دانلود مقاله آئین کار ساختمان، تاسیسات، تجهیزات فنی بهداشت و نگهداری سردخانه مواد غذائی

آئین کار ساختمان , تأسیسات , تجهیزات فنی و بهداشت و نگهداری سردخانه مواد غذایی 1 هدف و دامنه کاربرد در این آئین کار استاندارد و ضوابط کلی مربوط به ساختمان , تاسیسات , تجهیزات فنی بهداشت و نگهداری در سردخانه‏های ثابت که بمنظور نگهداری مواد غذائی و کشاورزی ساخته می‏شوند بیان می‏گردد .

2 تعریف‏ها و اصطلاح ها 2-1- تعریف بارها 2-1-1- بار برودتی باریست که در زمان مورد نظر به دستگاهها وارد می‏شود .

2-1-2- بار ناشی از کالا باریست که باید در واحد زمان از کالا گرفته شود تا به درجه حرارت مورد نظر برسد .

2-1-3- بار سرویس باریست که بواسط ورود هوا و روشنایی و غیره به دستگاههای تبرید تحمیل می‏شود .

3 طبقه بندی انواع سردخانه‏ها سردخانه‏ها بر دو نوع می‏باشد : 3-1- سردخانه متحرک 3-2- سردخانه ثابت سردخانه ثابت مجموعه‏ایست از ساختمان و تاسیسات مناسب که بتواند مصنوعأ شرایط خاصی نگهداری کالای مورد نظر ( مواد خوراکی و فاسد شدنی ) رااز نظر رطوبت نسبی و درجه حرارت و در صورت لزوم‏شرایط اختصاصی مربوط تامین نماید و درجه حرارت و در صورت لزوم شرایط اختصاصی مربوط تامین نماید .

3-2-1- سردخانه تولیدی در نقاط تولید مواد غذایی و محصولات کشاورزی برای جنس یا اجناس بخصوصی طرح وساخته میشود .

3-2-2- سردخانه ذخیره‏ای - نزدیک به محلهای مصرف ویاتولید ساخته میشود تنوع کالا درآن معمولا " زیاد نیست کالای مورد نظر را میتوان در آن نزدیک به حداکثر زمان نگهداری توصیه شده در استانداردهای مربوط ذخیره نمود دفعات ورود وخروج سالیانه کالا درسردخانه کم میباشد .

3-2-3- سردخانه توزیعی - در مراکز مصرف ویا نزدیک به آن قرار دارد .

دفعات ورود وخروج وتنوع کالا در آن زیاد است .

3-2-4- سردخانه ترانزیتی - در نقاط گمرکی ونقاطی که وسیله حمل و نقل تغییر میباید ساخته میشود .

ورود وخروج کالا در آن معمولا " در محصولات بزرگ صورت میگیرد .

مدت نگهداری کالا در آن معمولا " کوتاه است .

3-2-5- سردخانه‏های اختصاصی - این سردخانه‏ها معمولا " در جوار هتلها , رستورانها , سوپر مارکتها , بیمارستانها وسایر مراکز کم مصرف ساخته میشود .

ظرفیت این نوع سردخانه خاص نگهداری در این نوع سردخانه‏ها مشمول مقررات این استاندارد نمیباشد .

لکن ملزم به رعایت مقررات خاص مراجع قانونی کشور در مورد حفظ بهداشت ونگهداری مواد غذایی میباشد .

4 - ساختمان سردخانه 3-1- موقعیت محل سردخانه 4-1-1- امکان داشتن جاده یا راه ارتباطی مناسب با نوع سردخانه ودسترسی به آب وبرق وتلفن وغیره 4-1-2- مناسب بودن محلاز نقطه نظر عدم مزاحمت جانوران وحشرات موذی ومیکروبهای آلوده 4-1-3- مناسب بودن محل از لحاظ قرار نگرفتن در سیل 4-1-4- سردخانه با توجه به جهت وزش بادهای محلی از مراکز وواحدهائی که بنحوی موجب آلودگی هوا ومحیط میشوند میبایستی کافی داشته باشد .

4-1-5- حتی الامکان سعی شود که در محل ساختمان سردخانه سطح سفره آب زیرزمینی پائین باشد .

4-2- طرح معماری - پس از انتخاب محل سردخانه باتوجه به مندرجات بند 4-1- ساخت زمین سردخانه بر اساس ظرفیت مورد نظر ورعایت نکات زیر تعیین میگردد .

4-2-1- در تعیین سطح زمین مورد نیاز برای سردخانه با توجه به ظرفیت ونوع سرد خانه میبایستی علاوه بر سطح زیر بنای قسمتهای سردخانه زمین کافی برای بارگیری وتخلیه ومانوروسایل نقلیه در نظر گرفته شود ضمنا " با توجه به امکانات خدماتی محل ونوع سردخانه پارکینگ وساختمانهای جنبی از قبیل نگهبانی , توالت عمومی , دفتر و همچنین محل مسکونی برای کارکنان سردخانه ومحل باسکول ومحوطه جهت فضای سبز وغیره پیش بینی گردد .

4-2-2- استقرار وتوزیع زمین بنحویست که تسهیلات زیر در آن فراهم میگردد .

