دانلود مقاله بررسی نحوه تاثیرتشویق در افزایش یادگیری

مقدمه : شاید برای عده ای تصور اینکه بتوان در مدرسه ای از تشویق استفاده کرد کمی دشواراست اما واقعیت این است که می توان در سنگر مدارس شاهد حضور با شکوه معلمان وشاگردانی بود که با سرمایه از محبت وچهره های متبسم ومصصم در تلاش هستند که در کارهای خود موفق بوده اند.

پس باید رنگ مدرسه ای یادآور زیبائیها ونیکوئیها باشد.

چرا که هم انسانها بالاخص نوجوانان محبت پذیر می باشند.

ولذا نیاز به محبت از اساسی ترین نیازهای هر انسان می باشد.

تشویق نیروها واستعدادهای دانش آموزان را به کار می اندازد واستقامت آنها را در کارها زیاد می کند وموجبات سرعت در کارهای بدنی را فراهم می کند ودر کارهای فکری موجب سعی وکوشش بیشتری می گردد[1].

تشویق وتقویت رفتار مثبت کودکان سبب شکل گیری عادات مطلوب در آنان می شود.

به عبارت دیگر از آنجا که از طریق رفتارهای تشویق آمیز کلامی وغیر کلامی مادی وعنوی فردی وگروهی مستقیم وغیر مستقیم مربی بیش از هر چیز به یک نیاز هم نوجوانان یعنی نیاز به محبت متعلق وتوجه پاسخ داده می شود.

ما شاهد بیشترین مؤثرترین وپایدارترین اثر در رفتار آنان هستیم در حالی که وقتی دانش آموزی را تنبیه می کنیمن نه تنها به هیچ یک از نیازهای خطری واساسی او پاسخ نمی دهیم بلکه تعادل حیاتی اش را برهم زده او را با تجربه ناخوش آیندی که همواره ازآن گریز دارد مواجه می کنیم ولو اینکه بطور موقت رفتار مطلوب آن را کنترل کرده باشیم[2].

رسول خدا پایه رفتار با کودکان و نوجوانان را بر محبت استوار کرده وسفارش می کند که آنان را گرامی بداریم وبا جایزه ای که امکان وفایش هست انان را تشویق نمائیم.[3] استفاده ازروش تشویق ومحبت یکی از روشهای تربیتی بسیار مؤثر ونشانه صدر ونقش مطمئنه داشتن فرد است.

خدای تعالی رمز پیروزی پیامبر اکرم (ص) رادر همین شرح صدور محبت ورزی پیامبر به امت خود می داند : به موجب لطف ورحمت الهی برایشان اموزشی نجواه وبا انان مشورت کن ( وبه آنان شخصیت بده )[4] کودک اگر از لحاظ درسی واخلاقی در سطح غیر قابل قبولی باشد باید نقطه مثبتی در وضع رفتار وظاهر او یافت وازآن بعنوان جای پای برای تشویق وی استفاده کرده مثلا ممکن است دستهایش لطیف واز آن بعنوان جای پای برای تشویق وی استفاده کرده مثلا ممکن است دستهایش لطیف ویا موی سرش اصلاح شده ومرتب باشد همچنین ممکن است به تمیزی کفشهایش اهمیت بده ویا دفتر وکتاب خودرا خوب نگه داری کند.

به هر حال باید از همان نقطه مثبت و روزنه کوچک نوری به زندگی تحصیلی کودک تابیده شخصیت قابل قبولی از او ساخت وزندگی جدیدی را برایش پی ریزی کرد.

سرگرمیها وعلائق کودک نیز نباید از نظر معلم دور نماید[5].

مقداری توجه و تحسین برای هر کسی مفید است چون انسان نیاز به تایید واحترام دیگران دارد ومی خواهد در هر کاری که فعالیت می کند دیگران کوشش او را قدر بدانند و برایش ارزش قائل شوند.

منتها برای سرآمد شدن یا برجسته شدن ودریافت تحسین باید کوشش بیش از حد متعارف داشته والبته به موازات کوشش آمادگی واستعداد آن فعالیت ویژه هم باید در انسان باشد[6].

کودک باید عمل خوب را بر پایه عمل به وظیفه شخصی واجتماعی وبدون توقع داشتن پاداش انجام دهد ولی والدین به این عنوان که او فردی وظیفه شناس است او را تشویق کنند.

تشویق بهتر است صورت مالی پیدا نکند بلکه اولا کودک باید خواندن نماز را مانند دیگران وظیفه خود بداند و ثانیا تشویق ما از او بهعنوان ابزار رضایت از انجام وظیفه اش باشد.

یعنی نشان دهیم که از عملش خشنودیم وبعد در بستن بالاتر به او بفهمانیم که خدا هم ازاین عمل او راضی است.

تشویق باید واحد ضوابط وحدود باشد یعنی اینکه نباید فرد برای عمل تشویق شود.

بلکه شایسته است که رفتارهای خاص وبرجسته او مورد ستایش قرار گیرد.

