دانلود مقاله مروری بر گذشته تاریخ

مروری بر گذشته تاریخ : مطالبی که در این درس عنوان می شود در مورد خط تصویری و خط میخی و چگونگی پیدایش آن است .

در تاریخ خوانده ایم که زندگی انسان اولیه روستانشینی ، چادر نشینی و کوچ نشینی بوده تا اینکه در بین النهرین سومری ها تمدن سومری را تشکیل دادند.

اولین کسانی که خط را اختراع کردند سومری ها بودند سپس گروه دیگر بنام ابجد که از عربستان به دجله و فرات آمده و با سومری ها زندگی کرده سپس بر آنها پیروز شده تمدن بابلی ها را تشکیل می دهند و در خط منحنی به نتایجی می رسند و بعد آشوری ها تغییری در خط میخی بوجود می آورند.

خط میخی خط مفهوم نویسی است و آشوری ها یک سری تصاویر را بر خط منحنی اضافه کردند .

از طرفی به ایران می آیند ایران قبلاً در جنوب فلات ایران قرار داشت و آریائیها که در قسمت سیبری زندگی می کردند .

سیبری منطقه خوش آب و هوای بود.

آریائیها به دلیل سرد شدن ناگهانی آب و هوا به منطقه رود سند در هند و عده ای به مرکزی ترین فلات ایران که ایران کنونی است و به سه دسته تقسیم شدند پارسها در جنوب پارتها در شمال یعنی دریای مازندران و خراسان.

عده ای جنگجو شدند و کلاً دست به تشکیل حکومتهایی در فلات ایران شدند .

اولین حکومتی که گسترش پیدا کرد مادها بودند.

مادها بعد از حکومت با آشوریها همسایه شدند و با آنها از نظر علوم و هنر تجاربی را کسب کردند و اولین حروف الفبا را اختراع کردند.

بعد از‌آن پارسها قدرت را بدست گرفتند ( هخامنشی ، کورش ، داریوش ) و در تمام علوم دست به نوآوری و پیشرفت زدند.

بعد از آن پارتها حکومت را بدست گرفتند که یکی از آنها اشکانیان بودند که در تمام زمینه ها بخصوص هنر معماری پیشرفت داشتند.

گروهی در شبه جزیره عربستان بنام قبایل سامی از عربستان به روی نیل و دریای احمر رفته ودر آنجا حکومت کردند.

سرزمین مصر که بوسیله مصریان که اقوام سامی بودند تشکیل شده و مهمترین کار آنها ایجاد خط تصویری یا همان هیرو (مقدس) گلیف (حجاری) بودند، خطوط تصویر بر روی سنگ حک می شد این عامل باعث شد که مصری ها پاپیروس ( از شیره گیاه بردی بدست می آید ) را کشف کنند و آن بصورت نواری هایی بود که در کنار هم قرار داده می شد و کاغذ درست می شد و بعد از آن خط تصویری بر روی همین کاغذ نوشته شد.

این خط دارای 500 علامت بود ولی بعد از آن فینیقی ها علامات را کاهش دادند به 24 علامت و آنرا به سرزمین کرت در مدیترانه رساندند و از این طریق به یونانی ها منتقل کردند یونانی ها اولین کسانی بودند که حروف بی صدا و صدا دار را به خط تصویری مصریان اضافه کردند.

و بعد آنرا به رومی ها منتقل کردند و رومی ها به کشورهای اروپایی سپس تمدن غرب نشان گرفته از تمدن شرق است.

تصویر صفحه اول مربوط به خط تصویری مصریان است که از اهرام مصر بدست آمده .

اصولاً هر خط تصویری بیان کننده آداب و رسوم و سنتهای قبیله ای و آنچه که رایج و مرسوم بوده است .

از این نمودها بیشتر بر روی ظروف و آثار هنری استفاده می کرده اند و گرنه در بیان مطالب خود حروفهای روز مره و رایج بین خود داشته اند.

اصولاً هر طراحی شامل ترکیب و انتخاب می شود.

انتخاب + ترکیب = طرح تصویر صفحه بعد لیوان سفالین مربوط به تپه سیلک در کاشان را نشان می دهد که محل تمدن مادها بوده ، آنچه در این لیوان مطرح است این است که تمام شکلها به موقعیت سنتی از نظر آداب و رسوم مردم و موقعیت جغرافیایی و تاریخی از نظر پادشاهان ( مثل تخت جمشید) بر میگردد.

در قسمت بالا شکل یک اسب است .

