کرد و آن را هوش یا چیزی شبیه آن نامید .
وی با استفاده از روشهای پیشرفته آماری و برنامه های کامپیوتر دریافت که قوای فکری انسان را می توان به 150 عامل مجزا ، که هر یک به تنهایی قابل اندازه گیری است ، تقسیم کرد .
به نظر او برخی از این خصیصه ها مستقیماً در ظهور خلاقیت مؤثرند .
این خصیصه ها عبارتند از : روانی جریان فکر ، انعطاف پذیری ، قوای فکری ، و اصالت اندیشه و تصمیم گیری ( گیلفورد 1959 ) این سه خصیصه ، به نظر گیلفورد ، تشکیل تفکر واگرا یا تفکر غیر متعارف را می دهند .
افرادی که تفکر واگرا دارند در فکر و عمل خود با دیگران فرق دارند و از عرف و عادت دور می شوند .
وروشهای خلاق و جدید را به کار می برند بر عکس ، کسانی که از این خصوصیات برخوردار نیستند ، تفکر همگرا دارند و در فکر و عمل خود از عرف و عدت و پیروی می کنند .
پس ، تفکر واگرا ، یعنی ، دور شدن از یک نقطه مشترک که همان رسم و سنت و عرف اجتماع است و تفکر همگرا ، یعنی ، نزدیک شدن به آن نقطه .
آینده نگری : بخشی از موفقیتهای مدیر به این موضوع بستگی دارد که برای آینده تا چه مقدار برنامه ریزی و فکر کرده است و بعبارت دیگر نفوذ اندیشه و شعاع دیدگانش تا چه مسافتی را نسبت به آینده زیر پوشش قرار داده است ، آن مدیری که پیرو شعار چو فردا شود فکر فردا کنیم می باشد هرگز به موفقیت مطلووب دست پیدا نخواهد که زیرا حوادث و مشکلات .