دانلود مقاله ویژگی های ظروف فلزی غیر قابل نفوذ برای نگهداری مواد غذائی (مقررات عمومی)

چاپ سوم موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران تنها سازمانی است در ایران که بر طبق قانون میتواند استاندارد رسمی فرآورده‏ها را تعیین و تدوین و اجرای آنها را با کسب موافقت شورایعالی استاندارد اجباری اعلام نماید.

وظایف و هدفهای موسسه عبارتست از: ( تعیین، تدوین و نشر استانداردهای ملی – انجام تحقیقات بمنظور تدوین استاندارد بالا بردن کیفیت کالاهای داخلی، کمک به بهبود روشهای تولید و افزایش کارائی صنایع در جهت خودکفائی کشور- ترویج استانداردهای ملی – نظارت بر اجرای استانداردهای اجباری – کنترل کیفی کالاهای صادراتی مشمول استانداردهای اجباری و جلوگیری از صدور کالاهای نامرغوب به منظور فراهم نمودن امکانات رقابت با کالاهای مشابه خارجی و حفظ بازارهای بین المللی کنترل کیفی کالاهای وارداتی مشمول استاندارد اجباری به منظور حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان داخلی و جلوگیری از ورود کالاهای نامرغوب خارجی راهنمائی علمی و فنی تولیدکنندگان، توزیع کنندگان و مصرف کنندگان – مطالعه و تحقیق درباره روشهای تولید، نگهداری، بسته بندی و ترابری کالاهای مختلف – ترویج سیستم متریک و کالیبراسیون وسایل سنجش – آزمایش و تطبیق نمونه کالاها با استانداردهای مربوط، اعلام مشخصات و اظهارنظر مقایسه‏ای و صدور گواهینامه‏های لازم ) .

موسسه استاندارد از اعضاء سازمان بین المللی استاندارد می باشد و لذا در اجرای وظایف خود هم از آخرین پیشرفتهای علمی و فنی و صنعتی جهان استفاده می نماید و هم شرایط کلی و نیازمندیهای خاص کشور را مورد توجه قرار می دهد.

اجرای استانداردهای ملی ایران به نفع تمام مردم و اقتصاد کشور است و باعث افزایش صادرات و فروش داخلی و تأمین ایمنی و بهداشت مصرف کنندگان و صرفه جوئی در وقت و هزینه ها و در نتیجه موجب افزایش درآمد ملی و رفاه عمومی و کاهش قیمتها می شود.

تهیه کننده استاندارد ویژگیهای ظروف غیر قابل نفوذ برای نگهداری مواد غذائی مقررات عمومی(تجدید نظر) رئیس موسوی - حسن فوق لیسانس صنایع غذائی مشاور صنایع غذائی و بسته بندی اعضاء آرمناک پور - گارگین کشت و صنعت ماریان امین تعیمی - ناصر اداره کل نظارت بر مواد غذائی بلور فروشان - مجتبی دانشکده عوم تغذیه و صنایع غذائی دولوخانیان - هراند صنایع بسته بندی ایران صفا کیش - فرزانه موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران کامکار - شعبان رئیس تولید قوطی سازی ماریان بسمه تعالی پیشگفتار استاندارد ویژگیهای ظروف فلزی غیر قابل نفوذ برای نگهداری مواد غذائی مقررات عمومی که نخستین بار در سال 1355 تهیه گردید براساس پیشنهادهای افراد و سازمانهای ذیعلاقه و ذینفع و تحقیقات و مطالعات کارشناسان موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران در کمیسیون فنی صنایع بسته بندی تهیه و تدوین شده و درکمیته نهائی مادر صنایع فوق برای اولین بار مورد مورد تجدید نظر قرار گرفت و در شانزدهمین جلسه کمیته ملی صنایع چوب و کاغذ و بسته بندی مورخ 61/3/9 تصویب شد و اینک باستناد ماده یک قانون مواد الحاقی بقانون تأسیس موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مصوب آذرماه سال 1349 بعنوان استاندارد رسمی ایران منتشر میگردد .

