امروزه قیمت و کیفیت از مهمترین مزیتهای رقابتی در صنایع به شمار مییند.
از ین رو بررسی رابطه بین ین دو مزیت رقابتی در سالهای اخیر به ویژه در صنایع پیشرو و کشورهای صنعتی بسیار مورد بحث بوده است.
ین که بدی کیفیت چه تاثیری بر قیمت محصولات و متعاقباً درآمد شرکت خواهد داشت و نیز برای رسیدن به کیفیت مطلوب بید چقدرهزینه کنیم، بحث هزینه یابی کیفیت را جیگهای ویژه بخشیده است.
هزینه یابی کیفیت از مباحث جدید مدیریتی است که میتواند وضعیت و عملکرد شرکت را از ابعاد مختلف مانند حسابداری بهای تمام شده (حسابداری صنعتی)، کنترل کیفیت، تعمیرات و نگهداری، زنجیره تامین، مدیریت تولید، انبارها، یمنی و بهداشت، آموزش و بهسازی و موارد دیگر نشان دهد و با تهایه ترازنامه کیفیت در شرکت و مقیسه روند هزینه های کیفیت میتوان هزینه کیفیت در شرکت را کنترل و بهبود بخشید.
تاکید و کار بر روی مفهایم هزینه یابی کیفیت در طول زمان، نکات مهم و ارزشمندی را مشخص کرده است که از اهمیت بالیی برخوردارند.
برخی از ین نکات عبارتند از: - هزینه های کیفیت در گزارشهای حسابداری به طور کامل ثبت نمی شوند و اغلب هزینه های واقعی کیفیت بسیار بیشتر از موارد گزارش شده هستند.
- هزینه های کیفیت نبید تنها در مورد فعالیتهای عملیاتی و تولیدی درنظر گرفته شوند بلکه فعالیتهای خدماتی و پشتیبانی نیز تاثیر عمده ای در افزیش یا کاهش هزینه های کیفیت دارند، بنابرین بید هزینه های مربوط نیز در هزینه های کیفیت مورد سنجش و ارزیابی قرار گیرند.
- کاهش هزینه های کیفیت در چارچوب برنامه های استراتژیک سازمانها قرار دارد.
1- هزینه های کیفیت کدامند؟
سه دیدگاه اصلی در مورد تعریف هزینه های کیفیت وجود دارد که عبارتند ازهزینه های رسیدن به کیفیت مطلوب از طریق طراحی و سازماندهای هزینه های عملیاتی واحد کنترل کیفیت (تجهایزات، حقوق و دستمزد و…) هزینه هایی که از کیفیت پیین و نامطلوب محصول ناشی میشود (شامل ضیعات، افت قیمت محصول و...).
در ین پژوهش، هزینه کیفیت برابر با مجموع هزینه های سه گروه پیشگفته در نظر گرفته شده و تلاش بر ین است سیستم هزینهی جامعی طراحی شود که تمامی دیدگاههای هزینهی یادشده را در برگیرد.
گام برداشتن در جهت بهبود کیفیت، به تعریف پروژههای بهبود کیفی و همزمان با آن توسعه سیستم حسابداری نیاز دارد؛ به طوری که بتوان اطلاعات مورد نیاز به منظور بررسی عملکرد پروژههای بهبود کیفیت را به دست آورد.
بنابرین یک گام اساسی در کاهش هزینه ها، اصلاح و توسعه سیستم حسابداری است؛ به گونه ی که بتوان هزینه های کیفیت را محاسبه کرد و ضمن ارائه گزارشهای مناسب، به اندازهگیری اثربخشی فعالیتها و پروژههای کاهش هزینه پرداخت و راهکارهای عملی بری کنترل و بهبود هزینه های کیفیت و به تبع آن، عملیات تضمین و کنترل کیفیت ارائه کرد.
به منظور اصلاح و توسعه سیستم حسابداری بید هزینه های کیفیت را طبقهبندی کرد و به هر یک از گروههای هزینهی، کد هزینه تخصیص داد.
به منظور اندازهگیری هزینه های کیفیت لازم است ابتدا اجزی هزینه های کیفیت شناسیی و طبقهبندی شده، سپس کلیه هزینه های مرتبط با کیفیت بر اساس آمار دادههای هزینهی موجود یا طرح مدون جمعآوری اطلاعات، مشخص و در قالب طبقهبندی شده دسته بندی شوند.
