دانلود مقاله موفقیت مشاوره

مقدمه: اگرچه حرفه مشاوره زمینه نسبتا جدیدی است که هنوز در مراحل رشد خود قرار دارد تاثیر کلی آن بر جامعه با سرعتی شگرف در حال افزایش است.

تعداد روزافزونی از افراد جهت یاری جستن از مشاوران در مورد برطرف کردن مشکلات غیر قابل تحمل زندگی روزمره شامل: بیکاری ، مشکلات خانوادگی و زناشویی ، عدم اعتماد به نفس، ناتوانی در تصمیم گیریها، مشکلات آموزشی ، مشکلات مربوط به برقراری و تداوم نیروی انسانی و مشکلات متعدد دیگر به مشاوران مراجعه می کنند.

بنابراین هیچگاه حرفه مشاوره در چنین سرزندگی و توسعه ای قرار نداشته است.

در عین حال جوان بودن حرفه مشاوره بدین معنی است که سازمان آن همچنان در حال تغییر است.

بنابراین اهداف و نیات اساسی و نقش مشاوره را در اجتماعمان بار دیگر باید تعریف و تعیین کرد.

حتی در تعریف مشاوره انسان با این حقیقت برخورد می کند که محققان نویسندگان مشاوره از زوایای گوناگونی مشاوره را می بیند.

این تفاوت نه تنها دیدگاها و فلسفه های متفاوت دست اندر کاران مشاوره است، بلکه همچنین از تغییرات تاریخی یابه عبارت کلی تری از درک کلی تری از مشاوره و زمان تاثیر می پذیرد.

نظریه ها و روش های مشاوره : 1- مشاوره بر پایه روانکاوی : زیگموند فروید که بسیاری وی را نابغه ای در روان درمانی می دانند در زمینه نظریه مشاوره بر پایه روانکاوی پنج دهه تحقیق پژوهش نمود.

اصول اساسی روانکاوی او بر مطالعه بالینی تک تک بیماران مبتنی بود که آنان را درمان می کرد.

نظریه روانکاوی خود از نظریه های دیگر تشکیل یافته است که عبارتند از : رشد و سازماندهی ذهن ، سائق های غریزی ، تاثیرات محیط خارح، اهمیت خانواده و نگرش جامعه.

با آنکه در نظریه روانکاوی از بعضی از بعضی جهات اصلاحاتی صورت گرفته ، مفاهیم بنیادین این نظریه همچنان به قوت خود باقی است.

این .اقعیت که تقریباً همه نظریه های مشاوره بر پایه برخی از اصول عمده روانکاوی شکل گرفته اند، نشانگر اهمیت و ماندگاری نظریه روانکاوی است.

جهت آشنایی با نظریه مشاوره فروید که بر پایه روانکاوی می باشد می بایست با مفاهیمی که او درباره شخصیت ارائه می دهد آشنا شد.

پس ناگزیر به مفهوم سرشت انسان از دید فروید می پردازم وسپس نظریه مشاوره را مورد بررسی قرار می دهم.

سرشت انسان : مفهوم سرشت انسان در نظریه روانکاوی بر پایه علیت گرایی روانی و فرآیندهای ذهنی ناهشیار استوار است.

علیت گرایی روانی تلویحاً به این معناست که حیات روانی تجلی پیوسته روابطی است که برا ی آنها علتی را می توان سراغ گرفت.

فرآیند های ذهنی همان عوامل علی در طبیعت رفتار انسانی هستند.

فعالیت روانی و حتی فعالیت جسمی را می توان زیر سطح هشیار حفظ کرد.

تحلیل بر اساس علیت گرایی روانی شالوده مشاوره با استفاده از شیوه روانکاوی است.

مشاوره ای که به پالایش ذهن می انجامد دست آخر از راه هایی به رویاییبا ذهن ناهشیار منتهای می شود.

و در نتیجه بهبود در یادگیری و شناخت و نیز تسریع رشد ذهنی و پرورش مهارت های سازگاری حادث می شود.

فروید اساساً انسان را موجودی شریر و قربانی غرایزش می پنداشت که باید با نیروهای اجتماعی به سازگاری و تعادل می رسید.

تا از این رهگذر ساختاری پدید آید که در آن رفتار انسانی به مضه ظهور برسد برای رسیدن به این تعادل انسانها نیازمند شناخت عمیق نیروهایی هستند که آنان را به عمل ترغیب می کند.

به اعتقاد فروید انسان ارگانیسمی دارای انرژی است و انرژی روانی او بین نهاد، خود و فراخود تقسیم می شود.

رخداد روانی جنسی که در خلال پنج سال نخست زندگی فرد صورت می گیرد در رشد شخصیت او در بزرگسالی از اهمیت زیادی برخوردارند.