برای حفظ همگامی و هماهنگی با پیشرفتهای ملی وجهانی صنایع و علوم استانداردهای ایران در مواقع لزوم و یا در فواصل معین مورد تجدید نظر قرار خواهند گرفت و لذا هر گونه پیشنهادی که برای اصلاح یا تکمیل این استاندارد برسد در تجدید نظر بعدی مورد توجه واقع خواهد شد .

پس از تجدید نظر در هر استاندارد جزوه سایق لغو و بجای آن جزوه تجدید نظر شده رسمیت میباید .

بنابراین برای مراجعه به استانداردهای ایران باید همواره از آخرین چاپ و تجدید نظر آنها استفاده کرد .

در تهیه و تجدید نظر این استاندارد سعی برآن بوده است که با توجه به نیازمندیهای خاص ایران حتی المقدور میان استاندارد و روشهای معمول در این کشور و استاندارد و روشهای متداول در کشورهای دیگر هماهنگی ایجاد شود .

لذا برای تهیه و تجدید نظر این استاندارد از منابع زیر استفاده شده است : 1 تجربیات علمی و عملی کارخانجات تولید کننده 2- Nehring / Krause 1969 3- konserventechniches Handbuch der obst und Gemueseverwet – ungsindustrie .

4- DIN 1616 – 1981 5- Euronorm 77-63 ویژگیهای ظروف فلزی غیرقابل نفوذ برای نگهداری مواد غذائی مقررات عمومی ( تجدید نظر ) 1 هدف هدف از تدوین این استاندارد تعیین ویژگیهای ظروف فلزی غیرقابل نفوذ برای مواد غذائی است که مناسب برای استریل کردن باشد .

2 دامنه کاربرد این استاندارد شامل انواع ظروف فلزی است که جهت بسته بندی مواد غذائی پاستوریزه یا استریل تجاری شده بمنظور مصرف داخلی و برای صدور بخارج از کشور از آن استفاده میشود .

3 اصطلاحات و تعاریف اصطلاحات و تعاریفی که در ساخت قوطیهای فلزی بکار میروند بقرار زیر میباشد .

3 1 حلب ورق 1 فولاد نرم کم کربن که با قلع بیکی از روشهای الکترولیز یا فرو بردن در قلع مذاب پوشانیده شده است .

ضخامت این ورقها کمتر از %50 میلیمتر میباشد .

3 1 1 فرو بردن در قلع مذاب 2 قلع اندود کردن ورق فولاد بطریقه فرو بردن در قلع مذاب را گویند .

3 1 2 قلع اندود کردن بروش الکترولیز 3 در این روش قلع بطریقه الکترولیز روی سطح ورق فولاد قرار میگیرد .

3 2 ورق فولاد 4 ( ورق آهن سیاه ) فولاد نرم کم کربن که فاقد اندود قلع و یا اندود دیگری باشد .

3 3 ورق قلع اندود 5 نشده فولاد نرم کم کربن که باروش سرد نورد شده است .

امروزه در تهیه این نوع ورق از پوشش کرم و اکسیدهای آن که بطریقه الکترولیز اندود شده است استفاده میشود .

3 4 ورقهای فولاد سرد دوبار نورد شده 6 ورقهای فولاد نرم کن کربن که دوبار نورد شده است .

3 5 تمپر 7 مجموعه‏ای از خواص مکانیکی مربوط بهم که هیچ آزمون مکانیکی بتنهائی نمیتواند کلیه عوامل گوناگونی را که منسوب به مشخصات ساخت جنس مورد نظر باشد اندازه‏گیری کند .

در هر صورت استفاده از روش آزمن راکول با درجه T 30 بهترین آزمونی است که دردسترس بوده و بعنوان راهنما جهت تعیین خواص مکانیکی ورق مورد استفاده قرار میگیرد و این آزمون پایه و اساس سیستم درجه بندی تمپرورق میباشد .

3 6 راکول 8 روش آزمونی است بمنظور تعیین خواص مکانیکی و سختی ورق .

3 7 حلب ورق درجه یک 9 به ورقهائی اطلاق می‏شود که عاری از هر گونه نواقص قابل رویت با چشم غیر مسلح بوده و کلیه سطوح آن قابل استفاده باشد .

3 8 حلب ورق درجه دو 10 به ورقهائی اطلاق می‏شود که یک درجه پائین‏تر از ورقهای درجه یک باشد .

