کالبد شکافی فعالیت مخفیانه خانههای عفاف در تهران
سینا: از چندی پیش که بحث خانههای عفاف با واکنشهای مثبت و منفی مردم و دستاندرکاران به محاق فراموشی سپرده شد، اهمیت پدیده زنان خیابانی و لزوم ساماندهی مؤثر آن نیز کمتر از گذشته مورد بررسی و دقت نظر متخصصان و مسؤولان قرار گرفت و به نوعی این پدیده بیشتر از گذشته در جامعه به حال خود رها شد. در این راستا، چند حرکت فرهنگی به منظور تبیین و بررسی علل و عوامل شیوع این پدیده در قالب فیلم (فقر و فحشا) و چند فیلم سینمایی که همچنان در توقیف به سر میبرند صورت پذیرفت اما به ظاهر، همه چیز در حد حرف باقی ماند و تنها آمارهای نگران کننده حاکی از افزایش پدیده زنان و دختران خیابانی است که هر روز پر رنگ تر از گذشته در سطح شهرها و خیابانها دیده میشوند. "منصوره محقق "، کارشناس مطالعات زنان، با اشاره به فعالیت پنهانی خانههایی که در امر تزویج شرعی فعالیت میکنند، میگوید: «فعالیت این مکانها کاملاً خزنده است و آنها به گونهای در سطح شهر پراکنده شده و فعالیت میکنند که بسیار جای سؤال دارد.»
او میگوید: «به لحاظ ریختشناسی مکانی، این خانهها در چند نوع متفاوت مشغول به کار هستند، دسته نخست خانههایی که به صورت تیمی اداره شده و در رأس آنها یک رئیس قرار دارد. چنین خانههایی در برخی مناطق، با استفاده از پیشرفتهترین ابزارها و امکانات مثل موبایل، کامپیوتر، اینترنت و وسیله نقلیه آماده جابجایی، فعالیت میکنند و در مناطق جنوبی شهر فعالیت این مکانها در حد ابتدایی و با کمترین امکانات موجود است.»
گروههای انسانی مراجعه کننده به این مکانها نیز متفاوتند ؛ در زمره این افراد، زنان آبرومندی هستند که به علت جدایی از همسر یا فوت همسر و به واسطه افراد دیگر به این مکانها معرفی میشوند.
در میان تیپهای خاصی از پسران ازدواج نکرده و زنان جوان، هم افرادی هستند که مایلند برای اجتناب از گناه و وسوسههای شیطانی نیازهای خود را از یک راه شرعی کوتاه مدت برطرف کنند .
محقق، با اشاره به زمینههای شرعی ازدواج موقت در آیین شیعه میگوید : روایات و احادیث فراوانی در ستایش از ازدواج موقت در آیین شیعه وجود دارد که مستمسک فعالیت برخی خانههای شرعی قرار گرفته است.
در میان تیپهای مذهبی و معتقد نیز چنین اجتماعاتی وجود دارد که بیشتر شامل جوانان درماندهای است که امکان ازدواج نداشته و مایل به رفتارهای شرعی بوده و با توصیه افراد خاص به این مکانها معرفی میشوند .
وی با تفکیک قائل شدن بین فاحشه گری و فعالیت شرعی میگوید: زنی که مبادرت به ازدواج موقت میکند، الزاماً یک فاحشه یا زن خیابانی نیست، اما یک زن خیابانی روسپی از تعاریف مشخص و چارچوب تعریفی خاص برخوردار است.
تا زمانیکه برای زنان تقاضا وجود داشته باشد، امکان فاحشه گری آنها وجود دارد.وقتی که دختری یا زن جوانی در خیابان راه میرود و چندین ماشن برای او بوق میزند، این نشاندهنده تقاضای بالای مردان است.
او با اشاره به اینکه خانههای عفاف در سطح شهرها و از آن جمله در تهران وجود دارد، میگوید: اگر از فعالیت مخفیانه این مکانها اطلاع حاصل شود، ممکن است وضعیت بحرانی در سطح شهرها بواسطه تعامل میان عرضه و تقاضا بوجود آید، بنا بر این حتی المقدور سعی میشود فعالیت این خانهها مخفی نگاه داشته شود و تنها افراد سفارش شده امکان حضور در این مکانها را پیدا کنند.
این در حالی است که رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی از وجود خانههای عفاف ابراز بی اطلاعی کرده و میگوید: تشکیل خانههای عفاف باعث تشدید فقر میشود.
و کسانی که به خانههای عفاف روی میآورند از اقشار پایین جامعه هستند.
به گفته وی،تشکیل خانههای عفاف برخورد ریشهای با فاحشه گری نیست. این یک برخورد روبنایی است که سوءکارکردهای مختلفی برای جامعه به همراه دارد.
عضو شورای انقلاب فرهنگی معتقد است که نباید با پدیدههای اجتماعی به صورت سطحی برخورد کنیم، بلکه مسؤولان باید در جهت تسهیل امر ازدواج تلاش کنند و موانع را برداند، تااخلاق جنسی در جامعه اصلاح شود.