در هنرهای بومی و منطقه ای تصاویر تکرار می شود چنانچه در قالیبافی و سوزن دوزی نیز تکرار وجود دارد.

در قسمت بالا شکل درنا دیده می شود ، درنا پرنده مقدس و کمیابی است که به هر کجا کوچ می کند گویند پرنده خوش یمنی است .

در قسمت دوم تصویر یک گرگ یا روباه را در حال دویدن می بینیم و پلنگی را بدنبال خود می کشد.

دراین شکل ما جریان بقای نسل را به عینه می بینیم یعنی در طول حیات زندگی هرکس برای بقای خود تلاش می کند.

تصویر بعدی یک بز یا گوسفند شاخدار را نشان می دهد.

در بیان تصویری هر چیزی که برای انسان مقدس و قابل توجه باشد در کشیدن آن اغراق می کنند در این تصویر شاخ ها بزرگ طراحی شده چون از آن ابزار جنگی و دسته های شمشیر می ساخته اند و از نظر حیاتی برای آنها اهمیت داشته است.

در وسط شاخ بز دایره ای دیده می شود که باستان شناسان گفته اند که آنها خوشه های گندم و به عقیده عده ای امواج آب هستند ولی آنچه که آن روز مردم قصد داشتند نمایش دهند چیزی حیاتی بوده نظیر خورشید که برایشان اهمیت داشته .

تصویر بعدی اسبی است که اغراق در بدن آن صورت گرفته و اشکال را خلاصه کرده اند.

تصویر دوم خوشه های گندم است و قسمت پائین از نظر باستان شناسان تصاویر خانه از زاویه بالا است و تصویر بعدی اشکالی است از درختان مقدس سرو سرو خاصیت گند زدائی دارد و جلوگیری می کند از آفات و بادهای مسموم.

اسم کاشمر تجزیه می شود به کاشت ، مُرخ ( سرو) یعنی شهر سروها و کتابهای دست نویس را قبل از نوشتن ، کاغذها را در برگ جوشانده درخت سرو فرو می بردند تا موریانه ها آنرا آسیب ندهند و کافور نیز از یک نوع برگ درخت سرو درست می شود.

تصویر بالا دیگ مسی مربوط به دوران سلجوقی است که بعد از ظهور اسلام بوده ، در این دیگ حاشیه بندی و ترکیبات مهمی دیده می شود و ما تصاویر پرندگان را به طور تکرار می بینیم و در میانه آن انسانی را بر روی اسب و گربه وحشی را که بر روی انسان پریده است می بینیم که باز هم بقای نسل را نشان می دهد.

در آن زمان شغل بیشتر افراد شکار بوده و در قسمت بعدی ما حروفی با خط کوفی می بینیم چرا که با ظهور اسلام هنرمندان به طرف آن چیزی که خواستگاه اسلام و مورد پسند اسلام بوده روی آورده اند.

داخل دیگ بصورت دایره دایره خطوطی راحک کرده اند که ماهی های بصورت پیوسته و کنار هم دیده می شوند و انگار ماهی ها در حالت حرکتند به صورت دایره ای که چنین چیزی را در ذهن بیننده ایجاد می کند.

در پائین دیگ مکعب مستطیل راکشیده و در توضیح برای بچه ها بیان می کنیم که ما همگی به هنرهای قدیمی دقتی نداریم پس همیشه در طبیعت و محیط زندگی و اجتماعی نگاه می کنیم تا ببینیم چه چیزهایی را به یادگار داریم.

حال برای جلسه بعد طرح های ساده از ظروف قدیمی که در منزل دارید.

برای شروع طراحی ابتدا باید با تعاریف نقطه و خط آشنا شویم.

نقطه از تماس نوک مداد یا زغال یا گچ یا … بر روی یک سطح یا صفحه بوجود می آید و خط مجموعه ای از نقاط است و سپس باید با مفاهیمی همچون سطح یا حجم آشنا شویم.

از تکرار خطوط سطح بوجود می آید و این سطح را به دو شکل می توان حجم دار کرد که ابتدا سایه زدن و بعد جهت دادن بچه ها چون نمی توانند اشکال حیوانات یا چیزهای دیگر را بکشند از خط استفاده می کنند و خط خطی نقاشی می کنند.

انواع خطوط : 1- خط افقی 2- خط عمودی 3- خط مایل یا مورب 4- خط منحنی 5- خط دایره 6- خط مارپیچ 7- خط موج دار باز و بسته 8- خط زیگزاگ 1- خط افقی : خطی است که هرگاه ما در بالا و پائین کادر بکشیم خط ها موازی با کادر بشود.