شوگرمن (1997) با اعتقاد به اینکه اغلب برداشت فروید از سرشت طبیعت انسان به طرزی غلط تفسیر می شود ، دیدگاهی مقایسه ای درباره نظریه فروید مطرح کرد و بدین ترتیب تصویری انسانگرایانه تر را از افراد بشر در هشت مورد بدین شرح ارائه داد: 1- انسان سرشتی دوگانه دارد یکی زیستی است و دیگری نمادین.

2- هر انسان در آن واحد هم یک فرد است و هم با دیگران پیوند دارد.

3- انسان در زندگی خویش به دنبال هدف ها و ارزشهایی است.

4- یکی از نیازها ی اساسی انسان معنا دار بودن زندگی برای اوست.

5- جهان درون هر انسان ، ازجمله ناهشیار درون وی،از رفتار آشکارا و مهم تر است.

6-انسان موجودی اجتماعی است که نیاز او به روابط یا دیگران بالاترین نیازهاست.

7- انسان پیوسته در حال پرورش و تکامل یافتن است 8- برای انسان می توان تا حدودی استقلال قائل شد که مرزهای آن را واقعیت تعیین می کند.

به طور خلاصه بر اساس نظریه روانکاوی ، مفاهیم اصلی سرشت انسان حول اندیشه هایی همچون علت گرایی روانی و فرایندهای ذهنی ناهشیار دور می زند.

علیت گرایی ناهشیار در تعریفی ساده عبارت است از آنکه: کنش ذهنی یا حیات روانی با تجلی منطقی و لاینقطع روابیط علی است هیچ رویدادی تصادفی یا اتفاق نیست.

با آنکه رویدادهای ذهنی ممکن است غیر مرتبط به هم به نظر آیند، عملا پیوند نزدیکی با هم دارند.

و به پیام های ذهنی پیش از خود متکی هستند .

فرآیندهای ذهنی ناهشیار نیز در ارتباط تنگاتنگی با علیت گرایی روانی دارند.

این فرآیندهای ذهنی ناهشیار عوامل علی بنیادین در سرشت رفتار انسانی محسوب می شوند .

در واقع بیشتر آنچه دذر ذهن ما در نتیجه در بدن ما می گذارد، ناشناخته یا در زیر سطح هشیار قرار دارد و به همین سبب اغلب احساسات و اعمالمان را درک نمی کنیم.

فرآیندهای ذهنی ناهشیار اساس بیشتر آن چیزی را تشکیل می دهند که در مشاوره به شیوه روانکاوی انجام می شود.

فروید معتقد بود تعارض حل نشده واپس رانی و اضطراب فراگیر اغلب لازم و ملزوم یکدیگرند .

تعارض های آزار دهنده و استرس زا که در ضمیر هشیار حل نمی شوند ممکن است در ضمیر ناهشیار مدفون و به فراموشی سپرده شوند .

بعدها شخص ممکن است دچار اضطرابی شود که هر چه فکر می کند نمی تواند در آن لحظه از زندگی خود برای ان دلیلی بیاورد .

برطرف کردن چنین اضطرابی تنها در صورتی میسر است.

که او به ضمیر ناهشیار خویش راه یابد و بتواند پرده از آن تعارض نهفته بردارد و آن را حل کند.

یاد آوری خاطره های واپس رانده شده و اوردن آنها به سطح هشیار ذهن فرد اغلب یه رهایی او از اضطراب فراگیر کمک می کند.

شالوده روانکاوی و نظریه مشاوره بر اساس روانکاوی سطح ناهشیار ذهن آدمی است که حدود 85% از محتویات ذهن را تشکیل می دهد .

منظور از نا هشیار آن است که در بخشی از ذهن ما که از آن آگاه نیستیم سابق ها، خواسته ها، نگرش ها، انگیزش ها و پندارهایی وجود دارند که بر نحو تفکر احساس و رفتارهایی که از بخش هشیار نشات می گیرد تاثیر می گذارد هشیار به آن بخشی از فعالیت ذهنی اطلاق می شود که ما در هر لحظه از آن آگاهیم .

بخش پیش هشیار ذهن شامل آن دسته از افکار و سایق هاست که براحتی به بخش هشیار قابل انتقال نیست اما با اندکی تلاش می توان آنها را باز خواند .

بخش نیمه هشیار به آن فرآیندهای بدنی غیرارادی ، همچون هضم غذا و تنفس اطلاق می شود.

که پس از تولد همواره شخص وجود داشته است.

منظور از ناهشیار جمعی که کارل یونگ آن را مطرح کرد، شعور، خاطرات و بینش های به ارث برده شده ای است که به طور مشترک بین ما و همه افراد بشر وجود دارد.