ممکن است مختصرا و یا قسمتی از حلب ورق دارای نواقصی باشد که در هر صورت کاملا و یا قسمتی از آن قابل استفاده میباشد .

3 ـ 8 ـ حلب ورق درجه دو ـ 10 به ورقهائی اطلاق می‏شود که یک درجه پائین‏تر از ورقهای درجه یک باشد .

3 ـ 9 ـ قوطیهای سه تکه ـ 11 به قوطیهائی اطلاق میشود که از سه جزء بهم متصل شده درب , کف و بدنه ساخته شده‏اند .

3 ـ 10 ـ قوطیهای دو تکه 12 ـ به قوطیهای اطلاق میشود که از دو جزء بهم متصل شده ساخته شده‏اند .

در این قوطیها کف و بدنه بطریقه کششی بوده و بدون اتصال میباشد .

لذا این قوطیها برخلاف قوطیهای سه تکه فاقد درز بدنه میباشد .

3 ـ 11 ـ دربهای راحت بازشو ـ 13 دربهائی هستند که بوسیله زائده‏ای که روی آن نصب شده است با دست براحتی قابل بازشدن هستند و احتیاج بوسیله دیگری ندارد .

3 ـ 12 ـ دربهای کلیددار 14 ـ بدربهائی اطلاق میشود که بوسیله کلید مخصوص قابل باز شدن میباشد .

3 ـ 13 ـ دربهای اهرمی 15 ـ بدربهائی اطلاق میشود که قابل بازو بسته شدن مجدد بوده و برای بازکردن آن از وسیله ائی با روش اهرمی استفاده میگردد .

3 ـ 14 ـ دربندی : اتصال درب یا کف قوطی ببدنه را در بندی گویند .

3 ـ 15 ـ ارتفاع دوخت ـ 16 عبارتست از ارتفاع خارجی دوخت درب یا کف با بدنه قوطی .

3 ـ 16 ـ عمق دوخت ـ 17 عبارتست از فاصله سطح فوقانی دوخت درب یا کف با بدنه قوطی تا سطح درب یا کف یا ارتفاع داخلی دوخت .

3 ـ 17 ـ ضخامت دوخت ـ 18 عبارتست از مجموعه ضخامت دو لایه بدنه و سه لایه درب یا کف و حجم مایع لاستیک قرار گرفته بین لایه‏ها و نیز فضای آزاد بین لایه‏ها .

3 ـ 18 ـ قلاب درب یا کف ـ 19مقدار خم شده لبه درب یا کف قوطی که بصورت قلاب درآمده و با لبه خم شده بدنه قوطی درگیر میشود .

3 ـ 19 ـ قلاب بدنه ـ 20مقدار خم شده لبه بدنه قوطی که بصورت قلاب درآمده و بالبه خم شده درب یا کف قوطی درگیر میشود .

3 ـ 20 ـ درگیری ـ 21 میزان اتصال قلاب بدنه با قلاب درب یا کف را در یکدیگر درگیری نامند .

3 ـ 21 ـ فضای آزاد بین لایه‏های دوخت ـ 22 ـ عبارتست از مقدار فضای موجود بین خمهای جدار بدنه با درب یا کف قوطی که با یکدیگر درگیر شده و دربندی را بوجود میآورد .

3 ـ 22 ـ درزبندی 23 ـ محل بهم رسیدن دو سرورق فلز بریده شده جهت ساخت بدنه قوطی‏های سه تکه در قوطی ساخته شده رد جهت طولی وطی نمایان میباشد را درزبندی گویند که بطریق زیرانجام میگیرد .

3 ـ 22 ـ 1 ـ دوخت مضاعف ـ 24 چنانچه دولبه بدنه بطریقه چفت و بست در یکدیگر درگیر شوند دوخت مضاعف را تشکیل میدهند .

3 ـ 22 ـ 2 ـ دوخت رویهم ـ 25 چنانچه دولبه بدنه رویهم قرار گرفته و بوسیله لحیم یا جوش و یا چسبهای مخصوص بهم متصل شوند دوخت رویهم را تشکیل میدهند .

