دانلود تحقیق مشکلات و معضلات جوانان در جامعه

مقدمه الحمد للَّه رب العالمین و الصلاه و السلام على سیدنا محمد و آله و صحبه اجمعین اسلام آخرین دین الهى و کاملترین برنامه زندگى براى کلیه اقشار بشریت مى‏باشد.

خداوند متعال براى دعوت به این دین، حضرت محمد صلى الله علیه وسلم را برگزید و او را بر سایر پیامبران فضیلت و برترى بخشید.

وقتى آنحضرت صلى الله علیه وسلم به رسالت و پیامبرى مبعوث گردید نخستین گامى که برداشت این بود که براى ابلاغ پیامهاى الهى افرادى را در نظر گرفت تا بوسیله آنها دعوت اسلام را به بندگان الهى برساند اغلب این افراد نوجوان یا جوان بودند.

فاتحان بزرگ اسلام جوانان بودند تاریخ گواهى مى‏دهد که اغلب فاتحان نیرومند جوانانى بودند که با نیروى اراده و ابتکار و استعانت از اللَّه فتوحات اسلامى را گسترش دادند »عقبه بن نافع« که جوانى نیرومند و داراى عزم آهنین بود وقتى به کنار اقیانوس اطلس رسید، اسبش را به دریا زد و چنین گفت: »اللهم رب محمد لولا هذا البحر لفتحت الدنیا فى سبیل اعلاء کلمتک اللهم فاشهد« پروردگارا اگر این دریا در میان راه مانع من نبود، حتماً براى سربلندى کلمه‏ات تمام جهان را فتح مى‏کردم.

الهى تو خود گواه باش.

قتیبه باهلى : قتیبه باهلى جوانى سرشار از اراده و ابتکار بود وقتى به سرزمین چین پا گذاشت یکى از همراهانش گفت »اى قتیبه!

در سرزمین ترکان پا گذاشته‏اید، آیا مى‏دانید که حوادث و خطرهاى بزرگى در کمین است؟« قتیبه در حالى که سرشار از نیروى ایمان و یقین بود پاسخ داد: »با توکل بر خدا به این سرزمین آمده‏ام، اگر اجل فرا رسیده باشد، از ابزار و لشکر چیزى ساخته نیست.« تاکید رسول اکرم صلى الله علیه وسلم به صیانت دوران جوانى و قدردانى از آن حضرت رسول اکرم صلى الله علیه وسلم مى‏فرماید: پنج چیز را قبل از پنج غنیمت بدانید.

زندگى را قبل از مرگ، جوانى را قبل از پیرى، توانگرى را قبل از نادارى، سلامتى را قبل از بیمارى، فراغت و فرصت را قبل از گرفتارى، آن حضرت صلى الله علیه وسلم فرمودند: هفت نفر در روز قیامت در سایه عرش الهى در حالى که هیچ سایه دیگرى نخواهد بود جاى مى‏گیرند.

نخستین آنها پادشاه و زمامدار عادل است که قانون اللَّه را بر زمین به اجرا مى‏گذارد نفر دوم جوانى است که دوران با شکوه جوانى را در عبادت و بندگى پروردگارش سپرى نموده است.

در اثرى دیگر آمده است: اگر پیرمردان عبادت‏گذار و جوانان فروتن و پرهیزگار و حیوانات علف خوار موجود نمى‏بودند، خداوند متعال حتماً بر اثر گناهان عموم مردم، آنها را به عذابهاى سختى گرفتار مى‏کرد.

تاریخ نشان مى‏دهد که هر زمان قشر جوان با هر تعدادى که بوده‏اند متحد و متفق شده و تصمیم نیکویى گرفته‏اند حتماً باعث تحولى شگرف در جامعه شده و از خود یادگارى به جا گذاشته‏اند جوانانى در کام دشمنان امروز بسیارى از حرکت‏هاى بى‏دینى و گروههاى انحرافى صرفاً به این دلیل بر خود مى‏بالند که به نوعى توانسته‏اند با گرفتار ساختن چند نفر از جوانان در دام فریبشان، از آنها به نفع نظریات‏شان کار بگیرند و از بى خبرى شان سوء استفاده نمایند.

حربه دشمنان در نبرد با جوانان دشمنان در سنگرهاى فکرى و فرهنگى چنان تلاش مى‏کنند که لحظه‏اى آسایش ندارند.