4-2-2-1- ورود وخروج وسایل نقلیه به محوطه سردخانه وتوزین وتخلیه وبارگیری براحتی انجام گیرد .

4-2-2-2- ساختمان اداری , نهارخوری وسرویسها با توجه به ظرفیت سردخانه دارای زیر بنای مناسب با آن و رعایت تسهیلات ورود و خروج مراجعان و پارکینگ اتومبیل‏ها در محل مناسب است قرار یابد و پیش بینی پارکینگ برای دو دستگاه ماشین آتش نشانی بقسمی که در موارد , عادی از این محل استفاده نگردد و در محل مناسب استقرار یابد .

4-2-2-3- محل استراحت رانندگان در جای مناسب درمحوطه سردخانه و محل مسکونی کارکنان سردخانه خارج از محیط کار سردخانه بلحاظ حفاظت و کنترل ایمنی ساخته شود .

4-2-2-4- محل مخصوص جمع آوری زباله و ضایعات در دورترین نقطه محوطه سردخانه در نظر گرفته شود تا از انتشار عفونت و حشرات موذی به ساختمان سردخانه جلوگیری شود .

4-2-2-5- اطاق برای نگهداری مواد سریع الاشتعال و قابل انفجار نظیر رنگ روغن گاز وغیره دور از ساختمان‏های اصلی و جنبی سردخانه پیش بینی گردد .

4-2-3- در طرح و تیغه‏بندی ساختمان سردخانه باید نکات زیر رعایت شود .

4-2-3-1- تعیین نوع سردخانه ( ترانزیتی , ذخیره یی , تولیدی و توزیعی ) 4-2-3-2- پیش بینی ابعاد و تعداد اطاقهای سرد با توجه به کالاهای مختلف و نوع سردخانه و توجه به سیستم چیدن کالا .

4-2-3-3- در نظر گرفتن مدت زمان نگهداری کالا 4-2-4- بطور کلی ساختمان سردخانه از اجزاء زیر تشکیل می‏یابد .

4-2-4-1- سالنهای نگهداری ( ابعاد , تعداد , موقعیت نسبت به راهروها سقف , دیوار و دست اندازها محافظ ( غیر از سالنهای با سیستم قفسه بندی .) 4-2-4-2- راهروهای ارتباطی ( ابعاد , موقعیت , کف , سقف , بدنه دشوار و دست انداز محافظ .) یادآوری : طرح سردخانه و موقعیت سالنها نسبت بهم باید طوری باشد که طول راهروهای ارتباطی بجهت رعایت حداقل فاصله دربارگیری و تخلیه طولانی نباشد .

با در نظر گرفتن عرض لازم و کافی برای حرکت لیفت تراک‏ها پهنای 5 الی 6 متر برای راهروها توصیه می‏گردد .

چون نیاز چندانی به ارتفاع زیاد راهرو نیست لذا بهتر است با ایجاد سقف کاذب از قسمت فوقانی راهرو بعنوان محلی برای عبور لوله‏ها و همچنین قرار دادن کابل‏ها و غیره استفاده کرد .

رعایت نکته اخیر در مورد سردخانه هائیکه دارای سیستم مبرد آمونیاکی مستقیم می‏باشند الزامی است .

4-2-4-3- آمادگاه ( موقعیت , کف , سقف , دیوار , دست انداز محافظ ) موقعیت آمادگاه پس از سکوی تخلیه قرار می‏گیرد .

از این محل معمولا برای بسته بندی و درجه بندی استفاده می‏گردد .

ابعاد آمادگاه با توجه به نوع و ظرفیت سردخانه‏ها و سایر احتیاجات تعیین می‏گردد .

4-2-4-4- پیش سرد کن ( موقعیت , کف , سقف , دست انداز محافظ ) 4-2-4-5- تونل انجماد ( موقعیت , کف , سقف , بدنه ) 4-2-4-6- موتور خانه ( ابعاد , موقعیت , کف و سقف و بدنه , ایمنی و تهویه اجباری ) موتورخانه و انبار لوازم سردخانه باید از قسمتهای سرد مجزا بوده و در ورودی جداگانه داشته باشد موتورخانه بایستی دارای راه فرار باشد یعنی نسبت به بزرگی یا کوچکی آن دستکم دارای دو درب باشد که کارکنان بتوانند ر مواقع اضطرار خود را نجات دهند سطح زیر بنای موتورخانه متناسب با ظرفیت سردخانه و رعایت مسایل فنی و در نظر گرفتن فضای کافی تعیین می‏گردد .

4-2-4-7- اطاق کنترل این اطاق برای استقرار تابلو و کنترل دستگاهها در نظر گرفته می‏شود در بعضی سردخانه‏ها این اطاق با موتورخانه مشترک می‏باشد .

4-2-4-8- اطاق ژنراتور این اطاق برای نصب موتور ژنراتور اضطراری با توجه به ظرفیت آن و رعایت نیازهای فنی ساخته می‏شود می‏تواند با موتورخانه مشترک باشد .

4-2-4-9- اطاق ترانسفورماتور ( طبق ضوابط وزارت نیرو ) 4-2-4-10- تعمیرگاه و شارژ باطری ( موقعیت , ابعاد , تهویه اجباری ) سکوی تخلیه و بارگیری ( ابعاد , موقعیت , کف ) ابعاد سکوی تخلیه و بارگیری با توجه به ظرفیت سردخانه و نوع سردخانه و میزان تخلیه و بارگیری آن تعیین می‏گردد .