اما به جهت گستردگی موضوع فوق دراین پروژه فقط به موضوع تشویق می پردازیم که البته از اهمیت خاصی ( ویژه ای ) نسبت به تنبیه در مواردی نیاز است ولی باید باشد که شاعر عالی مقام سعدی می فرماید : جمعه به مکتب آورد طفل گریز پای را درس معلم اربود زمزمه محبتی بیان مسئله : با توجه به مسائلی که گذشت می خواهیم بدانیم که چه نوع تشویق اثر مثبت داد و چه نوع آن اثر منفی وآیا تشویق تنها راه موفقیت یک دانش آموزاست ؟

تشویق باید چگونه باشد آیا به نوع واندازه کاری که انجام داده می شود بستگی دارد ؟

آیا واقعا تشویق بیش از روشهای دیگر مانند تنبیه بر پیشرفت تحصیلی دانش اموزان تاثیر دارد؟

تشویق در منزل واز طرف والدین موثرتر است یا از طرف اولیاء مدرسه ؟

آیا از طریق تشویق می توان از نروی یک فرد حداکثر فایده را برد و تمام خواسته خود را بدست آنها (دانش آموازان) برآورده ساخت ؟

و آیا تشویق فردی موثرتر یا تشویق گروهی ؟

اسکینر روانشناس رفتارگرا چنین عقدیده دارد که تنبیه شدید کودکان ونوجوانان در قبال انجام رفتار نا مطلوب ممکن است موقتا به حذف آن رفتار در کودک بینجامد ولی در بیشتر مواقع به بروز رفتارهای جبرانی انتقام جویانه وضد اجتماعی می گردد ویا مشکلات هیجانی دیگری را به بار می آورد تنبیه هایی که معلمان بر کودکان روا می دارند از یک طرف مشکلات عاطفی وا ختلافات رفتاری را موجب می گردد واز طرف دیگر رابطه معلم شاگرد آشفتگی ایجاد کرده وامکان بازسازی وترمیم آن را مشکل ودر مواقعی دور از دسترس می سازد.

در چنین شرایطی کودک تصور منفی را که از معلم تنبیه گر دارد ممکن است به معلمان دیگر محیط آموزش وحتی فضای فیزیکی مدرسه ....

دهد.

معلمان پرخاشگر وهیجانی که از عهده کنترل رفتار خودشان بر نمی آیند با تنبیه های شدید ومکرر آثار سوء در سازگاری شاگردان خود خواهند گذاشت ومقاومت آنها را در یادگیری دروس برخواهند انگیخت[7].

هدفهای تحقیق بطور کلی انجام یک تحقیق مستلزم هدفهای است که این هدفها از پیش در نظر هر محققی نقش بسته است چون تشویق در مدارس راهنمائی بطور تمامی مستقیم وغیر مستقیم صورت می گیرد وباد اهداف تحقیق نیز در برگیرنده روشها باشد لازم به ذکر است که تشویق آموز قادر به انجام آن خواهد بود تا فرآیندهای یاد گیری او تقویت شده وعلاقه به حل مسائل پیدا نماید در این صورت هدفهای این تحقیق عبارتند از : انواع تشویق مستقیم عملکرد ومستقیم دانش آموز را تقویت می نماید.

روشهای غیر مستقیم تشویق نیز باعث افزایش کارایی دانش آموزان می گردد.

ضرورت تحقیق ( اهمیت موضوع تحقیق ) از آنجائیکه خانواده ها ومدارس ابتدایی ترین ومهمترین کانون پرورش وتربیت کودکان ونوجوانان هستند وگردانندگان آنها والدین و آموزگاران هستند واصلی ترین نقش را دراین زمینه به عهده دارند باید با اصول وقوانین تربیت آشنایی کامل داشته باشند وآن را به عنوان احسن بکار گیرند.

چرا که اگر این اصول وقوانین بکار برده نشوند نباید درانتظار موفقیت آموزش و پرورش باشیم.

بنابراین فساد وتزلزل جبران ناپذیر آینده مان دور از انتظار نخواهد بود دراین مصداق شاعر معروف سعدی شیرازی گفت : تا ثریا می رود دیوار کج خشت اول گر نهد مهار کج خداوند عزیز نیکوکاران را مورد تشویق قرار داده ونیکی های آنان را ده برابر پاداش می دهد.

فرضیه های تحقیق به نظر معلمان ومربیان در شهرستان نمونه تا چه اندازه تشویق در امر یادگیری دانش اموزان موثر است به‌نظر‌معلمان‌ومربیان در شهرستان نمونه در چه شرایطی تشویق اثر بیشتری‌دارد؟

به نظر معلمان ومربیان در شهرستان نمونه تشویق توسط چه کسانی صورت بگیرد واثر بیشتری دارد ؟

به نظر معلمان ومربیان در شهرستان نمونه کدامیک از روشهای تشویق مستقیم یا تشویق غیر مستقیم موثرتر است ؟

به نظر معلمان ومربیان در شهرستان نمونه با توجه به روحیات دانش آموازن اندازه ونوع تشویق باید چقدر باشد تا موثرتر واقع شود.