3 ـ 23 ـ قطراسمی 26 ـ فاصله داخلی دو نقطه مقابل یکدیگر دوخت درب یا کف قوطی میباشد که به نزدیکترین عدد صحیح رونده شده است .

( قطر داخلی سریا کف پس ازدربندی ) 27 3 ـ 24 مایع لاستیک ـ 28 عبارتست از ترکیب خاص شیمیائی که برای عمل دربندی مناسب درب و کف قوطی ببدنه مورد استفاده قرار میگیرد .

3 ـ 25 لاک ـ 29 پوششی از ترکیبات شیمیائی است که برروی حلب ورق قرار میگیرد و منظور جلوگیری از فعل و انفعالات شیمیائی ناخواسته بین قوطی و غذا میباشد .

4 ـ ویژگیهای حلب ورق برای ساخت قوطی حلب ورق‏های مصرفی برای ساخت قوطیهای مواد غذائی و نوشابه‏ها دارای ضخامت کمتر از %50 میلیمتر میباشد .

4 ـ 1 ـ ترکیبات شیمیائی ورقهای فولادی مقدار درصد فلزات موجود در فولادی که برای ساخت قوطی بکار میرود نباید از مقداری که در جدول شماره 1 داده شده است تجاوز کند در صورتیکه بین خریدارو تولید کننده موافقت بعمل آید از مقادیر دیگری که در این جدول نیآمده است میتوان استفاده نمود ولی خواص مکانیکی و کاربرد فلز نباید کاهش یابد .

* نوع : MC , MR ,MS , L نام تجارتی ورق با آلیاژهای مخصوص ذکر شده می باشد .

4 ـ 1 ـ 1 ـ حلب ورق نوع N: این نوع حلب ورق که بنام حلب ورق نیتروژنه شده نیز معروف است ترکیبات پایه شیمیائی آن مشابه نوع L یا MR مشروح در جدول فوق میباشد لاکن این ورقها همچنین شامل 0/007 تا 0/02 درصد ازت اضافه شده میباشد که بمنظور افزایش استحکام فولاد بد آن افزوده شده است .

از این نوع حلب ورق برای محصولاتی که در بسته بندی آن استحکام و سختی زیاد مورد نظر میباشد نظیر درب قوطی نوشابه‏های گازدار استفاده میشود .

4 ـ 2 ـ موارد استعمال حلب ورقهای فوق براساس خاصیت خورندگی مواد غذائی مختلف حلب ورقهای مشروح بشرح زیر طبقه بندی میگردد .

4 ـ 2 ـ 1 ـ مواد غذائی با خاصیت خورندگی شدید مواد غذائی که در این گروه طبقه بندی میشوند دارای اسیدیته بالا یا متوسط میباشند از این جمله میتوان محصولاتی از قبیل میوه جات رنگی و ترشیها و شورها و نیز گریپ فروت با توجه به خورندگی زیاد آن را نام برد .

برای بسته بندی این نوع محصولات ترجیحأ از حلب ورقهای نوع L استفاده شود .

4 ـ 2 ـ 2 ـ مواد غذائی با خاصیت خورندگی متوسط مواد غذائی که در این گروه طبقه بندی میشوند دارای اسید متوسط میباشد .

از این جمله میتوان محصولاتی نظیر زردآلو , انجیر , و هلورا نام برد .

برای بسته بندی این نوع محصولات ترجیحأ از حلب ورقهای نوع MR استفاده میشود .

4 ـ 2 ـ 3 ـ مواد غذائی با خاصیت خورندگی کم .

مواد غذائی که در این گروه طبقه بندی میشوند دارای اسیدیته کم میباشد .

از این جمله میتوان محصولاتی نظیر نخودسبز , لوبیا سبز , ذرت , گوشت ماهی را نام برد .

برای بسته بندی این نوع محصولات معمولا از حلب ورقهای نوع MR یا MC میتوان استفاده کرد .

4 ـ 2 ـ 4 ـ مواد غذائی که دارای خاصیت خورندگی نیستند .

مواد غذائی که در این گروه طبقه بندی میشوند اغلب از مواد غذائی خشک و مواد غذائی بعمل نیامده میباشند .

از این جمله میتوان سوپهای خشک ( پودر ) مواد غذائی یخ زده , روغنهای نباتی و خشکبار را نام برد .

