پیشگفتار استاندارد صندلی کودک که بوسیله کمیسیون فنی خودرو تهیه و تدوین شده و در نود و یکمین کمیته ملی استاندارد مکانیک و فلز شناسی مورخ 74/11/11 مورد تایید قرار گرفته , اینک به استناد بند 1 ماده 3 قانون اصلاح قوانین و مقررات موسسه استاندارد و تحقیقات ایران مصوب بهمن ماه 1371 بعنوان استاندارد ملی رسمی ایران منتشر میگردد .
برای حفظ همگامی و هماهنگی با پیشرفتهای ملی و جهانی در زمینه صنایع علوم , استانداردهای ایران در مواقع مورد تجدید نظر قرار خواهند گرفت و هرگونه پیشنهادی که برای اصلاح یا تکمیل این استانداردها برسد در هنگام تجدید نظر در کمیسیون فنی مربوط مورد توجه واقع خواهد شد .
بنابراین برای مراجعه به استانداردهای ایران باید همواره از آخرین چاپ و تجدید نظر آنها استفاده نمود .
در تهیه و تدوین این استاندارد سعی شده است که ضمن توجه به شرایط موجود و نیازهای جامعه حتی المقدور بین این استاندارد و استاندارد کشورهای صنعتی و پیشرفته هماهنگی ایجاد شود .
لذا با بررسی امکانات و مهارتهای موجود این استاندارد با استفاده از منبع زیر تهیه گردیده است : FMVSS - MOTOR VEHICLE SAFETY STANDARD NO.213 CHILD SEATING SYSTEMS - PASSENGER CARS , MULTIPURPOSE PASSENGER VEHICLES TRUCKS AND BUSES 1978 ایمنی خودرو های موتوری صندلی کودک "ویژگیها و روشهای آزمون" 1- هدف هدف از تدوین این استاندارد ارائه مشخصاتی است که رعایت آنها در صندلی کودک ضروری بوده تا در هنگام تصادفات یا توقف های ناگهانی خودرو احتمال مرگ و جراحات که بر اثر پرت شدن به بیرون یا برخورد آنها به سطوح داخلی خودرو یا برخورد به صندلی کودک اتفاق می افتد , رابه حداقل برساند .
2- دامنه کاربرد این استاندارد برای صندلی کودک که در اتومبیلهای سواری , خودروهای مسافری چند منظوره , کامیونها و اتوبوس ها استفاده میشود به کار میرود .
این استاندارد برای صندلیهای کودک که بوسیله مجموعه های کمربندهای ایمنی خودرو از نوع سه نقطه اتکا که در استاندارد ملی ایران به شماره 779 توصیف شده است به صندلی خودرو بسته میشوند , و همچنین در مورد وسایل مخصوص استفاده کودکانی که قادر به نشستن نیستند , بکار نمیرود .
هدف از تدوین این استاندارد ارائه مشخصاتی است که رعایت آنها در صندلی کودک ضروری بوده تا در هنگام تصادفات یا توقف های ناگهانی خودرو احتمال مرگ و جراحات که بر اثر پرت شدن به بیرون یا برخورد آنها به سطوح داخلی خودرو یا برخورد به صندلی کودک اتفاق می افتد , رابه حداقل برساند .
3- تعاریف 3-1- " صندلی کودک " : یکی از تجهیزات خودروی موتوری است که برای نشستن و نگهداری کودکی که توسط خودروی موتوری حمل میشود , مورد اتسفاده قرار میگیرد .
این استاندارد برای صندلی کودک که در اتومبیلهای سواری , خودروهای مسافری چند منظوره , کامیونها و اتوبوس ها استفاده میشود به کار میرود .
4- ویژگیها 4-1- دستور العملهای نصب : صندلی کودک باید مجهز به برگه دستور العمل که شامل روش گام به گام نصب صندلی کودک در خودرو ( در صورت امکان مصور ) باضافه استفاده طبق بند 6-1 ( ه ) , بستن صندلی بوسیله کمربندهای نوع 2 نقطه اتکاء و 3 نقطه اتکاءای که مخصوص استفاده کودکان است و همچنین نحوه قرار دادن کودک داخل صندلی و تنظیم آن باشد .