تعریف واژه ها واصطلاحات 1) تشویق : فرایند یا روش یا وسیله ای است که ملی آن حالتی مطلوب وخوشایند برای دانش آموزان ایجاد می شود که سبب افزایش عمل مطلوب ویا تکرار آن می شود[8].

2 ) تشویق غیر مادی : تایید دانش آموزان در قبال انجام مورد قبول که با دادن چیزی که ارزش پولی نداشته باشد این نوع تشویق به دو صورت کلامی وغیرکلامی انجام می پذیرد تشویق غیر مادی کلامی اغلب رفتارها حرکات واعمالی که بدون استفاده زبان وصرفا با ایما واشاره وحالات ظاهری بدن صورت می گیرد.

مانند لبخند زدن، تکان دادن سر به منظور تایید دست زدن روی شانه دانش آموزان ودادن نمره واما تشویق به تشویقی گوئیم که در قبال انجام کار مورد قبول از طرف دانش آموزان توسط معلم با گفتن کلامی مانند : بله خوب است .

آفرین ، بارک اله خوشم آمد ....

صورت می گیرد[9].

تایید دانش آموزان در قبال انجام مورد قبول که با دادن چیزی که ارزش پولی نداشته باشد این نوع تشویق به دو صورت کلامی وغیرکلامی انجام می پذیرد تشویق غیر مادی کلامی اغلب رفتارها حرکات واعمالی که بدون استفاده زبان وصرفا با ایما واشاره وحالات ظاهری بدن صورت می گیرد.

صورت می گیرد.

3 ) تشویق مادی : به دادن چیزی که دارای ارزش یا کیفیت تجاری یا پولی باشد که معلم به منظور تایید وتمجید رفتار مزایایی مانند کتاب، خودکار، تابلو، ویا حتی پول به دانش آموز می‌دهد.

4) یادگیری : ایجاد تغییر نسبتا پایدار در رفتار بالقوه یادگیرنده مشروط بر آنکه این تغییر بر اثر اخذ تجربه رخ دهد.

جامع ترین تعریفی که تا کنون از یادگیری به دست آمده تعریف هیلگارد (Hilgard) ومارکیز (Marquis) می باشد.

5 ) پیشرفت تحصیلی : پیشرفت تحصیلی اصطلاحی به معنای موفقیت است وبرابر تعیین پیشرفت آموزش بصورتی که از تستهای از قبیل حساب ودیکته وغیره حاصل می شود.

موانع ومحدودیت های تحقیق بهترین وقطعی ترین نتایج از تحقیقی به دست می آید که دارای مشکلات ومحدودیت‌های کمی باشد و چنانچه این مشکلات زیاد باشد درنتیجه تحقیق تاثیر گذاشته ونتایج کاملاً بدست نخواهد آمد.

موانع این تحقیق عبارتند از : عدم دسترسی کافی به منابع کتابخانه ای جهت مطالعات گسترده درباره موضوع.

عدم دسترسی به امکانات تایپ وتکثیر و وسایل نقلیه جهت توزیع و جمع‌آوری مقیاس های درجه بندی مناسب ومعتبر همزمان بودن درس پروژه با سایر دروس دریک ترم.

انفرادی بودن تحقیق وعدم وجود دستیاران متخصص دراین پژوهش.

فصل دوم ادبیات تحقیق پیشینه تحقیق نقد وبررسی تحقیقات انجام شده پیشینه تحقیق ایجاد شوق ودلبستگی به علم دانش شاگردان : معلم باید شاگردان خود را به علم ودانش تشویق نماید وفضائل ومزایای علم وعلما را به آنان تذکر دهد ویادآور گردد که علما ودانشمندان وارثان انبیاء وپیمبران ودر پایگاههائی بلند وفرازنده ودرخشان جای دارند پایگاههای که مورد شک انبیاء وشهدا وجانبازان راه خدا می باشد.

باید معلم اینگونه سخنان شوق آفرین را که در ملی آیات واخبار و آثار اشعار وامثال بچشم می خورد وبازگو کننده فضائل ومنازل ومقامات والای علم است بگوش آنها برسانند معلم باید از عواملی که او را در تشویق شاگردان به علم و دانش مدد می کند استفاده نماید و به آنها گوشزد کند باید نسبت به مسائل دنیوی به امکانات وبا اندازه کفایت قناعت وسنبده کنند تا ازاین طریق بتواند آنها را از انگیزه دنیا ثرانی که موجب دل مشغولی و پریشانی خاطر آنها می گردد ...

مدارد.

مواسات ودلسوزی معلم نسبت به شاگردان باید درباره شاگردان خواهان اموری باشد که نسبت به آنها در خور احساس علاقه ودوستی می نماید، واز هر گونه شر وبدی که برای خویش نمی پسند برای شاگردان نیز نپسندد زیرا اینگونه مواسات و برابر اندیشی به شاگردان خلی از کمال ایمان معلم وحسن رفتار وبرداری و نمایانگر روح تعاون و همبستگی معلم نسبت به آنان باشد.

در احادیث صحیح ومعتبر چنین امده است : هیچیک از شما نمی تواند عنوان مومن را ( بمفهوم واقعی آن ) احراز کند مکر آنگاه که نسبت به برادر ایمانی خود همان چیزی را بخواهد که درباره خود نیز بدان احسان علاقه ومحبت کند.