نظریه مشاوره بر پایه روانکاوی: مفاهیمی که فروید دربازه شخصیت ارائه می دهد ، اساس نظریه مشاوره بر پایه روانکاوی راتشکیل می دهد مفاهیم اصلی در نظریه فرویدی را می توان در سه طبقه موضوعی قرار داد: مفاهیم ساختاری، مفاهیم پویشی، مفاهیم بشری ، مفاهیم ساختاری عبارتند از: نیرو گذاری بازداشتی و اضطراب مفاهیم رشدی عبارتند از : مکانیسم های دفاعی و مراحل روانی – جنسی و مفاهیم پویشی شامل غریزه و تمنای درونی می باشد.

مفاهیم ساختاری: فروید معتقد بود رفتار انسان نتیجه متقابل سه بخش عمده از شخصیت ، یعنی : نهاد خو و فراخود است.

نهاد: نهاد سایق های غریزی اصلی در انسان از جمله تشنگی ، گرسنگی ، نیاز جنسی و پرخاشگری را در بر می گیرد.

این سایق ها می توانند سازنده یا مخرب باشند سایق های سازنده لذت جویی (جنسی) نیروی اصلی حیات یا زیست مایه (لیبیدو) را به وجود می آورند.

در نظریه فروید هر چیزی که لذت بخش باشد با عنوان ارضای جنسی مشخص می شود سایق های مخرب و پرخاشگر معمولا شخص را به سمت خود ویرانگر ی و مرگ سوق می دهند .

غرایز زندگی در مقابل با غرایز مرگ قرار دارند نهاد که بر پایه اصل لذت عمل می کند ارضای فوری هر گونه نیاز غریزی را بدون توجه به پیامد های آن فراهم می آورد.

این بخش از ذهن قادر به تفکر و اندیشه نیست، اما می تواند برای مثال تصویری از غذایی خوشمزه را برای فردی گرسنه ترسیم کند.

به این گونه تصویر پردازی معمولا خیالپردازی و کامروایی (فرایند نخستین) گفته می شود.

خود خود یا آن بخش از شخصیت که وظیفه تحقق بخشیدن به خواسته های فرد را بر عهده دارد می کوشد بین نیازهای نهاد و واقعیت جهان بیرون تعادلی ایجاد کند و تصاویر ذهنی را که در نهاد شکل گرفته است مثلا تصویر غذایی خوشمزه به رفتاری معقول خریدن غذا مبدل می سازد .

این فرایند های منطقی مبتنی بر واقعیت که در بخش خود صورت می گیرند فرآیندهای ثانوی نامیده می شوند خود که بر پایه اصل واقعیت عمل می کند مجبور است باالزامات محیطی هماهنگ شود و بین رفتار و الزامات مزبور هماهنگی و تعادل به وجود آورد.

فراخود : فراخود از دو بخش تشکیل یافته است.

خود آرمانی همان تصوری که کودک از مطلوب نظر والدین و بزرگترهای اطراف خویش دارد و وجدان آنچه والدین کودک و بزرگترهای اطراف او مذموم م یدانند و در واقع فراخود ملاک ویران اخلاقی شخص است .

فراخود اغلب به عنوان قوه تجزیه و قضاوت تلقی می شود که وظیفه آن محدود کردن اعمال هوشیارانه جلوگیری از آنها و قضاوت درباره آنهاست.

به طور خلاصه ، نهاد که بر اساس نظریه فروید بخش بنیادین در ساختار شخصیت است نه غرایز اساسی انسان به علاوه خصوصیات ژنتیکی به ارث برده شده و ویژگی های سرشتی هر شخص را در بر می دارد.

نهاد در نتیجه تعامل با واقعیت و پیوند با محیط چیزی را به وجود می آورد که فروید آن را خود می نامید.

وظیفه نخست خود صیانت نفس است که با واسطه قرار گرفتن بین نیازهای نهاد (نیازهای غریزی) و واقعیت های محیط این رسالت را به انجام می رساند خود وقتی نقش خویش را به خوبی انجام می دهد ، می تواند به تعادلی صحیح بین لذت جویی و اجتناب از پیامدهای نقض جدی اصول و مقررات اجتماعی نایل شود.

کودکان عموما دردو دهه نخست زندگی خ.یش تا حد زیادی به والدینشان متکی هستند.

در طول این دوره خود شخص به رشد فراخود در او کمک می کند فراخود باعث می شود تاثیر والدین در بقیه عمر بر زندگی شخص ادامه یابد.

فراخود از دو بخش فرعی تشکیل می شود: وجدان و خودآرمانی.

خود در بقیه زندگی فرد همچنان وظیفه ایجاد تعادل بین نیازهای نهاد فراخود و واقعیت را به عهده دارد.

مفاهیم رشدی : مکانیسم های دفاعی : خود با توجه به مکانیسم های دفاعی در برابر فشار سنگین را اضطراب از خویش محافظت می کند.