برای بسته بندی این نوع محصولات معمولا از نوع حلب ورقهای MR یا MC میتوان استفاده نمود .

4 ـ 3 ـ خواص مکانیکی فلز 4 ـ 3 ـ 1 ـ سختی 30 ـ سختی فولادهائیکه برای تهیه ظروف بکار میرود در جدول شماره 2 و 3 داده شده است .

1- Rock well مقیاس اندازه گیری جهت تعیین میزان سختی فلز جدول شماره 3 - علائم اختصاری سختی و مشخصات مربوط به آن که در اروپا به کار برده می شود 2- Hardness Rockwell 4 ـ 4 ـ کاربرد حلب ورق حلب ورق مورد استفاده در ساخت قوطیهای مواد غذائی باید بنحوی انتخاب شود که برای سوراخ کردن , کشیدن و خم کردن در درزبندی برای دوخت رویهم , دوخت مضاعف جوش دادن و لحیم کاری مناسب باشد .

4 ـ 5 ـ پوشش قلع سطح ورقهای فولادی جهت ساخت قوطی فلزی برای نگهداری مواد غذائی باید با پوششی از قلع پوشانیده شود .

قلعی که برای اندود کردن ورقهای فولادی در ظروف فلزی مواد غذائی بکار میرود نباید بیش از 0/5 در هزار سرب و بیش از 0/2 درهزار آرسنیک داشته باشد برای اینکه فلز نسبت به خورندگی مقاومت زیادتری داشته باشد باید مقدار گوگرد آن کم و حداکثر حدود 0/05 در هزار و مقدار مس آن دو برابر مقدار گوگرد باشد .

عمل قلع اندود کردن بدوصورت زیر انجام‏پذیر است .

4 ـ 5 ـ 1 ـ فروبردن ورق در قلع مذاب برای اینکه سطوح ورق را با قلع بپوشاند این وزقها را دوباره گرم کرده و در مسیر حرکت که دور محور خود میچرخند از حمام قلع مذاب عبور میدهند .

ضخامت قلع روی فلز بستگی بمقدار فشاری دارد که این استوانه‏ها روی فلز وارد میکنند .

در این حالت سطح نازکی از آلیاژ آهن و قلع (FeSn2) بین دو سطح ورق فولادی و قلع بوجود میاید که اهمیت بسیاری برای نگهداری قلع روی فلز , برای لحیم کاری و همچنین برای جلوگیری از خورندگی فلز دارد .

1- Hot dipped 2 - با توجه به بند 2-5-4 این اعداد دوبرابر شده وزن پوشش واقعی می باشند .

4 ـ 5 ـ 2 ـ قلع اندود کردن ورق فولاد باروش الکترویز در این حالت قلع اندود کردن ورقهای فولادی بطریقه الکترولیز انجام میگرد .

در این روش میتوان مقدار مشخص مورد نظر از قلع را برروی ورقهای فولادی اندود نمود .

از دیگر خواص این روش پوشاندن دو سطح فلز با دو اندود مختلف قلع میباشد .

ذکر مقدار اندود قلع در کشورهای اروپائی با دوبرابر کردن وزن اندود قلع به گرم در متر مربع هر سطح فلز و در کشورهای آمریکائی به (bb/IB) pound per Basebox مطابق جدول زیر بیان میشود .

جدول شماره 5 ـ پوشش قلع بطریقه الکترولیز برای ورقهای فولاد که دو سطح آن دارای پوشش قلعی مساوی میباشد .

2 - با توجه به بند 2-5-4 این اعداد دوبرابر شده وزن پوشش واقعی می باشند .

3- Electrolitic جدول شماره 6 - پوشش قلع بطریقه الکترولیز برای ورقهای فولادی که دو سطح آن دارای اندود قلع متفاوت می باشد .

1 - با توجه به بند 2-5-4 این اعداد دوبرابر شده وزن پوشش واقعی می باشند .

