مسمومیت های غذایی
گاهی اوقات غذاهایی که در ظاهر بسیار خوشمزه و هوس انگیز هستند، ممکن است واقعاً برایتان بد و خطر آفرین شوند. بله، حتی جذابترین و خوشایندترین غذاها هم ممکن است باعث مسمومیتتان شود. و اغلب افراد خیلی دیر این مسئله را متوجه می شوند.
برای جلوگیری از مشکلات گوارشی، ببینید چه غذاهایی برای شما خطرآفرین هستند و ممکن است مسمومتان کنند و راه های مقابله با مسمومیت را یاد بگیرید.
مسمومیت غذایی چیست؟
سالانه تقریباً 20 درصد افراد دچار مسمومیت غذایی می شوند. مسمومیت غذایی معمولاً وقتی اتفاق می افتد که شما ماده ی غذایی را استفاده کنید که به یکی از باکتری های مضر برای بدن انسان (پاتوژن های مضری که در روده ی حیوانات زندگی می کنند)، انگل (موجودات زنده ی میکروسکوپی که ممکن است در غذای ما زندگی کند) یا ویروس ها (مثل هپاتیت A که از طریق غذا به بدن انسان منتقل می شود) آلوده شده باشد.
غذاهای آلوده
مواد غذایی می تواند در هنگام کشت، عمل آمدن یا استفاده آلوده شود. اگر باکتری های موجود در روده ی حیوانات سالم با گوشت یا مرغ هنگام فراهم آوری تماس یابد، گوشت آلوده خواهد شد. اگر سبزیحات توسط آبی که با کود یا فاضلاب آلوده شده است شسته شود، ممکن است آلوده به انواع باکتری ها، ویروس ها و یا انگل های مضر برای بدن حیوان شود. یا اگر غذایی غیر مسموم با شخصی آلوده به بیماری یا غذای آلوده ای تماس یابد، به سرعت آلوده خواهد شد. و حتی مواد و موجودات ناسالم موجود در خاک یا آب نیز می تواند باعث آلوده و مسموم شدن مواد غذایی شود.
غذاهایی که باید مراقبشان باشیم:
هرگونه گوشت قرمز، مرغ یا ماهی و صدف خوراکی نپخته
آبی که کلر به آن زده نشده باشد
شیر یا مایونیز که خارج یخچال نگهداری شده باشد یا تاریخ مصرف آن گذشته باشد
فساد غذا
فساد غذا عبارتست از تغییرات مواد غذایی به صورتی که آن را برای انسان غیر قابل مصرف نماید. این تغییرات میتواند سبب کاهش یا از بین رفتن ارزش غذایی شده یا موجب مسمومیت و بیماری در انسان گردد.
عوامل فساد
مسمومیت غذایی عبارتست از مجموعه اختلالاتی که در نتیجه خوردن غذاهای فاسدی که به میکروبها و مواد شیمیایی آلوده هستند در بدن به وجود می آید. مسمومیتهای غذایی انواع مختلف دارند ولی نوع میکروبی آن شایع تر از سایر مسمومیت های غذایی است.
علائم عمومی مسمومیت غذایی عبارتند از:
بی حالی، اسهال، سرگیجه، استفراغ، تب.
انواع غذاهایی که بیشتر باعث مسمومیت می شوند:
گوشت فاسد- اکثر مسمومیتهای غذایی با مصرف گوشت فاسد عارض می شوند. گوشت در هوای معمولی و گرم فاسد میشود. از مصرف گوشتی که در معرض هوای آزاد قرار گرفته و با مگس و سایر حشرات تماس داشته باید خودداری نمود. گوشت فاسد رنگ و بوی نامطبوع دارد.
خامه و شیرینیهای خامه دار- مسمومیت به وسیله خامه و مواد خامه دار زیاد است. از مصرف خامه مانده باید خودداری شود و حتی المقدور از محصولات پاستوریزه شده استفاده شود.