او معتقد است: «اگر فاحشه گری در جامعه رواج داشته،از برنامه ریزیهای غلط و سادهانگارانه ما (مسؤولان) بوده است.مااین مسأله را ریشه یابی نکردهایم.به جای ترویج فاحشه گری از طریق تشکیل خانههای عفاف،اخلاق مورد پسندیده جامعه اسلامی را رواج ندادهایم و آن را دنبال نکردهایم، بنا بر این بیشتر عقب ماندگی جامعه ما متاثر از برخوردهای منفعلانه ماست.»
برخیها میگویند باید یک عدهای برای ارضاء غریزه جنسی خود به مکانی خاص بروند، ما میگوییم این یک سادهاندیشی و رواج فاحشهگری است.
نماینده تهران میگوید: عدهای با فحشا مبارزه نمیکنند و آن را به عنوان یک پدیده اجتماعی میپذیرند و میخواهند با چند توصیه در مقابل پیامدهای آن بایستند."
«افروغ»، ایجاد خانههای عفاف را به بهانه فراهم کردن لوازم بهداشتی و واکسینه شدن آنها از انواع بیماریها یک ادعا میخواند و میگوید: تشکیل خانههای عفاف یعنی نهادینه کردن فاحشهگری، این نشاندهنده این است که یا مسؤولان ساده هستند یا ساده لوحانه این کار را انجام میدهند.
او معتقداست که خانههای عفاف مشکلات جامعه را تشدید میکند و برخی از افراد نباید با لعاب دین و حرفهای دهان پرکن به این مسأله بپردازند.
از آنجا که مرز بندی کاملاً مشخصی میان زن خیابانی و زنان مایل به داشتن رابطه شرعی وجود دارد، ارائه تعریف مناسب از موارد فوق نیازمند تدقیق و موشکافی است.
"دکتر علی سعیدی"،جامعه شناس و استاد دانشگاه در این خصوص میگوید:"زنان و دختران خیابانی، افرادی شاغل در یک حرفه کاذب هستند. حرفهای که بیشترین ارتباط را با صنعت در حال پیشرفت "سکس "در جهان دارد. در پاسخ به این سؤال که شغل یک زن خیابانی چیست؟ به سادگی میتوان گفت که این شغل، تن فروشی در قبال دریافت پول و کالاست. "
او میگوید: «با اندکی دقت میتوان دریافت مقولاتی همچون زن خیابانی، دختر فراری، روسپیگری و رابطه نامشروع ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند، با این تفاوت که زنان خیابانی در ایران، در زمره بی پناهترین و بدبختترین افراد نسبت به سایر همنوعان روسپی خود در جهان هستند.
در تمام کشورهای جهان، زنان به اصطلاح خیابانی دارای شناسنامه مشخص و عضویت در گروههای سازمان یافته هستند که این گروهها به صورت قانونی فعالیت کرده و اعضای خود را از مزایای مختلف بهرهمند میکنند.
در اکثر کشورهای جهان، زنان به درد نخوری که از سازمان یا گروه مربوطه اخراج یا حذف میشوند، در محرومترین شکل ممکن به صورت مستقل و با ظاهر شدن در کنار خیابان و مکانهای مشخص به امرار معاش میپردازند.
این استاد دانشگاه میگوید: «پدیده زنان خیابانی در ایران به مرور در زمره اعمالی که جرم محسوب نمی شود، قرار خواهد گرفت. زمانی در کشور اعتیاد جرم محسوب میشد اما به مرور، با افزایش بی رویه این پدیده، لزوم برخورد روانکاوانه و بینش درماننگر مطرح شد که انتظار میرود در دراز مدت نحوه برخورد با جرم هرزگی نیز به همین منوال تغییر کند.»
"سعیدی"، درباره ساماندهی زنان خیابانی میگوید: در ایران این گونه مشاغل جرم محسوب میشود چون مطرح کردن مباحثی چون خانههای عفاف به دلیل تابو بودن و فشار قشرهای خاص جامعه امکانپذیر نیست در نتیجه یک زن خیابانی به صورت پرخطر تری سلامت اجتماع و خانوادهها را در معرض تهدید قرار میدهد.
این جامعه شناس، پیامدهای پراکنده بودن زنان خیابانی در سطح شهر را بسیار تهدید کننده تر از تجمیع آنها در یک مکان مشخص دانسته و میگوید: زنان خیابانی را میتوان به دو دسته تقسیم کرد.کسانی که به لحاظ مالی درصدد ارضای اقتصادی خود و خانواده شان هستند و به ناچار در این ورطه گرفتار میشوند و کسانی که در اثر چندبار تن فروشی و کسب درآمد احساس کردهاند که از این طریق هم نیاز مالی و هم نیاز جنسیشان بهتر برآورده میشود، بنابراین یک جامعه سنی از مردان 18 تا 70 سال در دسترس این افراد قرار دارد که این برای کل اجتماع یک تهدید به حساب میآید.
"مسعود کاظمی"، کارشناس پژوهشگری اجتماع معتقد است که ایجاد خانههای عفاف دردی از مشکل بغرنج شیوع فحشا در جامعه دوا نمی کند.
وی در این خصوص میگوید: «صرفنظر از دختران خیابانی که به دلایل شخصیتی - روانی گرفتار تن فروشی و آسیبهای جنسی میشوند، زنان خیابانی کمتری حاضر خواهند بود که با شیوه خانههای عفاف از حضور گستردهتر در خیابانها خودداری کنند.