تنها در ین صورت است که میتوان راهکارهای مناسبی بری حذف هزینه های عمده کیفیت ارائه و اجرا کرد.
2- طبقه بندی کارشناسان، هزینه های کیفیت را در چهار گروه اصلی قرار میدهند.
این گروه بندی در مقایسه با سایر گروهبندیهای رایج، از پذیرش و مقبولیت بیشتری برخوردار است.
این چهارگروه عبارتند از: الف - هزینه های شکست درونی (درون سازمانی) ب – هزینه های شکست برونی ج – هزینه های ارزیابی کیفیت د – هزینه های طرح ریزی، پشتیبانی و پیگیری کیفیت هر یک از این گروههای اصلی نیز زیر مجموعه هایی دارند.
الف : هزینه های شکست درونی (درون سازمانی) این هزینه ها شامل ایرادهایی است که در مراحل مختلف پیش از تحویل محصول به مشتری بروز میکنند و سازمان به روشهای مختلف از قبیل بازرسی و آزمایش توسط کارکنان واحد کنترل کیفیت خود یا بازرسان خارجی به این عیوب پی میبرد و به حذف آنها اقدام میکند.
زیر گروههای تشکیل دهنده این گروه عبارتند از: 1 هزینه های دورریز یا اسقاطی : محصولات و اقلامی که به علت عدم انطباق با مشخصههای مهندسی تعریف شده، قابلیت ارائه به مشتریان و یا استفاده در کاربردهای دیگر را نداشته باشند، به عنوان دورریز یا اسقاط درنظرگرفته میشوند.
مانند تغییر شکل ورقهای فولادی به علت بالا بودن دمای کوره های لعاب .
2 هزینه های تعمیر و دوباره کاری محصولات تولیدی شرکت: محصولاتی که در داخل شرکت ساخته میشوند و به دلیل مطابقت نداشتن با مشخصه های مورد نیاز، قابل استفاده نیستند، در برخی موارد با تکرار برخی فعالیتهای اصلاحی یا انجام فعالیتهای تعمیراتی قابل استفاده میشوند که هزینه این گونه فعالیتها باید از فعالیتهای تولیدی تفکیک و در سرفصل هزینه های کیفیت منظور شود.
اصلاح سوختگی رنگ بدنه خودروها، رگلاژ کردن درهای خودرو و … مثالهای این نوع هزینه ها هستند.
3 هزینه های تحلیل شکست: هزینه های مربوط به بررسی و تحلیل کارشناسی علل بروز ایراد در محصول و چاره اندیشی در خصوص راه حلهای رفع و جلوگیری از تکرار آنها در این زیر گروه قرار میگیرند.
کلیه هزینه های مربوط به گروه های مهندسی، R&D و مشاوران و جلسات متعددی که با حضور مدیران و کارشناسان ارشد به منظور رفع علت وقوع ضایعات تشکیل میشود، در این گروه از هزینه ها جای میگیرند.
4 تعمیر واصلاح اقلام معیوب دریافتی: شامل هزینه های مربوط به آماده سازی اقلام دریافتی از تامینکنندگان مواد مورد استفاده که به علت عدم رعایت مشخصههای درخواستی از طرف تامینکننده، به شکل فعلی قابلیت به کارگیری و استفاده را ندارند و باید تعمیر یا اصلاح شوند.
(قطعات دریافتی از شرکتهای طراحی و مهندسی و یا دیگر ساپلایرها).
5 هزینه های ناشی از نگهداری نامناسب مواد اولیه : هزینه های ناشی از مناسب نبودن نحوه انبارش که به صدمه دیدن اقلام مصرفی منجر فاسد شدنãمیشود، در این گروه قرار میگیرند.
مثالهایی از این دست عبارتند از : فاسد شدن رنگ و مواد شیمیایی به دلیل گرمای محل نگهداریãلاستیک در زیر نور آفتاب افت کیفی روغنها به دلیل نفوذã زنگ زدگی فولاد در مجاورت رطوبت و یا ریزش باران ã از بین رفتن محصولات کشاورزی در کارخانه های موادãآب و یا اتمام تاریخ مصرف غذایی کلیه مواردی که شرایط محیطی و جوی بر کیفیت آنها تاثیر میگذارد، در این سرفصل گنجانده میشود.