2- خط عمودی : طرف راست و چپ صفحه کشیده می شود و خطی های هستند که موازی با خط سمت راست و خط سمت چپ کاغذ باشند.

3- خط مایل یا مورب: خطی است که در هر کجای کادر قرار بگیرد و از دو طرف آن خطی را موازی با خط پایین و بالای کادر رسم کنیم زوایایی بدست آید.

4- خط منحنی : خط نیم دایره است که درجهات مختلف صفحه را بالا ، پائین ، چپ و راست قرار میگیرد و یا خط در گوشه کادر قرار می گیرد.

5- خط دایره : یا دایره های منظم است یا غیر منظم ، دایره دارای دو خط منحنی بسته است .

6- خط مارپیچ : در کشیدن درختان دانش آموز از این خطوط مارپیچی استفاده می کنند.

7- خط موج دار باز و بسته : در کشیدن تپه مورد استفاده قرار می گیرد.

8- خط زیگزاگ : کاربرد بسیار زیادی در طراحی دارد .

وقتی جسم خشنی را بخواهیم نشان دهیم از این خط استفاده می کنیم.

برای شروع درس طراحی به نکاتی چند باید توجه و دقت نمود: 1- انتخاب کادر 2- انتخاب زاویه دید 3- سایه زدن 1- انتخاب کادر : صفحه ای 5*3 انتخاب می کنیم و در داخل آن کادر 1*1 و 51/1*1 را رسم و بعد برش می زنیم.

2- انتخاب زاویه دید: که از دانش آموز می خواهیم این کادرها را جلوی چشم خود بگیرد و به موضوع نگاه کند و زاویه دید خود را مشخص کند و باید توجه داشت که طراحی از بالاترین نقطه مدل شروع می شود.

3- سایه زدن : یعنی تیرگیها و تاریکیهای جسمی رامشخص کردن که سایه زدن سه نوع می باشد.

از تاریک ترین و عمیق ترین نقاط شروع می کنیم تا به روشن ترین قسمت برسیم.

برای قسمت های تاریک و فرو رفته از خطوط ضخیم و یا سایه های تیره استفاده می کنیم و برای قسمتهای روشن و برجسته ازخطوط نازک و سایه های روشن .

سایه ها باید با نوع مدل متناسب باشد، قبلاً برای کشیدن مجسمه ای بی جان، از خطوط محو شده و نازک استفاده می کنیم.

برای نشان دادن اسب از خطوط پر رنگ و ضخیم استفاده می کنیم.

روش های سایه زدن 1- محو کردن : به وسیله پنبه یا دستمال کاغذی یا قلم محو کن.

طریق ساختن قلم محو کن : کاغذ خشک کن یا کاغذ روزنامه را می پیچیم به صورت فشده تا به صورت قلمی در آید.

2- هاشوزدن : هاشور ها همیشه نسبت به خط افق زاویه 45 درجه دارند .

هاشور با قلم فلزی یا خودکار یا مداد H کشیده می شود.

3- نقطه چین یا پرداز: که در مینیاتور بیشتر استفاده می شود.

درس سوم سفال که ترکیب خاک و آب به صورت گل است یکی از اصیل ترین هنرهای ایرانی است که به دست هنرمندان ایرانی ساخته شده است چه بسا تکه ای سفال سر نخی از یک شهر یا تمدنی عظیم بوده است و بهترین سفال های ها مربوط است به نیشابور ، گرگان و شوش که بر روی آنها خطوط و طرح های منقش ثبت شده است.

سفال بخوبی می تواند هر چیزی را در خود نگه دارد.

لوله های آب قدیم که آب را از قنات به ده می آورده از سفال بوده چرا که آب را نگهداری می کرده.

شکل صفحه 16 احتمالاً سفال های مکشوفه از نیشابور مربوط به قرن سوم و چهارم میلادی می باشد.

و در صفحه 17 ما اشکال قلم نی ، ظرف دوات و… را می بینیم .

هدف این است که ما قصد داریم چیزهای را طرح بزنیم که قابل لمس باشند و بیشتر در دسترس دانش آموزان باشند.

و بعد ما شکل نیم تنه درختی را می بینیم .

هدف از طرای درخت این است که کودکان این بیشتر ناتورالیست یا طبیعت گرا هستند و مهم تر اینکه با هنر اسلامی ارتباط دارد.

