دانلود مقاله چای و قهوه

تاریخچه کشت چای درجهان وایران چای کلمه ای چینی است که در چین و شمال هند آنرا بهکار می برند وبا همان تلفظ وارد زبان فارسی شده است.

تحقیقات نشان می دهد که بوته چای را درحدود 3 هزار سال قبل ازمیلاد مسیح درچین می‌شناختند.

گیاه چای و واریته های آن به حالت وحشی د رشمال هند درناحیه ای به نام آسام و مناطقی مانند لائوس می روئند.

هم اکنون کشت این گیاه ازمدارº42 عرض شمالی تاº33 عرض جنوبی در کشورهای چین هندوستان، ژاپن، سریلانکا، ایران، مالزی، کنیا، سیلان وجاوه، گسترش یافته است.

سابقه مصرف چای درایران از قرن17 گزارش شده است.

در ابتدا به علت گرانی عده ای خاص ازآن استفاده می کردند.

درسال 1279 هجری شمسی در زمان مظفرالدین شاه کشت چای درایران، در مناطق کوهپایه ای لاهیجان، به طور جدی آغاز شد.

و از آنجا به سایر نقاط گیلان و مازندران که امروزه چای کشت می شود، انتقال یافت.

مرحوم کاشف السلطنه اولین کسی بود که درایران بعد از مرحوم میرزا محمد اصفهانی که بدلیل عدم آشنایی با کشت چای .موفق به گسترش کشت چای نشده بود.

کشت چای را رواج داد.

امروزه آرامگاه این مرد بزرگ درقسمت جنوب غربی شهرستان لاهیجان قرار دارد و مورد بازدید علاقه مندان قرار می گیرد.

مشخصات بوته چای بوته چای به دو صورت وحشیو مزروعی وجود دارد که به مشخصات آنها درزیر اشاره می کنیم.

بوته چای وحشی درخت مانند قومی و بلندی آن 12-10 متر است مشکل برگهای آن نوک تیز و به درازی 24-16 میلی متر و رنگ آن سبز روشن وشامل 5/4-4 درصد تئین و 15-13% تانن است.

بوته چای مزروعی بوته ای شکل وبه بلندی آن 4-3 متر است و شکل برگهای آن بیضی شکل وبه درازی 15 سانتی متر و برخلاف چای وحشی، رنگ برگ سبز تیره و شامل تئین[1]و تانن[2] و … است که میزان آنها از بوته چای وحشی کمتر است.

اصولاً باهرس و دوام ، سعی می شود که ارتفاع گیاه رابه حداکثر 70 سانتی متر نگه می دارند تا از این طریقعم برداشت وهم سایر خصوصیات داشت راحتر صورت گیرد.

1-ریشه چای چای گیاهی است که دارای ریشه های سطحی وافشانکه نسبت به شرایط فیزیکی خاک از خود، حساسیت نشان می دهد.

ریشه های این گیاه برای نفوذ در خاک احتیاج به زمین مناسب دارد به طوری که درخاکهای نامرغوب ونامناسب به سختی نفوذ می کند ولی درخاکهای خوب برای یافتن آب گاهی اوقات تا عمق 32 متری هم می‌رود که در آسام گزارش شده است ولی عمق ریشه آن درحالت عمودی به 150 سانتی متر می رسد.

ریشه های چای با قارچ زندگی همزیستی (Mycorrhiza) نیز تولید می کند.

2-برگ چای قسمت مورد استفاده بوته چای برگهای گیاه می باشد که از نظر اقتصادی دارای اهمیت خاصی است.

کیفیت نهایی چای ساخته شده به انواع مواد تشکیل دهنده برگ چای وابسته است در اثر هرس هایمختلف ، مخصوصاً هرس سالیانه ازکنار برگهایی که روی شاخه سال قبل باقی مانده اند جوانه شروع به رشد می نماید.

شکل برگ اولی با برگهایی که بعداً ظاهر می شود فرق دارد.

و به طوری که برگهای اولیه نسبت به برگهای بعدی کوچک بوده، دارای کنارهای صاف وفاقد دندانه و انتهای برگ نیز گرد می باشد.

