ناهنجاری (1)
ناهنجاری « حالتی است که در آن فرد نبود قانون و قاعده را احساس می کند . این حالت برخاسته از شرایطی در گروه یا جامعه است که در آن ساختار اجتماعی فرو ریخته ، فقدان عمومی ارزش های اجتماعی و انحلال هنجارهای فرهنگی دیده می شود ».(2)
ناهنجاری « به وضعیتی اطلاق می شود که جامعه همبستگی آرمانی خود را از دست داده و افراد فاقد الگوها و هنجارهای تعمیم یافته به اکثریت جامعه باشند»(3). در مفهومی دیگر ناهنجاری « به وضعیت آشفته ای در جامعه گفته می شود که هنجارهای اجتماعی از بین رفته و یا در تضاد قرار گرفته باشند ، درچنین شرایطی همبستگی و وابستگی فرد و جامعه از بین می رود و ارزش ها و هنجارهای سنتی قدرت و نفوذ خود را در جهت حمایت از افراد از دست می دهند»(4).
با توجه به مفاهیم و تعاریف صورت گرفته از ناهنجاری ، امکان ایجاد و وقوع آن در هر جامعه ای وجود دارد اما میزان وقوع ناهنجاری ها در جوامع مختلف متفاوت است . روستای « ساقی بیک»(5) نیز بعنوان جامعه ای کوچک از این امر مستثنی نبوده و گاه دچار ناهنجاری می گردد که در برخی موارد این ناهنجاری ها باعث بوجود آمدن لطمات و خسارات جبران ناپذیری گردیده است .
از آنجایی که کمک به همنوعان ، که در دین مبین اسلام نسبت به آن بسیار تاکید می گردد ، وظیفه ی تک تک افراد جامعه است ، نگارنده سعی نموده با نگارش این مقاله ، خدمتی هرچند ناچیز به زادگاه خویش ارائه نموده تا شاید بدینوسیله بخشی از دین خود را نسبت به موطن خود و اهالی خونگرم آن ادا نماید. لازم به ذکر است به دلیل کوچکی جامعه و آشنایی اهالی با هم ، جهت احترام به حقوق همه افراد اسامی بکار رفته در متن مستعار می باشد.
نه تنها در این مقاله که در هر تحقیق و پژوهشی برای شناخت مسائل و مشکلات ابتدا باید علل و یا عوامل آن
- 1Anomie 2- ر.ک : ژاسنت صلیبی ، فرهنگ توصیفی روانشناسی اجتماعی ،( تهران ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چاپ اول،1382 ) ، ص:15
4 و 3– ر.ک : علیرضا شایان مهر، دایره المعارف تطبیقی علوم اجتماعی ،( کتاب اول ) ، ص : 121
5- Saghibeik
مسائل را جستجو نمود که از آن تحت عنوان پرسش آغازین یاد می شود . در این تخقیق پرسش آغازین بدین صورت در نظر گرفته شده است : « چه علل ویا عواملی باعث ایجاد و افزایش ناهنجاری های اجتماعی در روستای ساقی بیک بین سال های 84 الی 87 گردیده است ؟»
در بررسی علل و عوامل افزایش ناهنجاری های اجتماعی سئوالاتی در ذهن نقش می بندد که می توان در گروه بندی های اجتماعی ، فرهنگی ، اقتصادی وتا حدودی سیاسی به کنکاش و آسیب شناسی آن ها پرداخت از جمله :
افزایش سریع امکانات ارتباطی در روستا ، چه نقشی در افزایش ناهنجاری های اجتماعی داشته است ؟
آیا نهادها و الگوهای آموزشی در افزایش ناهنجار های اجتماعی در روستای ساقی بیک نقش داشته اند ؟
جمعیت بالای خانوارها و فشارهای اقتصادی چگونه باعث ایجاد و افزایش ناهنجاری های اجتماعی در روستا گردیده اند؟
شیوع و گسترش استفاده از مواد مخدر ، دخانیات و مشروبات الکلی به چه میزان در افزایش ناهنجار های اجتماعی در روستای ساقی بیک موثر بوده است ؟
نقش طلاق ، بویژه افزایش آن در سال های اخیر در روستا در افزایش ناهنجاری های اجتماعی چگونه بوده است؟
رابطه بالا رفتن سن ازدواج و عدم توانایی جوانان در تشکیل خانواده با رشد ناهنجاری های اجتماعی در روستا به چه شکلی بوده است ؟
. . . ؟
اگر چه عوامل فرهنگی و اجتماعی در افزایش ناهنجاری های اجتماعی در روستای ساقی بیک در سال های 84 تا 87 دارای نقش بسزایی بوده اند اما به نظر می رسد : افزایش طلاق ، پر جمعیت بودن خانوارها و فشارهای اقتصادی ، نهادهای آموزشی ، اعتیاد و کاهش ارائه ی آگاهی های لازم علل اصلی افزایش ناهنجاری های اجتماعی در بین مردم روستا گردیده است .
درفصول آینده به تفصیل درباره ی این علل سخن خواهیم گفت .