6 هزینه های آزمایش مجدد اقلام اصلاح شده : در صورتی که محصولی تعمیر و اصلاح شود یا دوباره کاری روی آن صورت گیرد، نیازمند بازرسی و آزمایش به منظور کسب اطمینان از قرار گرفتن در حدود تلرانس قابل قبول است.
هزینه های آزمایشهای مربوط باید از بازرسی و آزمایشهایی که در شرایط عادی تولید انجام میشوند، تفکیک و به طور جداگانه محاسبه شود، مانند رنگ بدنه خودروهایی که پس از پولیش کردن دوباره تست میشوند.
7 هزینه درجه بندی کیفیت محصولات زیر سطح قابل قبول : هزینه ناشی از فروش محصولات با قیمتی پایینتر، به دلیل مطابقت نداشتن مشخصه های آنها با محصولات استاندارد در این زیرگروه قرار میگیرد.
اگر به هر دلیل محصولات تولید شده در سطوح کیفیت درجه دو یا پایینتر ارزیابی شوند، با قیمت کمتر به فروش خواهند رسید که این کاهش درآمد را نیز میتوان به عنوان هزینه های کیفیت محاسبه کرد.
ب - هزینه های شکست برونی (برون سازمانی) این گروه، هزینه هایی را دربرمیگیرد که پس از دریافت محصول توسط مشتری ایجاد میشوند و تا پیش از به کارگیری محصول توسط مشتری، مشخص و کشف نشدهاند.
عناصر این گروه از هزینه ها عبارتند از: 1 هزینه های ضمانت: این زیرگروه دربرگیرنده هزینه های گارانتی شامل هزینه های تعویض، تعمیر ویا جایگزینی محصولات، حمل ونقل و نصب مجدد است.
2 هزینه های برگشت محصول توسط مشتری و شکایات مشتریان: هزینه های فعالیتهایی که برای پاسخگویی به مشتریان شاکی و جلب رضایت آنها از سوی شرکت تقبل میشود، شامل هزینه های تماسهاس تلفنی، نفر ساعت مورد نیاز برای تکمیل فرمهای نظرخواهی از مشتریان و پروژه های صدای مشتری و در بعضی موارد پرداخت خسارت به مشتریان.
3 هزینه های اصلاح محصولات دردست مشتریان: هزینه های تعویض، تعمیر یا جایگزینی محصولات معیوبی که شرکت برای رفع ایرادهایشان به تعویض و اصلاح اقدام میکند .
در سالهای اخیر بسیاری از کارخانه های خودروساز نقص فنی موجود در خودروهای فروخته شده خود را به اطلاع خریداران محصول مورد نظر میرسانند و به تعویض و اصلاح نقص فنی به صورت رایگان اقدام میکنند.
چنین عملیاتی هزینه های نیروی انسانی، قطعات جایگزین و … را در بر خواهد داشت.
ج - هزینه های ارزیابی این هزینه ها برای تعیین مطابقت یا عدم مطابقت مشخصه های محصول با ویژگیهای کیفی مورد نظر صرف میشوند.
برخی از زیر گروه های این گروه عبارتند از: 1 هزینه های ارزیابی پیمانکاران فرعی : پیمانکاران فرعی تامین کنندگان مواد و قطعات، خدمات و محصولات مورد استفاده شرکت باید پیش از خرید مورد ارزیابی قرار گیرند و از توانایی و قابلیت آنها در برآورده کردن نیازهای شرکت اطمینان حاصل شود.
همچنین هنگام ارائه محصول موردنظر و در حین مصرف نیز باید هزینه های بررسی کارشناسی شرکت عرضه کننده و سیستمهای آن، جمع آوری اطلاعات بازخورد مجموعه های مصرفی و تحلیل آنها در این زیر گروه محاسبه شود.
1ـ هزینه های ارزیابی پیمانکاران فرعی : پیمانکاران فرعی تامین کنندگان مواد و قطعات، خدمات و محصولات مورد استفاده شرکت باید پیش از خرید مورد ارزیابی قرار گیرند و از توانایی و قابلیت آنها در برآورده کردن نیازهای شرکت اطمینان حاصل شود.