2- Differential 5 ـ ویژگیهای قوطی فلزی قوطیهای فلزی غیر قابل نفوذ برای نگهداری مواد غذائی معمولا از ورق فولاد قلع اندود شده تهیه میگردد ولی اخیرا فلز آلمومنیم در ساخت قوی از رونق زیادی برخورد داراست و این بعلت سبک وزن بودن ان که باعث صرفه جوئی در هزینه حمل نقل میشود و همچنین دارای قابلیت دوباره سازی 31 میباشد دیگر اینکه احتیاج به اندودی نداشته فقط بالاک پوشانیده میشود و مقاوم به زنگ در برابر عوامل جوی میباشد این ظروف معمولا دو تکه ( کششی ) ساخته میشوند .

از دیگر ورقهای فلزی که در ساخت قوطی مورد مصرف قرار میگیرد فولاد قلع اندود نشده میباشد .

سطح این ورقها بجای قلع از پوشش کرم و اکسید کرم پوشانیده شده‏اند .

در صورت استفاده از این ورقها برای ساخت قوطی باید حتمأ لاک دار باشند .

5 ـ 1 ـ شکل ظاهری قوطی در استاندارد ملی شماره 2234 ظروف فلزی غیرقابل نفوذ برای مواد غذائی ویژگیها اشکال مختلف قوطی بطور کامل شرح داده شده است .

5 ـ 2 ـ دوخت درزبدنه دو سربریده شده ورق جهت دوخت درزبدنه در قوطیهای سه تکه میتواند بطریق زیربهم متصل گردد .

5 ـ 2 ـ 1 ـ دوخت مضاعف 5 ـ 2 ـ 2 ـ بطریقه قرارد گرفتن دولبه روی یکدیگر الف ـ اتصال بوسیله چسبهای مخصوص ب ـ اتصال بوسیله لحیم پ ـ اتصال بوسیله جوش الکتریکی 5 ـ 3 ـ دوخت سروکف ( دربندی ) اتصال درب یا کف قوطی را به بدنه دربندی میگویند .

دو انتهای قوطی باید بطریقه دربندی مضاعف به درب و کف متصل گردد فاکتورهای اصلی برای کنترل دربندی میزان درگیری دوخت و فضای آزاد بین لایه‏های دوخت میباشد که روش محاسبه آن در استاندارد ملی شماره 2327 روش آزمون قوطیهای فلزی غیرقابل نفوذ برای مواد غذائی و نوشابه‏ها آمده است .

5 ـ 4 ـ لاک قوطی برای بسته بندی بعضی از محصولات تنها پوشش قلعی حلب ورق برای جلوگیری از واکنشهای بین محصول وقوطی کافی نیست و باید سطح داخلی قوطی با پوشش ثانوی دیگر پوشانیده شود برای این منظور از لاک بارزینهای مختلف استفاده میگردد که بعد از پخته شدن مقاومت و چسبندگی کافی را بدست میآورند .

باید توجه داشت که سطح لاک خورده قابل لحیم کاری نیست باین جهت سطوحی که لحیم کاری میشوند باید عاری از لاک باشد .

لاکهای مصرفی باید رد مقابل حرارت تا 130 درجه سانتیگراد در شرایط استریل کردن محصول ثابت بوده و هیچگونه تغییرات فیزیکی و شیمیائی در آن رخ ندهد .

بطور کلی لاکها میبایست با توجه به نوع محصول مورد نظر انتخاب گردند تا واکنشهای شیمیائی و فیزیکی مؤثری بین محصول و لاک ـ داشته باشد .

لاک باید درموقع ساخت قوطی در مقابل عوامل مکانیکی مقاوم بوده و هیچگونه تأثیری از لحاظ بو , طعم , مزه و رنگ روی محصول نداشته باشد .

بطور کلی لاکها براساس رزین تشکیل ددهنده آن به چهار گروه اصلی تقسیم میگردند : 5 ـ 4 ـ 1 ـ فتولیکها :32 که بیشتر برای غذاهای دریائی و بعضی از غذاهای گوشتی استفاده میشود .

غیر قابل نفوذتر از گروه دوم بودن و از نظر شیمیائی مقاوم‏تر میباشند .

لاکها این گروه دارای قابلیت انعطاف کم بوده و به بعضی از غذاها طعم خارجی میدهند .

5 ـ 4 ـ 2 ـ اولئورزینها ـ 33 لاکهای این گروه بیشتر از سایر گروه‏ها مورد استفاده قرار میگیرد و در حفاظت رنگ طبیعی میوه جات بسیار مؤثر میباشد .