درس چهارم در این درس ما با درخت آشنا می شویم .

در این تصویر ما درختانی را به اشکال مختلف می بینیم .

در صفحه اول تصویر درختی را کشیده که از تنه کلفت و ضخیم درختی بریده شده درختی که دارای انشعاب است و درختی دیگر که شاخه هایش بریده شده است .

به سایه زدن درخت دقت کنید .

در جایی که عمر درخت پیرتر است خطوط ضخیم تر ، شکسته و سایه ها تیره تر است ولی در جائیکه درخت جوان تر است خطوط روشن تر است .

و سپس از بچه ها سوال می کنیم که در این تصاویر چه می بینید؟

و بعد می خو اهیم که درختانی را به صورت تخیلی یا زنده بکشند .

تصویر صفحه 21 دو اثر از نقاشی های شادروان سهراب سپهری است که این دو اثر در موزه هنرهای معاصر در تهران موجود است.

تصویر صفحه 22 تصویر سیاه و سفید مربوط به کتاب ناسخ التواریخ رشیدی که از مکتب رشیدی می باشد .

یکی از مکاتبی که بعد از اسلام بوجود آمد مکتب رشیدی بود.

چگونگی بوجود آمدن مکتب رشیدی : در زمان چنگیز خان مغول بعد از پیروزی و تسلط چنگیز بر کشورهای آسیای مرکزی آسیای صغیر و اروپا آنها را بین فرزندان خود تقسیم کرد.

بعد از مرگ چنگیز یکی از فرزندان او متوجه شد که ایرانی ها زیر بار زور مغول نرفتند لذا به ایران حمله کرد و آنرا تسخیر نمود و سلسله اسماعیلیان را برچید.

بعد از آن به بغداد رفت و در آنجا بعد از از بین بردن یکی از شاهان عباسی به ایران برگشت و مراغه را پایتخت خود قرار داد .

این نوه چنگیز هولاکوخان بود که در ایران سلسله ایلخانان را تشکیل داد.

پادشاهان ایلخانی بعد از استقرار در ایران دست از خون ریزی کشیدند و از وزرای ایرانی به عنوان وزیر استفاده کردند.

از جمله خواجه نصیر الدین طوسی که اولین کتاب را در رابطه با علم مناظر و مرایا که همان پرسپکتیو بود نوشت .

این کتاب اکنون در موزه آستان قدس رضوی مشهد موجود است.

و از دیگر وزیرانی که در دستگاه ایلخانی خدمت کردند خواجه رشید الدین فضل الله بود که وزیر غازان خان ایلخانی بود.

وی یکسری تشکیلات علمی در مراغه تشکیل داد که شامل کتابخانه ، رصد خانه و نقاشخانه بودو در کتابخانه او ده هزار جلد کتاب موجود بود که این ده هزار جلد کتاب 5 هزار موضوع مختلف را در بر می گرفت.

خواجه اسم این تشکیلات را ربع رشیدی گذاشت.

بعد از بوجود آمدن این تشکیلات در بغداد همزمان مکتب بغداد ایجاد شد.

یکی از افراد این مکتب جنید بغدادی بود که عده ای از شاگردان جنید علاوه بر کسب معلومات و مهارت فراوان دست به خلاقیت های فراوانی در زمینه هنر اسلامی زدند.

تصویر صفحه 21 کتاب نقاشی سهراب سپهری است .

برای آشنائی بیشتر با این هنرمند به نوشتن سطوری اندک قناعت می کنیم « سهراب سپهری در مهرماه سال 1307 در شهر کاشان متولد شد .پس از طی دوران کودکی و تحصیلات در سال 1332 در دانشکده هنرهای زیبائی دانشکده تهران دوره نقاشی را تکمیل کرد.

سپس در مدرسه هنرهای زیبای پاریس در رشته لیتوگرافی (چاپ سنگی) نام نویسی کرد.

سهراب سپهری در سال 1325 در آموزش و پرورش کاشان استخدام شد.

در خاطره ای از باغ کودکی سهراب به گتفگوی سهراب با خواهرش گوش جان می سپاریم.

ـ سهراب !

سهراب کجائی ؟

ـ این جا هستیم ، پشت این بوته گل ـ آن جا چه می کنیم ؟

!

تمام باغ را دنبالت گشتم.

ـ ببینین ، آرام تر ، مگر نمی شنوی؟

یک گل دارد باز می شود.

