پیشگفتار
به نام آنکه جان را فکرت آموخت
» فاتح شدم
خود را به ثبت رساندم
خود را به نامی ، در یک شناسنامه مزین کردم
و هستی ام به یک شماره مشخص شد
پس زنده باد (21755) صادره از بخش (2) ساکن تهران »
انسان از آغاز پیدایش با روح کنجکاو خود همواره در پی یافتن پاسخهایی برای سوالات بیشمار خود بوده است :
جهان هستی چگونه شکل گرفت ؟ خورشید و ستارگان چگونه پدید آمده اند ؟ زندگی چیست ؟ آیا سرنوشت هر انسان از قبل مشخص شده است و هزاران سوال دیگر
در آغاز او برای هر واقعه و پدیده خدایی قائل بود . یعنی تصور می کرد اگر سیل می آید یا طوفان رخ میدهد خدایان ناراحت و خشمگین شده اند . اما امروز این اسحاس برای یک خدا وجود دارد . اینها از مبحث ما خارج است اما برای درک بیشتر ازاطرافمان لازم است و جای تامل و فکر دارد .
رضا خاشعی
مقدمه
شکر ایزد که دگر بار رسیدی به بهار
همانگونه که مستحضر هستید ما تیسی یک نقاش برجسته و صاحب سبک و خلاق است او نقاشی های دارد که انسان را به تفکر وا می دارد و همین باعث می شود که ما بدنبال ریشه و ایده یابی او برویم در این راه به سر نخهایی دست یافتیم که از آن جمله نقاشیهای دوران غارنشینی است که یک نقاشی ماتیسی که بیشترین شباهتها را با آن داراست را در مقام مقایسه قرار دد و تجزیه و تحلیلی روی آن انجام می دهیم تا نوع تفکر این دو مهم را بسنجیم . که این باعث آن شود که ما درک بیشتری از جهان اطراف خود داشته باشیم . امید آن است که در این راستا موفق بوده و بتوانیم بهترین انتقال دهنده به شما باشیم .
فصل 1
درباره : هنری ماتیسی
فصل 2
درباره رقص آئینی
هنر دوره میانه سنگی (عصر حجر میانه 9 8000-1000 ق . م
ذوب شدن یخچالهای عظیم طبیعی و در نتیجه آن افزایش دمای زمین ، انسانهای نخستین را از غارها بیرون کشید و شرایط را برای گذار تدریحی در جامعه های کشاورزی دوره نوسنگی (عصر حجرجدید) فراهم آورد . این مرحله میانی که به دوره میانسنگی ( عصر حجر میانه ) معروف است از نظر هنری به مراتب از دوه باربند سنگی کم حاصل تر بوده است در این دوره تصاویری بر دیوار پناهگاههای دوباره به سطح صخره ها نقاشی شده است .
«چشمگیرترین اثر هنری که از دوره میانسنگی بر جا مانده است طرحهایی خطی به شکل های انسانی و جانوری است که در 1952 بر دیوارهای غاری کوچک واقعدر ادائورا Addaura در حومه شهر پالرموPalermo در سیسیل کشف شد . ( تصویر شماره 1 ) آدمها به حالتهای گوناگون ترسیم شده اند گویی سرگرم رقص آیینی هستند که شاید شکنجه نیز جزء آن بود . شور و ازادی حرکتهایشان یادآور برخی از آثار هنرمندان سده بیستم به ویژه آثار هانری ماتیسی است »
هنر غارنشینان را می توان اولی بخش از تاریخ تفکر ، تخیل و خلاقیت بشری بشمار آورد .
« انسان غارنشین بوسیله تصاویری که بر دیواره این غارها می کشید می توانست تجربیات زندگی پر کنکاش خویش را ثابت و پابرجا نگه داشته و جریانات به هم پیوسته زندگی را به صورت شکلهای ساکن و مجزا از هم نشان دهد »
مقایسه
مقایسه تصویر شماره (1) و تصویر شماره (2)
بخشی از آثار ماتیسی رقص آیینی
مقایسه 1
طریقه ترسیم در نقاشی های غارنشین ناتورالیستی (طبیعت گرا) است . و سبک ماتیسی هم ناتورالیستی است . اما بدیهی و آشکار است که رقص آیینی یک نقاشی نیست بلکه یک کنده کاری است روی دیوار غار نقش شده است . ما طرحهای ماتیسی نقاشی است که به صورت تابلو روی دیوار میخکوب می شود . در اولین نگاه چنین تفاوتهایی زیاد به چشم می خورد . مانند رنگ آمیزی در نقاشی و بی رنگ بودن نقش جادویی که کاملا آشکار است (تصویر شماره 2) . از نگاه طرح گونه این دو طرح با هم تفاوتهایی دارند که نشانگر تفاوت فکر طراح دیروز و امروز است . شاید بتوان گفت نقاشی ماتیسی می خواهد همان مفهمومی را که نقش آیینی در گذشته می رساند ، برساند اما به نحوی دیگر .