پاتون ویرا (1991) متذکر شده اند که مکانیسم های دفاعی هر گونه عملیاتی را در ذهن که هدفشان دفع اضطرب و افسردگی است، در بر می گیرد.

خود سالم و دارای کنش معقول می کوشد با مهارت های مقابله ای موثر، مبتنی بر واقعیت و تکلیف گرا با اضطراب ، افسردگی و استرس به مقابله بر می خیزد.

وقتی فشار روانی خارج از توان ذهنی فرد است، خود به روش های مقابله تدافعی متوسل می شود.

چنین روش هایی تسکینی کوتاه مدت را به ارمغان می آورند، اما واقعیت نادیده گرفته یا تحریف می شودو در نتیجه در دراز مدت مشکلات بیشتری پیش روی فرد قرار می گیرد.

کلارک (1991) مکانیسم های دفاعی را تحریف ناهشیارانه واقعیت می داند که از طریق پاسخ های خودکار را از روی عادت از تعارض و کشمکش آزارنده می کاهند.

مکانیسم های دفاعی تلاش های سازگارانه ، ناهشیارانه و خاصی هستند که فرد برای حل تعارض ها و کشمکش های درونی خود به آنها متوسل می شود و از اضطراب خلاصی می یابد.

مشاوران عموما قادرند مکانیسم های دفاعی در حال جریان خود را تشخیص می دهند.

مثال هایی از مکانیسم های دفاعی : فرافکنی: فرافکنی عبارت است از نسبت دادن ویژگی ها یا خصوصیات خود به دیگران یا به چیزهایی دیگر درجهان خارج برای مثال ، ممکن است معلمی نتواند بپذیرد که شاگردان کلاسش را دولت ندارند، بنابراین به جای اعتراف به این موضوع می گوید که بچه ها او را دوست ندارند.

بنابراین، او نفرت خویش از شاگردانش را به خود دانش آموزان فرافکنی می کند.

کودکی که در تحصیل موفق نیست ممکن است این طور فرافکنی کند: معلم من را دوست ندارد، او فکر می کند که من نادان هستم.

واکنش وارونه : مقصود آن است که شخص وانمود به داشتن نگرش ها یا ویژگی هایی کند که دقیقاً متضاد با آنچیزی است که به بخش ناهشیار ذهنش واپس رانده شده است تکانه های اضطراب آور در بخش هشیار ذهن با عکس آنها جایگزین می شود برای مثال به جای «من با مشروب خوری موافق هستم» فرد می گوید: «مشروب خوری باید غیر قانونی اعلام شود» کودکی که در تحصیل موفق نیست ممکن بگوید «من دوست ندارم یک دانش آموز ننر باشم، چنین دانش آموزانی همه اش دور و بر معلم می گردند تا نمره خوبی بگیرند» دلیل تراشی : کودک یا فردی که دلیل تراشی می کند، می کوشد ثابت کند رفتارش موجه و منطقی است پس باید خود او و دیگران آن رفتار را تایید کند.

وقتی از کودکان بپرسیم چرا رفتار معینی را انجام داده اند، خود را مجبور می دانند دلیل یا توجیهی منطقی برای رفتارشان بیابند برای مثال کودکی که در تحصیل موفق نیست می گوید، اگر برادر کوچکترم اذیت نمی کرد تکالیفم را تمام می کردم.

انکار انکار عبارت است از امتناع از رویارویی با جنبه های تلخ واقعیت یا درک محرک های اضطراب آور کودکان وقتی از درختی بالا می روند احتمال افتادن خود را انکار می کنند کودکی که در تحصیل موفق نیست ممکن است بگوید همه چیز خوب پیش می رود نمراتم این بار خیلی بهتر خواهند شد، مشاوران باید توجه داشته باشند که انکار در میان خردسالان چیزی عادی است اما برای نوجوانان پدیده ای ناسازگارانه به شمار می رود.

خیالپردازی، خیالپردازی طریقه ای است برای ارضای نیازها و خواسته های اجابت نشده از طریق تخیل ، جهانی رویایی یا تخیلی می تواند برای کودک به مراتب مصنوع تر و خوشایندتر از دنیای واقعی باشد کودکی که در تحصیل موفق نیست ممکن است بگوید حالا صبر کن یک روز وقتی دکتر شدم به معلم نشان خواهم داد او از اینکه مرا به خاطر نمره بد در امتحان مسخره کرد پشیمان خواهد شد.

گوشه گیری، گوشه گیری به معنای کاستن از فعالیت خود است که این کار با منفعل شدن یا آموختن چگونگی پرهیز از آسیب صورت می گیرد.

