نکاتی در مورد طلاق :نکاتی در مورد مهریه :نکاتی در مورد نفقه :قبح طلاق و جدائی انداختن بین زن و شوهر
شاید هر کسی در مورد قبح طلاق و جدائی زن و شوهر چیزهائی شنیده باشد ،اما گاهی این طلاق و جدائی واسطه هائی دارد ،یعنی مادر دختر ، مادر پسر ، وکیل و . . . با بوجود آوردن شرایط خاص عوامل موثر در بروز طلاق و جدائی هستند .
در ابتدای هر اختلافی ممکن است مساله زیاد بغرنج نباشد و و هر زوجی میتوانند با هم اختلاف نظرهائی داشته باشند .اما در این میان افرادی که بنوعی منافع یا حقارتها و ضعفهای درونی و شخصیتیشان آنها را به جهتگیریهای خاص تشویق میکند باعث میشوند زوجهای جوان واقعاً به این نتیجه برسند که برای هم ساخته نشده اند و از هم متنفر شوند و یا اینکه بخاطر رفتارهای نادرست گذشته خودشان روی بازگشت به زندگی مشترک نداشته باشند و طلاق را تنها راه چاره ببینند .
اقداماتی که به اسم حقوق و قانون در حیطه خانواده صورت میپذیرد گاهی چنان شرم آور و غیر انسانیست که انسان نمیداند نام این اقدامات را چه میتوان گذاشت .
وقتی زن جوان کدورتهایی از شوهر خود دارد پیش کشیدن حقوق قانونی او که بلحاظ انصاف دریافت یکجای آن جای سوال دارد چه معنائی بجر تحقیر طرف مقابل و اختلاف و جدائی میتواند داشته باشد .
زمانی که دختر را باید به سمت وظایف انسانی و درست زندگی راهنمائی کرد به او یاد داده می شود که بله کار تو درست است اگر الآن رو بدهی پررو میشودو یا وقتی به پسر جوان گفته میشود نباید به زن رو داد و گربه را باید دم حجله کشت زندگی او را به چه سمتی راهنمائی میکنیم .آیا اینها معنای بردباری و گذشت و صبر برای محکمتر شدن بنای زندگی و خانواده است ؟
قسمتی از یک زندگی :
مادر زن خطاب به داماد: من اجازه نمیدم دخترم به خانه تو بیاد
مادر زن خطاب به داماد:حق نداری برای ملاقات با دختر من به خانه ما بیائی
مادر زن خطاب به دختر : اگر به خانه شوهرت(شوهر عقدی) بروی جهیزیه ای در کار نیست
مادر زن خطاب به دختر : اگر به خانه شوهرت رفتی و با هم اختلاف پیدا کردید فکر کن پدر و مادرت مرده اند و حق بازگشت نداری
مدتی بعد وقتی مشکلات حسابی زیاد شد
مادر زن خطاب به دختر: البته من نمیخواهم در زندگی تو دخالت کنم و بهر حال تصمیمگیری با خود توست ولی من صلاح نمیدانم این وصلت به انجام برسد اما درکل خود تو هستی که باید تصمیم بگیری .
دختر : من طلاق میخواهم .
و مدتی بعد طلاق . . . - - - - - ----------
قسمتهائی از اقدامات یک وکیل :
موضوع : عدم تمایل دختر به ادامه زندگی تقاضای طلاق قبل از عروسی و درخواست نصف مهریه و کل نفقه ایام گذشته
وکیل زوجه :
دادخواست برای دریافت مهریه + نفقه + طلاق عسر و حرجی
رای دادگاه :
نفقه تعلق نمیگیرد حق طلاق ندارد اما مهریه حق زن است
شکایت ترک انفاق از طرف وکیل زوجه و تقاضای زندانی کردن شوهر
رای دادگاه :
مرد جرمی مرتکب نشده قرار رد خواسته صادر میشود
وکیل زوجه :
با نامه ها و اظهارنامه ها و ارسال مامورین کلانتری اقدام به بازی گرفتن آبروی شوهر میکند .
وکیل زوجه:
شکایت دوباره ترک انفاق و تقاضای زندان برای شوهر
رای دادگاه
قرار رد خواسته ، مرد جرمی مرتکب نشده است
بعد از مدتی
وکیل :
البته اگر مایل به زندگی هستید بیائید و با هم مصالحه کنید و زندگی کنید میل خود شماست اما بنظر نمیرسد کار درستی باشد
مدتی بعد طلاق توافقی بدون مهریه
اینها دو داستان بودند ولی داستانهای واقعی مثل این هر روز تکرار میشوند .