ارتفاع سکوی تخلیه و بارگیری معمولا بین 1 الی 1/20 مترمی باشد .

لبه سکو باید مجهز به ضربه گیر باشد .

سکو باید حتی المقدور سرپوشیده باشد .

4-2-4-11- دربهای اصلی ( اطاق‏ها به راهروها ) 4-2-4-12- دربهای اضطراری 4-2-4-13- دربهای تخلیه و بارگیری 4-2-4-14- پله‏های و نردبانهای ثابت جهت ورود و خروج افراد تعمیرکار به قسمت تجهیزات و لوله‏های تأسیسات و محلهای مربوطه .

4-3- طرح ایستانی , اسکلت ساختمان سردخانه ممکن است از مصالح بنائی , اسکلت فلزی , بتن آرمه , مختلط فلزی , بتن آرمه , مختلط فلزی و بتنی و یا سیستمهای پیش ساخته طرح و ساخته شود .

4-3-1- در هر حال اسکلت ساختمان باید طوری طرح و محاسبه گردد که ضوابط استاندارد شماره 519 ایران ( حداقل بار وارد بر ساختمانها و ابنیه فنی ) بر آن رعایت گردد .

4-3-2- نوع اسکلت ساختمان سردخانه لازم است با توجه به محل , ظرفیت مسایل فنی و مسایل اقتصادی توجیه و انتخاب گردد .

4-3-3- پی سردخانه 4-3-3-1- زمین زیر پی سردخانه باید بر اساس آئین کاربردهای شماره 19 ایران ( مکانیک خاک جهت پی سازی ) مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد .

4-3-3-2- بعلت شرایط خاص سردخانه در مطالعه زمین زیر پی باید مسئله تورم خارک در اثر یخ بندان و نحوه جلوگیری از این مورد بررسی قرار گیرد .

برای جلوگیری از تورم خاک در اثر یخ بندان در کف اطاقهای سرد زیر صفر مورد بررسی قرار گرفته و تدابیر لازم جهت جلوگیری از این تورم بعمل آید .

از جمله چهار راه حل زیر پیشنهاد می‏گردد .

الف شمع کوبی و پی سازی روی شمع ( در مناطق ساحلی ضروری است .) ب زه کشی در زمین و تهویه زمین زیر سردخانه بطور طبیعی با استفاده از کانال و یا لوله در حالیکه طول کانال و یا لوله در جهت تهویه کمتر از 30 متر باشد .

ج تهویه اجباری بوسیله هوای گرم در طول بیش از 30 متر د استفاده از منبع حرارتی در زیر عایق کف سردخانه یادآوری محل خروج ورود هوا در سیستم تهویه طبیعی یا اجباری باید با تور شیمی و یا صفحات مشبک فلزی به منظور جلوگیری از ورود حشرات و حیوانات مجهز گردد .

یادآوری برای خروج آب تقطیر شده در لوله‏های تهویه هوا باید پیش بینی‏های لازم بعمل آید .

4-3-3-3- با توجه به اهمیت حفظ خواص عایق ساختمان سردخانه و جلوگیری از ترک خوردن آن و هدر رفتن انرژی و همچنین محافظت از تأسیسات لوله کش باید توجه خاصی برای جلوگیری از نشت نامتقارن و بیش از حد مجاز در ساختمان سردخانه بعمل آید .

4-3-3-4- طرح و محاسبه و اجرای فونداسیون سردخانه باید بر اساس ضوابط مندرج در آئین کاربردهای شماره 18 ایران ( آئین نامه برای طرح و محاسبه و اجرای ساختمانهای بتن آرمه ) باشد .

4-3-4- اسکلت سردخانه اسکلت سردخانه ممکن است بصورت اسکلت با مصالح بنائی فلزی بتن آرمه , مختلط فلزی و بتنی و پیش ساخته باشد .

4-3-4-1- اسکلت با مصالح بنائی اینوع اسکلت با مصالحی نظیر آجر , سنگ بلوکهای سیمانی و غیره ساخته می‏شود .

4-3-4-2- اسکلت فلزی طرح و محاسبه و اجرای اسکلت اینوع سردخانه باید با ضوابط آئین نامه ساختمانهای فلزی ایران ( نشریه شماره 74 دفتر تحقیقات و استانداردهای فنی سازمان برنامه و بودجه ) مطابقت داشته باشد و علاوه بر آن رعایت نکات زیر در اینوع اسکلت‏ها ضروریست .

الف بعلت شرایط خاص سردخانه لازم است مسائل جلوگیری از زنگ زدگی مصالح فلزی مورد توجه قرار گیرد .

ب برای جلوگیری از ایجاد پلهای حرارتی و نفریق باید تدابیر لازم اتخاذ گردد .

4-3-4-3- اسکلت بتن آرمه طرح و محاسبه و اجرای اینوع اسکلت‏ها باید بر اساس ضوابط مندرج در آئین کاربردهای شماره 18 ( موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران ) آئین نامه برای طرح و محاسبه و اجرای ساختمانهای بتن آرمه ) باشد .