عامل لطف ومحبت ، موثرترین عوامل تعلیم وتربیت است : بر معلم لازم وضروری است ( اهتمام خویش را در جهت اخلاقی شاگردان بکار گیرد، وآن را از اخلاق زشت وخوبیهایی ناستوده وارتکاب می سازد ویا موجب ترک اشتغالات علمی ویا اهانه ادب به دیگران می گردد جلوگیری کند.

معلم باید مراقب باشد که سخنان بیهوده از شاگردان او سرنزند واز معاشرت آنان با اشخاص نا مناسب وامثال اینگونه اعمال ناروا جلوگیری و ممانعت نماید.

برای پیشگیری از سوء رفتار شاگردان وجلوگیری از ارتکاب خلاف لازم است معلم با ایجاد تعریض وکتاب راه گشای تربیت اخلاقی شاگردان بوده وا زتخلف آنها جلوگیری کند در صورتی که ضرورت ایجاد نکند باید از آشکار گوئی وتصریح به تخلف شاگرد خود داری نماید وهواره از عامل لطف ومحبت ومهر ومودت برای ارشاد شاگردان استفاده کند و آنرا بخاطر تخلف وسوء رفتار توبیخ ننماید.

چون اولا تصریح و آشکارگویی پرده هیبت وابهت استاد را ار هم دردیده و موجب جرات وجسارت شاگردان در ارتکاب خلاف وسوء رفتار وتخلفهای اخلاقی امروزند راستی باید درباره مراتب مهر ومحبت پیامبر عزیز گرامی اسلام (ص) نسبت به آن مرد اعرابی وبیابانگر اندیشید – که مسجد رابا بول وپیشاب خود آلوده کرد – ( وپیامبر مهربان بجای توبیخ ودرشتخویی از در لطف ودلسوزی وارد شد وازراه محبت این مرد صحراگرد را متوجه زشتی ونادرستی رفتارش نمود آری باید دید که رسول اکرم (ص) با معاویه بن حکم آنگاه که در اثناء غار سخن گفت - چه نوع رفتاری را پیش گرفت ( آنحضرت در ارشاد واز لطف ومحبت استفاده کرد وازاین رهگذر او را به نقص واشکال کارش آشنا ساخت).

فروتنی ونرمش نسبت به دانش آموزان : نباید معلم با شاگردان خویش رفتاری شکوهمندانه وبزرگ مابانه ای را در بیش گیرد بلکه باید فروتنی ونزمش را در برخورد با شاگردانش بکار برد خداوند متعادل به پیامبر خود می گوید : « واخض جناحک ، سمن اتمبک من المومنین » پروبال خونین را برای پیروان خود( که با پیرمرد خویش در ایمان به تواظهار علاقه می‌کند) فروهشته ساز ( ونسبت به آنان متواضع وفروتن باش) رسول خدا (ص) فرمود: « خداوند متعال به من وحی نمود ( که به شما اعلام کنم تا ) تواضع فروتنی را پیشه خود سازید » تواضع وفروتنی نسبت به تمام طبقات مردم در خور وظیفه اخلاقی هر انسان مومن ومسلمان است علیهذا باید در نظر گرفت که وظیفه معلم نسبت به شاگردان ازاین دیدگاه چگونه است – شاگردانی که همواره در معیت معلم بسر می‌برند وبه منزله فرزندان او هستند با توجه به این حقیقت که میان شاگردان ومعلم و ملازمت وهمبستگی جالبی برقرار است و شاگردان در پی جوئی از دانشها ومعارف سودمند بدوتکیه می کنند ورای نظر او را ملاک ومعیار ارزیابی علوم ودانشها می دانند وعلاوه براین میان معلم وشاگردان حقوق متقابل دیگری از قبیل : حقوق مصاحبت وهمنشینی صیانت واحترام در رفت وآمد و برخوردها وبشرافت محبت در سیستمهای راستین وعاری از هر شائبه کینه توزی ( وامثال آنها وجود دارد که این حقوق ومعیارها می تواند رابطه معلم وشاگردانش را بطرز جالب ودلنشین سازمان بخشیدن در حدیثی از پیامبر گرامی اسلام (ص) آمده است که فرمود : معلم و آموزگار باشید ( ودرس عشا زمزمه محبت باشد ).

در تعلیم خود دشوار وسختگیر نباشید زیرا معلم و آموزگار از انسان دشوار و سختگیر بهتر وبا ارزش تر است.

تشویق شاگردان به اشتغالات علمی وتحریص بر تکرار دروس : معلم باید شاگردان را به اشتغالات – علمی در تمام اوقات واعاده و تکرار محفوظات در اوقات مناسب تشویق وتحریص نماید.

و راجع به مباحث و مسائل مهمی که برای آنها بیان شده است.

پرسش های مطرح سازد.

اگر ملاحظه کرد که شاگردی مسائل ومباحث مذکور را درک کرده وآنها ر ادقیقا بخاطر سپرده است از او احترام وتجلیل بعمل آورده وعلت در حضور دیگران – در صورتیکه بیم عجب و غرور وتباهی حال ومزاج روحی او در میان نباشد – اورا مورد ستایش وتقدیر قرار دهد.