آنها پى برده‏اند که از طریق جنگ با اسلحه و از بین بردن فیزیکى فرزندان مسلمان نه تنها نمى‏توانند همه آنها را از بین ببرند، بلکه خشم و نفرتشان را علیه خود بر مى‏انگیزند طوریکه نسل‏هاى آینده طعم تلخ جنایات شان را همیشه به یاد خواهند داشت.

ابزارهاى جدید اینجاست که آنها بجاى جنگ گرم، جبهه جنگ سرد را اختیار کرده و از اهرمهاى فریبنده زیر استفاده مى‏کنند.

1- ترویج اعتیاد و پخش مواد مخدر، تریاک، هروئین، حشیش، تنباکو و غیره.

2- ترویج غناء و موسیقى و ساز و آواز و رقص و ترانه‏هاى مبتذل و تحریک آمیز.

3- اشاعه فحشاء و بى حجابى و پخش کتابهاى ضد اخلاق و فلیم‏هاى سکسى، و تشویق به مد پرستى و مد رنیسم.

4- بدبین ساختن نوجوانان به علماء و مساجد و مراکز و بزرگ جلوه دادن نکات ضعف بزرگان اسلام و علماء دین و امت.

دشمان مى‏دانند که با اجراى سیاستهاى فوق درمیان نسل جوان، آنها به عناصرى سست و بى حال و غیر متعهد، بى هدف و بى‏تفاوت تبدیل خواهند شد و به جاى اینکه رهسپار آموزشگاهها و دانشگاهها و مراکز علم و عبادت شوند، برعکس زینت بخش اماکن فساد شده و آواره و بى‏بند و بار خواهند شد.

توصیه دشمنان دین به نوکران و مزدوران خویش یکى از بزرگان فرامانسونرى چنین مى‏گوید: برما لازم است براى پیروزى خود از زنان کار بگیریم هرگاه در میان آنها فحشاء رواج داده شد، بدانید که لشکر دین نابود خواهد شد.

»علامه ناصح علوان« مفاد قرار داد 13 یهود را چنین نقل کرده است: ما باید توده‏ها را از عمل و ابتکار باز داریم و البته این بوسیله مشغول ساختن آنها به لهو و لعب و بازى و ترویج مسظبقات ورزشى و غیره ممکن مى‏باشد.

مشکلات جوانان در جامعه کنونى براستى که ندانستن مشکلات، خود بزرگترین مشکل است مانند آنکه عدم تشخیص درست مرض، کار طبیب و مریض را مشکل مى‏سازد و راه درست درمان را مسدود مى‏نماید؛ اینک ما به پاره‏اى از مشکلات که معمولاً باعث نگرانى جوانان است اشاره مى‏کنیم.

1- عدم آگاهى کافى نسبت به حقایق اسلامى و مفاهیم دینى.

2- وجود اضطراب فکرى به دلیل مطالعات پراکنده و غیر منظم و مضر و تماس و ارتباط با افراد مغرض، فرصت طلب و منحرف و تبلیغات سوء.

3- نبودن الگو و نمونه‏هاى زنده، توضیح اینکه اغلب نویسندگان، سخنرانى و داعیان وقتى صحبت از جوانان به میان مى‏آورند مثالها و نمونه‏هائى از گذشته ارائه مى‏کنند که در این زمان کمتر به چشم مى‏خورد.

در این صورت است که جوان امروزى چنین مى‏پندارد که چون آن زمان سپرى شد، از اینرو نمى‏تواند آنان را الگوى قابل تقلید خود محسوب کند جوان امروزى مى‏خواهد و حق بجانب است که از میان جوانان معاصر که در شرایط کنونى بسر مى برند براى خود الگوئى بیابد.

4- تضاد و تناقض ارزشهاى قومى و خانوادگى با بعضى از ارزشهایى که از طریق تحصیل و مطالعه به آن متوجه شده‏اند.

توضیح اینکه جوانان تحصیل کرده به جهت اینکه در میان خانواده و فامیل و قوم ارزشهایى را مى‏بینند که با حاصل مطالعات آنها نه تنها سنخیت و مناسبت ندارد بلکه احیاناً منافى و متناقض با آن مى‏باشد.

اینجاست که یک کشمکش درونى درگیر شده و ناامید مى‏گردند، نه جرأت دارند از ارزشهاى گذشته دست بکشند و نه اینکه مى‏توانند محصول مطالعات و معلومات جدید را نادیده بگیرند 5 - مشکلات اقتصادى و شغلى بدون تردید مسئله اقتصاد یکى از معضلات مهم جوامع فعلى به شمار مى‏آید که با توجه به بعضى از عادتها و رسم‏ها از یک طرف و تبلیغات رسانه‏هاو نزدیک شدن فاصله‏هاى مکانى از طرف دیگر، توقعات بى شمار و بى‏جا و خواسته‏هاى متعددى در قشر جوان به وجود آورده است.