کودکان کمرو یا کودکان دچار هراس از مدرسه از نمونه های کودکان گوشه گیر هستند کودک گوشه گیری که در تحصیل موفق نیست احتمالا بیشتر می کوشد از موقعیت های خطرناک بگریزد تا آنکه حرف بزند.

توجیه عقلی به عمل جداسازی احساس یا هیجان بهنجار از موقعیتی ناخوشایند یا آسیب زا گفته می شود، برای مثال کودکی که سگش زیر ماشین رفته است ناراحتی یا اندوه خود را ممکن است با این حرف تسکین بدهد بهتر که سگمان مرد چون ضعیف بود و داشت کور می شد، کودکی که در تحصیل ناموفق است ممکن است بگوید من از کارهای بیرون از مدرسه خیلی بیشتر چیز یاد می گیرم یا بگوید من از کارهای کسالت آوری که در مدرسه انجام می دهیم خیلی چیزی یاد نمی گیرم.

واپس روی و پس روی یعنی برگشتن به مراحل پیشین رشد که در مقایسه با مرحله کنونی برای کودک سهل تر و ساده تر به نظر می رسند وقتی در خانواده ای نوزادی به جمع خانواده اضافه می شود کودک تزرگتر به رفتارهای بچه گانه روی می آورد یا کودکی که در تحصیل موفق نیست ممکن است بگوید : همه اش کلاس و مشق ، خوب است کمی هم زنگ تفریح یا ساعت ناهارمان را طولانی تر کنند.

‏ جبران، جبران یعنی سرپوش گذاشتن بر یک ضعف با تاکید بر یک وی›گی مثبت یا مخفی کردن شکست در یک جنبه از زندگی با ارضای مفرط خویش در جنبه ای دیگر برای مثال‏، دانش آموز ناموفق ممکن است با دلقک بازی یا نشان دادن استعداد در قلمروهای دیگر (مثل ورزش ، کارهای تفننی یا فعالیت های تبهکارانه ) نمرات درسی خراب خود را جبران کند.

والایش (تعالی بخشیدن ) تعالی بخشی یا والایش را اغلب استخوانبندی و شالوده تمدن نیز می نامند.

افراد از طریق والایش خواهش ها و انرژی زیست مایه ای (لیبیدویی) خویش را صرف فعالیت های سازنده و پسندیده می کنند.

اغلب نتایج همین انرژی تغییر جهت داده شده است که به دستاوردهای عمده در هنر علوم بهبود زندگی و تمدن به طور کلی می انجامد تردیدی نیست که کار جراح و قصاب گریزگاه مفید تر و اجتماع پسندتری برای ارضای خواهش های لیبیدویی محسوب می شود تا قتل و خونریزی تبهکار ها ، همچنین بدیهی است که والدین و معلم کار درستی می کنند که به کودکان می آموزند راه سازنده و اجتماع پسندی را برای برون ریزی انرژی سرشار درونی شان بیابند یک دانش اموز ناموفق و تنبل لازم نیست وقت آزاد و فراغت زیادی داشته باشد تا مجبور شود آن را صرف بطالت مثل تما شای تلویزیون و پرخوری یا کارهای خلاف همچون تبهکاری یا کشیده شدن به طرف مواد مخدر کند.

مشاوره با استفاده از روانکاوی و رشد عزت نفس : مشاوران طرفدار روانکاوی Dsychoanulytic اغلب در جستجوی برای علت های احتمالی نشانه ها و مشکلات درمان جویان خود که آنان را به شماوره کشانده اند می کوشند رویدادهای واپس رانده و آسیب زای زندگی ایشان را کشف کنند.مشاوران اغلب چندین مسئله را به عنوان علت های آسیب دیدگی خود، پایین بودن عزت نفس و اختلال های اضطراب درمان جویان خود مورد کاوش قرار می دهند، اما چیزهایی نیز وجود داردکه می توانند از دید مشاوران پنهان بمانند، مثل آثار ویرانگر انبوه انتقادهای منفی بر عزت نفس بعضی کودکان کهدر سرتاسر سالهای رشدشان با آنها مواجه می شوند .

از آنجا که چنین رفتارهای اطرافیان کودک از لحاظ قانونی بدرفتاری یا اذیت محسوب و چون در هر بار در حدی اندک صورت می گیرد اغلب به انها توجه نمی شود و مورد بررسی قرار نمی گیرد در نتیجه آنچه ما ارائه می دهیم دو نوع ارزشیابی از نحوه توجه خانواده و در حدی وسیع تر مدرسه از وضعیت عزت نفس کودک بهداشت روانی و دیگر نیازهای شخصی اوست.

سایمون(1988) شش شرط را برای تربیت و حفظ عزت نفس و بهداشت روانی در کودکان و بزرگسالان نام می برد.

عزت نفس را باید یک دستاورد جنبی فعالیت های سازنده در روابطمان به شمار آوریم .