واگر احساس کرد که شاگرد ودانشجویی در حفظ کردن درس ودقت در مباحث ومسائل مربوط به آن کوتاهی ورزیده اورا در نهان ودرغیاب دیگران هشدار داده وتوبیخ نماید.

وچنانچه مصلحت چنین شاگردی ایجاب کند علت ودرحضور دیگران وی را بخاطر سهل انگاری مورد ملامت قرار دهد.

و اگر این کار را با توجه به مصلحت خود شاگرد انجام گیرد بلامانع می باشد زیرا معلم وامت و وهمچون طبیب وپزشک می باشد که می داند دارو را در چه جائی بکار برد وآن دارو در چه شرایطی می تواند در بیمار موثر وسودمند افتد.

رعایت مساوات در توجه ومحبت به شاگردان : معلم نباید در اظهار محبت وتوجه والتفات به شاگردان – در صورتی که از لحاظ سن و فظیلت و دینداری با هم برابر باشند تبعیض وتفاوتی را معمول دارد.

زیرا تبعیض وعدم رعایت مساوات در محبت وتوجه به آنها با وجود ...

آنها در شرایط مذکور موجب ناراحتیهای روانی و.....

وبیگانگی آنها از یکدیگر می گردند.

لکن اگر بعضی از لحاظ طرز تحصیل وسعی وکوشش وادب ونزاکت بر دیگران مزیت داشته باشد چنانچه معلم ازآنها احترام خاصی بعمل آورد وآن را از لحاظ محبت وتفقد به دیگران ترجیح دهد وضمنا یادآور گردد که علت احترام وتقدیر ویژه او بخاطر همین مزای وموجبات است.

در این صورت تبعیض وتفاوت میان شاگردان مانعی ندارد زیرا تقدیر واحترام به شاگردان کوشا و با نزاکت عامل موثری درایجاد تحرک وشادابی وانگیزه مفیدی است که آنان ونیز سایر شاگردان را وادار می سازد تا در انصاف به چنین صفات مطلوب وامتیاز آفرین سعی وکوشش نماید.

( یعنی تقدیر وتشویق از شاگردان کوشا و وظیفه شناس ومودب حس وظیفه شناسی وادب ونزاکت وحسد وجهد در تحصیل ر ادر دیگران بیدار ساخته ونیز خود افرادی که مورد تقدیر واحترام قرار می گیرند با تحرک وشادابی وقدرت فزونتری در اداء وظایف وتکالیف درسی واخلاقی کوشش خواهند کرد.) احترام به شاگردان وتوجه به مزایای آنها : باید معلم بیش از آنچه درباره توده مردم اخلاق ورفتار خویش آمیزی را بکار می دارد نسبت به همنشینان وشاگردان خویش رفتار خوشی را در پیش گیرد وشاگردانی را که از لحاظ سن وعلمی ولیاقت وشایستگی شرافت روحی وامثال آنها بر دیگران امتیاز وبرتری دارند مورد ...

واحترام قرار داد و جایگاه والائی را در جلسه درس – بر حسب تقدم آنها در ورد به مجلس درس در نظر گیرد ونسبت به سایر نیز اظهار لطف ومحبت نمود.

وبا سلام و درود صمیمانه وگرم چهره ای گشاده و سیمائی شاداب وقیافه ای متبسم وخندان مراتب خویش را ابراز کرده وبمنظور گرامی داشت مقدم آنها از جای برخیزد اگر چه در بعضی از اخبار واحادیث در مسئله به شاگردان ابهامی بچشم می‌خورد با این از مضمون این اخبار چنین استفاده می شود که اگر رفتار معلم ، نماینگر احترام به شاگرد باشد این رفتار بعنوان عملی مکروه وناستوده بشمار می آید.

علیرغم چنین ابهام اثر طرز برخورد معلم با شاگردان حالی از احترام او باشد به هیچ وجه زشت وناستوده نمی باشد باید یادآور کردیم که تحقیق وبررسی اینگونه اخبار وکیفیت توجه آنها ب هصورتی ک هبا مسئله احترام معلم به شاگردان اصطکاکی پیدا نکند از حوصله این کتاب بیرون است هرانسانی علاقه دارد نزدیکترین محترم ومحبوب باشد بنابراین وظیفه هر فرد انسانی نشان دادن حسن خلق ومحبت واحترام به دیگران است ولی معلم بیش از دیگران موظف به این امر نسبت به شاگردان می‌باشد بهترنی صفات اخلاقی معلم این است که نسبت به کودکان وشاگردان عاطفه ومحبت نشان دهد چون کودک وشاگرد به توجه واعمال اخلاقی معلم محبت او شدیدا نیازمند است برای انکه شاگرد بتواند با معلم انس پیدا کند وبه او اعتماد نماید باید از محبت وتوجه او اشباح شود وو قتی شاگرد از معلم توجه و محبت و احترام مشاهده نکرد از معلم و استفاده او بیزار می گردد وفرق میان توجه معلم ودیگران از اینجا سرچشمه می گیرد که کودک وقتی از خانه ویا کودکستان و یا مکتب نمی شود و تبادلی دراین محبت انجام نمی گیرد در حالیکه پدر ومادر یا مربی مربی با او در منزل و کودکستان ویا مکتب خانه بارفق ونرمی ومحبت رفتار می کردند لذا ممکن است احیانا این تصور در او آید که معلم مدرسه به او جفا می کند.