4-3-4-4- اسلکت مختلط فلزی و بتنی اینوع اسکلت از قطعات پیش ساخته فلزی , بتنی و چوبی و یا سایر مصالح صنعتی ساخته می‏شود .

4-4- جزئیات ساختمانی 4-4-1- عایق رطوبتی جنس نفوذناپذیر در برابر آب ( مانند مواد قیراندود شده و غیره ) می‏باشد که بمنظور جلوگیری از نفوذ آب و رطوبت به عایق حرارتی و به اطاق در اثر خاصیت لوله‏های موئین و اختلاف فشار جزیی بخار آب موجود در هوای در داخل و خارج سردخانه‏ها که نسبتأ زیاد است بکار می‏رود .

برای جلوگیری از نفوذ بخار آب به داخل سردخانه که سبب یخ زدگی شدید و اشکالات در رژیم ???

می‏گردد و همچنین جلوگیری از ازدیاد بارهای حراراتی ???

تبرید لازمست در محل صحیح و مناسبی عایق و رطوبتی نصب گردد .

4-4-1- عایق رطوبتی ـ جنس نفوذناپذیر در برابر آب ( مانند مواد قیراندود شده و غیره ) می‏باشد که بمنظور جلوگیری از نفوذ آب و رطوبت به عایق حرارتی و به اطاق در اثر خاصیت لوله‏های موئین و اختلاف فشار جزیی بخار آب موجود در هوای در داخل و خارج سردخانه‏ها که نسبتأ زیاد است بکار می‏رود .

4-4-1-1- خواص عایق و رطوبتی ـ عایق رطوبتی باید دارای خواص زیر باشد : الف ـ مقاوم در برابر نفوذ بخار آب و آب ب ـ انعطاف پذیری و شکل پذیری ج ـ دوام کافی داشته باشد .

4-4-1-2- محل کار گذاشتن عایق رطوبتی ـ عایق رطوبتی بطور کلی ???

که فشار جزئی بخار آب زیاد است کار گذاشته می‏شود .

سردخانه‏ها در سطح خارجی عایق حرارتی ???

عایق رطوبتی قبل از عایق حرارتی در کف و دیوار ???

می‏شود و بهتر است که در طرف دیگر عایق حرارتی ???

کار گذاشته نشود .

نصب عایق رطوبتی باید بنحوی باشد که در ???

نشود .

4-4-1-3- عایق رطوبتی طوری در کف و دیوارها قرار می‏گیرد که قسمتی از ???

رطوبتی سقف روی عایق رطوبتی دیوار و قسمتی از ???

دیوار روی عایق رطوبتی کف قرار گیرد .

4-4-2- عایق حرارتی ـ جنسی که ضرب هدایت حرارتی ???

عایق حرارتی گویند .

منظور از استفاده از ???

تبادل حرارت بین محیط خارج و داخل ???

عایق حرارتی باید طوری باشد که از تقطیر آب در سطح گرم عایق جلوگیری نموده و عامل اقتصادی بودن در تعیین ضخامت آن حتی الامکان رعایت گردد .

ضخامت عایق باید طوری محاسبه گردد که حرارت متبادله در سطوح مختلف حتی الامکان کمتر از 8 و لزومأ بیشتر از 10 کیلوکالری در ساعت بر متر مربع نباشد .

عایق حرارتی باید دارای خواص زیر باشد : 4-4-2-1- بو نداشته باشد تا کالای انبار شده بو نگیرد .

4-4-2-2- از نظر شیمیایی در شرایط سردخانه تجزیه شدنی نباشد .

4-4-2-3- نم گیر نباشد چون در اثر جذب آب مقاومت حرارتی عایق کم می‏گردد .

4-4-2-4- جنس آن چنان باشد که میدان کشت به میکروبها ندهد و جای لانه یا عبور و رشد جانوران و حشرات نباشد .

4-4-2-5- بسهولت شعله ور نشده و آتش‏گیری را شدت ندهد .

4-4-2-6- در مقابل بارهای وارده تغییر شکل قابل ملاحظه ندهد .

4-4-2-7- انواع عایق‏های حرارتی ـ انواع متداول عایقهای حرارتی عبارتند از : چوب و پنبه پشم شیشه فرآورده‏های پتروشیمی نظیر پلی استیرین , پلی اوریتین و غیره 4-4-2-9- با توجه به بند 4-4-1-2 توصیه می‏گردد روی عایقهای حرارتی سطوح جانبی سردخانه بنحوی با مصالحی نظیر اندود سیمانی , نصب ورقهای گالوانیزه , ورقهای آلومینیمی , ورقهای فولادی زنگ نزن و غیره پوشانده شود .

4-4-3- کف سردخانه طرح و محاسبه و اجرای عملیات کف سازی سردخانه باید طوری باشد که بتواند متناسب با شرایط خاص سردخانه بوده و همچنین بارهای وارده بر زمین زیر آن و کف ساخته شده باید با مندرجات استاندارد شماره 519 ایران " حداقل بار وارد بر ساختمانها و ابنیه فنی مطابقت نماید .