3-1- " صندلی کودک " : یکی از تجهیزات خودروی موتوری است که برای نشستن و نگهداری کودکی که توسط خودروی موتوری حمل میشود , مورد اتسفاده قرار میگیرد .
4-2- تنظیم : هر قطعه قابل تنظیم صندلی کودک و هر سیستم کمربندی که برای نگهداری مستقیم کودک طراحی شده است میبایست به اندازه کافی برای کودکی با قد و وزن پیشنهاد شده در بند 6-1 ( ح ) و همچنین برای هر کودکی که مطابق با دستور العملهای ملزم شده در 4-1 در صندلی قرار داده شده است , باشد .
4-3- اتصال : صندلی بچه میبایست طوری طراحی و ساخته شود تا : 4-1- دستور العملهای نصب : صندلی کودک باید مجهز به برگه دستور العمل که شامل روش گام به گام نصب صندلی کودک در خودرو ( در صورت امکان مصور ) باضافه استفاده طبق بند 6-1 ( ه ) , بستن صندلی بوسیله کمربندهای نوع 2 نقطه اتکاء و 3 نقطه اتکاءای که مخصوص استفاده کودکان است و همچنین نحوه قرار دادن کودک داخل صندلی و تنظیم آن باشد .
4-3- اتصال : صندلی بچه میبایست طوری طراحی و ساخته شود تا : الف ) به غیر از قطعهای که بین پشتی صندلی و بالشتک صندلی خودرو قرار داده میشود , دارای قید دیگری برای اتصال به پشتی صندلی نباشد , و ب ) هنگامی که مطابق با دستورالعملهای ملزم شده در بند 4-1 نصب میگردد , سیستمی که بر روی صندلی رو به جلو نصب میشود می بایست در برابر حرکت رو به عقب توسط مجموعه کمربند ایمنی صندلی نوع 2 یا 3 نقطه اتکاء مهار شود .
4-4- توزیع نیروی نگهدارنده : 4-4-1- صندلیهای رو به جلو : هنگامی که یک صندلی رو به جلو در داخل یک خودرو نصب شده و کودکی مطابق با دستورالعملهای ملزم شده توسط 4-1 در آن قرار داده میشود , قطعات صندلی کودک و مجموعههای کمربند ایمنی صندلی خودرو که نیروهای وارده به کودک را تحمل میکنند , میبایست در حین حرکت رو به جلو کودک نسبت به خودرویی که صندلی در آن نصب میگردد , نیروهای وارده را بر روی لگن خاصره و سینه کودک توزیع کنند .
همچنین نیروهای وارده میتوانند بر روی قسمتهای دیگر بدن کودک توزیع شوند در صورتیکه لگن خاصره و سینه کودک محافظت شده باشند .
4-4-2- صندلیهای رو به عقب : هنگامی که یک صنلی کودک رو به عقب در داخل یک خودرو نصب شده و کودکی مطابق با دستورالعملهای مندرج در بند 4-1 در آن قرار داده میشود , قطعات صندلی کودک و مجموعههای کمربند صندلی خودرو که نیروهای وارده به کودک را مستقیما تحمل میکنند میبایست : الف ) در حین حرکت رو به جلوی کودک نسبت به خودرویی که صندلی در آن نصب میگردد , نیروهای وارده را بر روی پشت بالا تنه کودک و پشت سر کودک توزیع نمایند , و ب ) در حین حرکت رو به عقب کودک نسبت به خودرویی که صندلی در آن نصب میگردد , نیروهای وارده را بر روی لگن خاصره و سینه کودک توزیع کنند .
همچنین نیروهای وارده میتوانند در حین حرکت رو به جلو بر روی قسمتهای دیگر بدن کودک توزیع شوند در صورتیکه پشت بالا تنه و پشت سر بچه حفاظت شده باشند و در حین حرکت رو به عقب بر روی قسمتهای دیگر بدن بچه توزیع شوند در صورتیکه لگن خاصره و سینه حفاظت شده باشند .
