عوارض مرتبط با رژیم غذایی در دوران بارداری
1) حالت تهوع
سه ماه اول بارداری، حالت تهوع واستفراغ بخصوص درهنگام صبح شایع تر است . استفراغ و تهوع شدید اوایل بارداری با کمبود حاد انرژی و پروتئین همراه می شود . راهکارهای مناسب برای برطرف کردن آن به قرار زیراست : تازه بودن هوای اتاق ، جلوگیری از هر نوع بو ، خوردن غذاهای سرد، آهسته بلند شدن از رختخواب ، گذاشتن کمی بیسکویت خشک د ردهان قبل از بر خواستن از رختخواب ، مصرف نمودن شش وعده غذا بجای سه وعده ، پرهیز از غذاهای پر چربی و ادویه دار و نفاخ و غذاهای برطرف کننده تهوع؛ آب میوه ، نوشابه گاز دار ، دوغ ، لواشک ، آلو یا آلبالو ، نان خشک و آبلیمو هستند. شما باید دراین مدت از گرسنگی اجتناب کنید و از مصرف آشامیدنی ها با غذا و غذاهای سرخ کرده پرهیز کنید.
2) ترش کردن یا سوزش معده
این حالت درماههای آخر پس از صرف غذا ایجاد می شود و راه حل آن افزایش تعداد وعده های غذا ، پوشیدن لباسهای گشاد و آهسته جویدن غذاست . زنان باردار درماههای آخرپس از صرف غذا نباید دراز بکشند.
3) یبوست
مشکلات دفعی دراواخر دوره بارداری مشاهده می شود و بیشتر به علت کاهش فعالیت فیزیکی و بزرگ شدن رحم وجنین است . از این رو مصرف مایعات زیاد ، غذاهای غنی از فیبر مثل سبزیجات خام ، میوه های خام و نانها ی سبوس دار (سنگک و جو) و همچنین مصرف آلو ، انجیر و دیگر خشکبار خیس خورده مفید است. همچنین پیاده روی برای برطرف کردن این حالت مؤثر است.
بیماری هایی مانند بیماری قند دوران بارداری و فشار خون دوران بارداری امکان دارد بوجود آید که باید تحت نظر پزشک و متخصص درمان شوند.
برنامه غذایی یک مادر باردار
یک مادر باردار باید از کلیه مواد غذایی به میزان مورد نیازش مصرف کند تاهم جنین رشد مناسبی داشته باشد و هم ذخائر بدن مادر تخلیه نشود. اگر مادر بیش از اندازه غذا مصرف کند، چربی های موجود در بدنش زیاد شده و زایمان او سخت تر خواهد بود. پس از زایمان نیز خیلی مشکل تر به وزن پیش از بارداری باز خواهد گشت ویا هیچ گاه به وزن قبل از بارداری باز نخواهد گشت.
نمونه برنامه غذایی مناسب یک مادر باردار:
نان سنگک یا جو ( سبوس دار) 3 برش + پنیر 30 گرم + عسل یا مربا 2 قاشق مرباخوری + خامه 3 قاشق سو پخوری + شیر کم چربی 1 لیوان
صبحانه
2 عدد میوه مثل یک سیب ترجیحاً با پوست و یا یک عدد گلابی ، انار، یا یک برش طالبی یا هندوانه و ... + 4 قاشق سوپخوری مخلوط بادام ، بادام زمینی ، فندق ، گردو و ...
ساعت 10
عدس پلو: گوشت 120 گرم + کته 10 قاشق غذا خوری + عدس پخته یک سوم لیوان + کشمش 1 قاشق غذاخوری + سبزی خوردن یک پیش دستی + ماست کم چربی یک دوم لیوان و مجاز به استفاده از 2 قاشق غذا خوری روغن مایع د رغذا هستید
نهار
2 عدد میوه تازه یا یک پنجم لیوان آب میوه تازه
عصرانه
کوکو سیب زمینی : تخم مرغ 1 عدد ( برای مادر باردار) + سیب زمینی 1 عدد متوسط + نان سبوس دار 2 برش+ روغن مایع یک و نیم قاشق غذا خوری برای پخت + ماست کم چربی 1 لیوان + سالاد فصل 1 کاسه (حاوی اسفناج و گوجه و فلفل سبز)
شام
شیرکم چربی 1 لیوان + عسل 4 قاشق مرباخوری
قبل از خواب
اگر در برنامه ی زیر دقت کنید متوجه می شوید که کل مواد غذایی که مادر باردار باید درطول روز مصرف کند چه میزان است. این یک برنامه ی کلی جهت تعیین مقدار دریافت مواد غذایی یک مادر باردار در طی یک روز است.
3 تا 4 لیوان
شیر کم چربی
120 تا 180 گرم
گوشت ( لخم) ، ماکیان و ماهی
1 عدد
تخم مرغ
3 تا 5 لیوان بصورت خام(سبزیجات)
سبزی های دارای برگ سبز یا زرد تیره ، پخته یا خام ، سبزیجات نشاسته ای شامل سیب زمینی
1 لیوان پخته
لوبیا ، عدس و حبوبات دیگر
3 تا 4 عدد
میوه تازه یا کمپوت با رنگ نارنجی تیره شامل زرد آلو، هلو، طالبی
210 تا 320 گرم درطول روز
غلات کامل ، نانهای غنی شده ، غلات صبحانه ، شیرینی های خشک و بیسکویت های سبوس دار
این برنامه برای اکثر افراد کافی است ، فقط مادران قد بلند ( بلندتر از 163 سانتیمتر ) نیازشان کمی بیشتر از مقدار ذکر شده است.
آنچه مادر بادار نباید مصرف کند:
1) کافئین : نوشیدنی های کافئین دار مانند چای ، قهوه ونوشابه های کوکا با ید به 2 لیوان درروز محدود شوند. زیرا می توانند موجب تولد نوزاد کم وزن تا نوزاد با عوارض عصبی شوند. دم کرده های گیاهی ( مانند چای نعناع و یا گل گاو زبان ) که اغلب جانشین نوشیدنی های کافئین دار می شوند، گاهی اثرات جانبی مانند حالت تهوع و استفراغ بوجود می آورند که درزنان باردار باید با احتیاط مصرف شوند.
2) الکل : مصرف الکل درهنگام با رداری با افزایش خطر تولد نوازد کم وزن و یا بروز سندرم الکلی جنین همراه است.
3) شکلات : شکلات علاوه بر اینکه مقداری کمی کافئین دارد ، حاوی تئوبرومید نیز می باشد که شبیه کافئین است . بنابراین مصرف شکلات باید محدود شود.
ترکیبات حاوی قند ساده : مواد قندی ساده دراین دوران در حد اعتدال مصرف شوند .