برگهای این گیاه پایا، متنائوب ، ساده، دندانه دار، اغلب بی کرک وبی رنگ سبز تیره می باشند.

همچنین همیشه سبز است.

اصولاً برگهای چای را می توان در3 چین ویا بیشتر، بسته به شرایط داشت خوب، می توان برداشت کرد.

برداشت اول چای باعث رشد سریعتر جوانه های پایین تر که در کناره های برگ قرار دارد می شود.

به طور کلی می توان گفت که کیفیت چای تولید شده به دو عامل بستگی دارد: تعداد زیاد سافه نسبت به ورن برگ وزن مخصوص مواد سلولزی موجود دربرگ 3-گل وبذرچای گلهای این گیاه، سفید رنگ، خوشبو و معطرمیباشند.

گلها به صورت تک گل ، خوشه ای ویا مجتمع و گاهی به صورت دوتایی ویا دسته‌های پنج تایی در بغل برگها ظاهر می شوند.

قطر این گلها درحدود 3/3 سانتی متر است.

این گلها دارای 5 تا 7 کاسبرگ براق و 5 تا 7 گلبرگ بیضی شکل هستند.

به طوری که تحدب این گلبرگ ها به سمت بیرون است.

این گلها دارای تعداد زیادی پرچم هستند.

این پرچم ها در پایه به گلبرگ متصلند و در حفره ای جا گرفتند.

مادگی شامل کلاله و خامه و تخمدان است.

کلاله دانه های گرده راجذب می نماید.

خامه د ر3/1 بالایی دارای شکافی است که گاهی اوقات تا نزدیکی تخمدان پیش می‌رود.

تخمدان دارای 3 تا4 مجزه می باشد که از کرکهای سفید رنگ پوشیده شده است.

درداخل این تخمدانها، تخمک وجود دارد که پس ازلقاح با دانه های گرده تولید بذر می نمایند.

میوه چای (بذرچای) با قطری در حدود 5/2 سانتی متر به صورت پوشنه بوده وبسته به وجود دانه ها دریک حجره یا بیشتر دارای 1تا 4 قست است.

درهر حجره 1 تا 3 دانه وجود دارد، درداخل هرمیوه آن نیز 1 تا6 دانه قرار گرفته است.

شکل »اهری این میوه ها به صورت کروی یا صاف و گاهی اوقات دو سر پهن است.

و رنگ آن قهوه ای روشن است.

گل های چای خود عقیم (Self- Stepile) بوده و گرده افشانی توسط بادوحشرات صورت می گیرد.

این گیاه دگرگشن بوده و دراثر خود گشنی بذرهای حاصله استعداد جوانه زدن ضعیفی خواهند داشت و بوته های ضعیف تولید می کنند.

گرچه گرده افشانی مصنوعی گرده گل ممکن است تشکیل تخم رابه 14% برساند ولی درحالت طبیعی حدود 2% گل های بوته تشکیل بذر می دهند.

یکی ازخواص بوته های چای این است که گل و بذر زیاد و یا برگ کمی می دهند ویا برعکس برگ زیاد و گل و تخم کم ببارمی‌آورند.

این دو خاصیت بندرت دریک بوته جمع می شود.

توجه بایستی داشت که از بوته های پرگل نبایستی برای تکثیراستفاده کرد.

آب وهوای چای ازعوامل محیطی دررشد و نمو چای می توان بهدرجه حرارت ، میزان بارندگی .

رطوبت نسبی، طول روز، ارتفاع و موقعیت جغرافیایی اشاره کرد.

چای گیاهی است مخصوص مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری وتقریباً در هر جا که هوای مرطوب و گرم داشته باشد، می روید.

این گیاه را می توان از 2 متر پایین تر از سطح دریاههای آزاد جهان تا 2000 متری کشت نمود.

درایران این گیاه تا ارتفاع 500 متری نیز کشت می شود.

بارندگی سالیانه مورد نیاز برایچای 3-1 متر بوده و حرارت آن بین ºС30-0 درجه سانتی گراد می باشد واصولاً بایستی درجه حرارت به زیر صفر درجهنرود، هرچند که چای تاºС5- را تحمل می کند ولی دمای زیر صفر درجه به آن آسیب جدی وارد می کند.