2ـ هزینه بازرسی و آزمایش ورودیها : این زیرگروه شامل هزینه های مربوط به بازرسی و آزمایش مواد اولیه خریداری شده در هنگام ورود به شرکت، اعزام کارشناس به محل تامین کنندگان کالاها و مواد یا استفاده از خدمات بازرسی شرکتهای شخص ثالث بازرسی کننده در محل تامین کنندگان کالاست.
کلیه هزینه های نیروی کار، تجهیزات، مواد مصرف شده برای آزمایش و تستهای مخرب به منظورکنترل اقلام ورودی به شرکت در این گروه دسته بندی میشود.
3ـ بازرسی و آزمایش حین فرایند : شامل هزینه فعالیتهای بازرسی و آزمایش مجموعه ها و قطعات حین فرایند برای کسب اطمینان از صحت و دقت فرایندهای انجام شده بر روی آنهاست.
این هزینه ها شامل هزینه نیروی کار کنترل کیفیت، تجهیزات و مواد مورد نیاز برای آزمایش و همچنین هزینه های خدمات مشاورهای برای بازرسی و آزمایش اقلام حین تولید میشود.
4ـ بازرسی و آزمایش محصول نهایی : هزینه بازرسی و آزمایش که بر روی محصول نهایی و به منظور تعیین پذیرش یا عدم پذیرش کالای نهایی تولید شده و مشخص کردن قابلیت ارائه محصول به مشتری انجام میشود، شامل هزینه های نیروی کار، تجهیزات و مواد است.
در صورتی که کالای آماده شده برای ارسال به مشـتری، بیش از حد قابل قبول اقلام معیوب داشته باشد باید مورد بازرسی صد در صد قرار گیرد و اقلام معیـوب آن تا رسیدن به حد قابل قبول جداسازی شود.
هزینه این بازرسی اضافه باید مشخص و در حسابها تفکیک شود.
هزینه های بازرسی محصول نهایی به ندرت صفر میشوند زیرا به منظور جلوگیری از هزینه های بیشتر باید که محصولات نهایی مورد بازرسی قرار گیرند اما افزایش میزان اشکالات باعث میشود عمق بازرسیها بیشتر شود و هزینه های بازرسی محصول روند صعودی پیدا کند.
5ـ هزینه های ایجاد و ممیزی سیستمهای کیفیت : شامل هزینه های فعالیتهای ممیزی در مورد محصول که به منظور کسب اطمینان از صحت بازرسی و آزمونها و کنترل انجام صحیح فرایند و مطابقت و یا ردیابی مشخصه های محصول توسط بازرسان داخلی شرکت یا بازرسان خارجی انجام میشود.
این ممیزی ها میتواند در مورد محصولات ورودی، نیمه ساخته یا محصول نهایی صورت گیرد.
(ممیزی ISO، اندازه گیری شاخص های NPMS، ممیزی EFQM و ممیزی دیگرسیستمهای کیفیت) 6ـ هزینه های کنترل تجهیزات بازرسی و اندازه گیری: این گروه از هزینه ها شامل هزینه های مربوط به کنترل تجهیزات بازرسی و اندازهگیری و حفظ آنها در شرایط مطلوب است؛ به گونه ای که بتوان به مقادیر اندازه گیری شده توسط این دستگاهها اعتماد کرد.
عمده این هزینه ها دربرگیرنده تدارک تجهیزات مناسب و کالیبراسیون آنهاست.
7ـ بررسی کیفیت موجودی انبارها : در صورتی که اقلام سالم خریداری شده مدت زمان طولانی و یا در شرایط نامناسب در انبارها نگهداری شوند، ممکن است کیفیت مواد افت کند؛ بنابراین موجودی انبارها در دورههای مختلف احتمالاً مورد ارزیابی قرار میگیرد.
در حقیقت هزینه های مربوط به بررسی کیفیت موجودیهایی که در انبار شرکت نگهداری میشوند، به منظور کسب اطمینان از حفظ کیفیت مورد نیاز برای استفاده از آنها در تولید محصولات یا انجام بازرسی و آزمونهاست.
هزینه انبارگردانی برای حسابرسی شرکت نباید در این سرفصل لحاظ شود.
د - هزینه های طرح ریزی، پشتیبانی و پیگیری کیفیت شامل هزینه فعالیتهایی که برای جلوگیری از بروز ایرادها وخرابیها در محصولات صرف میشوند.