پریدخت ، خواهر کوچک سهراب ، به امتداد اشاره انگشتان او نگاه می کند گل ، یک گل سرخ معمولی است ؛ غنچه ای در آستانه باز شدن و پریدخت با تعجب می پرسد : « باز شدن گل که صدا ندارد !» چشم های سهراب برقی می زنند و می گوید :« چرا ، اگر درست گوش بدهی می شنوی ، حتی صدای نفس های باغ را می توانی بشنوی .» … باغ ، پر از گل های داوودی ، شب بو، زنبق و اطلسی است که عطر دلپذیر آنها خواب شب های کودکی بچه ها را معطر می کند.

پا به پای نقاشی ، شعر نیز در وجود سهراب جریان دارد.

در سال 1355 ، سهراب مجموعه اشعار خود را با نام « هشت کتاب» به دست چاپ می سپارد.

این مجموعه بسیار مورد توجه منتقدان قرار می گیرد.

اما دریغ که در اوج سال های هنری سهراب ، سلامتی او رفته رفته رو به کاستی می گذارد و کم کم بیماری در وجود او چهره نشان می دهد، تشخیص پزشکان بسیار تلخ و خرد کننده است، سرطان خون.

سرانجام در ساعت شش بعد از ظهر اول اردیبهشت سال 1359 این کبوتر ناآرام در پهنه بی پایان بعد از مرگ به پرواز در می آید و به آرامش ابدی می رسد.

پیکر سهراب در زیارتگاه مشهد اردهال به خاک سپرده می شود .

استاد « مافی» بر سنگ مزار او با خطی خوش چنین می نگارد: به سراغ من اگر می آئید نرم و آهسته بیائید مبادا که ترک بردارد چینی نازک تنهائی من یکی از شعرهای سهراب رفته بودم سرحوض تا ببینیم شاید ، عکس تنهائی خود را در آب آب در حوض نبود ماهیان می گفتند: «هیچ تقصیر درختان نیست.

ظهر دم کرده تابستان بود.

پسر روشن آب ، لب پاشویه نشست و عقاب خورشید ، آمد او را به هوا برد که برد تو اگر در تپش باغ خدا را دیدی ، همت کن و بگو ماهی ها ، حوضشان بی آب است» باد می رفت به سروقت چنار من به سروقت خدا می رفتم.

جنید به دلیل افکار بلندی که داشت علیرغم خدماتی که به جهان هنر کرد در ربع رشیدی به دار آویخته شد کتابخانه با ارزش او به آتش کشده شد و تنها چند کتاب منجمله ناسخ التواریخ از آثار او بجای می ماند.

و این تصویر سیاه و سفید درختی است که در اثر این هنرمند بوده.

تصویر بعدی تصویر رنگی است از تابلوی مدرسه لیلی از آثار کمال الدین بهزاد مربوط به مکتب هرات.

در سرزمین آسیای صغیر ماوراء النهر به دلیل اختلافاتی که بین ایلخانیان و حکومتهای محلی ایجاد شده بود دچار هرج و مرج شد.

در این شرایط تیمور، خواهر پادشاه ماوراء النهر را به همسری خود انتخاب می کند و لقب گورکان یعنی داماد وی به تیمور لنگ نیز مشهور است که علت این لقب این بوده که گویا در یکی از جنگها مجروح و لنگ شده ، تیمور سمرقند را پایتخت خود قرار می دهد بعد از او فرزندان او راه قتل و غارت را کنار گذاشتند .

یکی از فرزندان او به نام شاهرخ که وزیر او امیر علیشیرنوایی نوائی است که فرد بسیار هنرمند و هنردوستی بوده است .

وی مردی آرامش طلب بود که زنش گوهر شاد آغا دستور ساختن مسجد گوهرشاد را در مشهد مقدس داد.

یکی از فرزندان شاهرخ بایستغر است که در هرات از هنرمندان حمایت می کرد و خودنیز خطاط بسیار خوبی بوده که در هنر خطاطی ما خطی بنام بایستقر داریم.

جانشین شاهرخ پسرش الغ بیگ بود که رصد خانه ای در سمرقند ایجاد کرد در نتیجه تمامی ریاضیدانان و منجمین را در آنجا جمع کردند.

آخرین پادشاه تیموریان سلطان حسین بایقرا است وی در هرات مدارس و اماراتی تاسیس کرد بخصوص در زمینه هنر و تمامی این تلاشها از زمان شاهرخ تا زمان سلطان بایقرا سرمنشاء می شود برای مکتب هرات و همچنین مکتب هرات سرمنشاء بوجود آمدن تمام مکاتب ( مکتب تبریز، مکتب اصفهان ) است.