رطوبت نسبی ایده آل برای چای 65% می باشد ولی رطوبت بالای خاک برای آن مضر است واصولاً بایستی سیستم زهکشی مناسب برای چای ایجاد شود.

دلیل اینکه چای را در اراضی شیب دار بیشتر کشت می کنند.

بخاطر این است که بدلیل شیب دار بودن احتیاج به احداث زهکش نیست وآب اضافی به پایین دامنه کوه می آید و مشکل رطوبت اضافی خاک راکه برای چای مضر است حل می کند.

به طور کلی آب وهوای مناسب برای چای، آب وهوای مرطوب وگرم است.گفته شده است که اگر شرایط آب وهوایی و خاکی برای گیاه چای مناسب باشد به طور متوسط درهر 4 تا5 روز یک برگ به برگهای قبلی اضافه می شود.

خاکهای مناسب برای چایکاری بوته چای عموماً در اغلب خاکها می روید.مناسبترین خاک برای کشت چای خاکهای شنی ورسی که دارای هرموس باشند، می باشد.

این خاکها باعث می شوندکه آب اضافی دراطراف ریشه گیاه جمع نشود زیرا همانطور که بیان شد رطوبت زیاد خاک برای این گیاه مضر است.

مناسبترین PH برای چای 5/5 است، یعنی این گیاه درخاکهای اسیدی بهتر از هر خاک دیگر رشد می کند.

چون این خاکها دارای مقادیر زیادی آلومینیوم و منگنزهستند که مورد استفاده چای بوده واین گیاه مقدار زیادی از این دو عنصر را درخود ذخیره می کند.

مناسبترین موقعیت برای چایکاری اراضی شیب دار جنوبی است که دارای قدرت جذب نور و حرارت فراوان هستند و این برای چای مفید است.

هرس درباغهایی که بوته هابه علت هرس نادرست فرم وشکل مشخصی ندارند وبر اثرمرور زمان تعدادی از آنها خشک شده واز بین رفته‌اند، فاصله بین بوته های چای خالی شده وسطح زمین بر اثر تابش خورشید گرم شده و هر چند رطوبت درسطح زمین است تبخیر می‌شود و همچنین هوموس خاک در اثر تابش آفتاب سوخنه و قدرت جذب آب و نگهداری آن را از دست می دهد پس نقش هرس صحیح و درست و انجام بموقع آنبسیار حائز اهمیت است.

درزیر به هرس های مرسوم در ایران اشاره می کنیم: 1-هرس شدید (کف بر) اینهرس هر 10-8 سا ل یکبار انجام می شود.

منظور ازاین هرس جوان کردن بوته چای است.

در هرس کف بر بوته ها را از روی خاک می برند.

بعد از این هرس ابتدا محصول به شدت کاهش پیدا می‌کند (به 3/1 می رسد) ولی بعد از آن با مرورزمان محصول افزایش یافته و جبران می شود.

زمان انجام این هرس ، پساز آخرین برگ چین یعنی از پایان آبان به بعد است.

برای هرس کف برازداس‌های بسیار تیز ویا اره موتوری های قوی که برای این کار ساخته شده اند استفاده می گردد.

2-هرس ملایم (کمربر) منظور از این نوع هرس، جوان نمودن و پهن کردن تاج بوته چای است وهرس فوق هر3سال یک بار انجام می گیرد.

دراین هرس، بوته ها ازارتفاع 30-25 سانتی متری قطع می شوند.

میزان محصول پساز هرس ملایم به 3/2 تقلیل می یابد ولی بعد به مرور زمان افزایش می‌یابد.

زمانان جام هرس، زمستان است هرس سطحی (سربر) این هرس هر ساله به منظور تحریک بوته به برگ دهی بیشتر، انجام می گیرد.

ارتفاع هرس 40-35 سانتی متری وزمان انجام آن ماههای بهمن واسفند است.

درماه فروردین فرصت مناسبی برای رشد شاخه های جدید است و برگ چینی از اردیبهشت آغاز می گردد.

آبیاری اگر بارندگی به مقدار کافی ودرزمان مناسب (به ویژه در تابستان) انجام شود باغچای نیاز به آبیاری ندارد ولی درعمل این طور نیست و برخی از سالها به علت خشکی در تابستان محصول چای کاهش وزن و کیفیت پیدا می کند.