6- اعتیاد به مواد مخدر اعتیاد به مواد مخدر از جمله اهداف عمده هر جامعه پرورش انسانهایی است که علاوه بر برخورداری از سلامت جسمی، از سلامت روحی و روانی نیز برخوردار باشند.

عمده ترین مسائلی که از دیر باز مورد نظر متخصصین امور نوجوانان و جوانان و خصوصا"قشر دانش آموز بوده است تحویل افرادی به جامعه بوده است که از هر حیث و نظر پاک وآینده سازانی بدور از هر گونه آلودگی باشند.

از طرفی از آنجا که بسیاری از افراد بهعلت وفور معضلات در جوامع مختلف از این موارد نمی توانند دور باشند آرام آرام با مساعد شدن زمینه به سمت معضلات کشیده می شوند.

یکی از این معضلات که عصر حاضر نیز بهاین نام شناخته شده است گرایش افراد نوجوان و جوان به مواد مخدر است.

هدف اصلی ما نیز از این تحقیق این بود که علل مختلف و اصلی دخیل در گرایش این قشراز جامعه به مواد مخدر را مشخص کنیم.

جهت روشن شدن بعضی از عوامل مداخله کننده در گرایش جوانان و نوجوانان به مواد مخدر تحقیقی صورت گرفته که در اینجا به اختصار ارائه می گردد.

برای این هدف 200 نفر از نوجوانان و جوانان دانش آموز و غیر دانش آموز شهر کرمان که به نوعی آلوده به مواد مخدر بودند شناسایی و تحقیق بر روی آنها انجام شد.

برای استخراج نتایج روش مصاحبه با سئوالات از پیش تعیین شده آماده و محقق با برقراری ارتباط با این افراد سعی نمود تا حتی المقدور نظر واقعی افراد آلوده به مواد را به رشته تحریر در آورد.

نتایح بدست آمده از تحقیق مذکور را می توان به شرح زیر خلاصه نمود.

در مجموع از 200 نفر آزمودنی 74/8 درصد (187 نفر) این افراد علت گرایش و جذب شدن به مواد مخدر را کنجکاوی و در جهت یافتن پاسخ به علامت سئوالی که در ذهن آنها نسبت به مواد مخدر و اثرات آن نقش بسته بود را عنوان داشتند.

البته در ادامه نیز خواهیم دید که برای رسیدن به این سئوال از کجا و چگونه کمک گرفته اند.

در بخش دوم مصاحبه ای که با این افراد صورت گرفت راجع به نحوه شروع مصرف مواد سئوال شد.

آنها اذعان داشتند که گامهای اولیه را با کشیدن سیگار شروع کرده اند و در واقع سیگار را بعنوان پله ای برای رسیدن به مواد مخدر دانسته اند.

در پاسخ به این سئوال که استعمال دخانیات و مواد مخدر را از کجا و چگونه شروع کرده اید این افراد عنوانداشتند که اولین نخهای سیگار و مصرف مواد مخدر را در جمع دوستان هم سن و سال براینشان دادن خود و بزرگ نمایی مبادرت به این کار نموده اند.

در رابطه با نقش همسالان و دوستان تقریبا" تمامی افراد مورد آزمون اذعان داشتند کهبرای همراهی و همرنگ شدن با دوستان خود به مصرف مواد روی آورده اند.

این در حالی است که در این میان 42 درصد افراد، پدر، 11 درصد مادر و 3 درصد خواهر و 36/5 درصد برادر بزرگ خود را دخیل در گرایش خود به اعتیاد دانسته اند.

58 درصد این افراد کسب لذت را عامل اصلی گرایش خود به مواد مخدر دانسته اند.

آنهادر این رابطه جلسات شبانه و پارک رفتنها و مواردی این چنین را عنوان داشته اند که محافل بسیار خوبی برای کسب لذت از اوقات فراغت بوده است.

23 درصد افراد مورد تحقیق نیز فرار از ناراحتی و غم و غصه از دست دادن افراد درجهیک فامیل یا دوستان را عامل استفاده از مواد دانسته اند.

و در نهایت 19 درصد باقی مانده مواردی چون شکست در عشق، افسردگی و گوشه گیری و شکست در درس و سایر موارد اینچنینی را علت گرایش آنها به مواد مخدر عنوان داشتند.