4-5- پشتی صندلی 4-5-1- به استثناء آنچه در بند 4-5-2 درج شده است , هر صندلی کودک میبایست دارای یک پشتی صندلی باشد که تغییر مکان زاویهای و رو به عقب سر کودک را نسبت به خط بالا تنه کودک محدود میکند .
ارتفاع پشتی صندلی که بصورت طول خط مستقیم بین نقطه وسط بالاترین قسمت پشتی صندلی در جهت عرضی خودرو و نقطه تقاطع خط تقارن طولی سطح نشیمن و صفحهای موازی با سطح پشتی نیم تنه مصنوعی شکل شماره 1 ( که در صندلی نشیمن کودک مطابق با دستور العملهای ملزم در بند 4-1 قرار داده شده است.
) که از نقطه مرجع نیم تنه مصنوعی ( در بند 5-1 مشخص شده است ) میگذرد , اندازهگیری میشود , میبایست بصورت زیر باشد : حداقل ارتفاع پشتی صندلی (سانتی متر) حداکثر وزن کودک که برای صندلی توصیه توصیه شده است 38 کیلوگرم یا متر 41 بیش از 9 کیلوگرم و کمتر از 11 کیلوگرم 45 بیش از 11 کیلوگرم و کمتر از 13 کیلوگرم 48 بیش از 13 کیلوگرم و کمتر از 16 کیلوگرم 51 بیش از 16 کیلوگرم 4-5-2- در موارد زیر مندرجات بند 4-5-1 برای صندلی کودک کاربرد ندارد : الف ) مطابق با بند ( ه ) از 6-1, صندلی فقط برای استفاده در محلهای نشیمن خودروهایی که پشتی صندلی آنها تغییر مکان زاویهای و رو به عقب سر کودک را نسبت به خط بالا تنه کودک محدود میکنند , و ب ) هنگامی که صندلی کودک مطابق با دستورالعملهای مندرج در بند 4-1 نصب میشود , فاصله پائینترین نقطه در مرکز عرضی سطح نشیمن کودک تا صفحه افقی مماس بر بالاترین نقطه پشتی صندلی در بالاترین موقعیت قابل تنظیم و در مرکز عرضی محل نشیمن صندلی که بر روی خطی موازی با سطح عقبی پشتی صندلی اندازه گیری میشود , حداقل برابر با ارتفاع پشتی صندلی که در بند 4-5-1 برای صندلی بچه مشخص شده است , باشد .
4-6- یراقها ( نوارهای بافته شده 1) : اگر در صندلی کودک برای توزیع نیروهای نگهدارنده ( آنطور که در بند 4-4 مشخص شده است ) از یراق ( نوارهای بافته شده ) استفاده شود باید دارای شرایط زیر باشد : الف ) نوارهای بافته شدهای که نیروهای نگهدارنده را تحمل میکنند میبایست حداقل دارای پهنای 38 میلی متر باشد و ب ) نوارهای بافته شدهای که مستقیما با بدن کودک در تماس است , میبایست مورد لزوم نوارهای بافته شده مجموعه کمربند ایمنی صندلی از نوع 3 نقطه اتکاء را , برآورده سازد .
4-7- قطعات اتصال : قطعالت اتصال هر صندلی کودک که نیروهای نگهدارنده را تحمل میکنند باید طبق استاندارد ملی ایران بشماره 779 در برابر خوردگی مقاوم باشد .
قطعات فلزی غیر از قطعات اتصال که نیروهای نگهدارنده را تحمل میکنند مانند سگکها و جمع کنندهها نیز میبایست طبق استاندارد فوق الذکر در مقابل خوردگی مقاوم باشند .
4-8- مکانیزم آزادکننده : مکانیزم آزادکننده قطعات صندلی کودک که مستقیما کودک را نگهداری میکنند , میبایست هنگامیکه مطابق با روش بند 5-3 آزمایش میشود و نیرویی کمتر از 90 نیوتن اعمال میشود , قطعات را آزاد کند .
