پیشگفتار
آئین کار جهت تعیین ضریب ته نشینی ( زلنی ) برای گندم و آرد که بوسیله کمیسیون فنی مربوط تهیه و تدوین شده و در یکصد و شصت و یکمین کمیته ملی استاندارد کشاورزی و غذائی مورخ 74/5/14 مورد تائید قرار گرفته , اینک باستناد بند 1 ماده 3 قانون اصلاحی قوانین و مقررات موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مصوب بهمن ماه 1371 بعنوان آئین کار رسمی ایران منتشر میگردد .
برای حفظ همگامی و هماهنگی با پیشرفتهای ملی و جهانی در زمینه صنایع علوم , آئین کارهای ایران در مواقع لزوم مورد تجدیدنظر قرار خواهند گرفت و هرگونه پیشنهادی که برای اصلاح یا تکمیل این آئین کارها برسد در هنگام تجدید نظر در کمیسیون فنی مربوط مورد توجه خواهد شد .
بنابراین برای مراجعه به آئین کارهای ایران باید همواره از آخرین چاپ و تجدیدنظر آنها استفاده نمود .
در تهیه و تدوین این آئین کار سعی شده است که ضمن توجه به شرایط موجود و نیازهای جامعه حتی المقدور بین این آئین کار و آئین کار کشورهای صنعتی و پیشرفته هماهنگی ایجاد شود .
لذا با بررسی امکانات و مهارتهای موجود و اجرای آزمایشهای لازم این آئین کار با استفاده از منابع زیر تهیه گردیده است :
1- American Association of cereal chemists U . S . A 1983 sedimentation test for wheat
AACC Method 59-61A
2- International Association for cereal chemistry
ICC – standards NO – 116
Determination of the sedimentation value (according to zeleny) As an approximate measure of backing quality
3- ISO 5529 1992
Wheat – determination of sedimentation
Index – zeleny test .
آئین کار جهت تعیین ضریب ته نشینی 1 ( زلنی )2 برای گندم و آرد
1- هدف
هدف از تدوین این آئین کار تعیین ضریب ته نشینی گندم و آرد به منظور تعیین کیفیت نانوائی آن میباشد .
2- دامنه کاربرد
این آئین کار فقط در مورد گندم و آرد تهیه شده از آن کاربرد دارد .
3- تعریف
3-1- ضریب ته نشینی - عبارتست از حجم مواد ته نشین شده آرد معلق در محلول اسید لاکتیک تهیه شده طبق روش مذکور در این آئین کار بر حسب میلی لیتر .
3-1- ضریب ته نشینی - عبارتست از حجم مواد ته نشین شده آرد معلق در محلول اسید لاکتیک تهیه شده طبق روش مذکور در این آئین کار بر حسب میلی لیتر .
4- اصول روش
معلق نمودن آرد گندم که در شرایط معین آسیاب و الک شده در محلول اسید لاکتیک حاوی بر موفنل 3 بلو و اندازهگیری حجم رسوب حاصله از ذرات آرد پس از تکان دادن و ماندن در مدتهای معین
معلق نمودن آرد گندم که در شرایط معین آسیاب و الک شده در محلول اسید لاکتیک حاوی بر موفنل 3 بلو و اندازهگیری حجم رسوب حاصله از ذرات آرد پس از تکان دادن و ماندن در مدتهای معین
5- مواد لازم
5-1- الکل ایزوپروپیلیک 4 - آب بکار برده شده برای تهیه معرفها و محلولها نباید بیش از 2 قسمت در میلیون قسمت (M.P.P) مواد معدنی داشته باشد .
5-1- الکل ایزوپروپیلیک 4 - آب بکار برده شده برای تهیه معرفها و محلولها نباید بیش از 2 قسمت در میلیون قسمت (M.P.P) مواد معدنی داشته باشد .
5-3- محلول برموفنل بلو - مقدار 4 میلی گرم برموفنل بلو را در مقدار لازم آب مقطر یا آب دیونیزه حل نموده و حجم آنرا به 1 لیتر برسانید .
5-4- محلول اسید لاکتیک - 250 میلی لیتر اسید لاکتیک غلیظ (85 درصد ) از نوع آزمایشگاهی را با آب مقطر تا حجم یک لیتر رقیق نمایند . سپس محلول حاصل را زیر سرد کننده ( مبرد ) برگشت دهنده مدت 6 ساعت بدون اینکه آب آن کم شود بجوشانید .
5-5- محلول ته نشینی - 180 میلی لیتر از محلول اسید لاکتیک بند 5-4 را با 200 میلی لیتر الکل ایزوپروپیلیک بند 5-1 کاملا مخلوط نمایند و سپس حجم آنرا با آب مقطر به یک لیتر برسانید . بعد آنرا برای مدت 48 ساعت در ظرف دربسته درون یخچال قرار دهید . سپس با استفاده از محلول 0/01 نرمال هیدروکسید سدیم یا پتاسیم غلظت آنرا به 0/01 + 0/50 نرمال برسانید در اینصورت چگالی .5 محلول ±0/001 0/985 است .1 کاملا مخلوط نمایند و سپس حجم آنرا با آب مقطر به یک لیتر برسانید . بعد آنرا برای مدت 48 ساعت در ظرف دربسته درون یخچال قرار دهید . سپس با استفاده از محلول 0/01 نرمال هیدروکسید سدیم یا پتاسیم غلظت آنرا به 0/01 + 0/50 نرمال برسانید در اینصورت چگالی .5 محلول ±0/001 0/985 است .
برای جلوگیری از تبخیر لازم است محلول را تا موقع مصرف در یخچال قرار داد .
6- وسایل لازم
6-1- پی پت 25 میلی لیتری و 50 میلی لیتری - پی پتهای مذکور بایستی به ترتیب ظرف 10 ثانیه و 15 ثانیه تخلیه گردد .
6-1- پی پت 25 میلی لیتری و 50 میلی لیتری - پی پتهای مذکور بایستی به ترتیب ظرف 10 ثانیه و 15 ثانیه تخلیه گردد .
6-2- استوانه شیشهای مدرج سر سمباده ای با در شیشهای یا پلاستیکی به گنجایش 100 میلی لیتر - فاصله بین نقطه صفر و 100 میلی لیتر آن بهتر است برابر با 185 میلی متر باشد .
6-3- ساعت مخصوص ( کرونومتر )6