مقدمه:
ادعا میشود میلو[1] از شهر کراتن [2] بزرگترین قهرمان قرن ششم قبل از میلاد مسیح هر روز گوسالهای را به دوش میکشید و آن را حمل می کرد تا به گاوپروری تبدیل شد، وی با استفاده از این روش آن قدر قوی شد که در طول 24 سال مبارزهاش هرگز شست نخورد و 6 بار پیاپی مقام قهرمان المپیک آن زمان را به خود اختصاص داد در سالیان دراز گذشته قهرمانان برای رسیدن به آمادگی مطلوب از روش های جالب دیگری استفاده می کدرند مثل کروباس [3] که شغل او آشپزی بود و استعداد جسمانی خوبی برخوردار نبود برای تمرین آن قدر از تپهها به شدت بالا و پائین رفت که قهرمان المپیک سال 77 قبل از میلاد مسیح گردید و در بیشتر مسابقاتی که در یونان ترتیب داده می شد. پیروز بود. رشته اواپتد[4] نام داشت که 200 یارد را به طور مستقیم میدوید کلمه ستادیوم[5] از همین نام مشتق گردیده است پای داماس از شهرستانی مبارزه بزرگ دیگری بود که گفته میشود از طریق بلند کردن سنگ آنقدر قوی شده بود که با دست برهنه میتوانست شیری را از پای درآورد.
آراچیان [6] از شهرتسالی[7] مبارز بزرگ دیگری بود که گفته میشود از طریق بلند کردن سنگ آنقدر قوی شده بود که با دست برهنه می توانست شیری را از پای درآورد.
آرچیان [8] از طریق کشتی گرفتن با چهار پایان به حدی مهارت کسب نمود که توانست 5 بار قهرمان کشی المپیک شود و بالاخره در استادیومی که آخرین مسابقه خود را برگزار کرد پس از شکست از حریف هر گز از زمین برنخاست. بشر پیوسته در تقلا بوده است تا سریعتر برود. بیشتر بپرد دورتر پرتاب کند و قدرت مقاومت و مهارت بیشتری را به نمایش بگذارد،و خوی مبارزهگری به شهرت با غریزه او عجین گسته است و علاقه بسیار دارد تا نمایشات (حرکات) قهرمانی را به نحو احسن به مورد اجرا گذارد، از طریق تجربیات علمی، مشاهده و تجربیات علمی روشهای قدیمی بدن سازی که روزگاری رایج و طرفداران زیادی داشت از دور خارج شود و روش های جدید که بر پایه فهم و آگاهی استوار است جای آنرا پر کند. در طی قرون گذشته کند و کاو برای روشهای بهتر بدن سازی تکامل بسیار آهسته و تدریجی داشته است اما در سالهای اخیر بواسطه تغییرات بسیار زیادی که اتفاق افتاده است نتایج حیرت آوری در نمایش ها ورزشی قهرمانی مشاهده گردیده است تغییرات سالهای خیر. در روشهای بدن ساز یاز تحقیق علمی نشأت گرفه است تأثیر روشهای مختلف از طریق اطلاعات دقیق و با ارزشی که از تحقیق بدست می آید مشخص میگردد و به همین دلیل اکنون از گذشته بهتر بدانیم که چگونه قدرت، اسقامت، توان، چابکی و سایر مهارت های قهرمانی را بهود بخشیم علاوه بر این از دوارو، رژیم غذائی، ارتقاع. گرم کردن بدن و عوامل مؤثر دیگر چیزهای زیادی فرا گرفتهایم همچنین در سالهای اخیر در مورد جنبه های گوناگون بدن سازی و نمایشات ورزشی اطلاعات جامهی جمعآوری کردیم.
مفهوم و اجزای آمادگی جسمانی
آمادگی جسمانی از جمله مفاهیمی است که بسیار مورد استفاده قرار گرفته و به آمادگی انرژی و آمادگی عضلانی اشاره دارد. آمادگری انرژی و آمادگی عضلانی هر کدام دارای اجزایی میباشد.
آمادگی انرژی
آمادگی انرژی و آمادگی عضلانی دو جزء اصلی آمادگی جسمانیاند. آمادگی انرژی نیمی از یک برنامه مناسب تمرینی را تشکیل می دهند ورزشهای کوتاه مدتی هم چون دوی 100 متر، پرش طول و . . . . که تنها به چند ثانیه زمان نیاز دارد از جمله ورزشهایی هستند که نیازمند آمادگی انرژی بی هوازی میباشند.
