انرژی خورشیدی
روی این سیاره است. بیش ار 5000 سال قبل، مردم خورشید را پرستش میکردند. اولین پادشاه مصر، خدای خورشیدی، به نام را (Ra) بود. در بین النهرین، خدای خورشیدی به نام شاماش (Shamash)، خدای اعظم و برابر با عدالت بود. در یونان دو خدای خورشید به نامهای آپولو و هلیوس وجود داشت. تأثیر خورشید در سایر ادیان نیز نمایان است. زرتشتی، مذهب رومی، هندو، بودائی، کاهن (انگلیس)، آزتگ (مکزیک) و خیلی از قبایل بومی امریکا خورشید را پرستش میکردند.
امروزه ما میدانیم که خورشید نزدیکترین ستاره به سیاره زمین است. بدون خورشید، امکان ادامه زندگی بر روی این سیاره وجود ندارد. هر روز ما از انرژی خورشید به طرق مختلف استفاده میکنیم. زمانیکه لباسهای خیس را روی طناب آویزان میکنیم، گرمای خورشید باعث خشک شدن آنها میشود.
گیاهان برای تولید غذا از نور خورشید استفاده میکنند. سپس حیوانات، گیاهان را به عنوان غذا میخورند. و همانطوریکه در فصل 5 گفتیم ، تجزیه گیاهان در صدها میلیون سال قبل باعث تولید ذغال سنگ، نفت و گاز طبیعی گردید که امروزه ما از آنها استفاده میکنیم . بنابراین، سوختهای فسیلی در واقع از میلیونها سال قبل نور خورشید را در خود ذخیره نمودهاند. خورشید و سایر ستارگان بطور غیر مستقیم نقش مهمی را در تولید کلیه انرژیها، بازی میکنند. حتی منشاء تولید انرژی هسته ای مربوط به یک ستاره است. زیرا اتمهای اورانیوم در اثر نووا (انفجار یک ستاره) بوجود آمدند.
آب گرم خورشیدی
در دهه 1890 در سرتاسر امریکا از آبگرمکنهای خورشیدی برای گرم کردن آب استفاده میشد. آنها مزیت بیشتری نسبت به کورههای زغال سوز و چوب سوز داشتند. در آن زمان از گاز مصنوعی حاصل از ذغال نیز برای گرم نمودن آب استفاده میگردید، اما قیمت آن 10 برابر قیمت گاز طبیعی امروز بود. قیمت برق حتی اگر در شهر شما وجود داشت بسیار گران بود.
[[
در آن زمان بسیاری از خانهها از آبگرمکنهای خورشیدی استفاده میکردند. در سال 1897، حدود 30 درصد از خانههای شهر پاسادانا ، واقع در شرق لسآنجلس ، مجهز به آب گرمکنهای خورشیدی بودند. با پیشرفتهای مکانیکی صورت گرفته، سیستمهای خورشیدی در آریزونا، فلوریدا و خیلی دیگر از مناطق آفتابی ایالت متحده نیز مورد استفاده قرار گرفت. در تصویر ، آب گرمکن خورشیدیی را میبینید که در سال 1911 در روی سقف خانهای در دره پومونا (Pomona)، واقع در کالیفرنیا، نصب گردید
تا سال 1920، دهها هزار عدد از این آب گرم کنهای خورشیدی به فروش رسیده بود. اما بعد از این سال، مخازن بزرگ نفت و گاز طبیعی در غرب ایالت متحده کشف شد. با دسترس قرار گرفتن سوختهای فسیلی ارزان ، آنها جایگزین سیستمهای خورشیدی شدند.
امروزه، مردم مجدداً شروع به استفاده از آب گرم کنهای خورشیدی کردهاند. در حال حاضر تنها در ایالت کالیفرنیا، بیش از نیم میلیون آب گرم کن خورشیدی وجود دارد. این آب گرمکنها در مراکز تجاری و منازل استفاده میشود.
همانطوریکه در تصویر میبینید ، از این آبگرمکنها برای استخرهای شنا نیز استفاده میگردد. صفحاتی که بر روی سقف ساختمان نصب شدهاند دارای یک سری لولههای آب هستند. زمانیکه اشعه خورشید به این صفحات و لولهها برخورد میکند، آب داخل لوله ها گرم شده و از آن میتوان برای پرکردن استخر استفاده نمود.