صرف این هزینه ها باعث کاهش خرابی و ایراد در محصول تولیدی در مراحل مختلف ـ از ورود محصولات به شرکت تا تحویل محصول نهایی ـ میشود.
اصلیترین زیرگروههای موجود در این گروه عبارتند از: 1ـ هزینه های طرح ریزی کیفیت: شامل هزینه فعالیتهایی که به منظور تهیه طرحهای کیفیت برای تولید محصولات مختلف، تهیه طرحهای جامع کیفیت در شرکت، سیستم اطلاعاتی کیفیت، تست قابلیت برآورده کردن نیازها و… صورت میگیرد.
همچنین هزینه های تهیه، تکثیر و توزیع دستورالعملها، رویه ها وجزوهها و مستندات مربوط به نحوه پیاده کردن طرحهای تهیه شده نیز در همین گروه لحاظ میشود.
2ـ هزینه های آموزش : هزینه های جمع آوری نیازهای آموزشی، برنامه ریزی، آماده سازی و اجرای دورههای آموزشی مورد نیاز به منظور حفظ یا ارتقای سطح کیفیت محصولات تولیدی شرکت در این زیر گروه قرار میگیرند.
این آموزشها میتوانند آموزشهای تخصصی چگونگی انجام کار یا آموزشهای مرتبط با مفاهیم عمومی کیفیت باشند.
همچنین هزینه های خرید کتب و نشریات تخصصی، تهیه و تکثیر جزوه های آموزشی، شرکت در سمینارها، ایاب و ذهاب و اقامت کارشناسان در داخل و خارج از کشور و کلیه هزینه های آموزش در این سر فصل قابل دسته بندی هستند.
زیرا آموزش به منظور جلوگیری از حوادث در حین کار، کاهش خرابیها، دوباره کاریها و بهبود کیفیت در شرکت صورت میپذیرد.
3ـ هزینه های طراحی و کنترل فرایند: هزینه فعالیتهای مرتبط با بررسی قابلیتها و تواناییهای فرایند و بازرسیهایی که در خط تولید شکل میگیرند و همچنین فعالیتهایی که به منظور کسب اطمینان از صحت انجام کارها در فرایند تولید انجام میشوند، در این گروه قرار دارند.
این فعالیتها به منظور پاسخگویی به چنین پرسشهایی صورت میگیرند: وجود کدام یک از ایسـتگاههای کنترل کیفی منطقی است؟
ایا تعداد ایسـتـگاههای کنـترل کیفی کافی است؟
روشهای مناسبتری برای کنترل کیفی وجود ندارد؟
استفاده از ابزارها و تجهیزات جدید توجیه کافی دارد؟
ایا استفاده از حسگرها (سنسورها) میتواند به کاهش هزینه های کیفیت کمک کند و یا کیفیت را افزایش دهد؟
4ـ هزینه های گزارشدهی: گزارش دهی کیفیت، وضعیت کیفی محصول و نمرات منفی محصولات، گزارش مربوط به نتایج نظرسنجی از مشتریان، گزارشهای فعالیتهای بازرسی و آزمایش و دیگر گزارشهای مورد نیاز مدیران میانی و ارشد شرکت، در بر گیرنده هزینه هایی است که باید در این زیر گروه قرار گیرند.در این زمینه جدای هزینه نفر – ساعت، باید هزینه های اداری مربوط را نیز در نظر گرفت.
نکته قابل توجه در مورد گروه بندی فوق و زیر گروههای مربوط، آن است که بسیاری از این زیرگروهها در حالت عادی در سر فصل حسابداری یا اصلا دیده نشده اند یا به صورت مستقل وجود ندارند که تشخیص این حسابها یکی از اهداف اصلی سیستم حسابداری کیفیت است.
به عنوان مثال، زیر گروه بازرسی و آزمون مجدد که از اجزای گروه هزینه های شکست داخلی است، معمولا در سر فصلهای حسابداری وجود ندارد و حسابداران به بازرسی و آزمونهای مجدد مانند بازرسی و آزمون اولیه نگاه میکنند و تفاوتی بین این دو قائل نیستند.
این موضوع نیاز به تغیییر در سیستم حسابداری شرکتها را برای تطبیق با تعاریف هزینه های کیفیت و فراهم آمدن امکان جمع آوری اطلاعات هزینه های کیفیت گوشزد میکند.