از سوی دیگر ورزشهای دراز مدتی هم چون دوی 5000 متر یا شنای استقامتی ، به توانایی تولید انرژی در طول مسابه یا همان آمادگی انرژی هوازی نیازمندند. پس آمادگی انرژی، خود دارای دو جزء اصلی به نامهای آمادگی انرژی هوازی و آمادگی انرژی بیهوازی میباشد.
آمادگی عضلانی
نیمه دیگر یک برنمه مناسب تمرینی را آمادگی عضلانی تشکیل می دهد. آمادگی عضلانی خود شامل قدرت، استقامت عضلانی، توان، سرعت، انعطاف پذیری و چابکی است برخی رشتهها به قدرت و برخی به استقامت عضلانی یا توان نیاز دارند. در ورزشهای گوناگون عوامل خاصی از آمادگی عضلانی مورد نظر است.
بنابراین ممکن است حتی دو رشته ورزشی که از لحاظ قدرت در سطح یکسانی قرار دارند، به دلیل تقاوت در الگوهای حرکتی، در گروههای عضلانی برنامههای تمرینی خاصی مورد توجه قرار گیرند. به همین دلیل ممکن است بازیکنان خط دفاعی و حمله فوتبال به ترتیب به قدرت و سرعت، دوندگان استقامت به استقامت و قهرمان ژیمناستیک به توان و انعطاف پذیری و با ترکیبی از این ویژگیها نیاز داشته باشند.
روشهی تمرین برای توسعه آمادگی انرژی
1- تمرینهای تداومی
همان طور که از نمایش پیداست. شامل دویدن (یا شنا) طولانی مدت میباشد که به سه دسته تقسیم میشود.
الف) دوی تداومی آهسته، دویدن مسافتی طولانی با سرعت آهسته از این قبیل دوها به نام دوهای هوازی یا استقامتی یاد شده است.
ب) دوی تداومی سریع: تفاوت بین این دو و دوی آهسته، در سرعت و سرعت گام برداری آن است که باعث جلو افتادن خستگی شده، در نتیجه مسافت کمتری طی میشود در این دو شدت دویدن باید به حدی باشد که تعداد ضربان قلب 0 تا 90% حداکثر برسد.
ج) جالینگ اصطلاحی است که همه دوها را با هر سرعتی شامل می شود. وی معمولاً به یک دوی نرم و طولانی با سرعت آهسته اطلاق میگردد.
2- تمرین بازی سرعت یا فارتلک
فارتلگ یک واژه سوئدی است و به معنی بازی سرعت میباشد. این تمرین شامل دوهای سریع و آهسته متناوبی است که در زمینها و جادهها و معابر و در محیطهای طبیعی انجام میگیرد. این تمرین در واقع پیش نیازی است برای تمرینهای تناوبی میباشد.
3- تمرین تناوبی:[9]
تمرین تناوبی همان طور که از نامش پیداست. عبارت است از تکرار دستهای از مراحل تمرین که بین آنها به طور متناوب از مراحل استراحت استفاده می شود.
مراحل استراحت عموماً شامل تمرینهای سبک و نرم است.
4- تمرین تکراری:[10]
دوی تکرارای شبیه تمرینهای تناوبی است اما در مرحله فعالیت و مدت استراحت بین تکرارها با آن متفاوت است.
5- تمرینهای سرعتی :
این نوعتمرین توسط دوندگان سرعت به منظور توسعه دستگاه ATP-PC و بهبود قدرت عضلانی مورد استفاده قرار میگیرند. در این جا، مسافتهایی با حداکثر سرعت تکرار می شود و بهتر است هر تکرار از این نوع تمرینها حدود 6 ثانیه (55 متر) طول داشته باشد و نکه مهم در این تمرنیها کامل بودن زمان استراحت بین تکرارها است.
6- تمرین سرعت تناوبی
تمرین سعرت تناوبی روشی است که در آن ورزشکار مسافتی در دود 5 کیلومتر را متناوباً و به صورت 45 متر سریع و 55 متر آرام طی کنند.