به علت وضع خاص باغ های چای کشور که بیشتر آنها درشیب ودامنه تپه ها وکوه ها ایجاد شده اند، بهترین روش آبیاری، آبیاری بارانی است.

درحال حاضر حدود 2000 هکتار ازاراضی زیر کشت چای شمال از این روش آبیاری که محصول راحدود60 % افزایش داده است، قرار دارند.

مبارزه علفهای هرز علفهای هرز همواره عامل محلی در زیان رسانی به محصولات کشاورزی محسوب می شود.

از علفهای هرز مهم چای می توان به اویارسلام (Cyperas esculentus) وترشک (Rumexsp.) اشاره کرد که به صورت مکانیکی و شیمیایی درفصول مناسب، با آنها مبارزه می‌شود.

کودپاشی کودپاشی درماههای اسفند و فروردین انجام می شود.

برای هر هکتار 500 کیلو گرم سولفات آمونیوم یا 250 کیلوگرم اوره و هر دو سال یکبار از فسفات آمونیوم نیز استفاده می شود.

درباغاتی که آبیای می شوند مقدار کود مصرفی به 2 برابر می رسد.

مقدار کودفسفره (سوپر فسفات تریپل یافسفات آمونیوم) حداکثر یک صد کیلو گرم درهکتار است.

درباغاتی که آبیاری بارانی دارندکود سرک (اوره) همراه با آب داده می شود و درباغهایی که آبیاری بارانی ندارند همراه بابارندگی کود سرک را می دهند.

کود پاشی به صورت دست پاشی ویابا تراکتور های مخصوص چای، دربین ردیف هایچای پاشیده می شود.

همچنین از کودهایی که درساختار آنهاعناصری چون آهن،مس، برم، منیزیم، منگنز وکلسیم وجود دارد نیز به ترتیب به میزان 1500-700 گرم، 300-200گرم، 13-15 کیلو گرم، 5-3 کیلوگرم،1200-900 گرم و 20-15 کیلوگرم خالص درهرهکتار،استفاده می شود.

همچنین ازکودهای سبز وکود حیوانی نیز به ترتیب به میزان 10-5تن 40-20 تن درهکتار استفاده می شود.

آزمایشات در کنیا نشان داده است که افزایش ازت ، کیفیت چای را کاهش داده وبدون تغییر آن با پتاس و اصلاح کیفیت با افزودن فسفات بدست می آید و تأثیرازت موقعی که آمونیم نیترات استفاده شده خیلی کم خواهد بود.

همچنین آزمایشهایی درژاپن نشان داده است مقدارزیاد سولفات آمونیوم کیفیت چای سبز را بالا می برد ترکیب آمینواسیدهای برگ رازیاد می‌کند.

درآزمایشهای دیگری یافته شده است که کاربرد ازت به میزان100 کیلوگرم درهکتار برای گیاهچه هایی که از کلون و هیبرید درآسام حاصل شده اند، کیفیت چای عالی بوده است ولی باافزایش این میزان ازت،کیفیت چای کاهش یافت.

ضمناً اثرات کود NPKبااندازه های متفاوت روی 32 ترکیب فرار معطر مثلتئوفلاوین (Theaflavin) ، کافئین (Kafein) و … گزارش شده است و تأثیر فسفات روی تانین و کاتکین که باعث افزایش کیفیت چایتا حدودی می شود.

نیزگزارش شده است.

دربعضی از چای ها برای اصلاح رنگ ازآلومنیوم استفاده می کنند که این مادهازمیزان تئوفلاوین می کاهد.

قهوه پیشینه قهوه: درخت قهوه که برگ هایی همیشه سبز و زیبا دارد، گیاهی است از تیره Coffee که دانه های آن را به صورت های مختلف همچون پودر و خرده های ریز ودرشت به فروش می رسانند.

بیش از یک سوم مردم جهان قهوه را دوست دارند و مصرف می کنند.

واژه قهوه ، برگرفته از زبان عربی و به معنای تحریک کننده و زایل کننده اشتها است .

و برخی از مورخان ، پیشینه این واژه را به کشور اتیوپی نسبت می دهند.