4-4-3-1- در کف سردخانه حتی الامکان از نصب کف شور در اطاقهای سرد اجتناب شود و در صورت ضرورت نصب کف شو , دهنه خروجی آن در کف باید درپوش داشته باشد در ضمن نحوه لوله‏گذاری چنان باشد که از یخ زدگی و همچنین ورود جانوران موذی به داخل سردخانه جلوگیری شود .

4-4-3-2- شرح جزئیات مقطع کف سردخانه که در شکل 1 داده شده است از زیر پی بطرف داخل باید مطابق با شرایط زیر باشد : الف ـ تراکم خاک زیر کف باید طوری باشد که فشار وارد از کف را بنحو مطلوبی تحمل نماید .

ب ـ بتن ( بتن مگر ) که به صورت بتن ریزی به ضخامت 5 تا 10 سانتی متر با تا 200 کیلوگرم سیمان در متر مکعب به عنوان بتن تسطیح و ایجاد سطح صاف تمام شده باشد .

ج ـ عایق رطوبتی ـ عایق رطوبتی شرایط گفته شده در بند 4-4-1-1 را دارا می‏باشد و آنچنانکه در شکلهای 1 و 2 پیدا است چنانچه دیوارهای سردخانه از مصالح سنتی باشد میبایستی قسمتی از عایق رطوبتی دیوارها بر روی عایق رطوبتی کف قرارگرفته باشد .

د ـ عایق حرارتی ـ چنانچه عایق حرارتی کف یک پارچه نباشد می‏باید در دو لایه و یا بیشتر بصورتی که درزها رویهم قرارنگیرد نصب گردد .

ه ـ 10 سانتی متر بتن که 250 تا 300 کیلوگرم سیمان در متر مکعب داشته باشد این لایه بتن مسلح گردد .

و ـ سطح تمام شده بتن نبایستی از نوع تخته ماله زیر یا هر نوع دیگری که لغزندگی نداشته باشد درست شود .

4-4-4- دیوار سردخانه ـ جزئیات دیوارهای سردخانه با توجه به نوع اسکلت ساختمانی آن ( اسکلت بنائی ـ اسکلت فلزی ـ اسکلت بتنی , اسکلت مختلط فلزی و بتنی و سیستم پانل پیش ساخته و غیره ) و همچنین رعایت مسایل فنی مربوط به عایق کاری طرح و اجرا می‏گردد .

ذیلا یک نمونه از مقطع عرضی دیوار سردخانه که با مصالح بنائی ساخته می‏شود تشریح می‏گردد .

مقطع عرضی دیوار سردخانه از قسمت بیرون سردخانه بطرف داخل آن مطابق شکل 2 از بخشهای زیر تشکیل می‏گردد : اندود سیمانی ـ در صورتیکه بعلت مسطح نبودن دیوار بدان نیاز باشد .

عایق رطوبتی ـ ( قیرگونی ـ گونی قیراندود ـ نوعی کاغذ بیتومن یا مواد پلاستیکی ) عایق رطوبتی بکار رفته باید انعطاف‏پذیر باشد تا در برابر نشست‏های جزئی ساختمان مقاومت کند .

عایق حرارتی ـ عایق حرارتی در دو لایه و یا بیشتر بر روی دیوار چنان چسبیده می‏شود که درزها رویهم نباشد .

چنانچه عایق حرارتی از نوع پاشیدنی و یا تزریقی بطور یکپارچه باشد در اینصورت در یک لایه بر روی دیوار قرار می‏گیرد .

جدار نهائی و تمام شده ممکنست از نوع رابثیزو اندود سیمانی و یا صفحات گالوانیزه و ورقهای آلومینیمی و فولاد ضد زنگ و غیره باشد , در شکل شماره 2 مقطع عرضی دیوار سردخانه که در آن شرایط ساخت بالا رعایت شده است نشان داده می‏شود .

یادآوری 1 ـ در مواردی که عایق حرارتی بکار رفته از نوع پاشیدنی باشد و شرایط بهداشتی و نگهداری سردخانه ایجاب نماید می‏توان از نصب یا ساخت جدار نهایی صرف نظر نمود .

یادآوری 2 ـ با توجه به بند 4-2-4 دست انداز محافظ با ارتفاع متناسب می‏باید در نظر گرفته شود که در شکل 1 یک نمونه ی بتنی آن نشان داده شده است .

4-4-5- سقف سردخانه ـ پوشش سقف سردخانه ممکنست به یکی از دو نوعزیر باشد ـ سقف تخت ـ سقف شیبدار در مورد سقفهای تخت بایستی نکات زیر از بالا به پایین ( از قسمت بیرون به داخل سردخانه ) رعایت شود .

بعد از اتمام پوشش سازه‏ای سقف سطح صافی جهت انجام عملیات عایقکاری ایجاد گردد .

این عمل در مورد پوششهای تیرآهن با تیرهای بتنی با مصالح بنایی ممکن است با اندود سیمانی انجام شود .

ـ عایق رطوبتی ـ عایق حرارتی در دو لایه یا بیشتر به قسمتی که درزها رویهم قرار نگیرد .

در مورد چگونگی اتصال با توجه به تبادل حرارت و مقاومت می‏توان از روشهای گوناگون استفاده کرد .

ـ پوشش روی عایق حرارتی در صورتیکه امکان جذب بخار آب زیاد باشد در شکل شماره 3, جزئیات مربوط به سقف یک سردخانه از نوع تخت نشان داده شده است .