3 – تطبیق هزینه های کیفیت با سیستم حسابداری شرکت با توجه به سر فصلهای هزینه یابی کیفیت و شرایط موجود در شرکت، هزینه های کیفیت را به سه روش زیر محاسبه میکنیم : 1- بعضی از هزینه های کیفیت در سر فصـلهای حـسـابداری شرکت وجود دارند که مبلغ مانده این حسابها جزو هزینه های کیفیت لحاظ میشود.
2- آن دسته از هزینه های کیفیت که در صورت حساب کل شرکت دیده نمیشوند اما میتوان آنها را در حسابهای معین یا تفصیلی شرکت مشاهده کرد.
3 - هزینه هایی که در سرفصل حسـابهای کل، معین و تفصیلی دیده نمیشوند و یا با عنوان دیگری محاسبه میشوند که برای محاسبه هزینه های کیفیت باید این سر فصلها به وجود ایند.
4 - ترازنامه هزینه یابی کیفیت: ترازنامه کیفیت نشانگر محاسبه هزینه های کیفیت به صورت ریالی است و ارتباط بین هزینه های کیفیت را آشکار میکند.
با مقایسه ترازنامه کیفیت برای چند سال میتوان موثر بودن سیستم هزینه یابی کیفیت در شرکت را استدلال کرد.
افزایش هزینه های ارزیابی و پیشگیری، کاهش هزینه های شکست درونی و برونی را به همراه خواهد داشت و عکس این قضیه نیز صادق است.
بر این اساس، هزینه های شکست درونی و برونی در سمت راست ترازنامه کیفیت وهزینه های ارزیابی و پیشگیری در سمت چپ محاسبه میشود.
با توجه به بالا بودن هزینه های شکست درونی و برونی نسبت به هزینه های ارزیابی و پیشگیری، برای تراز کردن ترازنامه باید تفاوت مبلغ هزینه های شکست درونی و برونی و هزینه های ارزیابی و پیشگیری را با عنوان هزینه های کیفی قابل کنترل به وقوع پیوسته نشان داد که کاهش این هزینه ها در بلند مدت را باید اثربخش بودن سیستم هزینه یابی کیفیت تلقی کرد.
پس از تهیه ترازنامه کیفیت، مبلغ ریالی هزینه شکست برونی بسیار حائز اهمیت است.
مشکلاتی که پس از تحویل محصول بروز میکند، تا حدود قابل توجهی بیانگر ناکارآمد بودن و ضعف روشهای کنترل کیفیت است که این عامل را میتوان از طریق پیگیری و افزایش بودجه هزینه پیشگیری طرحریزی کیفیت، و هزینه طراحی و کنترل فرایند بازرسی و هزینه گزارشدهی بهبود بخشید.
توجه به دلایل شکست برونی میتواند بیانگر مواردی باشد که احتمالاً از دید کارشناسان شرکت دور مانده است؛ از این رو میتوان از گزارشهای مربوط به منظور بهبود فرایند طراحی کیفیت استفاده کرد.
هزینههای شکست درونی: هزینه مواد وقطعات دور ریز و ضایعات هزینه تعمیر و دوباره کاری محصولات هزینه تحلیل شکست هزینه تعمیر و اصلاح اقلام معیوب هزینه نگهداری نا مناسب مواد اولیه هزینه آزمایش مجدد محصولات اصلاح شده هزینه درجه بندی کیفیت محصولات زیر سطح قابل قبول هزینههای شکست برونی: هزینه ضمانت هزینه برگشت محصول توسط مشتری و شکایات مشتریان هزینه اصلاح محصولات در دست مشتریان هزینههای ارزیابی : هزینه ارزیابی پیمانکاران فرعی، تامین کنندگان مواد، قطعات و خدمات هزینه بازرسی وآزمایش مواد وقطعات در بدو ورود هزینه بازرسی و آزمایش حین فرایند هزینه بازرسی و آزمایش محصول نهایی هزینههای ایجاد و ممیزی سیستمهای کیفیت هزینه کنترل تجهیزات بازرسی و اندازهگیری هزینه مربوط به بررسی کیفی موجودی انبارها هزینههای پیشگیری: هزینه طرح ریزی کیفیت هزینه آموزش هزینه طراحی و کنترل فرایند بازرسی هزینههای گزارشها و آمار مربوط به کیفیت هزینه ارزیابی پیمانکاران فرعی هزینههای کیفی قابل کنترل به وقوع پیوسته: جمع : جمع : 5 - نتایج پژوهش 1ـ5 ـ گزارش هزینههای کیفیت و سیستمهای ردیابی خطا : پس از محاسبه ترازنامه کیفیت میتوان با توجه به سهم هر یک از هزینههای کیفیت، از مجموع هزینه کیفیت گزارش تهیه و هزینههای عمده کیفیت شرکت را دسته بندی کرد.