تخم مرغ- مسمومیت در اثر مصرف تخم مرغ فاسد فراوان است، تخم مرغ پس از کهنگی، متعفن می گردد. در روی سالادهای مخلوط با تخم مرغ باکتری رشد می کند، بیشتر مسمومیتهای که در نتیجه خوردن بستنی پیدا میشود، از تخم مرغ و خامه است. برای شناختن تخم مرغ فاسد آن را داخل ظرف آب قرار دهید در صورتی که روی آب به صورت افقی ایستاد قابل مصرف نمی باشد. تخم مرغ سالم هرگز روی آب نمی ماند. از مصرف تخم مرغهای شکسته و سوراخ شده خودداری کنید.
شیر- شیر محیط مناسبی برای رشد میکروب میباشد. شیر ممکن است آلوده باشد یعنی از حیوان بیمار دوشیده شده باشد یا موقع دوشیدن و حمل و نقل آلوده و فاسد شده باشد. شیر فاسد هنگامی که جوشانده شود به صورت ژله در می آید. (به اصطلاح بریده می شود.
برای جلوگیری از آلودگی شیر رعایت نکات زیر لازم است:
همیشه شیر پاستوریزه مصرف نمائید. برای نگهداری شیر از یخچال استفاده کنید. حداکثر بیش از 24 ساعت نگهداری ننمائید.
پنیر- مسمومیت در اثر مصرف پنیر نیز ممکن است ایجاد گردد. پنیر تازه در صورتی که قابل مصرف است که از شیر سالم تهیه شده باشد، پنیر باید در ظروف سرپوشیده و در مکان سرد نگاهداری شود. برای نگهداری پنیر آن را در آب جوشیده و نمک زده ای که سرد شده باشد بگذارید، پنیر فاسد طعم و رنگ و بوی نامطبوعی دارد.
سبزیجات- سبزیها علاوه بر میکروبها، انگلها و تخم انگلها و تخم انگلها را در خود نگه می دارند. مصرف سبزیهای کثیف و ضد عفونی نشده باعث بروز انواع بیماریهای میکروبی و انگلی می گردد.
از آنجایی که قرار گرفتن غذا به مدت 4 الی 5 ساعت در دمای معتدل می تواند سبب رشد عوامل بیماری زا و و در نتیجه بیماری انسان گردد.
لذا در تهیه مواد غذایی و مصرف آن به نکاتی چند توجه شود:
غذا را بلافاصله پس از پخته شدن مصرف کنید.
غذای آماده را برای مصارف بعد با دقت نگهداری کنید.
غذای از قبل پخته شده را به حد کافی گرم کنید.
غذاهای آماده بی خطر (مثل- شیر پاستوریزه) را انتخاب کنید.
تمام سطوح و وسایل آشپزخانه را با دقت کامل پاکیزه کنید.
غذا را از دسترس حشرات، جوندگان و سایر حیوانات دور نگه دارید.
آب مصرفی برای آشامیدن یا تهیه غذا باید پاکیزه باشد.
علت مسمومیت های غذایی
آنتی بیوتیک باعث تأخیر روند بهبودی و حالت اسهال شده و موجب می شود تا مواد آلوده همچنان در خون شما باقی بماند. چنانچه در اثر مصرف قارچ دچار مسمومیت شده اید، فوراً باید نزد پزشک بروید تا دکتر با خدمات اورژانس مواد سمی را از داخل معده شما خارج کند و معده شما را شست و شوی دهد.
تغذیه نامناسب یکی از مشکلات امروزه جامعه است. دغدغه های شغلی و کمبود وقت موجب شده تا خیلی ها مراقب تغذیه خود نباشند. در این شرایط احتمال بروز مسمومیت غذایی افزایش می یابد.