علاوه بر مواردی که عنوان شد در رابطه با سن شروع مصرف مواد مخدر قابل ذکر است کهبطور متوسط، این افراد در سنین قبل از 14 سالگی شروع به کشیدن سیگار و در سنین 16-15 سالگی مصرف مواد مخدر را آغاز نموده اند.

سن پایین این افراد خود بخود نشان دهندهوخامت وضع افراد مورد تحقیق است که چگونه زندگی خود را در عنفوان جوانی به خطر میاندازند و در این راستا برنامه ریزی دقیق و حساب شده را می طلبد.

پیشنهادات بر گرفته از تحقیق : 1- به برنامه ریزان امور نوجوانان و جوانان خصوصا" دانش آموزان توصیه می شود در قدم اول با پیشگیری اولیه اقدام به ایزوله کردن دانش آموزان از خانواده های معتاد کرده و جهت غیر دانش آموزان نیز با انتقال فرزندان به مراکز سالم، امکان ابتلا این افراد را به حداقل برسانند.

از جمله اهداف عمده هر جامعه پرورش انسانهایی است که علاوه بر برخورداری از سلامت جسمی، از سلامت روحی و روانی نیز برخوردار باشند.

2- با برنامه ریزی اصولی و زیربنایی در مدارس و سایر مراکز مرتبط با نوجوانان و جوانان به میزان آگاهی خانواده ها و دانش آموزان و مشاوران مدارس افزوده واز این راه با عنوان کردن تجربیات افراد حاذق در این زمینه به پیشگیری اقدام نمایند.

3- با جدا کردن دانش آموزان مبتلا از سایر دانش آموزان افراد و دانش آموزان سالم را از این عارضه بر حذر دارید.

4- با ایجاد فضاهای ورزشی، فرهنگی و هنری، اوقات فراغت این قشر از جامعه را پر کرده و به این قشر از جامعه کمک کرده و آنها را از صرف انرژی دوران جوانی در راه مصرفمواد مخدر بر حذر دارید.

پرخاشگرى و خشونت امروزه به عنوان یکى از رایج ترین معضلات و مشکلات رفتارى جوانان.

به گفته کارشناسان، پرخاشگرى رفتارى است که به قصد صدمه رساندن جسمى، زبانى یا به قصد نابود کردن دارایى هاى افراد صورت مى گیرد.

به طور عمده این پرخاشگرى هاى کوچک، عامل درگیرى و منازعات بزرگ مى شود که نتیجه آن ارتکاب جرم است.

بر اساس آمار سازمان پزشکى قانونى، ۴۲ درصد معاینات بالینى و سرپایى مرکز پزشکى قانونى کشور، مربوط به صدمات و جراحات ناشى از نزاع است و در این میان ۷۶‎/۲ درصد معاینات در مورد مردان و ۲۳‎/۸ درصد مربوط به زنان است.

آخرین بررسى ها در کشور نشان مى دهد که به طور کلى عوامل متعددى از جمله خانواده، مدرسه، گروه همسالان و رسانه هاى جمعى در بروز پرخاشگرى و خشونت جوانان مؤثر هستند.

جامعه شناسان بهبود شرایط اقتصادى و بالابردن سطح رفاه اجتماعى را در کاهش پدیده خشونت مؤثر مى دانند.

افزایش پدیده پرخاشگرى و خشونت در میان نوجوانان ما را بر آن داشت تا با دکتر «جعفرسخاوت» جامعه شناس و استاد دانشگاه علامه طباطبایى گفت وگو کنیم: * متأسفانه امروزه شاهد افزایش خشونت و پرخاشگرى در جوانان هستیم به نظر شما علت این موضوع چیست؟

عوامل خشونت در میان جوانان را معمولاً باید در سطوح مختلف بررسى کرد، یعنى از زاویه هاى مختلف باید به عوامل خشونت نگاه کرد.

متأسفانه در طى این سال ها هر چه که جلوتر آمده ایم محرومیت هاى نسبى هم بیشتر شده است، تعداد افرادى که در جامعه ما احساس محرومیت مى کنند، زیاد شده است.

درحال حاضر فقط عده اى خاص از امکانات اقتصادى ودرآمدهاى بالا برخوردارند و این در حالى است که قشر میانى جامعه جزو طبقه محروم قرار گرفته است و این مقایسه مدام در سطح جامعه انجام مى شود.

بنابراین گروه بسیارى بى آنکه خودشان آگاه باشند میل به پرخاش در وجودشان نهفته است.