سپس از طریق تمرکز بر هزینههای عمده کیفیت، به تهیه سیستم ردیابی خطا اقدام کرد و دلایل هزینه های کیفیت را مورد بحث قرار داد.
2ـ 5 ـ گزارش هزینههای ضایعات و دوباره کاری بر اساس علت بروز خطا : با مشخص شدن زیرمجموعههای هزینههای شکست درونی میتوان درخصوص وضعیت ضایعات و همچنین دوباره کاری از نظر مبلغ ریالی، دلایل،برنامه ریزی برای تعدیل آنها و..
بحث و تصمیم گیری کرد.
با توجه به طبیعی بودن حدی از ضایعات و دوباره کاری به ویژه در صنایعی که محصولات پیچیدهتری را تولید میکنند، تاکید ما باید بر ضایعات و دوباره کاریهای بیش از حد انتظار باشد.
3ـ5 ـ گزارش تحلیل اثرات وجود سیستم کنترل کیفیت و سیستم تضمین کیفیت بر کیفیت نهایی محصول: عواملی را که نشان دهنده کارایی و اثر بخشی سیستم کنترل کیفیت هستند، میتوان با توجه به وضعیت روند نمره منفی خودرو، وضعیت شکایات مشتریان، کاهش هزینه شکست برونی و مواردی از این دست مورد ارزیابی قرار داد.با مشخص کردن شاخصهای مناسب برای سیستم کنترل کیفیت و محاسبه آنها میتوان تحلیل مناسبتری را در این زمینه ارائه داد.
4ـ5 ـ گزارش ارزیابی عملکرد پیمانکاران: با محاسبه هزینه ارزیابی پیمانکاران فرعی، تامینکنندگان مواد، قطعات و خدمات میتوان وضعیت تعهد پیمانکاران به کیفیت محصولاتشان را مورد ارزیابی قرار داد.
در صورت بالا بودن این دسته از هزینههای کیفیت، تاکید بر عواملی مانند پروژه ارزیابی پیمانکاران، شرایط تنظیم قراردادها، مذاکره با سازندگان جدید و سایر راهکارها ضروری است.
5ـ5 ـ گزارش مقایسهای هزینههای پیشگیری از خطا در برابر کاهش هزینههای خطا: با مقایسه هزینههای پیشگیری و هزینههای شکست درونی و برنامهریزی درخصوص هزینههای قابل کنترل به وقوع پیوسته، میتوان دلایل و مبالغ این هزینهها را مشخص و راهـکارهای لازم را برای کاهش آنها ارائه کرد.
در صورتی که شرکت هزینههای پیشگیری و ارزیابی را افزایش دهد، میتوان کاهش هزینههای شکست درونی و برونی را انتظار داشت؛ در غیر این صورت مشکلات اساسی در سیستم کیفیت شرکت وجود دارد.
6ـ5 ـ گزارش بررسی کارایی سیستم ردیابی علت خطا : با مقایسه روند ترازنامه کیفیت در طول حداقل سه سال و با در نظر گرفتن حجم تولید، استانداردهای جدید کیفیت خودرو، پیشرفت تکنولوژی ابزار وتجهیزات جدید کنترل کیفیت میتوان به تأثیر سیـستم ردیابی خطا در سازمان پی برد.
7ـ5 ـ هزینههای کنترل کیفیت در برابر ضایعات : پس از تهیه ترازنامه کیفیت و مقایسه آن با جمع مانده حسابهای ذیل میتوان نسبت ضایعات را با جمع هزینههای کنترل کیفیت و همچنین روند گذشته مقایسه کرد و در انتها برنامهریزی مطلوبی برای کنترل وکاهش ضایعات انجام داد.