درخت قهوه بین 7 تا 10 متر بلندی دارد و درهوای گرم و مرطوب رشد می کند.

این درخت گل هایی کوچک و سپید دارد که بوی آن بی شباهت به بوی یاسمن نیست.

همچنین اندازه دانه های قهوه ، بین 15 تا 18 میلی متر است که در آغاز، رنگ سبز و پس از رسیدن، رنگ گیلاس به خود می گیرد.

از این رو در بعضی کشورها به درخت گیلاس هم شهرت دارد.

دانه های قهوه دو به دو به یکدیگر چسبیده اند و پرده نازکی میان دانه ها وجود دارد که آن ها را از هم جدا می کند.

تهیه قهوه در کشورهای جهان متفاوت است، اما اغلب آن را با آب جوش ، بخار آب و یا از طریق گذراندن آب جوش از پودر آن تهیه می کنند.

بهترین قهوه جهان از نظر بو و طعم ، از بوته ای به نام Arabica به دست می آید که در برزیل به خوبی رشد می کند و از آن جا به سراسرجهان صادر می شود .

بعد از برزیل ، بهترین قهوه که طعم و بویی مطبوع دارد متعلق به کشور تانزانیا و اتیوپی است.

همچنین در آمریکا اغلب، قهوه را با بخار آب درست می کنند که به آن اسپرسو( Espresso) می گویند.

در ایران نیز شایع ترین نوع قهوه ، نسکافه است که با ریختن آب جوش بر روی یک قاشق قهوه فراهم می شود.درقرن شانزدهم مصرف قهوه در مصر بسیار شایع بود و بیشتر، افراد مذهبی آن را به کار می بردند تا بتوانند بیدار بمانند و به عبادت پروردگاربپردازند.

اما بعدها هنگامی که دریافتند این ماده ضربان قلب را افزایش می دهد و موجب اعتیاد می شود، خرید و فروش و مصرف آن را ممنوع ساختند وافراد متخلف را به شدت مجازات کردند، ولی چون مردم آن را دوست داشتند ، در این راه موفقیتی کسب نکردند.

ابوعلی سینا حکیم بزرگ ایران، حدود هزار سال قبل در کتاب خود شرح جامعی در مورد قهوه آورده که البته ایرانیان در آن عصر بر آن نام بونو( Buno) نهاده بودند و بوعلی نیز همین واژه را به کار بسته است .

این واژه ای است که هنوز در اتیوپی آن را به کار می برند.

بوعلی سینا قهوه را به منظور تحریک بیماران افسرده ، مورد استفاده قرار داده است.

بر اساس آمارهای به دست آمده، 89 درصد مردم جهان ، قهوه، چای و یا هر دوی آنها رامصرف می کنند.

40 درصد آن ها ترجیح می دهند چای بنوشند و در صورت عدم دسترسی به چای، قهوه می نوشند و حدود 30 درصد مردم دنیا نیز، قهوه را ترجیح می دهند و درنبودن قهوه به نوشیدن چای رضایت می دهند و برای 15 درصد نیز میان چای و قهوه تفاوتی وجود ندارد و هر کدام را که در دسترس باشد مصرف می کنند.

ناگفته نماند که 15 درصد مردم جهان نیز چای و قهوه را دوست ندارند و هیچیک را نمی نوشند.

مقدار مصرف صحیح قهوه چقدر است؟

دکتر Varro E.Tyler استاد دانشکده داروسازی در West Lafayette Indiana می گوید:" من به شما توصیه می کنم که نوشیدن قهوه را به 2 فنجان قهوه دم کرده یا سه فنجان قهوه فوری در روز محدود کنید." لازم است کمی هم در مورد کافئین موجود در قهوه توضیح داده شود.

کافئین خالص ، شبیه به پودری سفید و ابریشمی است و حالت سوزنی دارد و دارای طعمی تلخ وبی بو است، همچنین به سهولت در آب گرم حل می شود و در حرارتی معادل 460 درجه فارنهایت ، ذوب شده، و به حالت مایع درمی آید.

این ماده در صنعت داروسازی بسیار پر مصرف است و به میزان اندک، دربیش از60 نوع داروی مختلف ، به ویژه داروهای ضد حساسیت به کار گرفته می شود.