فقط باید موقعیت مناسبى پیدا کنند، در واقع انگیزه پنهانى در بعد کلان است.

جوانان ما از وضعیت به وجود آمده احساس رضایت نمى کنند زیرا میزان محرومیت هایشان را خیلى زیاد مى بینند و احساس مى کنند که تلاش ها و کوشش هایشان کافى نیست و آنها نمى توانند از این وضعیت نامساعد خارج شوند و همه این مسائل در جوانان باعث مى شود بى آنکه خودشان احساس کنند یا متوجه شوند، میل به خشونت در وجودشان شکل گیرد.

*آیا نبود امنیت اجتماعى در شکل گیرى خشونت و پرخاشگرى جوانان مؤثر است؟

بله، متأسفانه جوانان جامعه ما احساس امنیت نمى کنند و هر جایى که امنیت وجود نداشته باشد مسائل و مشکلات زیادى به وجود مى آید.

نبود امنیت یعنى نداشتن کار مناسب، درآمد مکفى و حتى نداشتن سلامتى ا ست.

جوان مى خواهد اگر روزى بیمار شد، سریع بهبود یابد، اگر بیکار ماند، مؤسسه اى باشد که از او حمایت کند.

در گذشته تعداد این مؤسسات که جوان ها را نگهدارى و پشتیبانى مى کرد زیاد بود و شبکه هاى حمایتى از خانواده و خویشاوندى همیشه از جوان حمایت مى کرد، جوانى که دچار مشکل مى شد و نمى توانست خودش را از وضعیتى که در آن گرفتار شده بود نجات دهد، مورد حمایت این مؤسسات و شبکه ها قرار مى گرفت و با کمک هایى که به او مى شد وضعیت زندگى اش بهبود پیدا مى کرد.

امروزه کمک هاى این مؤسسات قطع شده است زیرا خودشان نیازمند کمک هستند و عملاً نمى توانند به جوانان کمک کنند، از این رو جوان ما با انواع ناامنى ها روبروست، نه توان فیزیکى و جسمى اش براى کار زیاد شده و نه نظام اجتماعى قادر است به او امنیت دهد و طبیعى است که در دراز مدت دچار پرخاشگرى شود.

* علاوه بر خشونت و پرخاشگرى در میان جوانان ایرانى بسیارى از آن ها دچار افسردگى نیز هستند، علت این مسأله چیست؟

واقعیت این است که جوان ها خواسته هایشان نسبت به گذشته زیاد شده است.

شرایط زندگى باعث شده که سطح توقعاتشان بالا رود.

آنها خواهان سر و وضع مناسب و درآمد مکفى هستند، درآمدهاى جزئى نمى تواند آنها را راضى کند.

در حال حاضر در جامعه تنوع زیادى در کالا و اجناس به وجود آمده است.

جوانان در محاصره این تنوعات قرار گرفته اند و مى بینند که فقط عده محدودى مى توانند از این امکانات استفاده کنند، استفاده از وسایل و امکانات براى جوان امروزى ارزشمند است، با وجود این وسایل و در اختیار داشتن آنها، جوانان احساس ارزشمندى مى کنند و بدون داشتن آن ها خود را بى ارزش مى دانند از این رو افسرده و پرخاشگر مى شوند، اگر کسى نتواند به تقاضاى جوانان پاسخ دهد، تقاضاها تبدیل به خشونت و پرخاشگرى مى شود.

این قضیه درست به مثابه این مسأله است که وقت براى شما خیلى گرانبها باشد و شخص سعى کند وقت را هدر دهد یا اینکه کسى مانع ارتباط شما با دوستى شود که براى شما خیلى اهمیت دارد و طبیعتاً نتیجه این مسائل چیزى جز افسردگى و پرخاشگرى نیست.

*به بالا بودن سطح توقعات جوان ها اشاره کردید، آیا مى توان نیازهاى آنها را نادیده گرفت؟

نقش اخلاق در پیشگیرى از خشونت چقدر است؟

در هیچ دوره اى سطح توقعات جوانان تا این حد بالا نبوده است.

نمى توان نیازهاى آنها را نادیده گرفت.

تبلیغاتى که صدا و سیما در فیلم هایش نشان مى دهد، انعکاس دهنده سطح زندگى بسیار مرفهى است و این عامل، سطح توقعات را بالا مى برد و هر چقدر که بخواهیم سطح توقعاتشان را پایین بیاوریم بى فایده است.

معمولاً در جامعه وقتى محرومیت ها بالا برود، توقعات هم زیاد مى شود و جوان در هر موقعیت مناسبى که قرار بگیرد و دیر به خواسته هایش پاسخ داده شودبه خشونت متوسل مى شود.