با توجه به این که وجود ضایعات در شرکتها بدیهی است اما میزان ضایعات معقول باید مشخص شود و در حقیقت تلاش ما باید در جهت کنـترل ضایعات بیش از اندازه معقول باشد.
8ـ5 ـ بررسی و ارزیابی روشهای انبارداری : با محاسبه مبلغ ریالی مربوط به کنترل کیفی اقلام موجود در انبارها میتوان درخصوص کارا بودن روشهای دپوی مواداولیه، چیدمان و شرایط نگهداری مطلوب مواد اولیه اظهار نظر کرد.
در این زمینه مقایسه مبلغ ریالی با سالهای پیش و دلایل افت کیفی مواد و موجودیهای انبار به کارشناسان کمک میکند تا بتوانند درخصوص برنامهریزی و رفع مشکلات احتمالی اقدام کنند.
9ـ5 ـ بررسی و ارزیابی اثربخشی روشهای بستهبندی و حمل و نقل : این نوع هزینه جزء هزینههای شکست درونی محاسبه میشود؛ هر چند محاسبه آن مشکل و بر اساس تخمین است.
شکسته شدن اقلام در حین حمل و نقل، واژگون شدن جعبهها و پالتها، حوادث هنگام جابه جایی اقلام و … را میتوان جزء هزینههای کیفیت این مبحث تلقی کرد.
هرچند محاسبه مبلغ ریالی این نوع از هزینهها با مشکلات خاص خود روبه روست اما میتوان با نظرات کارشناسی و تجارب قبلی به صورت تخمینی آنها را محاسبه کرد.
10ـ5 ـ بررسی و ارزیابی کارایی شرکتهای تامین کننده : با توجه به محاسبه هزینههای ارزیابی کیفیت که در ترازنامه توضیح داده شده است، کارشناسان میتوانند عملکرد تامینکنندگان قطعات را درخصوص کیفیت قطعات و مواد ارزیابی کنند و در صورت بالا بودن این دسته از هزینهها، راهکارهای مناسب برای بهبود قطعات و مواد دریافتی از تامین کنندگان ارائه دهند.
از جمله این موارد اجرای پروژه ارزیابی سازندگان، تاکید بر کیفیت در زمان تنظیم قرارداد با سازندگان و… است.
6- خلاصه در این گزارش ابتدا مفاهیم هزینه یابی کیفیت معرفی شد.
هزینه یابی کیفیت پیش نیاز سنجش کارایی و اثربخشی فعالیتها و پروژههای بهبود در شرکتهاست.
هزینه یابی کیفیت در سه مرحله اساسی قابل اجراست: 1- تعیین گروه بندی هزینهها 2- تدوین سر فصلهای حسابداری و تطبیق و به روز کردن سیستم حسابداری شرکت 3- جمع آوری دادههای عملیات شرکت و تحلیل نتایج در ادامه گزارش، پس از تعاریف مختلف از هزینههای کیفیت، طبقه بندی هزینههای کیفیت بر اساس جامع ترین تعریف صورت گرفت.
نتیجه نهایی این گروه بندی، یک ساختار درختی از هزینههای کیفیت بود که کل این هزینهها را در چهار گروه اساسی (هزینههای شکست درونی، هزینههای شکست برونی، هزینههای ارزیابی و هزینههای پیشگیری) دسته بندی میکرد و هر گروه نیز زیرگروههای مربوط به خود را داشت.
پس از طراحی و معرفی نمودار طبقه بندی هزینههای کیفیت، هزینههای کیفیت با سر فصلهای حسابداری شرکت تطبیق داده شد.
در این مرحله بعضی از هزینههای کیفیت در سر فصل حسابهای شرکت وجود داشت و گروهی از هزینههای کیفیت را میبایستی در حسابهای معین و تفصیلی جست وجو کرد و در مواردی که هزینه کیفیت جزء دو گروه بالا نبود، سر فصلهای جدید برای اعمال در سیستم حسابداری ارائه شد.
در بخش پایانی گزارش، نحوه استفاده از دادههای سیستم هزینه یابی کیفیت برای تهیه ترازنامه کیفیت و گزارشهای مفید شرح داده شد.
برگرفته شده از پایگاه اطلاعات صنعتی ایران