7- تمرین سرعتهای شتابی:
عبارت است از افزایش تدریجی سرعت دویدن از دوی آرام به گامهای کشیده و بند و سرانجام دوی سریع
8- سرعتهای منقطع:
شامل دو دوی سرعت بوده که حد فاصل آنها را میتوان به دفعات تکرار کرد. یکی از تکرارها ممکن است شامل 55 متر دوی سریع، 55 متر دوی آرام و 55 متر راه رفتن میباشد.
اجزای آمادگی عضلانی
1- قدرت:
قدرت عضلانی را میتوان به عنوان نیرو یا تنش یک عضله تعریف کرد. به عبارت دیگر، تنش گروهی از عضلات را که با یک فشار بیشینه در بربر مقاومت ویژخای اعمال میشود. قدرت عضلانی می گویند.
ورزشهای مختلف به مقادیر متفاوتی از قدرت نیاز دارند به ویژه در ورزشهایی که باید وزنه سنگینی را از زمین بلند کرد یا آن را پرتاب کرد. قدرت از اهمیت زیادی برخوردار است، تمرین قدرتی سبب افزایش پروتئینهای انقباضی میشود و آن نیز به نوبه خود باعث میشود که قدرت عضله زیاد شود.
2- استقامت عضلانی
استقامت عضلانی عموماً به عنوان قابلیت یا ظرفیت گروهی از عضلات جهت انجام انقباضهای مکرر در برابر یک مقاوت برای مدتی طولانی تعریف می شود استقامت عضلانی معمولاً در نقطه مقابل خستگی عضلانی قرار دارد. پس عضله ای که سریعتر خسته میشود و دارای استقامت عضلانی کمتری است و بر عکس. استقامت عضلانی عموماً در اثر تکرار بلند کردن وزنهای معین و یا درصدی از قدرت بیشینه فرد مورد ارزیابی قرار میگیرد برخی از رشته ورزشی شامل تکرارهایی با فشار زیاد هستند و در نتیجه نیازمند استقامت کوتاه مدت هستند، هماند کشتی گیری که باید بر حریف خود غلب کند. رشته های ورزشی دیگری از قبیل دوچرخهسواری، نیاز به تکرارهای زیاد و با فشار کم هستند در نتیجه نیازمند به استقامت درازمدت میباشند و در بسیاری از ورزشها، ورزشکاران به هر دو نوع استقامت کوتاه مدت و دراز مدت نیاز دارند.
3- توان :
تعریف عملی توان عبارت است از: اعمال بیشترین نیرو که بر یک جسم خارجی با سعرت زیاد تعداد دفعاتی که نیور باید اعمال شود به نوع ورزش و نوع توانی که باید به کار برده شود بستگی دارد. به طور ساده توان، کار انجام شده در واحد زمان میباشد. توان یکی از اجزای مهم در برنامه آمادگی عضلانی است و شامل ترکیب قدرت و سرعت میباشد.
توان = قدرت * سرعت
افزیش قدرت و با رعت موجب افزایش توان میشود از ارو تمرین های مربوط به توان ترکیبی از تمرینهای قدرت و سرعت میباشد. توان باعث میشود که ورزشکار بتواند کار بیشتری را در مدت زمان کنتری انجام دهد. عامل توان به دونده اجازه می دهد که با سرعت بیشتری مسابقه را شروع کند.
در گذشته تصور بر این بودکه توان را تنها از طریق تمرینهای قدرتی میتوان بالا برد. اما امروز همه میدانند که ترکیب دقرت و سرعت بهترین برنامه برای توسعه توان است . بهترین تمرین توان انجام تمرینهای قدرتی با سرعت زیاد است و برای انجم این عمل نوعی حرکت قدرتی پیشنهاد شده است که با سرعت زیاد انجام می شود. و مشابه حرکتهای مخصوص همان ورزش میباشد. این تمرینهای توانی را میتوان به دو طریق انجام داد.
تمرینهای توانی با وزنه
تمرین های توانی بدون وزنه
تمرین های پلیو متریک
امروزه بیشتر ورزشکاران برای بهبود توان از تمرینهای پلیو متریک یا انفجاری استفاده میکنند مزیت این تمرینها در این است که موجب آمادگی و هماهنگی دستگاه عصبی- عضلانی می شود و در نتیجه به ورزشکار اجازه میدهد. تا در فعالیتهایی که همراه با تغییر جهت باشند به نحو قدرتمند و سریعی اجرای وظیفه کند.