عَن النبیِّ (ص) قال:وَ مَن عَمِلَ فی فُرقه ٍ بَینَ امرَأه ٍ وَ زَوجِها کانَ عَلیهِ غَضَبُ اللهِ وَ لعنَتهُ فی الدُّنیا وَالآخِرَه ِ وَ کانَ حقاً عَلی اللهِ أن یُرضِخَهُ بألفِ صَخرَه ٍ مِن نار وَ مَن مَشی فی فَسادِ ما بَینَهُما . . . (وسائل جلد 14 ص 27)
پیغمبر (ص) فرمود :کسی که کاری کند که بین زن و شوهری جدائی افتد و به طلاق رسد،خشم و لعنت خدا در دنیا و آخرت بر او باشد و سزاوار است که خدا او را با هزار سنگ آتشین سنگباران کند، و کسی که بین زن و شوهر فساد کند ،ولی به طلاق نرسد، غضب و لعنت خدا در دنیا و آخرت بر اوست و از نظر کردن به وجه خدا محروم میگردد .
با توجه به سوالات مختلف در مورد نفقه لازم دیدم دوستان را به بحثهای خاصی توجه دهم :
اول اینکه در هیچ کجای قانون نفقه بعنوان پول نقد مطرح نیست
مرد ملزم است بلافاصله بعد از عقد امکانات زندگی زن را متناسب با عرف تهیه کند که از جمله آنها مسکن و البسه و خوراک میباشد .
اگر زنی از حق حبس خود استفاده کند و اعلام کند تا زمانی که مهریه خود را دریافت نکرده حاضر به تمکین نیست بنابر قانون نفقه به او تعلق گرفته اما میتواند تمکین جنسی نداشته باشد اما ملزم به تمکین عام است یعنی برای خروج از منزل و وظایف کلی دیگر زوجیت در تبعیت از شوهر باشد .
در این قبیل موارد اگر مرد این امکانات را فراهم کند زن ملزم است برای استفاده از آنها اقدام کند و به منزل معرفی شده از طرف مرد مراجعت کند ولی میتواند مانع نزدیکی شوهر شود تا مهریه بگیرد.
اگر شوهر این اقدامات را بکند و زن مایل به استفاده از نفقه نباشد هیچ دادگاهی حق ندارد زوج را به پرداخت نفقه محکوم کند چون زوج وظیفه خود را انجام داده و این زن است که نمیخواهد از حق خود استفاده کند .
متاسفانه بی توجهی جوانان به قانون آنها را در شرایط بد قرار میدهد .
از طرفی بنظر میرسد اقداماتی که نشان دهد هر یک از طرفین مایل به ادامه زندگی نیستند مبنای عدم انجام وظیفه میباشد لذا تقاضای طلاق زوجه(حتی اگر همراه حق حبس باشد) در زمان بین عقد و عروسی مبنای مشخص و کاملی برای عدم تمکین اوست ،پس این دلیل مبنائی برای معافیت زوج از پرداخت نفقه زوجه است و تا زمانی که زن از این تصمیم منصرف نشده این رابطه حقوقی باید پایدار باشد.
مهریه قانوناً تعهدی است بر عهده مرد که باید آنرا ادا کند .
در عرف دید دیگری نسبت به آن است و انتظار عرفی این است که مثلاً اگر مردی زن دوم برگزید و یا خیانت کرد و یا خلاف مصلحت خانواده عمل کرد حقی برای زن باشد .
و یا حداقل بر اساس انصاف زمانی که مرد دارا باشد از طرف زن درخواست شود.
مردان جوان به این موضوع توجه ندارند که رفتار هیچ زنی را نمیشود پیش بینی کرد و ممکن است فردای روز عقد یک زن فیلش هوای هندوستان بکند و بسراغ فرد دیگری برود و یا متقاضی طلاق شود و مهریه را وسیله آبرو ریزی و فشار به مرد بکند و یا اینکه بدور از این مسائل بخواهد یکشبه تمام حقوق تعهد شده از طرف مرد را بگیرد ،بهر حال مهریه در قانون حق مسلم زن است.
در این قبیل موارد برای مردان بسیار سخت خواهد بود که علاوه بر عدم تمکین زن و سر دادن ساز جدائی هیچ خدشه ای بر مهریه زن وارد نمیشود و با روندی طولانی و احتمالاً به زندان افتادن شاید بتوانند قسمتی از مهریه را قسط بندی کنند .
در گذشته زنان جامعه از صبر بیشتری برخوردار بودند و این قبیل مشکلات حقوقی کمتر پیش میآمد و حرمت آبروی انسانها ارج بیشتری داشت ، با وجود سختگیریهای مردان در قدیم زنان سر سازگاری بیشتری داشتند اما با وجود تغییرات اساسی در مردان جامعه و به اصطلاح روشنفکر شدن آنها زنان هم به تناسب نیم نگاهی به حقوق قانونی خود دارند و دست گذاشتن روی حقوق قانونی از طرف زنها گاهاً هیچگونه رحمی بهمراه ندارد .