پوشش سقف اصلی برابر با روشهای معمول استاندارد پوشش سقف کاذب ـ برای استقرار سقف کاذب می‏توان از شبکه‏های چدنی , فلزی و چوبی و غیره استفاده شود .

شبکه‏های مزبور می‏بایست با توجه به مقاومت و تبادل حرارتی آن‏طرح و ساخته شود .

پوشش سقف کاذب از قسمت فوقانی به تحتانی متشکل است از : ـ عایق رطوبتی ـ دو یا چند لایه عایق حرارتی ـ جدار نهایی ( در صورت لزوم ) یادآوری 1 ـ در صورتیکه در سردخانه سقف کاذب وجود داشته باشد , تهویه فضای بالای سقف کاذب ( فضای ما بین سقف کاذب و سقف اصلی برای جلوگیری از تقطیر آب و پائین آوردن درجه حرارت ضروری می‏باشد .

یادآوری 2 ـ در پوشش سقف سردخانه‏ها می‏توان از پانل‏های پیش ساخته استفاده نمود که بهر صورت اینوع سقف باید شرایط فنی لازم را از نظر مقاومتهای سازه‏ای , حرارتی و رطوبتی دارا باشد .

4-4-6- درب سردخانه ـ دربهای سرد خانه باید متناسب با حجم آن , نوع کالایی که نگهداری می‏شود , روش حمل و نقل باشد .

دربهای سردخانه باید دارای ویژگیهای زیر باشد .

4-4-6-1- از بکار بردن موادیکه محل مناسبی برای رشد و نمو باکتریها , حشرات و غیره می‏باشد برای ساخت درب خودداری شود .

4-4-6-2- چهارچوب و درب هر دو باید هوا بندی شده باشد .

4-4-6-3- بدنه درب باید عایق باشد و روکش محافظ رطوبت داشته باشد .

4-4-6-4- توصیه می‏گردد درب اطاقهای سرد که ورود و خروج کالا در آن زیاد است با فرمان خودکار باز و بسته شود بهرحال بایستی بتوان با دست نیز درب را بازوبسته کرد .

4-4-6-5- چنانچه اطاق‏های سرد فقط یک درب داشته باشند یک درب کوچک خروج اضطراری نیز توصیه می‏شود , اندازه این درب به ابعاد 0/9 متر ( عرض ) در 2 متر ارتفاع پیشنهاد می‏شود .

4-4-6-6- دربهای سردخانه بایستی دارای آنچنان حفاظی باشد که موقع ورود و خروج کالا به دربها لطمه نخورد .

4-4-6-7- دربهای سردخانه از داخل و خارج قابل باز شدن باشد .

4-4-6-8- در سردخانه هائیکه ورود و خروج کالا زیاد است درب اطاقهای سرد نباید مستقیمأ به محیط خارج سردخانه باز شود و لازم است فضای بسته در جلوی درب تعبیه گردد .

4-4-6-10- در سردخانه هائیکه درب آنها مدت زیادی باز بماند , بهتر است قسمت گرم کارگذاشته شود ضمنأ بجای پرده هوا می‏توان از پرده یا درب پلاستیکی بعد از درب اصلی اطاق استفاده نمود .

4-4-6-11- توصیه می‏گردد در کف ورود و اطاقهای زیر صفر جلوی درب المانهای حرارتی کار گذاشته شود تا از یخ زدگی کف جلوگیری شود .

4-4-6-12- اندازه درب بایستی چنان انتخاب شود که ورود و خروج کالا از آن براحتی انجام شده و حتی الامکان حداقل اتلاف برودتی را داشته باشد .

یادآوری : اطاقهای سردخانه و همچنین اجزاء ساختمان آن ( در مورد اطاقهائی که دارای کنترل آتمسفر می‏باشد ) باید طوری طرح و محاسبه گردند که علاوه بر تحمل بارهای محاسباتی مربوط قدرت تحمل فشار باری معادل 5 سانتی متر فشار آب را بطور گسترده ثابت داشته و کاملا هوابندی شده باشد .

4-4-7- هواکش ـ برای تهویه هوا در اطاق‏های سرد مخصوص نگهداری میوه جات و سبزیجات 5 ـ تاسیسات و تجهیزات 5-1- تجهیزات تخلیه و بارگیری استفاده از این وسایل بستگی به حجم سردخانه , نوع کالا و چگونگی انبار کالا و جنبه‏های اقتصادی و غیره دارد .

تجهیزات مزبور بایستی بتواند در درجه حرارت و رطوبت سردخانه کار نماید و چنانچه ازتجهیزات موتوری استفاده شود نیروی محرک آنها بایستی از نوع الکتریکی باشد تا از آلودگی محیط توسط گازهای حاصل از احتراق جلوگیری گردد .

5-2- تجهیزات تولید و توزیع سرما ـ تجهیزات تولید و توزیع سرما عبارتند از : کمپرسور کندانسور , برج خنک کن , مخازن محتوی مواد مبرد تبخیر کننده‏ها ( اواپراتورها ) پمپ‏ها و سایر وسایل مربوطه .

تجهیزات تولید و توزیع سرما بایستی برای حداکثر بار برودتی سردخانه طرح ریزی شود .