بیشتر مسمومیت های غذایی در اثر باکتری رایجی به نام ای - کلی Coli E» ایجاد می شود. به طور معمول افراد در پیک نیک، مدارس، دانشگاه ها و اغذیه فروشی های سطح شهر دچار این عارضه می شوند. زیرا در این مکان ها ممکن است موادغذایی برای طولانی مدت خارج از یخچال قرار گیرند یا هنگام آماده شدن موادغذایی نکات بهداشتی رعایت نشود. مسمومیت غذایی از طریق محصولات لبنی و گوشت قرمز خام که طولانی مدت از یخچال بیرون مانده است نیز منتقل می شود. (بخصوص سس مایونز روی سالاد که یکی از عوامل اصلی است).
سالانه ۶۰ تا ۸۰ میلیون نفر در جهان دچار مسمومیت غذایی می شوند که ۶ تا ۸ میلیون نفر جان خود را از دست می دهند. نوزادان و افراد پیر بیش از بقیه افراد در معرض این خطر قرار دارند. افرادی که در شرایط حاد مانند بیماری کلیوی، دیابت و یا ضعف سیستم ایمنی بدن قرار دارند، بیشتر از بقیه در معرض خطر هستند.البته زنان باردار و زنانی که در دوران شیردهی قرار دارند نیز باید بسیار مراقب غذای مصرفی خود باشند. علایم این بیماری به طور معمول ۲ تا ۶ ساعت پس از خوردن غذای آلوده خود را نشان می دهد. البته زمان آن ممکن است کم یا زیاد شود. این زمان بستگی به نوع آلودگی و سمی که وارد بدن می شود دارد. بهتر است با برخی از عوارض و علایم مسمومیت آشنا شوید:حالت تهوع و استفراغ، معده درد و شکم درد، اسهال (گاهی همراه با خون)، تب و سرماخوردگی، ضعف (که ممکن است شدید و موجب تنگی نفس شود)، سردرد.
به طور معمول افراد ۲ روز بعد از مسمومیت غذایی ، بهبود پیدا می کنند و باید با مصرف مایعات و نوشیدنی ها - البته جز شیر و نوشیدنی های کافئین دار - از خشک شدن آب بدن جلوگیری کنند. زیرا در اثر اسهال و استفراغ «فلوید» بدن دفع می شود و باید دوباره جایگزین شود تا زمان بهبودی کامل باید از خوردن غذاهای جامد و سخت و لبنیات پرهیز شود.چنانچه به اسهال مبتلا شدید و به خاطر استفراغ و حالت تهوع قادر به نوشیدن مایعات فلوید نبودید باید با استفاده از امکانات پزشکی و دارویی از فلوید، به صورت داخل وریدی استفاده کنید. بخصوص لازم است این حالت در مورد کودکان کم سن اجرا شود. توجه داشته باشید که هیچ وقت در حالت اسهال دکتر برای شما آنتی بیوتیک تجویز نمی کند. زیرا آنتی بیوتیک باعث تأخیر روند بهبودی و حالت اسهال شده و موجب می شود تا مواد آلوده همچنان در خون شما باقی بماند. چنانچه در اثر مصرف قارچ دچار مسمومیت شده اید، فوراً باید نزد پزشک بروید تا دکتر با خدمات اورژانس مواد سمی را از داخل معده شما خارج کند و معده شما را شست و شوی دهد.برای جلوگیری از مسمومیت غذایی، نکات زیر را در حین درست کردن غذا رعایت کنید:
▪ با دقت دست های خود را بشویید و ظروف و لوازم آشپزخانه را خوب تمیز کنید.
▪ غذاها را با حرارت کافی طبخ کنید. به طور نمونه گوشت قرمز باید در دمای حداقل ۱۶۰ درجه فارنهایت، مرغ ۱۸۰ درجه فارنهایت و ماهی ۱۴۰ درجه فارنهایت پخته شود.
▪ هرگز گوشت، ماهی یامرغی را که پخته شده ، به داخل ظرفی که قبل از پخته شدن در آن بوده (وقتی خام بوده) بازنگردانید، مگر این که آن ظرف را به دقت شسته باشید.