روانشناسان در تقسیم نیازمندیهای کودک وخردسال آراء ونظرات گوناگونی اظهار کرده اند ولی بطور مسلم همگی معتقدند که یکی از نیازمندیهای قطعی کودک وشاگرد آن است که مورد محبت ودیگران ومعلم قرار گیرد تا معلم با دیگران بتواند اعتماد وعلاقه او را نسبت به خود و درس خویش جلب کرده وحس اطاعت ومحبت را در او بیدار سازند.

شهید ثانی می گوید : باید معلم به این نیاز روانی شاگرد عنایت داشته باشد وبخصوص هر چه بیشتر احترام ومحبت خود را متوجه شاگردان برجسته مجلس درس خود می نماید.

چون انها از او انتظار بیشتری دارند واگر معلم به این حاجت روانی شاگرد آشنائی داشته باشد می تواند آن را در مسیر خوبی رهبری کرده واز ان امر آموزش بهره برداری نماید.

سؤال : مادری با داشتن سه فرزند که درمورد یکی از انها با مشکل مواجه می باشد.

او کودکی است که در سنین اول ابتدایی تحصیل می کند همیشه برای ایجاد یک رفتار پسندیده در کودکم از تشویق ( اعم از کلامی وغیر کلامی ) استفاده می نمایم .

اما شرایط لازم برای اجرای یک تشویق مفید را بطور کامل نمی دانم او می پرسد تشویق و پاداش مفید باید دارای چه ویژگیها وشرایطی باشد.

پاسخ : ویژگیهای یک پاداش مفید عبارتند از : متناسب با کاریا عمل انجام شده اند ( پرهیز از افراط وتفریط ) علت آن در صورت لزوم برای کودک بیان شده وروشن باشد.

تشویق بلافاصله انجام شود.

( پس از مشاهده عمل مطلوب اعمال گردد ) پاداش به رفتار مطلوب مربوط شده ودر غیر اینصورت این مورد از کل شخصیت کودک نباید تمجید نمود بلکه از عمل مشخصی که فرد انجام داد تشویق به عمل آید.

ترکیبی از پاداش کلامی مسئولیتی ومادی به کار گرفته شود.

( صرف متکی بر تشویق کلامی یا فقط مادی نباشد ) تشویق فرزند در خانواده از سوی والدین به صورت پیامهای هماهنگ انجام شود (به کودک پیامهای ضد ونقیض ارسال نکنیم ).

نسبت به دانش آموزان مهربان باشید وآنها ر ابه منزله فرزند خود بدانید.

پیامبر اکرم (ص) می فرمود : بدرستی که من برای شما مانند پدر نسبت به فرزندم هستم نزدیکترین صفت به معلمی محبت است ( الرحمن علم القرآن ) کلیه کودکان احتیاج به محبت وسلامت وتملق داشتن وپذیرفته شدن واحترام دارند که شرط اصلی رشد آنها محسوب می شود.

مرغ برای جوجه های خود بال محبت می گشاید وآنها را زیر بال خود جمع می کند و تمام وجود خود را وقف سعادت آنها می کند معلم باید چنین باشد.

مگر نه این است که حسن سلوک وخلق وخود رفتار پیغمبر (ص) بهترین روش تعلیم وتربیت برای مردم بوده پیغمبر اسلام (ص) بدون ذره ای تکبر قیافه گرفتن واهانت کردن مردم رابه خدا می خواند.

حسن ...

روی خوش سخن ملایم عفو واغماض خیرخواهی برای عموم حتی گناهکاران همفکری ومشورت با دیگران تفویض کارها به خدا وتوکل به او از خصوصیات معلم رهرو راه انبیا است.

مرا به هیچ کتابی دگر حواله مکن که من حقیقت خود را کتاب می بینم البته شناخت حسد مطلوب دشوار ترین کار معلم است اما شناخت نسبی حتما لازم است ونخستین کام معلم بهتر وشناخت کودکان ونوجوانان را با هم خصوصیات ونیازهای جسمانی عقلانی واقتصادی انهاست باید زبان تکلم وزبان رفتاری کودک ونوجوانان آشنا شویم استعدادها را بشناسیم ودر جهت شکوفایی آن بکوشیم.

ظرفیت جوانان را از فرهنگ اصیل وغنی خودمان پرکنیم چرا اگر لیوانی پرباشد جائی دگر ندارد تاریخ سراسر آکنده است از یافتن کنج به بهای سعی ورنج از کامیابی فارابی در خواندن درس در زیر فانوس تاریخهای سی ساله دهقان طوس اما هرگز نشینیده ایم مرثیه تاریخ را درمرگ استعداد بالقوه کفش دوز زاده عصر ساسانی که به لطف عدل انوشیروانی از تحصیل بازماند کدام جرأت یاغی مدعی است که کفش زاده نمی توانند که بوعلی ، فارابی، بیرونی و ....

