هروئین :
هروئین که نام شیمیایی آن "دی استیل مورفین" است و در سال 1900 به عنوان وسیلهای برای درمان مؤثر اعتیاد به مورفین ارائه شد. اما افسوس که این امید واهی خیلی زود به یأس مبدل گشت. زیرا متوجه شدند، گرچه هروئین خوابآوری کمتری دارد، اما قدرت مسموم کنندگی آن پنج برابر مورفین است.هروئین با عمل تقطیر از مرفین استخراج میشود. هروئین پودر کریستالی سفید رنگی است که در سال 1874 توسط دانشمند انگلیسی در بیمارستان سنت مری کشف شد. دانشمند قوی این ماده را تترااستیل مرفین خواند تا اینکه در حدود سال 1890 دانشمند آلمانی بنام درسر و چند دانشمند دیگر مطالعات بیشتری روی آن انجام دادند و دریافتند که این مشتق دی استیله است و آن را برای معالجه اشخاص مبتلا به سل و سایر بیماریهای جهاز تنفسی و همچنین برای ترک اعتیاد به مرفین پیشنهاد و عمل کردند.کارخانه بایر آلمان دست به تهیه تجارتی آن زد و به آن نام هروئین داد شاید بایر کلمه هروئین را از کلمه که در زبان آلمانی به معنی عامل بسیار قوی و بسیار موثر که مقدار کم آن اثر زیاد دارد، اقتباس کرده است. از طرفی شاید چون مصرف هروئین میتواند اثر اعتیاد مرفین را از بین ببرد (چون یک مخدر قویتر میتواند اثرارت فیزیولوژیکی داروی مخدر قبلی را از بین ببرد و خود جانشین آن بشود)در ضمن چون پس از مصرف هروئین البته فقط در شروع و اوایل مصرف آن اعمال روانی و جسمانی به شدت تقویت میشود و شخص میتواند کار چند روزه را در یک روز تمام کند به این ماده نام هروئین مشتق از کلمه به معنی قهرمان دادند. هروئین اعتیاد شدید فیزیکی را در کمتر از 21 روز در 97 درصد اشخاصی که آن را مورد مصرف قرار داده بودند، به وجود آورد. هروئین ماده مخدری قوی است، که آخرین پله نردبان اعتیاد را در مصرف مواد مخدر به خود اختصاص داده است و شخص را به سفری می برد که کمتر کسی از آن به سلامت بازگشته است!
فردی که پس از سیر در مصرف انواع مواد مخدر به هروئین روی میآورد. ابتدا آن را استنشاق میکند، اما کمی بعد جهت تأثیر فوری و افزایش دادن اثر آن، به سرنگ روی میآورد و در رگ تزریق میکند.هروئین تزریق شده احساس لذت عمومی و سریع و شدید را تولید میکند. متخصصان این حالت را شبیه اوج در جماع توصیف نموده ولی در اصطلاح، معتادان آنرا فلش (Flash) یعنی چیزی شدید و آنی همانند نور فلش دوربین عکاسی مینامند .فلش عکسالعملی است ناگهانی، زنده و عمیق که ارگانیسم نسبت به ورود ماده نشان میدهد. این حالت که حداکثر در حدود 10 ثانیه طول میکشد برای معتاد همیشه عالی است. هروئین که قدرت خوابآوری کمتری دارد، تولید برانگیختگیهای شدید و خشنی میکند، لیکن سهولت تفکر و تصور تریاک را تولید نمینماید،شاید به همین علت است که مصرف این ماده بیشتر در بین مردها متداول است. بررسیهای آماری نشان میدهد که در برابر هر 5 مرد معتاد فقط یک زن معتاد وجود دارد. هروئین از مورفین مستبدتر است و کمبود آن زودتر احساس می شود. به طوریکه معتاد را مجبور میسازد در فواصل زمانی مشخص ( 3 تا 5 ساعت برای هروئین و 8 تا 12 ساعت برای تریاک) از این ماده استفاده کند، تا اضطراب غیرقابل تحمل ناشی از کمبود را از بین ببرد.