این قبیل مشکلات را میتوان هم به شکاف بین عرف و قانون نسبت داد و از طرف دیگر میتوان گفت مهریه زیاد نباید مورد تعهد مردان واقع شود و اگر شد هر بلائی بسرشان بیاید خودشان مسول آن هستند .در یک جمله اگر در جامعه ای مهریه سنگین رسم شده باشد و نمیتوان با مهریه معقول اقدام به ازدواج کرد بهتر آن است که مردان به ازدواج اقدام نکنند تا از بلاهای آتی در امان باشند
متاسفانه جامعه ما با تغییرات فرهنگی به سمتی پیش میرود که احتمال طلاق برای زوجها زیاد شده و خواهد شد در این میان تمایل به جدائی گاهی دو طرفه و گاهی یکطرفه است .
مشکلات زمانی که طلاق دوطرفه صورت میپذیرد کمتر است و بنوعی با توافق جدائی صورت میپذیرد .
یکی از دلایل عمده افزایش طلاق عدم آشنائی زوجین از مسولیتهای زندگی و همچنین عدم شناخت از یکدیگر است .
خانواده ها امکان آشنائی و شناخت واقعی را تسهیل نمیکنند و انگار قصد دارند با در پرده ماندن خصوصیات فرزندانشان طرف مقابل از ازدواج منصرف نشود.
اما بعضاً همین خانواده ها بعد از عقد ساز جدائی را سر میدهند .
قوانین باید عقد را مشروط به مدتی محرمیت نماید و در این مدت خانواده ها و جوانان با رفتار و اخلاق یکدیگر آشنا شوند و اگر قرار نیست این رابطه تداوم یابد و با هم سازگاری ندارند با تمام شدن یک دوره مثلاً 4 ماهه محرمیت هم تمام شده و بدون طلاق از هم جدا شوند.
قوانین باید به شکلی باشند که در صورت لزوم اقدام به جدائی این اقدام تسهیل شود و اگر دلیل موجهی برای آن تشخیص داده نمیشود امکانات سست شدن بنیان خانواده از دست طرفین گرفته شود .
در کنار دادگاه های تخصصی خانواده لازم است گروههای کاری وجود داشته باشند(تشکیل شده از روانشناسان و مشاوران زن و مرد) تا مشکلات زوجین را بهتر و راحتتر ریشه یابی کنند و تمام توان خود را برای اصلاح امور آنها بکار ببرند و این افراد امکانات قانونی برای اصلاح امور زوجین در دست داشته باشند و اگر احتمالاً یکی از طرفین را غیر قابل اصلاح تشخیص دادند طرف مقابل را از مشقت این وضعیت بلاتکلیفی راحتتر برهانند.(با این روش نحوه شناخت و اصلاح ساده تر خواهد بود و در مدت کوتاهتری اقدام به اصلاح و یا امر به جدائی خواهد شد)
قوانین باید به شکلی پایه گذاری و تفهیم شوند که برای طلاق افرادی که این حق به آنها تعلق نمیگیرد موانع به اندازه کافی و محکم باشد و ضمانتهای اجرائی برای حفظ ارزشهای زندگی در نظر گرفته شده باشد .
نباید زن و یا مرد بدون مسولیت زندگی را رها کند چطور یک زن مدت چند سال زندگی را رها میکند و بنای طلاق میگذارد ؟! مرد چه گناهی کرده است ؟
چرا وقتی مرد مدت کوتاهی ترک خانواده بکند بخاطر ترک انفاق ضمانت اجرائی زندان برایش در نظر گرفته شده است ولی زن در این خصوص مسولیتی نباید داشته باشد.
نباید طلاق صرفاً برای مرد همراه پرداخت حقوق زن باشد بلکه طبق قانون حمایت از خانواده بهتر آن است که هر طرفی مقصر در جدائی باشد به پرداخت خسارت مادی و معنوی به طرف مقابل محکوم شود .
این خسارتها باید جدای از مهریه باشد ، در این حال مهریه مقدار مشخصیست که در توان مرد است و هرگز نمیتواند عامل نابودی بنای خانواده واقع شود از طرف دیگر هر گاه مرد با تقصیر خود عامل سست شدن بنیان خانواده شود مسئول است خسارتهای دیگری را با نظر دادگاه و در هنگام طلاق به زوجه بپردازد و زوجه هم به همین صورت باید مسئول باشد.
بعنوان یک مثال دیگر تعویض شناسنامه برای دخترانی که در حال بکارت دنبال طلاق هستند تا با این روش شانس خود را دوباره با فریب فرد دیگری امتحان کنند نباید صورت پذیرد .
تعویض شناسنامه عاملی تشویق کننده برای طلاق در فاصله میان عقد و عروسی میباشد که تعداد آنهم در جامعه ما کم نیست .
قوانین مربوط به خانواده باید طوری اصلاح شود که از رابطه ی صرفاً حقوقی و تجارت گونه حقوق خانواده بسمت رابطه ای انسانی و اصلاحگر تغییر ماهیت دهد .