5 ـ 4 ـ 3 ـ اپوکسیها ـ 34 این نوع لاکها دارای قابلیت انعطاف بالا و مقاومت حرارتی زیادی میباشند , بعد از تغییراتی و با استفاده از رزیتهای فتولیک برای بعضی از میوه جات و غذاهای پرچربی قابل استفاده میباشند .

5 ـ 4 ـ 4 ـ وینیلها ـ 35 معمولا برای غذاهائی با خورندگی زیاد و با استفاده از اولئورزینها و یا لاکهای فئولیک مورد استفاده قرار می گیرند ( پوشش دوبل .) لاکهای وینیل خیلی سخت بوده ولی در مقابلبخار زیاد چند ان مقاوم نمیباشند و معمولا برای محصولتی که زیر بطور کلی قوطیها را از نظر لاک میتوان به چهار گروه تقسیم نمود .

الف ـ قوطیهائی که تمامی آن بدون لاک میباشند .

ب ـ قوطیهائی که بدنه آنها بدون لاک و سرو کف لاک زده شده است .

پ ـ قوطیهائی که تمامی آن لاک زده شده است .

ت ـ قوطیهائی که بعد از ساخته شدن تمامی آن و یا فقط درز بدنه لاک زده میشود .

یادآوری ـ در مورد قوطیهائی که درزبندی آنها با جوش الکتریکی انجام گرفته است میبایست سطح داخلی درزبدنه پس از درزبندی لاک زده شود .

6 ـ معایب قوطی در این بخش معایب قوطیها بدو قسمت , معایب درجه یک و درجه دو تقسیم شده است .

که عیوب در نظر گرفته شده بعنوان درجه یک مشخصه مردود بودن این قوطیها از نظر مصرف میباشد .

دسته دوم که کم اهمیت ترتلقی میشود مبین قابل مصرف بودن قوطیها براساس نکات مندجه میباشد ولیکن بطور کلی این قوطیها معیوب تلقی میشوند .

6 ـ 1 ـ معایب درجه یک وجود منفذ ترک , سایر عیوب مکانیکی حاصل از دربندی و درزبندی قوطی که منجر به نشت کردن قوطی شود , زنگ زدگی , عدم یکنواختی لحیم کاری درز بدنه قوطی , نفوذ لحیم از جدار درزبدنه بداخل درب با لایه لاستیکی معیوب و سطح داخلی لاک نخورده قوطی با توجه بمیزان حد گذشت آن برای قوطیهای مختلف بشرح زیر : برای قوطیهای نمره 2/5 (119*113) و کمتر سطح لاک نخورده نباید در مجموع بیش از 25 میلیمتر مربع و برای قوطیهای تا 5 کیلوگرم (244*157) این رقم نباید بیش از 35 میلیمتر مربع باشد .

در یک سطح لاک نخورده این اندازه نباید از 17 میلیمتر مربع برای قوطیهای تا نمره 2/5 و 15 میلیمتر مربع برای قوطیهای نمره 1(102*68) و 10 میلیمتر مربع برای قوطیهای کوچکتر تجاوز نماید .

6 ـ 2 ـ معایب درجه دو خراش , سوراخهای ریز در پوشش قلع , دربندی فشرده , تغییر شکل قوطی بهر صورت , خراش در سطح داخل قوطی , حباب در سطح لاک که احتمال پاره شدن آن میرود , لاک سوخته شده در خط درز قوطی که بسادگی برداشته شود و ذرات لحیم پاشیده شده در سطح داخل قوطی که بسادگی با دست و بدون استفاده از هرگونه وسیله‏ای قابل برداشت باشد .

7 ـ نشانه گذاری 7 ـ 1 ـ علائمی که باید از طرف کارخانه سازنده قوطی در نظر گرفته شود .

7 ـ 1 ـ 1 ـ علامت مشخص کننده کاررخانه سازنده قوطی باید روی قوطی نمایان باشد .

7 ـ 1 ـ 2 ـ نوع لاک 7 ـ 1 ـ 3 ـ نوع پوشش لاک قوطی باید روی کارتن با هر واحد بسته بندی قوطی نمایان باشد .