بشود چه کسی درسوک میلیونها کودک استعداد مرده می گردید؟

آری این چنین است استعدادهای مرده گوری ندارد که کسی برآن بگرید!!

موضوع نقش مدیران در حل مشکلات عاطفی دانش اموزان از گسترده توانایی واقتدار مدیر می تواند مورد بررسی وارزیابی قرار گیرد.

مدیر برای ایجاد هماهنگی وتعیین خط مشی اجرائی باید دارای ویژگیهایی باشد که بخشی از ان ذاتی بوده وبخش دیگر اکتسابی می باشد.

در زمینه توانمندی تشخیص ( ادگار، اج، شاین) استدلال می کند که مدیر موفق باید یک تشخیص دهنده خوب باشد وبه روح تحقیق ارزش بگذارد اگر توانائیها ئانگیزه های افراد زیر دست بسیار متغیر است اوباید از چنان حساسیت و توانایی تشخیص برخوردار باشد که بتواند تفاوتهای آنها را احساس ودرک کند.

خداوند از 114 سوره قرآن کریم در 113 سوره به رحمانیت وارحمیت تکیه می کند فقط سوره برائت است که بسم الله در آغاز نیست چون برائت بیزاری واعلان جنگ است وبارحمان ورحیم هم آهنگی ندارد.

رحمان رحمت عامه خداوند ورحیم رحمت خاصه اوست.

روی جاذبه ها بیشتر از دفعه ها کار کنید بدانید انچه جسم را تسلیم می کند زوار است و انچه عقل وروح ر اتسلیم میکند منطق وبرهان است سطح انتظارات خود را متناسب با ویژگیهای جسمی وروانی وظرفیت عاطفی وساختار شخصیتی دانش آموزان نمائید.

دربرنامه ها روش کار خودتان باید اطمینان حاصل کرد که کودکان دانش اموزان با هیچگونه فشار و بی ...

عاطفی ویا عدم امنیت روانی مواجه نمی کردند.

مهمترین کار معلم ایجاد پل ارتباط احساس است میان خود دانش اموز پلی که درنتیجه اعتماد میان آن دو بوجود می اورد معلم باید برای ساختن چنین پلی دقت کافی وصبر وحوصله وتوجه ودلسوزی صادقانه لازم دارد سعی کنید یا ...

بچه ها باشید نه خدای نکرده به خاطر آنها توجه داشته باشید که محبت مانند غذا است اگر به مقدار لازم ودرجای خود صرف شود واگر بیش از حد لزوم در مورد غیر متناسب باشد نه تنها سودمند نیست بلکه خطرناک هم است.

عدم تعادل در محبت پایه انحراف بچه ها است هرگز سه اصل مهم تعلیم وتربیت آزادی انظباط محبت وعلاقه وامنیت خاطر ر افراموش نکنیم ابتدا در بهانه ای برای انضباط وآزادی را بهانه هرج ومرج قرار ندهیم.

آشنایی با روحیات دانش اموزان اختلاف فردی آنان وخانواده واجتماع و آداب ورسوم افراد برای معلم ضرورت دارد هر انسان یک کتاب است که فقط یک نسخه از او تهیه می شود زبان حال دانش اموزان ما این است : که مدیر مجرب ضمن بردباری در جمع اوری شواهد وقراین انگیزه های اختلال رفتار در فراگیران باید بداند که آموزش وپرورش از دیر باز نقش اساسی در تداوم وبقای جوامع بشری ایفا کرده است آداب ورسوم اعتقادات وارزشها نگرشها ورفتار ها دانشها و ممارت ها جامعه از طریق فراگردههای پرورشی و آموزش قابل انتقال و دوام بوده اند.

بنابراین درجریان تدریس ویادگیری احتمال تاثیر پذیری فراگیران از عوامل محیطی اداری، عاطفی روش تدریس وارتباطات بین فردی گروهی دانش آموزان ومدرسه فراوان می باشد همه این عوامل مورد وارسی قرار دهد تا به حل مشکلات فرد بپردازد.

مدیر روشن بین می تواند که منظومه خانوادگی وجایگاه فرد در بین افراد آن ومناسبات عاطفی بین والدین وفرزندان چه تاثیری در شخصیت دانش آموزان داشته وزمینه سازگاری ویا عدم سازگاری او خواهد داشت مدیر باید بداند اختلال ....

دانش اموز می تواند منشاء یادگیری داشته باشد.

چنانکه یک جامعه شناسی المانی درزمینه نقش رسانه های جمعی در تشدید پدیده جنایت معتقد است.

وسایل ارتباط جمعی وبویژه تلویزیون با اشکار ساختن انگیزه های که رفتار غیر اخلاقی ر اتشویق می کنند ویا به حمایت از تخلیل گرایی بر مبنای رفتارهای خلاف وبیمار گونه اجتماعی می پردازند ریشه جنایت را بیش از پیش تقویت می کنند ودانش اموز بی تجربه ومقلد با استفاده از الگوهای بنیادین اینگونه فیلمها شیوه های اعمال قدرت وتوانمندی شخصیتی را بارز می سازد.

