بر
بر یکی از عناصر کم مصرف است که مقدار کم آن ضروری است و در مقادیر زیاد باعث سمیت می شود. خاک هایی که کمتر از 8/0 پی پی ام بر دارند به پخش یکنواخت 15-10 کیلوگرم اسید بوریک در هکتار نیاز دارند. بر نباید به صورت نواری به کار برده شود بلکه باید به صورت یکنواخت در سطح مزرعه پخش شود. علایم کمبود بر کوتولگی (توقف رشد)، فنجانی شدن و پژمردگی برگ ها است که ممکن است با زردی یا قرمزی برگ و ریزش غلات نیز همراه باشد.
سایر عناصر ریز مغذی
دیگر عناصر ریز مغذی بر کلزا تأثیر چندانی ندارند. در خاک های قلیایی، کمبود آهن و منگنز ممکن است اتفاق بیافتد. در خاک های اسیدی و شنی کمبود منیزیم و کلسیم وجود دارد. اما در دامنه PH مناسب خاک، کمبود عناصر ریز مغذی نباید وجود داشته باشد.
نحوه مصرف کود
ازت باید در چند مرحله مصرف شود، به طوری که تقریباً یک سوم آن در پاییز و هنگام کاشت و دو سوم در بهار (یک سوم هنگام شروع ساقه رفتن و یک سوم دیگر هنگام تشکیل غنچه های گل) مصرف شود. فسفر، پتاس و گوگرد باید قبل از عملیات نهایی شخم به خاک اضافه شوند و سپس با خاک مخلوط گردند. اگر کود به صورت نواری در کنار فارو قرار داده شود، نباید بیش از 15-12 کیلوگرم در هکتار باشد زیرا بذر کلزا به ازت، گوگرد و پتاس خیلی حساس است مخصوصاً اگر خاک از نظر رطوبت فقیر باشد، کاربرد زیاد کود منجر به افزایش رشد رویشی و کاهش مقاومت به سرما خواهد شد. اگر قرار است کود ازته فقط یک بار مصرف شود، بهتر است در بهار (هنگام ساقه رفتن) باشد. کمبود فسفر همچنین منجر به کاهش مقاومت به سرما می شود.
آبیاری:
برای رسیدن به پتانسیل عملکرد کلزا آب کافی باید در دسترس گیاه قرار گیرد. به طور کلی 5 مرحله حساس به خشکی در کلزا وجود دارد که در صورت کمبود آب در هر کدام از این مراحل کاهش زیادی در عملکرد دانه ایجاد می شود. این مراحل عباراتند از: 1- مرحله جوانی زنی رشد اولیه گیاهچه 2-مرحله ساقه رفتن 3- مرحله گلدهی 4-مرحله رشد غلاف 5-مرحله پر شدن دانه
کمبود آب در مرحله جوانه زنی بذر و رشد اولیه گیاهچه باعث تأخیر در جوانه زنی و استقرار نامطلوب و غیر یکنواخت گیاهچه شده و با کاهش رشد ریشه، گیاهچه نسبت به کمبود آب در سایر مراحل نیز حساس می شود. لذا برای استقرار خوب گیاهچه های کلزا در مزرعه باید یک مرحله آبیاری در مرحله جوانه زنی (پس از کاشت و یا قبل از آن در مرحله سبز شدن و رشد گیاهچه انجام شود. کمبود آب در مرحله ساقه روی باعث کوتاه ماند گیاه و در نتیجه کاهش تعداد گل و شاخه در بوته می شود. در این مرحله آب نقش زیادی در انتقال مواد فتوسنتزی ذخیرع شده در ریشه و طوقه به اندام‌های هوایی و آغازه های در حال تشکیل دارد. مرحله گلدهی حساسترین مرحله به کمبود آب است که در اثر تنش خشکی تعداد غلاف و تعداد دانه در غلاف کاهش شدیدی می یابد. البته با کاهش تعداد در بوته، وزن تک دانه افزایش می یابد ولی هیچوقت امکان جبران کامل افت عملکرد وجود ندارد.
به علت طولانی بودن دوره گلدهی در مزرعه این دو جزء عملکرد (تعداد غلاف در بوته و تعداد دانه در غلاف) تا اندازه زیادی در همین مرحله رشد گیاه (گلدهی) تعیین می‌شوند. کمبود آب در مرحله رشد غلاف نیز باعث عدم تشکیل و یا رشد کم غلاف شده در نتیجه تعداددانه در غلاف را کاهش می دهد و نهایتاً با کمبود آب در مرحله پر شدن دانه، دانه های تشکیل شده چروکیده شده و وزن هزار دانه کلزا را کاهش می‌یابد.
بیماری ها
کلزا گیاهی از خانواده شب بویان (خانواده Brassicacea با نام قبلی Crucifereae) بوده و علف های هرز متداولی همچون خردل، علف فلفلی (pepergrass) و Shepherd’s purse نیزدر این خانواده قرار دارند. بر این اساس تعداد زیادی از بیماری‌هایی که روی این دو گروه از علف های هرز مؤثر هستند کلزا را نیز آلوده می‌نمایند. بیماری های کلزا در مرحله ای از رشد و نمو گیاه وجود داشته و از طریق خاک، بذر، هوا و نیز بقایای محصول آلوده (بسته به نوع بیماری) منتشر می شوند. هرچند بیشتر این بیماری ها روی کلزا قدرت بیماری زایی دارند، تنها تعدادی از آنها به عنوان بیماری های اصلی کلزا مسئله ساز هستند.