یکی از نقاشان مکتب هرات کمال الدین بهزاد است وی چندین سال از عمرش را در زمان تیموریان و بقیه را در زمان شاه اسماعیل صفوی زندگانی کرد.

شاه سلطان حسین، کمال الدین بهزاد را می برد و مکتب اصفهان بر اساس هنرهای او تاسیس می کند.

این تابلو یکی از آثار کمال الدین بهزاد است.

تصاویر زیر مربوط به دوره ساسانی است و از روی طرح های پارچه انتخاب شده ، در تصویر کوچکتر سرو مورد نظر بوده که می دانیم خواص سرو چقدر بوده و درس اول توضیح داده شده است.

تصویر بزرگتر غنچه ای شکفته از میان درختی ، این تصاویر مربوط است به ابتدای ظهور اسلام که در اواخر ساسانیان بوده ، در این زمان به علت ظهور اسلام هنرمندان به طرف درخت و نمودهای آن گرایش پیدا می کنند.

گوشه ای از یک قالی در پایین نمایان است که اکنون در ایران موجود نیست به نام باغهای ایران یا قالی های باغ که منسوب به ایرانیان است .

در وسط این قالی یک حوض آبی است به صورت چند ضلعی که در چهار طرف آن جوی های آب روان هستند.

در چهار طرف جوهای آب 4 درخت بزرگ و سایر گستر وجود دارد در کنار جوی های آب راهروهایی دیده می شود که درکنار این راهرو ها گل ها و گیاهانی نمایش داده شده است.

در حاشیه قالی سمت چپ نمایشی از درخت کاج را می بینیم .

کاج از هجوم بادهای مسموم جلوگیری می کند و در بین هر درخت دو پرنده بصورت قرینه ترسیم شده است.

و باز نکته مهم در این قالی نمایش درخت است.

قالیبافی سرمنشاء هنر سفالگری ، معماری و مینیاتور است.

درس پنجم این درس درباره طراحی سنگ است که یکی از نمودهای طبیعت است.

تصویر اول سنگی است که قطر آنرا نیز مشخص کرده است که با خطوط تیره و روشن و فرورفتگی ها و برجستگی ها را مشخص کرده است.

این طرح ها با مداد است.

سنگهای طراحی شده در این صفحه از نظر ترکیب برشها قابل توجه است .

در طراحی این سنگها از سه وسیله استفاده شده ، تصاویر اول و دوم و سوم با مداد ، تصویر چهارم با قلم آهنی یا خودنویس و دو تصویر بعدی با خودکار طراحی شده ، به وسیله هاشور فرورفتگی ها و برجستگی ها و قسمت های روشن و تاریک شکل نمایان شده است.

در این تصویر نقاشی نقاشان بزرگ و نمایش سنگ را می بینیم .

این نقاشی است از سبک هرات و حال توضیحاتی درباره مینیاتور می دهیم.

در عین حالی که نقاشی اصیل ایرانی است ولی ابداع آن در اصل به مکتب بغداد بر می گردد .

در زمانیکه هولا کوخان بغداد را فتح کرد و تحت تاثیر فرهنگ و هنر اسلامی قرار گرفت ابداع کننده و هنر مینیاتور شد.

مینیاتورهای مکتب هرات متاثر از افکار تیموریان که اقوام مغول هستند بود ولی بعد از آن مینیاتور گسترش پیدا می کند و قالب ایرانی به خود می گیرد.

مینیاتور شعر نقاشی است همانطوریکه شعر در ادبیات ما زیباترین جلوه ادبیات است مینیاتور هم زیباترین جلوه نقاشی است .

یک مینیاتوریست صحنه های آفتاب گون و صخره ها را به شکل صحنه های مرجانی کف دریا نمایش می دهد و آن بهشتی را که ما در تصوراتمان داریم در نقاشی مینیاتور می بینیم در تصویر بالا همه چیز حرکت و پویایی دارد و در واقع نقاشی مینیاتور باما سخن می گوید.

یک سنگ در تصویر به شکل قهوه ای شکل انسانی که ساکت و آرام نشسته دیده می شود و آهویی که در حال خاراندن گوش خود می باشد که حرکت را نشان می دهد.

آهو مظهر زیبائی می باشد.

در مینیاتور هر چیزی که مظهر زیبائی است به نمایش می آید.

«این جهان کوه است و فعل ما ندا» در اینجا صحنه کوهستان و انعکاس صدا در تصویر دیده می شود .