عزت نفس یک هدف نیست که بتوان آن را از طریق فعایت هایی برای خود باوری یا تقویت خویش به دست آورد برنامه هایی که برای ایجاد عزت نفس طرح ریزی می شوند در صورتی که خود افراد گام هایی برای بهبود کارایی یا بارآوری روابطشان برندارند معمولا مثمر واقع نخواهند شد به اعتقاد فروید عشق و تلاش رمز برخورداری از سلامت روانی محسوب می شوند کلید برخورداری کودکان از سلامت روانی تلاش آنان در مدرسه و روابطشان با خانواده همسالان و دیگر افراد صاحب نفوذ در زندگی شان است.

شش شرط سایمون (1988) که به همراه عنصر بارآوری و روابط سالم به بهبود عزت نفس کمک می کند عبارتند از : پشتیبان کودک : کودکان باید حداقل یک پشتیبان داشته باشند که بتوانند در مراحل بحرانی زندگی خود برای کمک به او اعتماد کنند.

کنترل و مهار خطر: هر چه کودکان بتوانند بیشتر خطر کنند و بر کارهای چالش انگیز فایق آیند، عزت نفس آنها بیشتر خطر کنند و بر کارهای چالش انگیز فایق آیند ، عزت نفس آنها بیشتر می شود مشکل یافتن کارهایی است که چالش انگیز باشند اما ناممکن نباشند.

کودکان باید بخ این اعتقاد برسند که اگر در کاری نهایت تلاش خود را بکنند، موقعیت نیز عایدشان خواهد شد و گاهی خوب است دست به خطر بزنند و ناکام بمانند.

احساس قدرتمندی: کودکان باید بتوانند متناسب با رشدشان بر زندگی خویش کنترل داشته باشند فرصت انتخاب کردن و تصمیم گرفتن به احساس قدرتمندی آنان کمک می کند.

احساس منحصر به فرد بودن: کودکان باید احساس کنند ویژگی های منحصر به فردی دارند.

سایمون (1988) از فهرستی شامل 100 جمله نام می برد که در کار با کودکان و تایید ویژگی های منحصر به فرد و مثبت آنها از آن استفاده می شود.

بارآوری: به تدریج که کودکان کاری را خودشان انجام می دهند، احساس بهتری نیز در آنان شکل می گیرد.

تشویق و تقویت کار یا فعالیتی سازنده می تواند در ترغیب کودک به رسیدن به احساس رضایت و پاداش درونی از کار انجام یافته مفید باشد.

شش شرطی که سایمون ذکر می کند برای بزرگسالان و کودکان به یک اندازه صادق است.

اگر خطرجویی و چالش تا حدی در زندگی فرد افزایش یابد به شرط آنکه خطر یا چالش ایجاد شده در حدی منطقی و در توان فرد باشد سلامت روانی فرد بیشتر تضمین می شود میزانی که دیگر نیازهای انسانی کودکان برآورده می شود نیز رابطه نزدیکی با عزت نفس شان دارد.

هنگامی که در مشاوره با کودکان از پنج مرحله رشد فروید استفاده می کنید اغلب لازم است ارزشیابی کنید تا چه حد نیازهای اساسی شان براورده می شود می توانید از یک مقیاس صفر تا ده نمره ای برای ارزشیابی میزان پیشرفت کودک در هر یک از سطوح سلسله مراتب مازلو (1970) از جمله برای ارزشیابی عزت نفس او استفاده کنید در مقیاس فوق برای نیازهایی که برآورده نشده اند نمره صفر و نیازهایی که کاملا برآورده شده نمره دو منظور می کنیم.

مشکلاتی که در فرایند رشد بزرگسالی بروز می کند ریشه در ناکامی دوران کودکی در ارضای نیازهای اساسی انسانی در سال های رشد دارد مشاوره بر پایه روانکاوی می تواند میزانی را که کودک توانسته است نیازهای اساسی خود را در گذشته برآورده کند و نیز در حال حاضر می تواند برآورده کند در مرکز توجه خود قرار دهد سوالات مربوط به اینکه چگونه کودکان با درد و رنج ناشی از نرسیدن به خواسته هایشان برخورد می کنند می توانند در مشاوره روانکاوانه مطرح شوند آیا تعارض و استرس به بخش ناهشیار ذهن واپس رانده می شوند یا در بخش هشیار ذهن تحت کنترل قرار می گیرند؟

آیا فرد با افسردگی و اضطرابی که دچارش می شود تکلیف مدارانه برخورد می کند یا در برابرشان حالتی تدافعی به خود می گیرد؟

اینها سئوالات جالبی هستند که مشاوران طرفدار روانکاوی می توانند به آنها بپردازند.