تولید برق از طریق گرمای خورشید
از انرژی خورشیدی نیز میتوان جهت تولید برق استفاده نمود. بعضی از نیروگاههای خورشیدی، مانند نیروگاههایی که در صحرای مووجاو (Mojava) ، در ایالت کالیفرنیا ، قرار دارد (رجوع به تصویر)، دارای آینه بسیار خمیده ای به نام طشتک سهمی شکل (Parabolic Trough) است که نور خورشید را بر روی لوله ای ، که به طرف نقطه مرکزی در بالای خمیدگی آینه ادامه مییابد، متمرکز میکند. آینه، نور خورشید را به روی لوله متمرکز کرده و آنرا آنقدر گرم میکند که میتواند باعث جوشش آب بصورت بخار گردد. سپس از این بخار میتوان برای چرخش توربین و در نتیجه تولید برق استفاده نمود. در نیروگاه خورشیدی صحرای مووجاو، در ایالت کالیفرنیا، از چند ردیف آینه خورشیدی استفاده شده است. این نوع نیروگاهها را نیروگاههای حرارت خورشیدی می نامند. نیروگاههای صحرای مووجاو برای تولید برق 350000 خانه طراحی شدهاند.
مشکل اصلی در استفاده از این نوع نیروگاهها این است که آنها صرفاً در زمان تابش خورشید کار میکنند. بنابراین در روزهای ابری و شبها، این نیروگاهها نمیتوانند انرژی تولید کنند. بعضی از نیروگاهها دارای فن آوری دوگانه هستند، بدین ترتیب که در روز از انرژی خورشیدی و در شب و روزهای ابری از گاز طبیعی برای جوشاندن آب و در نتیجه تولید برق استفاده می کنند.
نوع دیگری از نیروگاههای خورشیدی برای تولید برق، نیروگاه برج مرکزی نام دارد (رجوع به تصویر). در بالای برج این نیروگاه، 1800 آینه چرخان نصب شده که نور خورشید را منعکس میکنند. این آینهها را « heliostats » مینامند که در تمام روز در حال چرخش و حرکت بوده تا رو به خورشید قرار گیرند. نور انعکاس یافته باعث گرم شدن سیالی در مرکز آینه میشود. حال ، این سیال گرم می تواند باعث جوشش آب و تولید بخار شده ، و در نتیجه توربین ژنراتور را به گردش در آورد. این نیروگاه آزمایشی ، خورشیدی II نام دارد. شروع کار این نیروگاه به اوایل دهه 1980 بر میگردد، اما اکنون با استفاده از فن آوری جدید بازسازی گردیده است.
این نیروگاه برای تأمین برق 10000 خانه طراحی شده است. طبق گفته کارشناسان با احداث نیروگاههای برج مرکزی بزرگتر میتوان برق 100000 تا 200000 خانه را تامین نمود.
سلولهای خورشیدی یا انرژی فتوولتایی
با استفاده از سلول های خورشیدی ، مستقیماً میتوان از نور خورشید برق تولید نمود. سلولهای خورشیدی را سلولهای فتوولتایی یا به اختصار PV نیز مینامند. از این نوع سلولها در ماشین حساب یا حتی فضا پیما استفاده میشود.
اولین بار آنها در دهه 1950 در ماهواره های فضایی ایالت متحده مورد استفاده قرار گرفتند. این سلولها از سیلیکون (نوع خاصی از ماسه مذاب) ساخته شدهاند.
زمانیکه نور خورشید به سلولها برخورد می کند، الکترونها آزاد شده و به سمت صفحه جلویی (رنگ آبی تیره) حرکت میکنند (به تصویر توجه کنید) . بدین ترتیب یک الکترون اضافی بین جلو و عقب صفحه تولید میشود. زمانیکه دو صفحه توسط یک رابط مثل سیم بهم وصل میشوند ، جریان برق بین قطب مثبت و منفی برقرار می گردد.
مجموعهای از سلولهای خورشیدی در یک واحد فتوولتایی چیده شده و مجموعه ای از واحدهای فتوولتایی نیز بصورت آرایهای در کنار هم قرار می گیرند