5-2-1- کمپرسور ـ امروز متداول‏ترین روش تولید سرما در سردخانه‏ها استفاده از کمپرسور است .

تعداد و قدرت کمپرسورها می‏بایست با توجه به بار برودتی ناشی از استفاده از حداکثر ظرفیت سردخانه در نظر گرفته شود .

درجه تنظیم ظرفیت کمپرسور باید بنحوی تعیین گردد که در بدترین شرایط بهره‏برداری بخصوص موقعی که بار برودتی بحداقل می‏رسد کمپرسورها در شرایط صحیح و اقتصادی مقرون به صرفه کار نماید .

تولید و توزیع سرما در سردخانه معمولا بدو طریق صورت می‏گیرد .

5-2-1-1- سیستم مرکزی ـ در این سیستم کلیه و یا تعدادی از اطاقها از یک مدار ساده و یا مرکب تغذیه می‏شود .

در این سیستم وجود کمپرسور یدکی بصورت نصب شده الزامی است .

در صورتیکه کمپرسورهای اصلی نصب شده در مدار , پنج واحد و یا کمتر باشد باید یک واحد کمپرسورهای سیستم از 5 واحد بیشتر و از 10 واحد کمتر باشد باید دو واحد کمپرسور با بیشترین ظرفیت دو کمپرسور اصلی یک کمپرسور معادل بزرگترین ظرفیت کمپرسورهای سیستم به توان کمپرسورهای یدکی نصب و بمدار یا ندارها و توزیع سرما با کلیه شیرآلات قطع و وصل متصل شده باشد .

5-2-1-2- سیستم تک واحدی 1 ـ در این سیستم هر اطاق دارای تجهیزات تولید و توزیع سرمای خاص خود می‏باشد .

وجود واحدهای تولید و توزیع سرمای یدکی ( کمپرسور و کندانسور ...

و غیره ) در این سیستم بصورت نصب شده الزامی نمی‏باشد لکن باید واحدهای یدکی بر حسب تعداد واحدهای اصلی مشابه نصب شده مطابق جدول شماره یک در انبار موجود باشد : 5-2-2- کندانسور , برج خنک کننده و پمپ‏های آب این تجهیزات باید دارای ظرفیتی برای جبران حداکثر بار برودتی و سایر عوامل و ضوابط دیگر باشد .

و همچنین نصب آنها بنحوی باشد که امکان تمیز کردن لوله‏ها وجود داشته باشد .

وجود کندانسور و برج خنک کننده بعنوان یدکی ضروری نیست .

ولی وجود یدکی الکتروموتورها و پروانه بادزن در انبار سردخانه الزامی است .

در مورد پمپ‏های آب باید حداقل یک پمپ بعنوان یدکی با ظرفیتی برای بیشترین ظرفیت پمپهای نصب شده توسط شیر آلات به مدار متصل گردد .

کلیه وسائل بکار برده شده در اینمورد که در فضای باز نصب شده است باید نسبت به شرایط جوی محل مقاومت کافی داشته باشد .

قبل از کلیه پمپهای آب باید صافی نصب گردد .

پیش بینی‏های لازم جهت جلوگیری از یخ زدن آب در سیستم ضروری است .

یادآوری : چنانچه آب مصرفی جهت خنک کردن در مدار مسدود کار نماید وجود سختی گیر الزامی است .

5-2-3- مخزن مایع مبرد2 ـ مخزن جمع آوری مایع مبرد بایستی برای تحمل فشاری که بآن وارد می‏آید مناسب بوده و جهت سهولت در نگهداری و تعمیرات , مخزن باید حداقل گنجایش 120 درصد حجم کل سیال مبرد در سیستم را داشته باشد , همچنین به لوازم کنترل ایمنی نظیر شیر اطمینان دوبل 3 مجهز باشد .

در مخازن بیش از 300 لیتر وجود شیشه نمایش سطح مایع ضروریست .

5-2-4- مخازن جدا کننده گاز مایع و پمپ‏های مبرد ـ این مخازن باید متناسب با فشار شبکه بوده و همچنین باید علاوه بر شیشه نمایش سطح مایع مبرد به کنترل کننده سطح مایع و همچنین کنترل کننده سطح حداکثر و حداقل در مخزن مجهز باشند , وجود پمپ مایع مبرد بعنوان یدکی و بصورت نصب شده در مدار ضروریست .

5-2-5- تبخیر کننده ( اوپراتور ) ظرفیت تبخیر کننده‏ها باید برای حداکثر بار برودتی هر اطاق در بدترین شرایط بخصوص با توجه به مقدار کالای جدید الورود و تنفس میوه جات و سبزیجات محاسبه گردد .

به منظور حفظ رطوبت نسبی اطاق تبخیرکننده باید طوری انتخاب گردد که اختلاف درجه حرارت مایع مبرد درون کویل تبخیر کننده با درجه حرارت مطلوب اطاق مطابق جدول شماره 2 باشد .