روش های مشاوره هدف نخست مشاوره در چهار چوب نظریه روانکاوی آن است که آنچه در ناهشیار است به هشیار انتقال داده شود همه آنچه در ناهشیار است زمانی در هشیار بوده است می توان با استفاده از روش های گوناگونی که در این کتاب مورد بحث قرار گرفته اند با تعارض های واپس رانده شده که به سطح هشیار آورده می شوند از راه های منطقی برخورد کرد.

از روش های گوناگونی برای آشکار کردن ناهشیار استفاده می شود.

شرح حال مفصلی از فرد تهیه و توجه خاصی به چگونگی پرداختن به حوزه های دارای تعارض و کشمکش در زندگی فرد معطوف می شود.

با انکه فروید هیپنوتیسم را رد کرده است، هنوز هم از این روش برای کمک به کشف اعماق ناهشیار استفاده می شود از میان روش های متداول دیگر می توان به تحلیل مقاومت انتقال رویاها و نیز تخلیه هیجانی تداعی آزاد تفسیر و بازی درمانی اشاره کرد هدف دراز مدت در همه این روش ها ی مرسومتقویت خود درمان جوست.

روش های عمده مشاوره که در این فصل مطرح می کنیم، عبارتند از تخلیه هیجانی ، تداعی آزاد ، تحلیل انتقال ، تحلیل مقاومت، تحلیل جملات ناتمام کتاب درمانی ، قصه گویی و بازی درمانی.

بیشتر آنچه در مشاوره با استفاده از روانکاوی صورت می گید به حال و هوا و جریان بازی درمانی بستگی دارد نتیجه موفقیت آمیز مشاوره به همکاری و مشارکت داوطلبانه بستگی دارد بازی یعنی فعالیتی داوطلبانه و ارادی و وقتی بازی اختیاری نباشد دیگرنباید آن را بازی نامید.

تداعی آزاد دستکاری و مداخله ای صورت گیرد یک اصل مهم نقض شده و ادامه مشاوره مختل می شود مشاور به جای نکوهش درمان جو به دلیل وارسی افکارش می تواند علت وارسی را تفسیر کند که این درمان جو کمک می کند بینش عمیق تری به دست آورد.

بازی در جریان مشاوره به کودک و بزرگسال کمک می کند تا به طور موقت به واقعیت توجه نشان ندهد و خود را با خیالات آنچه در زندگی اش کمبود دارد، مسر.ر کند در مواردی که خیالپردازی به شکل هذیان در می آید و به کلی از واقعیت دور می شود، درمان جو ممکن است به این نتیجه برسد که در کوشش هایش برای بازی ناکام مانده است.

اگر قرار است چنین درمان جویانی از مشاوره بهره ببرند باید به آنان آموخت چگونه بازی کنند به بعضی درمان جویان علاوه بر آموزش بازی باید آموخت چگونه به دیگران اعتماد کنند همچنانکه به عده ای دیگر نیز باید یاد داد حدود بازی درمانی را رعایت کنند مشاوره به شیوه انتقال نوعی تمرین خیالپردازی و استفاده از قوه تخیل است که باید ایفای نقش نیز در آن صورت گیرد.

نقش گزاری روانی با کودکان بزرگتر و نوجوانان که در خانواده هایی آشفته و ناسالم زندگی کرده اند، می تواند یک روش بسیار موثر بازی در مشاوره باشد نقش گزاری روانی موفقیت آمیز برای این درمان جویان به آن بستگی دارد که حاوی راهنمایی های کاملا برنامه ریزی شده نیز باشند که به روشنی و به دقت بیان شوند به طوری که احتمال هیچ گونه سوء تعبیر یابد فهمی وجود نداشته باشد.

مشاور باید با اعتماد به نفس و رهبری گروه مسئولیت جلسه را خود به عهده گیرد.

نمایش باید به شیوه اول شخص برگزار شود تا بتوان نگرانی ها و دغدغه های شخصی کودکان را به طور موثر مورد کاوش و بررسی قرار داد.

نمایش نباید تا قبل از رسیدن به هدف های مهم تمام شود.

زمان کافی در اختیار کودکان قرار دهید تا آنچه را از نمایش آموخته اند با هم در میان بگذارند هم بازی در نمایش و هم هنرهای بیانی از جمله نقش گزاری روانی باعث می شوند افکار و احساساتی کهبه بخش ناهشیار ذهن واپس رانده شده اند دوباره به سطح هشیار باز گردند این عقده ها و تعارض ها را در سطح هشیار می توان شناخت و به حل آنها پرداخت به ویژه در کودکانی که به دلیل ویژگی های مرحله رشد شناختی شان خواه مرحله پیش عملیاتی باشد خواه مرحله عینی –هنوز دارای مهارت و توانایی لازم برای استدلال نیستند در مشاوره به شیوه روانکاوی که می توان با استفاده از چند مثال و استعاره در مورد نحوه فعالیت بخش ناهشیار بر بعضی از موانعی که بر سر راه رشد شناختی وجود دارد فایق آمد.