4-9- حفاظت در برابر ضربه : 4-9-1- سر و بالا تنه : به استثناء آنچه در بند 4-9-2 ارائه شده است , هر قطعه صلب صندلی کودک ( به غیر از سگکهای نگهدارنده و قطعات قابل تنظیمی که فقط به نوارهای بافته شده متصل شدهاند ) که ممکن است در حین برخورد از جلو , سمت راست , سمت چپ یا عقب با سر یا بالا تنه کودکی با محدوده قد و وزن توصیه شده در بند 6-1 ( ح ) تماس پیدا کند , میبایست دارای شرایط زیر باشد :1 ( ح ) تماس پیدا کند , میبایست دارای شرایط زیر باشد : الف ) دارای هیچگونه لبهای با شعاع کمتر از 6 میلیمتر نباشد و ب ) به استثناء آنچه در 4-9-2 ارائه شده است .
با مواد تغییر شکل پذیری که نیرو را توزیع میکنند و تغییر شکل آنها غیر قابل برگشت و یا به آرامی قابل برگشت است و دارای حداقل ضخامتی برابر با 25 میلیمتر هستند , پوشانده شود .
4-9-2- استثناء 4-9-1 ( ب ) : در مورد پشتی صلب یا قسمت کناری صندلی کودک که ممکن است با بالا تنه کودک در تماس باشد و همچنین مساحت آنها حداقل 155 سانتی متر مربع میباشد , بکار نمیرود .
4-10- عملکرد : 4-10-1- تمامی صندلیهای کودک باید دارای شرایط زیر باشند : 4-10-1-1- هنگامیکه هر صندلی کودک مطابق با بند 5-1 آزمایش میشود : 4-10-1-1-1- نیم تنه مصنوعی را در سیستم نگهداری کند , 4-10-1-1-2- یک نیروی استاتیکی معادل 4/5 کیلو نیوتن را که رو به جلو اعمال میشود تحمل کند , و 4-10-1-1-3- حرکت افقی و رو به جلو نقطه مرجع نیم تنه مصنوعی را الف ) هنگامی که صندلی خودرو در جلوترین موقعیت تنظیم خود , قرار دارد کمتر از 30 سانتی متر , و ب ) هنگامی که صندلی خودرو عقب تر از جلوترین موقعیت قابل تنظیم خود قرار دارد , کمتر از 30 سانتی متر بعلاوه فاصله افقی که صندلی عقبتر از جلوترین موقعیت قابل تنظیم خود قرار گرفته است , محدود سازد .
4-10-1-2- صندلی کودک که وضعیت بدن کودک متعاقب دستورالعملهای ارائه شده در بند 4-1 قابل تنظیم است , میبایست این موارد لزوم را در هر موقعیت تنظیم طراحی شده , برآورد سازد .
4-10-2- صندلیهای رو به عقب : 4-10-2-1- هر صندلی رو به عقب هنگامی که مطابق با روش بند 5-2 آزمایش میشود , میبایست : 4-10-2-1-1- نیم تنه مصنوعی را در سیستم نگهداری کند , 4-10-2-1-2- نیروی استاتیکیای معادل 2/25 کیلو نیوتن را که رو به عقب اعمال میشود , تحمل کند , و 4-10-2-1-3- حرکت افقی و رو به عقب نقطه مرجع نیم تنه مصنوعی را به اندازه 30/5 سانتی متر یا کمتر محدود سازد .
4-10-2-2- یک صندلی کودک که وضعیت بدن کودک بر اساس دستور العمل های ارائه شده در بند 4-1 قابل تنظیم است , میبایست این موارد لزوم را در هر موقعیت تنظیم طراحی شده , برآورد سازد .
5- روشهای آزمون 5-1- برای تمامی صندلیها : صندلی کودک با استفاده از نیم تنه مصنوعی که در شکل شماره 1 نشان داده شده است , مطابق آنچه در زیر آمده است تحت یک نیروی استاتیکی قرار گیرد .