▪ هرگونه غذا یا موادی را که برای آن لحظه احتیاج ندارید داخل یخچال بگذارید و درجه یخچال خود را حدود ۴۰ درجه فارنهایت و درجه فریزر خود را روی صفر درجه یا زیر صفر درجه فارنهایت تنظیم کنید.
▪ مرغ، گوشت و ماهی را که بیش از یک یا دو روز به صورت خام در یخچال نگهداری شده است، مصرف نکنید.
▪ غذاهایی را که تاریخ مصرفشان گذشته به هیچ وجه استفاده نکنید و به تاریخ انقضای موادغذایی و برچسب روی آن توجه کنید.
▪ از مصرف غذاها و موادغذایی که بوی عجیب و ناخوشایندی دارند، پرهیز کنید.
چند توصیه
▪ هرگز به کودکان زیر یک سال عسل ندهید.
▪ چنانچه در خانه غذا کنسرو می کنید، همه نکات بهداشتی را رعایت کنید و تکنیک های لازم را اجرا کنید.
▪ از قارچ وحشی استفاده نکنید.
▪ چنانچه باردار هستید یا سیستم ایمنی بدن تان ضعیف شده از پنیرهای نرم بخصوص آنها که از کشورهای متفرقه وارد شده اند، استفاده نکنید.
▪ در طول سفر از غذاهای گرم و تازه پخته شده و آب جوشیده استفاده کنید. از خوردن میوه و سبزیجات خام و پوست دار پرهیز کنید و پوست میوه را نیز بگیرید.
▪ چنانچه فرزند کوچک در خانه دارید، مرتب دستان خود را بشویید و لباس زیر کودک خود را تند تند تعویض کنید تا عفونت و میکروب وارد بدنش نشود.
تکنیک جدید برای کشف عامل مسمومیت های غذایی
گسترش تکنیک جدید برای پی بردن سریع تر به با کتری های عامل مسمومیت های غذایی.
دانشمندان یک متد را گسترش دادند که باکتری های کامبیلو باکتر مشخص می کند کامبیلو باکتر(جنسی از باکتری ها است که از باکتری های استوانه ای گرم منفی، بدون اسپدر و متحرک و به شکل مارپیچ تشکیل یافته است).
علت اینکه بیشتر مردم از سموم غذایی می میرند این است که دلیل این مسمومیت را نمی دانند نشانه های مسمومیت شامل اسهال است که 2 روز یا 2 هفته طول می کشد.
محققان هنوز نمی دانند که واقعا چطور این باکتری ها به انسان منتقل می شوند.
دانشمندان فکر می کنند علت اکثر مسمومیت ها غذا است و عمدتا غذاهای ناسالم و طیور نپخته است.
بنابراین گزارش، دانشمندان با استفاده از یک نرم افزار مطمئن به نانم QUT در تشخیص نوع باکتری معتقدند این تکنیک را برای کلینیکها و دانشمندان گسترش خواهند داد تا بتوانند بفهمند چطور این باکتری ها در بدن انسان تبدیل می شود.
مسمومیت باکتریایی
از آنجا که باکتری ها یکی از مهمترین دلایل مسمویت های غذایی هستند، خوب است که بیشتر با آنها آشنا شده و محل رشد و نمو آنها را یاد بگیریم. باکتری هایی که باعث مسمومیت غذایی می شوند در روده ی حیوانات ناسالم به وجود آمده و از طریق مدفوع به خاک منتقل می شوند و سم و میکروبی را که ما با آن مسموم می شویم را به وجود می آورند.
سالمونلا :این باکتری در روده حیوانات و پرندگان زندگی می کند.
نحوه ی انتشار: گوشت گاو، گوشت مرغ و پرندگان خام و نپخته
تخم مرغ -شیر پاستوریزه نشده -سبزیجاتی که با مواد غذایی ناسالم تماس