در موقعیت هایى که فشار به جوانان وارد مى شود معیارهاى اخلاقى در وجودش نادیده گرفته مى شود و دیگر به معیارهاى اخلاقى نمى اندیشد، اخلاق در درونش وجود دارد اما آن را خاموش نگاه مى دارد، بعد از انجام کار خشن احساس گناه و ناراحتى هم مى کند، زیرا دوباره اخلاق در وجودش جان مى گیرد ولى بعد از عمل نه قبل از عمل حتى جوانانى که به لحاظ اخلاقى بسیار سطح پایین هستند نمى توانند خشونتشان را کنترل کنند.

در موقعیت هایى که فشار بر آنها وارد مى شود در پى فرصت هستند که خشونت خودشان را ابراز کنند و در این لحظه هاست که اخلاق هم وارد عمل نمى شود اخلاق بعد از عمل وارد مى شود که عملاً فایده اى ندارد.

* آیا وجود خشونت در میان اعضاى خانواده عامل مؤثرى براى خشونت جوانان نیست؟

معمولاً در محیط خانواده اى که خشونت وجود دارد، جوانان طالب خشونت و سر و صدا مى شوند و فکر مى کنند اگر در این فضا از خودشان خشونت نشان ندهند بازنده هستند پس سعى مى کنند کارهایشان را با خشونت پیش ببرند.

هر فردى که در محیط خانواده اى خشن، خشونت به خرج ندهد به نوعى بازنده است و این فضاى خانوادگى عامل مؤثرى در ایجاد خشونت در میان جوانان مى شود.

در محیط هاى دیگر نیز براى مثال کاسب یا کارفرما که وضع اقتصادى اش خوب نیست به کارگر زور مى گوید، مدرسه اى براى تأمین مخارجش به دانش آموزان زور مى گوید و در این میان جوان مى بیند که هیچ گناهى ندارد پس همین عاملى مى شود که به خشونت روى مى آورد و با خشونت رفتار مى کند و همه این مسائل سبب یک چرخه معیوب مى شود.

راننده تاکسى که با همه تلاشى که کرده، نمى تواند اقساطش را به موقع پرداخت کند، به مسافر اجحاف مى کند و خشونت از آنجا آغاز مى شود.

پس چه باید کرد اى اقوام شرق؟

اینک در ذیل به ترتیب در باره راه حل مشکلات فوق اشاراتى خواهیم داشت.

1- یکى از وظایف مهم علماء کرام و داعیان این است که جهت آگاه ساختن جوانان با تعالیم حیاتبخش اسلام بطور جدى و منظم برنامه ریزى نمایند البته این کار چندان ساده و آسان نیست، چنانچه هر برنامه‏اى فاقد جاذبیت و تاثیر باشد طولى نمى‏کشد که جوانان از آن خسته و ملول شده و کناره‏گیرى خواهند نمود.

مسلماً برنامه‏اى مى‏تواند مفید و مؤثر و داراى جذابیت باشد که در آن تمام جوانب در نظر گرفته شود و در تدوین آن موارد ذیل مراعات گردد.

2- نظر خواهى و انجام مصاحبه از خود جوانان درباره محتواى برنامه‏ها 3- استفاده از تجربه‏هاى روان شناسى جهت مؤثر ساختن هر چه بیشتر برنامه‏ها 4- درنظر گرفتن تنوع و جدّت در محتوا و شیوه‏هاى عرضه کردن 5- استفاده از تجارب ملت‏ها و افراد و گروههاى دیگر.

بشر طبعاً جدّت پسند و کنجکاو مى‏باشد و این وصف در قشر جوان به دلیل خصایص فطرى و روانى شان بیشتر موجود و مشهود است لذا هر برنامه‏اى که در آن نکات بالا رعایت نشود رفته رفته باعث دلسردى و به قهقرا رفتن خواهد شد.

اینجاست که مى‏بینیم پروردگار خبیر و بصیر گاهى یک مطلب را در قالب شیوه‏هاى گوناگونى عرضه نموده و به یک طریق اکتفا نکرده است.

همواره اهداف و خواسته‏هاى تازه‏اى فراراه مؤمنین قرار داده و آنان را به مصداق »لترکبن طبقاً عن طبق« وارد مرحله جدیدى نموده و نشاط شان را برقرار داشته است.