تخلیه هیجانی فروید به همراه بروئر نخستین کسانی بودند که مزیت های تخلیه هیجانی را از طریق هیپنو تیسم کشف کردند .

فروید دریافت اگر بیماران هیستریایی با خواب مصنوعی قادر شوند رویداد اولیه ای را که موجب ناراحتی آنها شده است بر زبان آورند نشانه های هیستری برطرف خواهد شد.

اما فروید خیلی زود هیپنوتیسم راکنار گذاشت زیرا قادر نبود هر کسی را به خوا ب مصنوعی عمیقی فرو ببرد تا درمان جو قادرشود آن قدر به زمان قبل برگردد که بتواند رویداد واپس رانده شده را به یادآورد .

فروید کشف کرد خیلی ها همان قدر که فقط به آنان گفته شود ریشه و علت و نشانه هیستری را به یاد آورند قادر به جستجوی آن در اعماق ضمیرشان خواهد بود.متاسفانه عده زیادی از بیماران او نیز حتی با کنترل و نظارت نمی توانستند ریشه و علت نشانه هایشان را بیابند.

بدین ترتیب فروید به این نتیجه رسید که همه بیماران از علت بیماری شان آگاه هستند اما به هر دلیلی عده ای مانع از ابراز این آگاهی شان می شوند فروید معتقد بود اگر بیمار تجربه آسیب زای دوران کودکی خویش را که به بخش ناهشیار ذهن او واپس رانده شده است نتوانداز اعماق ذهن خویش بازیابی و بیان کند و از نظر هیجانی یا عاطفی تسکین یابد بهبود نخواهد یافت از آنجا که همه قادر نبودند محتویات ذهن ناهشیار خود را بازیابی کنند روانکاو مجبور بود از ابزاری غیر مستقیم برای دسترسی به این بخش از ذهن استفاده کند فروید برای انکه درمان جویانش بتوانند به تخلیه هیجانی که بدون آن معالجه آنها میسر نبود دست یابند روش تداعی آزاد و روش تعبیر (تفسیر ) را ابداع کرد .

فعالیت های گشتالتی برای کودکان پولستر و پولستر (1973) درباره کارکردهای تماس، که نشانگر ارتباط هر روزه افراد با یکدیگر است، بررسی هایی انجام داده اند.

تماس معمولا لمس کردن، که از طریق یکی از حواس فیزیکی صورت می گیرد، تلقی می شود.

اما هر هفت کارکرد تماس، یعنی نگاه کردن، گوش دادن، لمس کردن، صحبت کردن، حرکت کردن، بوییدن و چشیدن همگی مستقیما به طور فیزیکی انجام نمی شوند، تماس می تواند از طریق فضا نیز صورت گیرد.

برای مثال، دیدن نوعی تماس است که با امواج نور صورت می گیرد و شنیدن نیز نوع دیگری تماس است که از طریق پرده بنیادین و با امواج صدا انجام می شود.

با آنکه تماس فیزیکی یکی از بدیهی ترین راه های ارتباط برقرار کردن با افراد است، امکاناتی که برای ارتباط با افراد از طریق فضا وجود دارد، مسلماً قابل استفاده تر هستند و می توانند بسیار نتیجه بخش تر باشند.

استفاده از نقش تماس می تواند در کلاس های مدارس ابتدایی بسیار سودمند باشد.

وقتی کودکان بتوانند در فعالیت هایی شرکت کنند که امکان تماس برایشان فراهم شود، از اعمال و احساسات کنونی شان آگاه تر می شوند.

فعالیت هایی که متضمن گوش دادن هستند، به ویژه برای ایجاد جو یادگیری در کلاس مناسب هستند.

مولن (1990) معتقد بود گشتالت درمانگران باید با اصول روان شناسی رشد آشنا شوند تا بتوانند روش های گشتالت درمانی را با سطح رشد درمان جویان خود سازگار و متناسب سازند.

شناخت اصول رشد به گشتالت درمانگران همچنین کمک می کند تا تفاوتی را که میان درمان جویان خود در نحوه تعبیر واقعیت در طول رشد و در طی مراحل مختلف رشد وجود دارد، درک کنند.

مولن به اهمیت کار ژان پیاژه اشاره می کند که ما نیز در فصل یک آن را ذکر کردیم.

نظریه های رشد اریک اریکسون و رابرت هاویگرست نیز که در فصل یک به آن اشاره شد، همان قدر مهم هستند که مراحل روانی – جنسی فروید.

به مراحل اخیر نیز در فصل سه اشاره کردیم.

آگاهی از مراحل رشد، نخستین پیش شرط مشاوره ای موفق است.