مدیر موفق می داند که کودک ونوجوانان از نظر احساسات تند ودرزمان حال زندگی می کند قدرت پیش بینی پیامبر رفتارهای فصلی خود را احتمالا ندارد.

برهمین اساس تحت تاثیر عواطف گروه همسالان رفتارها کردارها وگفتاری را پیشیه خود می سازد که ممکن است با معیارها وهنجارهای اجتماعی مغایرت داشته باشد گروه همسالان برخلاف خانواده ومدرسه کاملا حول محور منافع و علایق اعضاء قرار دارد گروه همسالان از طریق اعطای پاداش یا انتقاد وتحریم در قبال همنوایی اعضاء با هنجارهای گروه تاثیر نیرومندی را بررفتار وشخصیت اجتماعی آنان اعمال می نمایند.

مدیر توانا در بررسی وحل مشکلات دانش آموزان از تجارب کلیه همکاران مجرب ومتعهد ودلسوز خود استفاده می کند ومی داند که چگونه از روشها وابزار متناسب ومناسب می توان در حل مسایل دانش اموزی کوشید وی می داند که کانالهای پیگیری وبررسی شکل در درون مدرسه وخارج ازآن کدام است وسعی می کند که هر کدام به تناسب اثر بخشی آن اعتقاد نماید مدیر با تجربه با تنبیه بدنی وتوهین با دانش آموزان مشکلدار برخورد نمی کند اگر چه شاید چنین چیزی لازم گردد بلکه سعی می کند علل کردار ورفتار انها را مورد توجه قرار داده با استفاده از فرصتهای ایجاد شده به اصلاح رفتار دانش اموزان بپردازد.

معلم برای اینکه بتواند در تعلیم وتربیت نقش اساسی خونین را به نحو احسن ایفا نماید باید بکوشد که نخست با دانش اموز ودانشجو خویش رابطه برقرار سازد واو را همانند فرزند خویش درزیر چتر محبت بگیرد وبا او دوستانه رفتار کند.

محبت آموزگار به شاگرد خویش می تواند به صورت پذیرش نوازش نرمی در گفتار برقرار فضای امن، حمایت تعریف وتحسین تشویق عفو واغماض، عذر پذیری و ...

آشکار شود.

این محبت باید بگونه ای باشد که متعلم این رابطه حسنه ومحبت آمیز را احساس نماید ولی به معلم خویش وابستگی پیدا نکند.

محبت درست معلم به متعلم باعث می شود : اولا – ترس واضطراب بی حوصلگی ، پرخاشگری، سهل انگاری، درانجام وظیفه واموری از این قبیل در متعلم ایجاد نشود ویا اگر داشته به صورت قابل ملاحظه ای کاهش یابد یا حتی از بین برود.

ثانیا – متعلم جدی تر درس می خواند وحرکت وجنب وجوش وی افزایش می یابد واز سؤال کردن ودنبال نمودن بحث برای یادگیری استنکاف نمی کنند.

ثالثا – متعلم به معلم خویش اعتماد می کند ومشکلاتش را با او درمیان می گذارد وراهنمایی های اورا مورد توجه قرار می دهد واین امر به حل مشکلاتش می انجامد.

رابعا – متعلم به لزوم برقراری رابطه با دیگران پی می برد وراه صحیح چگونه محبت کردن را نیز عملا یاد می گیرد وبدینوسیله جامعه پذیری در او تقویت می شود وحتی معلم رابه عنوان اسوه خویش می پذیرد وازرفتارهای او سرمشق می گیرد وچگونه صحیح زیستن را می آموزد وشایستگی های اخلاقی ، معنوی واجتماعی او را بکار می‌بندد.

در فرهنگ تربیتی اسلام پروردگار رحیم وعطوف به عنوان اولین معلم انسان جلوه گر است وتاکید می کند که تعلیم وتربیت افراد را به عهده می گیرد باید خلیفه خدا ....

دراین صفت باشد وبه همین جهت پیامبر اسلام که « رحمه اللعالمین » است به عنوان شایسته ترین معلم برای بشریت از ناحیه خداوند برگزیده شده است متعلم نیز باید با معلم خویش رابطه عاطفی پیدا کند واو را کاملا دوست داشته باشد زیرا وقتی متعلم معلم خود را محبوب خویش احساس نماید ازیک سو در یادگیری وتعلم با او همکاری می نماید وبه درس علاقمند می گردد ونه تنها ازتعلم استنکاف نمی کند بلکه تمام همتش این است که با موانع یادگیری مبارزه نماید از این رو در کلاس گوش می‌دهد وذهنش را به جز آنچه معلم آموزش می دهد معطوف نمی سازد و ...

از سوی دیگر علاقه حاکم به وجود او باعث می شود به رنگ معلم محبوبش در ایدو در آداب واخلاق اجتماعی و ....

از او پیروی نماید وبرای خود شخصیتی بسازد که ممکون با شخصیت برجسته معلمش باشد.