حضرت رسول اکرم صلى الله علیه وسلم نیز در عرضه نمودن دعوت از شیوه‏هاى گوناگون استفاده نموده و از آنچه که باعث دلسردى و ملالت و خستگى شود احتراز نموده است.

اما راه حل مشکل دوم، باید اذعان نمود که دنیاى امروزى با جهان چندین سال قبل بسیار متفاوت است، امروز هر انسانى بدون آنکه پاى خود را خارج از حیاط منزل بگذارد توسط رسانه‏هاى دست جمعى و شبکه‏هاى اینترنت به جدیدترین معلومات هر چند ضد و نقیض و اضطراب آفرین باشند دست مى‏یابد و خواه‏ناخواه تحت تأثیر قرار مى‏گیرد.

براستى که چشم و گوش بستن نه براى هر فردى ممکن است و نه راه علاج مى‏باشد.

از این رو اگر نوباوگان و نوجوانان عزیز را با برنامه‏هاى مفید و مؤثر و سازنده مشغول نکنیم، و خود آنها را مسؤول و حساس بار نیاوریم، قطعاً با چند موعظه و نصیحت پراکنده نمى‏توانیم چشم و گوش آنها را پر کنیم.

زیرا اگر انسان تشنه باشد و آب زلال و بهداشتى برایش میسر نشود، قهراً خود را با آب ناسالم سیراب نموده و عطش بوجود آمده را برطرف مى‏نماید و لو اینکه در آینده دچار مرض و گرفتار پریشانى گردد.

اینجاست که باید مردانى مخلص و غیور، خردمند و با تجربه، صاحبدل و مؤثر به پا خیزند و با ارائه برنامه‏هاى ارزشمند و با گسترانیدن دام محبت و احترام و پشتوانه اخلاص و للهیت، دلهاى مضطرب و رمیده جوانان را فتح کرده و آنان را چنان با اهداف بلند و ارزشهاى برترمشغول نمایند تا اینکه جایى براى امور اضطراب‏انگیز و مضر باقى نماند براستى که »خواستن توانستن است،« و همین است جهاد بزرگ.

ارائه الگوى زنده امروزه سخن بسیار است و کتابها و نوشته‏ها بى‏شمارند، صداى برگزارى کنفراس‏ها و جلسه‏ها از هر سو به گوش مى‏رسد، اما باید این واقعیت را پذیرفت که مردم از شنیدن سخن خسته شده‏اند زیرا آنچه را که کمتر مى‏یابند و یا اصلاً نمى‏یابند الگوى زنده و ایده‏آل است.

مى‏گویند فلان قانون خوب است فلان سخن بسیار زیبا و جالب است، اما آیا کسى هست که بر آن عمل کند؟

آیا کسى هست که به آن قانون پایبند باشد؟

اگر مدام از گذشته سخن به میان آوریم ولى در حال حاضر نتوانیم الگوئى ارائه دهیم فوراً این سؤال پیش مى‏آید که شرایط ما با آنها فرق مى‏کند.

اگر آنها مشابه شرایط ما مى زیستند، آنگونه عمل نمى‏کردند، بنابر این تنها پاسخ به این قبیل مشکلات و شبهات ارائه الگوى زنده و نمونه عملى مى‏باشد.

براى ساختن الگوهاى زنده و عملى راههاى ذیل پیشنهاد مى‏شود: 1- نخست باید تعدادى از جوانان سلیم الفطره را در نظر بگیریم و تدریجاً آنها را مطابق روشهاى ذیل تربیت نماییم.

2- تشویق و ترغیب به مطالعه کتابهاى مفید و سودمند 3- برگزارى جلسات منظم و دائم و سخن گفتن از صفات پروردگار و احسانات و نعمتهاى او به منظور ایجاد یقین به امور غیبى و محبت با اللَّه و مطالعات دستجمعى و گروهى 4- مجالست با صالحین و مردان حق.

تاثیر مجالست با صالحان و مردان حق در واقع مجالست و ارتباط با مردان حق پله و نردبان خوشبختى و سعادت مى‏باشد تجارب بیشمار گذشته و حال گواه است که بهترین راه رشد و اصلاح جوانان، معاشرت و ارتباط آنان با صالحان و نیکان است همه عقلاى جهان بر این امر اتفاق نظر دارند که طبائع انسانى بر اثر مجالست با افراد تحت تاثیر قرار مى‏گیرد.