قسمتهای آبی پررنگ ، آب نیست.

بلکه ابر چینی می باشد.

نقاشان سبک هرات تاثیر نقاشان چینی که یک توده های اسفنجی را در نقاشی هایشان بعنوان سنبل بکار برده و اسم آن را تاشی می گذاشتند.

ایرانی ها از همین توده ها برای ابرها استفاده کرده و نام آنرا ابر چینی می گذاشتند.

هرگاه بخواهیم تصویری را نزدیک نشان دهیم از زنگهای گرم و تصاویر دور را بالعکس ، در نتیجه سطح ما حجم دار جلوه داده می شود.

در مورد کلمه مینیاتور تذکر این نکته لازم است که مینیاتور ترکیب دو کلمه مینی کوچک شده و ناتور به معنای طبیعت است پس مینیاتور یعنی طبیعت کوچک شده.

درس ششم تصویری است با قلم آهنی ، در این تصویر نمایش آب را می بینیم و درخت و سنگ تصویر بعدی و قبلی (برشی ) است از تصویر اصلی ، یک نقاشی مینیاتور برگرفته از مکتب هرات تاثیر گرفته از شکل های چینی و بقیه تاثیر گرفته از هنر اسلامی است .

تصویر نمای است از یک خانه مسکونی ، پنجره ای دیده می شود که پشت پنجره درختان را می بینیم .

در این تصویر از طر های اسلیمی و هنر کاشی کاری استفاده شده، هنر مینیاتور از هنر قالیبافی گرفته شده.

از این نقاشی نقش مهم حاشیه ها را می بینیم .

کنار پنجره حاشیه ای با رنگ لاجوردی روشن می بینیم که در داخل آن گل های اسلیمی دیده می شود .

در این نقاشی مینیاتور به کار گیری درخت و گل را می بینیم.

در سمت راست تصویر کاشی های به شکل ستاره به نام ستاره ایرانی است و اطراف آن شش ضلعی است که وسط این شش ضلعی گل های ساده شده ترسیم شده اند.

پایین پنجره کاشی قهوه ای است که به آن گره کشی یا گره سازی می گویند که مثلث، شش ضلعی و چهار ضلعی کنار هم قرار می گیرند.

توضیحاتی درباره طرح اسلیمی اسلیمی گرفته شده از اسلامی است اصولاً طرح های اسلیمی طرح هایی هستند که هنرمندان با الهام گیری از طبیعت آنها را به شکل های تزئینی در آورده و در تمام هنرها اعم از قالیبافی ، معماری ، تذهیب ، زری بافی ، قلمدان سازی ، مینیاتور ، گچ بری ، میناکاری و… از طرح های اسلیمی استفاده شده است در آن گلها و درختان به شکل ساده شده و تزیینی بکار رفته .

در این تصویر طرح اسلیمی ماری را داریم.

خصوصیتی که اسلیمی ماری دارد این است که با هیچ طرح اسلیمی دیگری همزیستی ندارد یعنی همیشه به تنهائی می آید.

در حاشیه قهوه ای رنگ پایین اسلیمی دهان اژدری و در قسمت پایین تر اسلیمی پیچک دار یا پیچی را داریم دراین جا ، جای دارد که انواع اسلیمی ها را بیان کنیم.

دهن اژدری ، پیچک ، برگی ، گلدار ، ساده ، شاه عباسی ، خرطومی ، اناری ، ماری و… مانند صفحه قبل تصویر خانه و درخت است .

این طراحی با ذغال کشیده شده .

اثر ونسان وان گوگ ، نقاش هلندی ، مکتب امپرسیونسیم در اینجا از قلم نی ، قلم فلزی استفاده شده.

تصویر مینیاتور به سبک امروزی ، درخت را به شکل مینیاتور نکشیده فقط از دیدگاه مینیاتوری آنرا بررسی کرده، سنگها به شکل سر حیوانات ( گوسفند و سایر جانداران ) مشخص شده که می خواهد حرکت و پویایی را نشان دهد و در واقع این مطلب را می رساند که همه از خاکیم و نهایتاً به خاک بر می گردیم و تبدیل به سنگ می شویم.

درخت سروی است در نزدیکی کاشان که هزار سال عمر دارد.

در این تصویر همزیستی قسمت های خشکیده و شاخ های تازه را نمایش داده با خطوط شکسته ، تیره و ضخیم و… درس هفتم برگ درختان سبز در نظر هوشیار هر ورقش ، دفتری است معرفت کردگار موضوع اصلی درس در مورد برگ درختان است در زیر برگهای مختلفی برای نمونه آورده شده ، برگ سمت راست برگ اقلیتیاست و سمت چپ برگ درخت نارون .