الف ) محل نقطه مرجع 2 نیم تنه مصنوعی را که 7/4 سانتی متر بالای سطح زیری نیم تنه مصنوعی و 5/3 سانتیمتر جلوی سطح پشتی نیم تنه مصنوعی قرار دارد , مشخص کنید .
ب ) صندلی کودک را مطابق با دستورالعملهای سازنده که در بند 4-1 ملزم شده است , 5-1- برای تمامی صندلیها : صندلی کودک با استفاده از نیم تنه مصنوعی که در شکل شماره 1 نشان داده شده است , مطابق آنچه در زیر آمده است تحت یک نیروی استاتیکی قرار گیرد .
ب ) صندلی کودک را مطابق با دستورالعملهای سازنده که در بند 4-1 ملزم شده است , بر روی یک صندلی خودرو به غیر از صندلیای که نصب صندلی کودک بر روی آن مطابق بند 6-1 ( ه ) توصیه نشده است , نصب کنید .
( ج ) نیم تنه مصنوعی را مطابق با دستورالعملهای سازنده که دربند 4-1 درج شده است در صندلی قرار داده و صندلی را مطابق با آن دستور العمل ها تنظیم نمائید .
( د ) نیرویی را به سمت جلو و در امتدادی که زاویه آن در بالای افق بین 5 تا 15 درجه باشد , به نیم تنه مصنوعی اعمال کنید .
نیرو را تا رسیدن به مقدار 4/5 کیلو نیوتن افزایش دهید .
زمانیکه نیروی اعمال شده خلاصی سیستم اعمال نیرو را از بین برده است .
محل تقاطع امتداد اعمال نیرو و سطح پشتی نیم تنه مصنوعی نباید بیشتر از 20 سانتیمتر یا کمتر از 15 سانتیمتر بالاتر از سطح زیر بلوک بالا تنه باشد .
نیروی 4/5 کیلو نیوتن را بمدت 10 ثانیه اعمال کنید .
ه ) حرکت افقی نقطه مرجع نیم تنه مصنوعی را اندازه گیری کنید .
5-2- برای صندلیهای رو به عقب : به استثناء موارد زیر , یک صندلی رو به عقب میبایست مطابق با روش مندرج در بند 5-1 آزمایش شود .
الف ) مقدار نیرو میبایست به 2250 نیوتن برسد : و ب ) نیرو میبایست رو به عقب اعمال شود .
5-3- برای مکانیزم آزاد کننده : آزمایشهای زیر را برای سیستمهای رو به جلو و رو به عقب انجام دهید .
در این آزمایشها نیم تنه مصنوعی طوری قرار داده میشود تا تماس آن با سگک تاثیری بر روی نیروی آزاد کننده سگک نداشته باشد .
5-3-1- برای صندلیهای رو به جلو الف ) صندلی را به اعمال نیروی 4/5 کیلو نیوتنی مطابق با روش بند 5-1 آزمایش کنید .
ب ) مقدار نیرو را تا 202/5 نیوتن کاهش دهید ; و ج ) مکانیزم را به نحوی که در استفاده واقعی انجام میشود , آزاد کنید .
5-3-2- برای صندلیهای رو به عقب الف ) صندلی را با اعمال نیروی 2/25 کیلو نیوتنی مطابق با روش بند 5-2 آزمایش کنید .
ب ) مقدار نیرو را تا 202/5 نیوتن کاهش دهید , و ج ) مکانیزم را به نحوی که در استفاده واقعی انجام میشود , آزاد کنید .
6- علامت گذاری 6-1- برچسب زدن : هر صندلی کودک میبایست دارای یک برچسب ثابت که شامل اطلاعات زیر با حروف و اعداد فارسی که ارتفاعشان بیش از 2/5 میلی متر است باشد : الف ) نام سازنده , در صورتیکه توزیع کننده تمام وظایف و مسئولیتهایی را که اداره راهنمایی رانندگی و موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران بر عهده سازنده گذاشته است , تقبل کند , نام توزیع کننده میتواند به جای نام سازنده درج گردد .
ب ) نام یا شماره مدل .