مضافا اینکه پس از مدتی، مصرف هروئین به جز رفع احتیاج، اثر دیگری ندارد و مکانیسم وابستگی، ریتم تزریق و مقدار مصرف را رفته رفته افزایش میدهد و زوال و نابودی فرد را سرعت میبخشد . اعتیاد به هروئین بندگی مطلق است و معتاد فقط برای هروئین و توسط آن زنده است. شخص معتاد به علت آگاهی از اعتیاد خود رنج فراوان میبرد، اما ظاهرا کاری از دستش بر نمیآید .باید دانست هروئین برخلاف الکل که بعضی از رفتارهای سرکوب شده را آزاد میسازد، تعدادی از رفتارهای پایه، مانند رفتارهای جنسی، خشونتی و تهاجمی و حتی رفتارهای رفع گرسنگی را سرکوب کرده و از قدرت اصلی آن میکاهد. ایجاد حالت کرخی در معتاد باعث می گردد که فشار مختلف و دردهای جسمانی خصوصا دلواپسی و اضطراب وی بهبود یابد. وابستگی فیزیکی بسیار شدید است، معتاد میبایست حداقل هر 8 تا 12 ساعت یکبار از این ماده مصرف کند تا از بروز علائم کمبود جلوگیری نماید.تجربیات حاصله نشان میدهد که مصرف روزانه 60 میلیگرم هروئین میتواند در مدت دو هفته فرد را کاملا معتاد سازد. زیرا در این مدت ارگانیسم بدن خود را با ماده مخدر وفق داده و با آن سازگار میگردد، و وقتی شخص از نظر فیزیکی کاملا معتاد شد، کمبود مصرف یا عدم دستیابی باعث بروز علائمی میشود. تقریبا 12 ساعت بعد از آخرین مصرف، معتاد خود را بدحال حس میکند، احساس ضعفی به او دست داده و خمیازه میکشد، میلرزد و عرق میکند، از بینی و چشمهایش ترشحات زیادی خارج میشود. این علائم توام با حالت آشفتگی به مدت چند ساعت ادامه یافته و پس از آن معتاد به خوبی ناآرام فرو میرود. در موقع بیداری یعنی 18 تا 24 ساعت بعد از آخرین تزریق فرد معتاد وارد عمق جهنم زندگیش میشود. خمیازه ها آنچنان شدید می گردد که میتوانند فکهایش را از هم جدا سازند. ترشحات بینی همچنان ادامه مییابد، موهای بدن سیخ میشود و انقباضات شدیدی در معده و رودهها پدید میآید، که باعث ایجاد اسهال و استفراغ شدید میشود.
حدود 36 ساعت بعد از آخرین تزریق، معتاد خود را با پتوهای متعدد میپوشاند. زیرا بدنش به شدت میلرزد و پاهایش بیاختیاد دچار لرزشهای شدیدی می گردد. به طوری که قادر به خوابیدن نیست، بلند میشود، راه میرود، روی زمین دراز میکشد و فریاد میزند.ریزش ترشحات از بینی همچنان ادامه مییابد و سرعت و میزان آن باور نکردنی است، زیرا فقط تعریق او باعث خیس شدن دائم لباسها و رختخوابش میشوددر این مرحله ضعف جسمانی به حدی است که فرد قادر به بلند کردن سر از روی بالش نمیباشد و گاهی متخصصان از بیم جان بیمار به هراس میافتد و مقداری هروئین به وی تزریق میکنند. تزریق مقدار کمی هروئین تقریبا تمام علائم را به سرعت از بین میبرد.هاریس ایزبل در این مورد مینویسد "منظره شگفت انگیزی است، زیرا شخصی که به شدت مریض است، نیم ساعت پس از تزریق به صورت آدمی سالم، خنده رو، خوشحال و مرتب در میآید."
البته اگر تزریق انجام نگیرد تمام علائم فوق پس از 6 تا 7 روز از بین میرود، زیرا بدن پس از این مدت دوباره قابلیت عدم نیاز به هروئین را باز مییابد.
فرآیند درمان در مرکز تخصصی نوین
(Primary Consultation) الف: مشاوره اولیه
ابتدا از کلیه بیماران مشاوره اولیه تخصصی به عمل آمده و پس از بررسی وضعیت جسمی و روانپزشکی فرد ، بهترین روش درمانی و یا سم زدائی جهت بیماران اتخاذ می گردد لازم به ذکر است با توجه به وضعیت بیماران جهت درمان آزمایشات لازم و گاهی مشاوره های تخصصی به عمل می آید.
(Detoxification)ب: سم زدائی
اولین مرحله درمان اعتیاد سم زدائی یا درمان علائم ناشی از قطع داروهای مخدر (سندروم محرومیت) یا درمان علائم فیزیکی قطع داروهای مخدر بوده که پس از آن جهت بیماران داروی ضد مخدر نالترکسون آغاز می گردد.لازم به ذکر است روشهای گوناگون جهت سم زدائی بیماران وجود دارد.
(MMT/BMT) ج : درمانهای نگهدارنده با داروهای آگونیست
جهت برخی از بیماران که انجام سم زدائی بعللی امکان پذیر نمی باشد به صورت مستمر تحت درمان با داروهای آگونیست مواد مخدر به عنوان مثال متادون و یا بوپرنورفین قرار می گیرد.
(Rehabilitation and Relapse Prevention) د : مرحله بازتوانی و پیشگیری از عود
مرحله بازتوانی و پیشگیری از عود شامل برنامه های گدوه درمانی ، روان درمانی فردی و خانواده درمانی و ... بوده که حداقل 6 ماه به طول می انجامد . لازم به ذکر است مصرف داروی نالترکسون تا یک سال ادامه یافته و در طی هر 3 ماه آنزیم های کبدی بیماران کنترل گردیده و هر ماه نیز جهت بیماران تست مرفین به عمل می آید . این مرحله مهمترین مرحله درمان اعتیاد است.