7 ـ 1 ـ 4 علامت مشخص کننده نوع فولاد بکار رفته قوطی باید بروی هر واحد بسته بندی قوطی ذکر شود و فقط برای فولادهای نوع MR ذکر این علامت اجباری نیست .

7 ـ 2 علامات زیر باید بصورت واضح و خوانا و بطور دائمی از طرف کارخانه پر کننده برروی ظروف منعکس ( چاپ , برچسب یا حک ) شود .

7 ـ 2 ـ 1 ساخت ایران 7 ـ 2 ـ 2 نام کارخانه و نشان آن 7 ـ 2 ـ 3 علامت محتوی داخل ظرف یا نام محتوی یا هر دو 7 ـ 2 ـ 4 وزن خالص بر حسب گرم 7 ـ 2 ـ 5 وزن آبکش شده برای محصولاتی که از دو فاز تشکیل شده‏اند .

7 ـ 2 ـ 6 تاریخ تولید ( که روی قوطی میبایستی مشخص کننده تاریخ تولید برای دستگاههای کنترل کننده باشد ) 7 ـ 2 ـ 7 اجزاء متشکله محتوی قوطی 7 ـ 2 ـ 8 شماره سری هر نوبت تولید حداکثر روزانه باید مشخص گردد .

7 ـ 2 ـ 9 شماره پروانه ساخت وزارت بهداری و شماره ثبت .

یادآوری ـ حک علامات برروی قوطی در صورتیکه باعث زنگ زدگی در جدار دخلی و یا خارجی قوطی شود ممنوع باشد .

یادآوری ـ بطور کلی برای نشانه گذاری محصولات محتوی قوطی باید مشخصات داده شده در استاندارد ملی شماره 2135 ویژگیهای عمومی برچسب بسته اولیه مواد غذائی کاملا رعایت گردد .

1-Tinplate 2-Hotdipped tin plate 3-Electrolitic tin plate 4-Steel plate 5-Tin Free steel 6-Double reduced 7-Temper 8-Rock well 9-prime 10-Second 11-Three piececans 12-Two piececans 13-Easy open end 14-Key cans 15-Lever lid 16-Seam Iength 17-Countersink depth 18-Seam thickness 19-Cover hook 20-Body hook 21-Overlap 22-Free space 23-Side seam 24-Double seam 25-Lap seam 26-Nominal Dimension 27-punch plug 28-Rubber com pound 29-lacquer 30-Hardnes 31-Recycling 32-phenolic 33-oleo Resinous 34-Epoxy 35-Vinyl 1881ویژگیهای ظروف فلزی غیر قابل نفوذ برای نگهداری مواد غذائی (مقررات عمومی)چاپ سوم تهیه کننده استاندارد ویژگیهای ظروف غیر قابل نفوذ برای نگهداری مواد غذائی مقررات عمومی(تجدید نظر)تهیه کننده استاندارد ویژگیهای ظروف غیر قابل نفوذ برای نگهداری مواد غذائی مقررات عمومی(تجدید نظر)تهیه کننده استاندارد ویژگیهای ظروف غیر قابل نفوذ برای نگهداری مواد غذائی مقررات عمومی(تجدید نظر)رئیسرئیسرئیسموسوی - حسنفوق لیسانس صنایع غذائیمشاور صنایع غذائی و بسته بندیاعضاءاعضاءاعضاءآرمناک پور - گارگینکشت و صنعت ماریانامین تعیمی - ناصراداره کل نظارت بر مواد غذائیبلور فروشان - مجتبیدانشکده عوم تغذیه و صنایع غذائیدولوخانیان - هراندصنایع بسته بندی ایرانصفا کیش - فرزانهموسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایرانکامکار - شعبانرئیس تولید قوطی سازی ماریاندبیردبیردبیرافشاری حمدی - کیاوشدکتر مهندس کشاورزیکارشناس موسسه استاندارد ISLAMIC REPUBLIC OF IRANInstitute of Standards and Industrial Research of IranISIRI NUMBER1881SPECIFICATION OF HERMETICALLY SEALED METAL CAMS FOR PRESERVED FOODSTUFF (GENERAL REGULATIONS)Third Edition