براى حل این معضل ابتدا باید روش موافقت و سازش رااتّخاد کرد زیرا در واقع ارزشها دو گونه‏اند: 1- ارزشهائى که با مفاهیم و معتقدات دینى مستقیماً در تضاد نیستند و در قرآن و حدیث مورد نکوهش واقع نشده‏اند این نوع ارزشها اگر به شکل رسم و فرهنگ در میان قوم وجود دارند، لازم نیست جوانان را به ترک آن دعوت نماییم و بدون دلیل آنها را در جنگ ارزشها گرفتار نماییم.

2- ارزشهایى که واقعاً طبق دستور پروردگار و سنت پیامبر اکرم صلى الله علیه وسلم محکوم‏اند و از دیدگاه شریعت اسلام گناه و معصیت و یا بدعت و خرافات بشمار مى‏آیند.

این امور در واقع ارزش نیستند ولى اذهان ناسالم و تبلیغات سوء سبب گشته‏اند که عده‏اى آنها را ارزش به حساب بیاورند.

در این نوع امور نخست باید ایمان و عقیده و شناخت نسبت به اصول اسلام را تقویت کنیم زیرا هر قدرایمان به اللَّه و رسول او و ایمان به آخرت افزایش بیابد به همان نسبت در دل جوانان نسبت به امور غیراسلامى نفرت و انزجار بوجود مى‏آید.

هر چه افزایش روشنى و نور بیشتر باشد تاریکى و ظلمت خود بخود برطرف مى‏شود.

مشکلات اقتصادى مشکلات اقتصادى بطوریکه همه احساس مى‏کنند تنها مشکل جوانان نیست، بلکه مشکل بشریت در عصر حاضر است.

کشمکش نظام‏هاى سرمایه دارى و سیستم‏هاى اقتصادى دیگر و سود جوییها و استثمارهاى بعضى از طبقات جامعه مشکلات متعددى را در زمینه اقتصاد باعث گشته که براى حل آن باید کارشناسان و خبرگان در سطح جهان اقدام نمایند.

اما جوانان عزیز به دلیل اینکه تازه پاى فعالیت به عرصه زندگى گذاشته‏اند و توقعات و آرزوهاى بیشمارى در سر دارند طبعاً بیش از دیگران از معضل اقتصادى رنج مى‏برند از آنجائیکه ارائه راه حل اساسى در خور این مقاله نیست، لذا توجه خوانندگان به چند نکته مهم جلب مى‏شود.

1- نخستین مطلب این است که چون آرزوهاى هر انسانى نامحدود است و خواسته‏ها و نیازها بى شمارند و برآورده شدن همه آنان بهیچ وجه امکان‏پذیر نیست، پس لازم است براى احیاء و ایجاد روح قناعت در نسل جوان و تن به بکالت و بیکارى دادن نیست بلکه همزمان با تشویق و تکاپو و تلاش باید نسل جوان را طورى تلقین کنیم که بتوانند از حداقل امکانات حداکثر استفاده نمایند.

و مخارج اضافى و غیر ضرورى را از زندگى شان حذف کنند.

2- مشغول کردن آنان به اهداف بزرگتر و ارزش‏هاى برتر تا اینکه صرفاً به نیازهاى مادى تن دادن و قربانى شدن براى خواسته‏هاى نفس در اذهانشان خیلى زشت و قبیح گردد.

3- بسیارى از جوانان به دلیل اینکه از خانواده‏هاى مرفه و معروف مى‏باشند و بزرگان شان داراى شهرت و نوعى برترى اجتماعى بوده‏اند از این رو اختیار کردن بسیارى از پیشه‏ها و شغل‏ها را براى خود عار مى‏پندارند آنها اگر داراى مدارک علمى باشند، بجز پشت میز یک اداره هر کار دیگرى را باعث کسر شأن خود تصور نموده و اگر داراى مدرک نیستند فقط به دنبال تجارت‏هاى کلانى هستند که بتواند شخصیت آنان را بعنوان سرپرست یک مجتمع نشان دهد یا سود کلانى بزودى عایدشان بگرداند در صورتیکه هیچ کدام از این نوع پندارها با واقعیت همخوانى ندارد.

یک جوان فهمیده نباید گول معیارهاى خود ساخته را بخورد و خود را دچار رنج و نگرانى سازد.

و در هر حالى منتظر قضاوت دیگران باشد و گوش به اظهار نظر آنها؛ آخر چرا همیشه باید دیگران قضاوت کنند؟

منابع 1) مجله »نداى اسلام« شماره دوم، سال اول، تابستان 1379 2) حتى یعلم الشباب /ص 40 3) http//:ghoba.com 4) http//: Hindokosh News Agency.com 5) بانک مشکلات اجتماعی ایران – مقالات (6 http://magiran.com