ارقام جدول فوق برای اجناس بسته بندی نشده بود و در مورد اجناس بسته بندی شده ( مقاوم در برابر از دست دادن رطوبت ) اختلاف درجه حرارت بین 9 تا 14 درجه سانتیگراد قابل قبول می‏باشد , تعداد محل تبخیرکننده‏ها در هر اطاق باید بنحوی تعیین گردد که اولا رانش هوای بادزنها بدورترین کالاها رسیده و اختلاف درجه حرارت در نقاط مختلف اطاق از حد تعیین شده بیشتر نگردد , در صورت نصب یک تبخیرکننده در اطاقهای بزرگ توزیع هوای سرد باید توسط کانال هوا صورت بگیرد .

فواصل بین پره‏های ( فین‏های ) کویل تبخیر کننده در شرایط بالای صفر حداقل 4 میلیمتر و در زیر صفر حداقل 8 میلیمتر خواهد بود .

سرعت هوائی که روی کوبل تبخیرکننده عبور داده می‏شود بایستی از 2/5 متر در ثانیه کمتر و از 5 متر در ثانیه بیشتر نباشد , در تونل‏های انجماد رقم فوق می‏تواند تا 10 متر در ثانیه نیز برسد .

در مورد محصولاتی که مقدار آب داخلی آن باید حفظ گردد و مدت نگهداری آن باید طولانی باشد سرعت هوای سرد خروجی از کویل نبایستی بیش از 1/5 متر در ثانیه باشد در اطاقهای مخصوص نگهداری میوه , هوا دهی بادزنها به میزانی باشد که در هر ساعت حداقل 30 برابر حجم اطاق هوای سرد در اطراف ستونهای جعبه میوه گردش داده شود تعبیه موتورهای دو سرعته جهت کم کردن سرعت گردش هوای سرد توصیه می‏شود .

یادآوری 1 ـ توصیه می‏گردد تعدادی الکتروموتور بقدرت لازم در انبار جهت بادزنهای تبخیرکننده‏ها موجود باشد .

در زیر تبخیر کننده بایستی طشتک مخصوص جمع آوری آب نصب و این طشتک با لوله‏ای که شیب کافی داشته باشد برای هدایت آب بخارج متصل باشد .

در اطاقهای زیر صفر لوله‏های تخلیه و قسمت زیری سینی نیز تبخیر کننده‏ها باید دارای المان حرارتی باشد , ضمنأ لوله‏های تخلیه کلیه اطاقهای سرد باید در بیرون از اطاق دارای سیفون باشد , لوله‏های تخلیه باید دارای شیب مناسب جهت تخلیه باشد .

در مواردیکه وسایل ذوب برفک با فرمان خودکار وجود دارد بایستی وسایل خودکار مذکور با فرمان دستی نیز قابل کنترل باشد .

یادآوری 2 ـ در مواقعی که دیفراست با فرمان دستی انجام می‏شود فاصله پره‏های کویل تبخیر کننده در اطاقهای زیر صفر کمتر از 12 میلیمتر و دراطاقهای بالای صفر کمتر از 9 میلیمتر مجاز نمی‏باشد .

یادآوری 3 ـ در اطاقهای بالای صفر جهت تنظیم رطوبت استفاده از دستگاه رطوبت زن توصیه می‏گردد .

5-2-6- شبکه لوله کشی ـ در طرح و اجرای شبکه لوله کشی ماده مبرد نکات زیر مورد توجه قرار می‏گیرد : 5-2-6-1- جنس لوله‏ها بایستی چنان باشد که ماده مبرد باعث خورندگی آن نگردد .

5-2-6-2- بمنظور حداقل رساندن طول لوله کشی و مقدار ماده مبرد و افست فشار , لوله کشی بایستی حتی المقدور کوتاه و مستقیم باشد .

5-2-6-3- لوله‏ها باید از صدمات الکتریکی محافظت شوند .

5-2-6-4- ارتفاع نصب لوله‏ها از سطح زمین در محلهائی که رفت و آمد و ترافیک وجود دارد نبایستی از 2/5 متر کمتر باشد .

5-2-6-6- پیش بینی لازم جهت جلوگیری از انتقال ارتعاشات ماشین آلات به شبکه لوله کشی بعمل آید .

5-2-6-7- لوله کشی بایستی بنحوی باشد که مانع بازدید و سرویس کمپرسورها و ماشین‏آلات دیگر نگردد .

5-2-6-8- در موقع نصب لوله‏ها , داخل لوله‏ها بایستی از مواد خارجی تمیز شده باشد .

5-2-6-9- جهت نگهداری لوله‏ها بایستی در فواصل مناسب از بست و آویز استفاده شود .

5-2-6-10- شیرآلات بایستی در دسترس باشند و در مورد سیستم آمونیاکی شیر آلات مربوط به تبخیر کننده حتی المقدور خارج از اطاق سرد قرار گیرد .

5-2-6-11- نصب شیرهای قطع وصل در محل اتصال ( ورود و خروج ) لوله‏ها به تجهیزات سردخانه نظیر کمپرسور , کندانسور و غیره الزامی است و همچنین در مورد طولهای زیاد لوله کشی نصب شیرهای قطع وصل در فواصل معین توصیه می‏گردد تا در صورت نشت و لزوم تعمیر بتوان قسمت مورد نیاز را از سیستم جدا نمود .

5-2-6-12- قبل از شیرهای کنترل باید صافی که دسترسی بآن بدون پیاده کردن شیر کنترل امکان‏پذیر