کافئین نیز همچون مواد مخدر درصورت مصرف بلند مدت، موجب اعتیاد می شود، اما چون این اعتیاد زیان چندانی به انسان وارد نمی سازد، مصرف آن در میان مردم جهان رواج یافته است.

حتی بسیاری از مردم نسبت به اعتیاد آور بودن آن بی اطلاع هستند.

کافئین در طول روز به شکل های گوناگون مانند قهوه، برخی از نوشابه های گازدار وبسیاری از انواع شکلات مورد مصرف قرار می گیرد و در کودکان بیشتر ایجاد ناآرامی وبی خوابی می کند.

خردسالانی که مواد کافئین دار مصرف می کنند چنانچه روزی از مصرف آن خودداری کنند ، امکان دارد بعضی از علائم ترک اعتیاد مانند بیخوابی، ناآرامی، احساس خستگی، کم اشتهایی و گریه زیاد بر آن ها عارض شود.

* کافئین موجود در یک فنجان قهوه ، برابر 150 سی سی است.

* قهوه ای که با آب جوش قطره ای تهیه شود(Brewed Drip Method) دارای 60 تا 180 میلی گرم کافئین و میانگین کافئین 120 میلی گرم است .

* قهوه بدون کافئین که به طریقه بالا تهیه می شود، دارای 3 تا 5 میلی گرم کافئین ، و میانگین کافئین 4 میلی گرم است .

* قهوه ترک دارای 40 تا 170 میلی گرم کافئین و میانگین کافئین 100 میلی گرم است .

* نسکافه فرانسوی( قهوه آماده = Instant) دارای 30 تا 120 میلی گرم کافئین و میانگین کافئین 75 میلی گرم است .

* نسکافه فرانسوی بدون کافئین دارای 1 تا 5 میلی گرم کافئین و میانگین کافئین 3 میلی گرم است .

کافئین را نمی توان به صورت صد درصد از قهوه خارج نمود .

از این رو حتی قهوه های بدون کافئین نیز مقدار اندکی از این ماده را دارند.

در نیمه قرن شانزدهم میلادی درانگلستان، مصرف قهوه به طور کامل رواج یافته بود، به گونه ای که در روزنامه تایمز، بارها این آگهی به چاپ رسید:« قهوه ، شما را سالم نگه می دارد ، به هضم غذا کمک می کند ، چشم درد، سردرد، سرما خوردگی، سرفه و آب ریزش بینی را برطرف می کند و در درمان بیماری هایی مانند سل، نقرس و خون ریزی لثه، دارویی مؤثر به شمار می آید.» درج این آگهی گویای آن است که در آن زمان ، مردم باور داشته اند که قهوه بسیاری از دردها را تسکین می دهد و بعضی بیماری ها را نیز درمان می کند.

بررسی و پژوهش های علمی در عصر ما، افزون بر موارد یاد شده ثابت کرده است که مصرف قهوه باعث هوشیاری مغز و اعصاب می شود،خستگی عضلات و ماهیچه ها را برطرف می کند ، اشتها را کاهش می دهد ( که این خود مانع از بروز چاقی می شود )، یبوست را از میان می برد، ماهیچه های شش را شل می کند( که باعث سهولت در امر تنفس می شود) ، به دلیل رفع خستگی، زمان و میزان فعالیت را افزایش می دهد، برهمکاری عضلات چشم می افزاید( مهارت و دقت در کارها را افزایش می دهد)، مرکز تفکر را تحریک می کند( لذا بر قدرت قضاوت و نیروی حافظه می افزاید)، به انسان تیزهوشی همراه با آرامش می دهد ، و گاهی در بعضی افراد عامل تحریک قوای شهوانی می شود.همچنین اندازه دانه های قهوه ، بین 15 تا 18 میلی متر است که در آغاز، رنگ سبز و پس از رسیدن، رنگ گیلاس به خود می گیرد.