در دو نقاشی انسان بصورت عریان و عاری از هرگونه پوششی است . شور و ازادی حرکت در دو طرح کاملا به چشم می آید . در نقاشی ماتیسی می توانیم صراحتا بگوییم که چند انسان دست در دست یکدیگر در حال رقص هستند و حول یک محور در حال حرکتند و هنرمند با آزادی عملی که به عناصر خود می دهد یک ریتم حرکتی را نیز نشان می دهد و این باعث یک نظم پنهان در نقاشی است . ما در نقش جادوی هیچگونه ریتم و یا حرکت یکنواختی را مشاهده نمی کنیم . عناصر به صورت متمایزی در کنار یکدیگر به چشم می خورند . پیکره ها علاوه بر آنکه از حیث تناسب و اندازه ، با یکدیگر را بطه درستی ندارند . گاه حتی روی هم افتاده و اندازه های متفاوت دارند . اینها نشان دهنده آن است که هنرمند به هیچ وجه در بند رابطه تصاویر با یکدیگر نبوده است ، به طور کلی هیچتنظیمی در کمپوزیسیون (ترکیب بندی) پیکره ها شکل نگرفته است .
در بسیاری از نقاشی های ماتیسی این شلوغی و سردرگمی پیدا نمی شود بلکه بالعکس نقاشی های او آرام تک خطی دارای دو بعد است که احساسی خلصه به انسان دست می دهد . این دو نقاشی از نظر نشان دادن فیزیک بدنی انسان کاملا با دیگر نقاشی هایی که تا کنون دیده ایم متفاوتند . در نقاشی ماتیسی انسانها به هم نزدیک و دست در دست هم و یکپارچه که دارای یک هدف واحد هستند می بینیم ولی در نقاشی جادویی انسانها بدون هدف از یکدیگر دور و سردر گرم دیده می شوند و در مواقعی این حس به انسان دست می دهد که آنها دارند شکنجه می شوند و تحت آزار و اذیت هستند . تفاوت مهم دیگر این نقاشی ها استفاده از پیکره حیوان است (گاو) در نقش جادویی (البته اگر این بنده حقیر اشتباه نکرده باشم ) که در پایین تصویر سمت چپ پیکره پایینی بدن یک گاو دیده می شود که اگر خطوط را پر رنگ نمایید کاملا متوجه این مساله خواهید شد که ماتیسی از پیکره حیوان در نقاشی خود استفاده نکرده است . ماتیسی به شدت از نقش جادویی الهام گرفته و از این الهام در نقاشی های خود استفاده می کند و سعی دارد سبکی و آزاد بودن عناصر خود را مانند نقش جادویی زیاد کند . همانگونه که در مورد ماتیسی خواندیم و می دانیم . او این الهامها را در جهت شبه کردن نقاشی خود به کار نبرده بلکه سعی دارد بعد معنوی آن را در آثار خود بکار برد از نقدی که از آثار او می خوانیم و شباهتهایی که می بینیم کاملا به این موضوع می توانیم برسیم
از دیگر شباهتهای نقاشیهای ماتیسی و رقص آیینی می توان فضای معنوی که درون آنهاست را نام برد که در بسیاری از نقاشی های ماتیسی این معنویت دیده می شود ( معنویت به مفهوم آنکه : نقاشی حرفی برای گفتن دارد که در پس خطوط آنرا نشان می دهد . نقاشی باعث تفکر انسان می شود و به دنبال مفهوم آن می گردد و غیره ... )
از نشان دادن چهره با ترکیبات صورت در دو نقاشی خبری نیست . نقاشی ها خط زمین ندارد انسان در حالتی احساس می شود که دارند پرواز می کنند بدون بال زدن که همان حالت فضای (خلصه) رابیان می کند .