6-1- برچسب زدن : هر صندلی کودک میبایست دارای یک برچسب ثابت که شامل اطلاعات زیر با حروف و اعداد فارسی که ارتفاعشان بیش از 2/5 میلی متر است باشد : الف ) نام سازنده , در صورتیکه توزیع کننده تمام وظایف و مسئولیتهایی را که اداره راهنمایی رانندگی و موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران بر عهده سازنده گذاشته است , تقبل کند , نام توزیع کننده میتواند به جای نام سازنده درج گردد .
ج ) تاریخ ساخت ( ماه و سال ) د ) محل ساخت ه ) جملهای که مشخص میکند استفاده از سیستم در چه نوع خودروی موتوری و در کدام محل نشیمن آن توصیه شده یا توصیه نشده است .
یک صندلی کودک برای استفاده در محل دیگری به غیر از محلهای نشیمن توصیه نمیشود .
جملههای زیر بصورت مجزا یا ترکیبی از چند جمله مثالهایی از جملات قابل قبول هستند : 1) " فقط برای استفاده در صندلیهای یک تکه اتومبیلهای سواری " 2) " فقط برای استفاده در صندلیهای اتومبیلهای سواری که دارای پشتی صندلی هستند , توصیه میشود .
3) " برای استفاده در کامیونها و اتوبوسها توصیه نمیشود " .
و ) به استثناء آنچه در بند 6-1-1 ارائه شده است , جمله زیر : " در خودروهایی که صندلیها یا پشتی صندلیهای آنها لولا دار یا تاشو هستند به کار نرود , مگر این که صندلی یا پشتی صندلی مجهز به یک چفت باشد ." ز ) در صورتیکه صندلی بچه رو به عقب است , جمله زیر : " فقط برای استفاده در خودروهایی که دارای صندلیهای رو به عقب هستند ".
ح ) جمله زیر که در جاهای خالی آن حداکثر قد و حداقل و حداکثر وزن پیشنهادی سازنده برای کودکی که در صندلی قرار داده میشود , جایگذاری میگردد : " فقط برای کودکانی که وزنشان بین ...
و ...
کیلوگرم و قدشان سانتی متر یا کمتر میباشد , استفاده میگردد” .
6-1-1- استثناء : قسمتی از اخطار مندرج در بند 6-1 ( و ) که در ارتباط با استفاده از صندلی کودک بر روی صندلیها یا پشتی صندلیها تاشو یا لولادار خودرو است , تحت شرایط زیر حذف میگردد : الف ) اگر صندلی کودک دارای قطعهای برای نگهداری صندلی لولادار یا تاشو خودرو باشد و اگر هنگامی که سیستم و قطعه مذکور مطابق با توصیه ملزم شده در بند 6-1 ( ه ) و دستورالعملهای ملزم شده در بند 4-1 نصب میشود , این قطعه در برابر نیرویی معادل 20 برابر وزن صندلی خودرو که در امتداد طولی گذرنده از مرکز ثقل صندلی و رو به جلو به مدت 10 ثانیه اعمال میشود , نشکند , قسمتی از اخطار مربوط به صندلی خودرو میتواند حذف گردد .
ب ) اگر صندلی بچه دارای قطعهای برای نگهداری پشتی صندلی لولادار یا تاشو باشد و همچنین اگر هنگامی که سیستم و قطعه مطابق با توصیه ملزم شده در بند 6-1 ( ه ) و دستورالعملهای ملزم شده در بند 4-1 نصب میشود , قطعه در برابر نیرویی معادل 20 برابر وزن پشتی صندلی که در امتداد طولی گذرنده از مرکز ثقل پشتی صندلی و رو به جلو به مدت 10 ثانیه اعمال میشود , نشکند , قسمتی از اخطار مربوط به پشتی صندلی میتواند حذف گردد .
ج ) اگر صندلی کودک دارای قطعهای برای نگهداری صندلی و پشتی صندلی خودرو مشخص شده در ( الف ) و ( ب ) باشد , تمام اخطار میتواند حذف گردد .