بررسی و پژوهش های علمی در عصر ما، افزون بر موارد یاد شده ثابت کرده است که مصرف قهوه باعث هوشیاری مغز و اعصاب می شود،خستگی عضلات و ماهیچه ها را برطرف می کند ، اشتها را کاهش می دهد ( که این خود مانع از بروز چاقی می شود )، یبوست را از میان می برد، ماهیچه های شش را شل می کند( که باعث سهولت در امر تنفس می شود) ، به دلیل رفع خستگی، زمان و میزان فعالیت را افزایش می دهد، برهمکاری عضلات چشم می افزاید( مهارت و دقت در کارها را افزایش می دهد)، مرکز تفکر را تحریک می کند( لذا بر قدرت قضاوت و نیروی حافظه می افزاید)، به انسان تیزهوشی همراه با آرامش می دهد ، و گاهی در بعضی افراد عامل تحریک قوای شهوانی می شود.با این همه مصرف نامناسب قهوه ، زیان هایی را نیز در پی دارد که وقوع اتفاقات و رویدادهای زیر را می توان ناشی از آن دانست: گروهی از پژوهشگران به این نتیجه رسیده اند که قهوه موجب پیدایش سرطان در انسان می شود و گروهی نیزمعتقدند که کافئین ، باعث تحریک بیماران روانی می شود.

اما واقعیت این است که هیچیک از این پژوهش ها را نباید به عنوان یک اصل اثبات شده علمی پذیرفت، زیرا گستره این تحقیقات اغلب محدود است و در مقابل، فرضیه های مخالف نیز توانایی اثبات را دارند، چنان که در سال 1998 میلادی یک نشریه پزشکی مدعی شد که بر اساس آزمون های صورت گرفته ، این نتیجه به دست آمده است که قهوه، برخی از سلول های سرطانی را تحت تأثیر قرار می دهد و آن ها را از رشد باز می دارد یا کوچک می کند، اما بر روی سلول های معمولی تأثیری ندارد.

بعضی از افراد نسبت به کافئین به شدت حساسیت دارند، به طوری که مقدار اندکی از آن ، اشخاص را گرفتار هیجان می کند، ضربان قلبشان را افزایش می دهد و دچار بی خوابی می کند.

تأثیر کافئین بر اندام بدن واکنش های متفاوت بدن در برابر کافئین ، به آستانه تحمل افراد بستگی دارد اما به طور کلی تأثیر آن ها را می توان چنین بیان کرد: 1- فشار خون: کافئین ، فشار خون را افزایش می دهد.

اگر کسی 250 میلی گرم قهوه مصرف کند، فشار خونش در یک ساعت ، 10 میلی متر بالا می رود.

2- قلب: پس از مصرف قهوه، ضربان قلب کاهش می یابد اما پس از مدتی بر تعداد آن افزوده می شود و تا هنگامی که کافئین از بدن خارج نشده باشد به همان صورت باقی می ماند.

چنانچه میزان کافئین مصرفی ، بالا باشد نه فقط تپش قلب ایجاد می کند بلکه حالت ( Fibrilation) یعنی حرکت نامنظم ماهیچه های قلب نیز پدید می آید که گاه ممکن است منجر به مرگ شود.

بر اساس آمارهای به دست آمده، نوشیدن بیش از 5 فنجان قهوه در روز ، احتمال سکته قلبی را افزایش می دهد.

3- هورمون ها: کافئین بر تولید برخی از هورمون های بدن می افزاید، مانند : اپی نفرین( Epinephrine) که منقبض کننده عروق است ، نوراپی نفرین ( Norepinephrine) که بر میزان فشار خون می افزاید، رنین ( Renin) که به علت کم خونی کلیه ها و بر اثر کاهش فشار نبض در سرخرگ کلیوی ، از کلیه ها ترشح می شود و پس از فعل و انفعالاتی ، باعث فشار خون می گردد و کاتکولامین (Catecholamine) که باعث تحریک اعصاب قلب شده و حرارت بدن را افزایش می دهد.

4- معده: کافئین بر ترشح اسید معده و میزان پپسین ( Pepsin) که نوعی آنزیم معدی است می افزاید.

5- خانم های باردار: اداره نظارت بر غذا و دارو در آمریکا ( FDR) در سال 1980 میلادی اعلام کرده است که کافئین باعث زایمان زودرس می شود و ممکن است در نوزدان ناراحتی ایجاد کند.