پوسیدگی اسکلروتینیایی ساقه (Sclerotinia Stem Rot)
عارضه پوسیدگی اسکلروتینیایی ساقه در اثر قارچ Sclerotinia Sclerotiorum ایجاد می شود. این بیماری مشکل اساسی کلزا در بیشتر نواحی دنیا است. اسکلروتینیا در شرایط آب و هوایی گرم و مرطوب که مصادف با گلدهی کلزا است، بیشترین شدت را دارد. این قارچ دامنه میزبانی وسیعی دارد که عمده محصولات میزبان آن عبارتند از: انواع لوبیا، آفتابگردان و سویا. بنابراین تناوب کلزا با این محصولات استقرار و توسعه بیماری را در خاک باعث می شود، در حال حاضر این بیماری در استان های شمالی کشور روی کلزا خسارت زا شده است.
سفیدک پودری یا سطحی (Powdery Mildew)
سفیدک پودری (ناشی از قارچ Erysiphe cruciferarum) با پوشش سفید و کثیف روی قسمت های هوایی گیاه قابل شناسایی است. شرایط دمای متوسط، رطوبت بالا، مصرف بی رویه کودهای ازته و تراکم بیش از حد سایه انداز گیاه، برای ظهور و شیوع بیماری مساعد می باشد. در برخی نواحی این بیماری کاهش عملکرد غیر قابل تغماضی را سبب می شود. به هر حال بیماری سفیدک پودری باید در اکثر مناطق جلگه ای در حد یکبیماری فرعی نگه داشته شود. استان های گلستان، مازندران، تهران از منطاق آلوده به این بیماری بوده و احتمال به یقین، دیگر نواحی نیز آلودگی را دارند. ولی در حال حاضر خسارت آن در نواحی آلوده چسمگیر نبوده و به حاشیه مزارع و نوارهای کشت محدود می شود، استفاده از ترکیبات گوگرد در صورت شدت آلودگی برای کنترل شیمیایی آن کافی و مناسب است.
برداشت
کلزا به دو روش مستقیم (با کمباین) و غیر مستقیم (ابتدا بریده می شود و سپس خرمنکوبی می شود) برداشت می شود. برداشت غیر مستقیم معمولاً برای کلزای زمستانه توصیه نمی شود. برداشت زود هنگام باعث کاهش میزان روغن، رطوبت زاید در بذر و وجود مقداری زیادی بذر سبز میشود. درو دیر هنگام کلزا نیز باعث اتلاف بذر ناشی از ریزش خواهد شد. برداشت مستقیم همواره با مقداری ریزش بذر همراه می‌باشد. خشک کننده های شیمیایی برای سرعت بخشیدن به خشک شدن محصول قابل استفاده هستند ولی هزینه بر می باشند و لزومی به استفاده از آنها نیست. قبل از برداشت کلزا، باید تمام سوراخ های کمباین و کامیون ها درزگیری شوند تا از اتلاف بذر هنگام حمل و نقل جلوگیری شود.
اصولاً برداشت کلزا فرایند زمانبری بوده و نیاز به حوصله دارد. وقتی که کلزا آماده برداشت شد، باید بلافاصله برداشت شود. خسارت ناشی از ریزش بذر از غلاف در اثر باد، تگرگ و حمله پرندگان نیز از عواملی است که باعث افت محصول می گردد.
برداشت مستقیم
کلزا دارای رشد نامحدود بوده و در هنگام برداشت مقداری از بذور نارس می باشند. این محصول باید زمانی برداشت شود که متوسط رطوبت بذر 12-10 درصد باشد و بذر سبزی مشاهده نشود. و این زمانی است که 90-80 درصد بذور غلافه های ساقه اصلی به رنگ قهوه ای تیره یا مشکی در آمده باشند. تنظیم های اولیه کمباین باید متناسب با دستورالعمل برداشت کلزا باشد. کلزا باید دقیقاً از محل زیر غلاف ها برداشت شود تا از ورود کاه و کلش اضافی به داخل کمباین و کند شدن سرعت برداشت جلوگیری شود.
چرخ فلک کمباین باید تا جایی که امکان دارد در بالا قرار گیرد و از پشت شاخه های کلزا را به داخل کمباین هدایت کند. سرعت چرخ و فلک باید برابر با سرعت حرکت کمباین باشد که حدود 3-5/1 کیلومتر در ساعت است.
دور کردن
در مناطق سرد و مرطوب که خشک شدن محصول به کندی صورت می گیرد، درو کردن (برداشت غیر مستقیم) کلزا باید انجام بگیرد. جهت انجام این کار، بوته ها باید در مرحله مناسبی از رسیدگی باشند. وقتی غلاف های ساقه صلی و شاخه های اولیه بوته‌ها حاوی 50 تا 60 درصد بذور سیاه و 40-30 درصد رطوبت باشند، درو باید انجام شود و سپس بوته ها به مدت 10-7 روز به روی زمین قرار گیرند تا رطوبت 10-8 درصد برسد و بعد عمل خرمنکوبی انجام شود.