تصویر پایین سمت چپ برگ درخت بلوط و قسمت وسط برگ مو و خیار سمت راست برگ درخت آلبالو است.

منظور از نقش و نگارها که هنرمندان در طرح های خود با الهام از طبیعت ساده کرده و می کشیدند طرح های اسلیمی است.

این تصویر مربوط به گچ بری های دوره ساسانیان مربوط به کاخ ساسانیان جزء باقی مانده آثار دوره ساسانیان از جزیره کیش است.

این تصویر گل ختائی است در داخل یک برگ ، گل ختائی جزء گل های اسلیمی است که دارای نقشهای لطیف وزیبا هستند .

ترکیبی از برگ و گل.

در طرح های اسلیمی گل های ختائی از نظر شکل ظاهر بیشتر به طبیعت نزدیکترند.

در گل های ختائی از خطوط نازک و ظریف استفاده می شود.

این تصویر برگ است که یکی قدیمی ترین طرح های اسلیمی است که در تذهیب ، قالیبافی ، مینیاتور دیده می شود.

در این تصویر برگ گل های ختائی دیده می شود مربوط به طرح های کاشان که در کاشی کاری و قالیبافی بکار می گرفتند.

در این تصویر قسمت تیره مربوط به پیچ خوردگی برگ است این تصویر برگ است به شکل مدور که حالت گردشی دارد.

ترکیبی از برگ و گل ختائی با این تفاوت که در تصویر اول گل در داخل برگ کار شده و در این تصویر گل در بیرون برگ.

تصویر بعدی مربوط به تصویر گلیم است مربوط به مردم سمنان .

اصولاً گلیم با توجه به اینکه در روستاها بافته می شده دور از چشم جهانگردان بوده بجز گلیم های قشقائی که ابریشمی بوده و همین طور گلیم های کردی سند که همان سنندج است ولی در مورد گلیمها به گلیم سند معروف است و گلیم های بیجار.

گلیم ها خصوصیاتی دارند که می توان بعنوان یک کالای صادراتی از آنها بهره جست که متاسفانه بهره نمی جویند.

اولاً نقشهای زیبا و رنگهای متنوعی که در گلیم ایران بکار گرفته می شود در ، هیچ جای جهان نیست و ثانیاً ابراز کار و وسایل گلیم بافی نسبت به قالی بافی مقرون به صرفه هست .ثالثاً خیلی سبک و راحت می توانیم آنها را حمل کنیم.

رابعاً گلیم های با ارزش در طول تاریخ خاص ایران بوده و نمونه های آن در هیچ جای جهان پیدا نمی شود.

طرح های روی گلیم در طول تاریخ با ارزش بوده و نمونه های آن در هیچ جای جهان پیدا نمی شود.

طرح های روی گلیم موقعیت جغرافیائی و آداب و رسوم منقطه را نمایش میدهد مثلاً در یک منطقه کویری تصویر شتر تکرار می شود حتی در نمایش گیاهان ، آبها ، کوهها و حیوانات در این گلیم که در صفحه و قسمت پایین نمایش داده شده به کاربرد برگ را نشان می دهد.

تصویر بعدی قالی خود رنگ است که این قالی ها بیشتر در نواحی شرقی ایران بخصوص در خراسان رواج داشته و باز در استان خراسان منطقه طبس و فردوس در این زمینه بیشتر کار کردند.

این قالی مربوط است به بافت فردوس ، در این قالی کاربرد رنگ را نمایش داده بصورت خطوط شکسته و موازی و همچنین کاربرد بته جقه یا ترنج ، بته جقه هم یکی از قدیمی ترین طرح های اسلیمی است .

بته جقه نمایش درخت سرو در هنگام وزش باد است.

خصوصیات قالیهای خود رنگ در این است که برای بافتن آنها از پشم های طبیعی استفاده می شود بدون اینکه رنگ مصنوعی یا رنگ بدست آمده بزنند.

مثلاً برای رنگ قهوه ای از پشم شتر و رنگ سفید از پشم گوسفند و رنگ مشکی از پشم بز استفاده می شودو رنگها محدودند.

تنوع رنگی دراین نوع قالی ها نیست در نتیجه به نور آفتاب حساسیتی ندارند و مقاومند.

و مقرون به صرفه هستند.