اگر چه از آن تاریخ ، پژوهش ها و مطالعات بسیاری در این زمینه صورت گرفت اما تا کنون مشخص نشده است که چه مقدار کافئین می تواند عامل زایمان زودرس شود.

کافئین برای نوزادان دو عارضه ایجاد می کند: 1- از طریق شیر مادر وارد دستگاه گوارش کودک می شود و او را در وضعیت استفراغ قرار می دهد.

2- مدت زیادی در بدن نوزاد می ماند تا متابولیزه شود، زیرا کبد نوزاد به اندازه کافی آنزیم ندارد.

در صورتی که مادری دو فنجان قهوه تند بنوشد و سپس به نوزاد خود شیر بدهد چون بخشی از کافئین ، همراه شیر مادر وارد بدن نوزاد می شود ، امکان دارد عوارض زیر در نوزاد به وجود آید: ناآرامی، لرزش دست ها، پاها و لب ها، سفت یا شل شدن عضلات و ماهیچه های بدن، بی خوابی، جیغ زدن، حساسیت نشان دادن به صدا، به گونه ای که با کمترین صدایی کودک از خواب می پرد.

از این رو به مادرانی که فرزند خود را شیر می دهند توصیه می شود که از مصرف قهوه یا مواد کافئین دار پرهیز کنند.با این همه مصرف نامناسب قهوه ، زیان هایی را نیز در پی دارد که وقوع اتفاقات و رویدادهای زیر را می توان ناشی از آن دانست: گروهی از پژوهشگران به این نتیجه رسیده اند که قهوه موجب پیدایش سرطان در انسان می شود و گروهی نیزمعتقدند که کافئین ، باعث تحریک بیماران روانی می شود.

از این رو به مادرانی که فرزند خود را شیر می دهند توصیه می شود که از مصرف قهوه یا مواد کافئین دار پرهیز کنند.6- مغز و اعصاب: تأثیر کافئین بر مغز و اعصاب، می تواند به پیدایش عوارض زیر منجر شود: 1- اضطراب2- هیجان 3- ناآرامی 4- فراموشی و افسردگی .

کسانی که گرفتار عارضه افسردگی هستند ، نباید بیش از یک گرم کافئین در روز مصرف کنند ؛ زیرا سبب شدت یافتن افسردگی آن ها می شود.

7- خون: کافئین باعث می شود که مقدار قابل ملاحظه ای از سدیم و پتاسیم بدن از طریق کلیه ها دفع شود، همچنین مقدار مصرف قند را نیز کاهش می دهد که نتیجه آن ، افزایش قند خون خواهد بود.

از این رو به کسانی که مبتلا به بیماری قند ( دیابت) هستند توصیه می شود از مصرف مواد کافئین دار، اجتناب ورزند.

کافئین ، جذب آهن را در روده ها کم می کند و لذا با توجه به نیاز ضروری بدن به آهن، که کار خون سازی را بر عهده دارد، توصیه می شود که از مصرف کافئین همراه با غذا و تا یک ساعت پس از آن، به طور جدی پرهیز شود.

8- لاغری: کافئین میزان سوخت و ساز بدن را بالا می برد و در نتیجه مصرف کالری نیز افزایش پیدا می کند.

برای مثال ، چنان چه کسی یک فنجان قهوه حاوی 100 میلی گرم کافئین بنوشد میزان متابولیسم بدن وی تا 4 درصد افزوده شده و درنتیجه باعث لاغری او می شود.

9- فیبروکیستیک ( Fibrocystic) : زنانی که در سینه خود غده فیبروکیستیک دارند ، نباید به میزان زیاد کافئین مصرف کنند، زیرا به بزرگ شدن این غده کمک می کند.6- مغز و اعصاب: تأثیر کافئین بر مغز و اعصاب، می تواند به پیدایش عوارض زیر منجر شود: 1- اضطراب2- هیجان 3- ناآرامی 4- فراموشی و افسردگی .

9- فیبروکیستیک ( Fibrocystic) : زنانی که در سینه خود غده فیبروکیستیک دارند ، نباید به میزان زیاد کافئین مصرف کنند، زیرا به بزرگ شدن این غده کمک می کند.