مقدمه
تا قبل از آشنائی انسان با تمدن صنعتی، در طبیعت تخریب عمده ای صورت نگرفت و انسان مانند دیگر جانداران طبیعت را تنها برای مصرف مورد استفاده قرار می داد. پس از ظهور تمدن صنعتی، انسان طبیعت را نه تنها برای مصرف بلکه به خدمت نیازهای خود گرفت و با دست یافتن به ماشین، انواع سوخت فسیلی و نیروی اتم به تدریج از قدرتی بزرگ برخوردار شد.
متأسفانه انسان در طول تاریخ خود، از این قدرت خردمندانه بهره نجست و ویرانیهای عظیمی را در طبیعت بوجود اورد، اکنون بخردمندی انسان امیدی هست هر چند می تواند در لحظه ای حیات را از زمین براندازد.
در کشور ما، تا قبل از جنگ جهانی دوم لطماتی که به طبیعت وارد می شد کند و در طی یک دوران طولانی بود، پس از جنگ فرسودگی طبیعت سرعت زیادی گرفت، در اثر جلوگیری از بیماریهای واگیر دار انسانی و دامی جمعیت انسان و تعداد دامها افزایش زیادی پیدا کرد، با رواج کشاورزی ماشینی و کشت زمینهای مرتعی و جنگلی از سطح مراتع و جنگلها به شدت کاسته شد و فشار به زمین بیشتر گردید. مرز جنگلهای اطراف شهرها و روستاها دایره مانند بعقب نشست و سال به سال شعاع این دوایر بزرگتر شد.
کشور ما با وجود اینکه دارای جنگلهای خوب، دشتهای حاصلخیز و مراتع وسیع و مناسب برای دامهای اهلی و حیوانات وحشی است. بدلیل کمی بارندگی قسمت اعظم آن خشک و شوره زار است و به معنی دقیق کلمه برای کشاورزی مناسب نیست. این نواحی اغلب بنام زمینهای حاشیه ای نامیده می شوند و بایستی نسبت به بهره برداری صحیح از این زمینها توجه بیشتری شود ولی عملا در برنامه ریزیهای اقتصادی این نواحی بکلی فراموش شده است. در صورتیکه بهره وری صحیح از زمین مهمترین مسئله ایست که در برنامه ریزیهای دراز مدت یک ملت باید مورد توجه قر ار گیرد.
در بهره برداری از زمینهای حاشیه ای، جانوران وحشی دارای اهمیت زیادی هستند و به بهترین شکلی نشان دهنده وضعیت این زمینها می باشند. یعنی وجود جانوران وحشی مبین بهره برداری صحیح از زمین است. منطقه ای که نتواند جانوران وحشی را در خود نگهدارد برای انسان نیز محصول با ارزشی تولید نخواهد کرد.
اکنون برای افزایش تولید همچنان زمینهای حاشیه ای بزیر کشت می روند هر چند بازده مناسب و مداومی ندارند بناچار کوچ نشینان به مناطقی عقب رانده می شوند که در آن کشت ممکن نیست. فشاری که به این مناطق به دلیل تراکم جمعیت انسانی و دامی وارد می شود زندگی کوچ نشینی را بدون شک به خطر خواهد افکند.
کوششهائی که برای بهبود وضع عشایر به عمل آمده غالبا موجب خسارت بیشتر به زمین شده است چون مسئله ظرفیت قابل تحمل زمین هنوز به خوبی شناخته نشده است.
هر چند گسترش تکنولوژی به این سیر سرعت بیشتری بخشیده است، ما معتقدیم بین حفاظت و تکنولوژی تعارضی وجود ندارد، ما معتقدیم حفاظت و بهره برداری به صورت ایده آل به کمک دانش کافی و عالیترین تکنولوژی باید کنترل و هدایت شوند و در نتیجه جهان خوشایند برای زندگی انسانها باقی بماند.
برنامه های کنترل و تحقیقات سازمان حفاظت محیط زیست در مناطق حفاظت شده و پناهگاه های حیات وحش بدنبال این هدف است.
ما همه نظرات بدبینانه را نسبت به سرنوشت انسان و زمین رد می کنیم. هر چند تردیدی نیست که تاریخ انسانی تاریخی سرشار از رنجها و حرمانها و تاریخ زمین پر از ویرانیها است.
پیروزی شگرف انقلاب اسلامی ایران و موفقیتهای بزرگ مردم ما بدنبال انقلاب این امید را در ما زنده کرده است اصل پنجاهم قانون اساسی، اساس این امیدواری است.
تاریخچه
منطقه حیات وحش بختگان نیز جز مناطق حفاظت شده طبیعی است که انواع گورخر و آهو و قوچ و بز وحشی نیز در آن بر زیبایی این منطقه افزوده است. از لحاظ غنی بودن منابع کشاورزی به عنوان یکی از مناطق عمده تولید گندم در استان فارس به شمار می رود به علت غنی بودن و مرغوبیت زمین های زراعی آباده طشک در همه فصول سال کشاورزی و کشت در ان انجام می شود از جاذبه های این شهر میدان امام علی در ورودی شهر می توان اشاره کرد و هم چنین وجود رودخانه فصلی که در فصول آبی منظره ای بدیع را بوجود می آورد. این شهر از لحاظ جغرافیایی در حد واسط دامنه کوه ول و دریاچه طشک قرار دارد که باعث لطافت هوا می شود.
دریاچه های طشک و بختگان که در نزدیکی و غرب شهرستان نی ریز فارس قرار دارند، از بزرگترین و پرآب ترین دریاچه های کشور محسوب می شوند. این دو دریاچه از هم فاصله ای نداشته و در بعضی از سالهای پرباران گسترش پیدا کرده و بهم
می پیوندند.
دریاچه بختگان و یک چشم آبی دیگر!
در کتب تاریخ و جغرافیای قدیم مانند فارسنامه ابن بلخی، حدود العالم و غیره از قرن چهارم هجری تا کنون از این دریاچه ها بنامهای دریاجه های نی ریز، بجگان پیچگان، قیچگان و بختگان نام برده اند و توضیحات دقیقی از وضع دریاچه ها و مردم اطراف آن داده اند مردم محل و روستائیان مجاور دریاچه ها را به نامهای پیچگان وطشت می خوانند به نظر می رسد نام بختگان از یکصد سال پیش تنها در کتابها نوشته می شود و بین مردم محل متدوال نیست.
طشک و بختگان و مناطق کوهستانی بین آنها و جزائر متعددی که در این دو دریاچه وجود دارند مجموعه طبیعی بسیار با ارزشی را بوجود آورده اند.
نمائی از جزایر طشک
در اوائل سال 1346 حفاظت از این مجموعه از طرف اداره شکاربانی فارس به سازمان شکاربانی و نظارت بر صید در تهران پیشنهاد شد، در تاریخ 1/9/46 منطقه شکار ممنوع و سپس در تاریخ 1/4/47 حفاظت شده اعلام گردید.
اداره شکار بانی و نظارت بر صید فارس از همان بدو فعالیت از چرای بی رویه قطع اشجار و شکار حیوانات در منطقه جلوگیری به عمل آورد. در اثر تلاش پیگیر مأمورین بهبود چشمگیری در همه زمینه ها مشهود شد، بطوریکه بعد از 8 سال جنگلها و پوشش گیاهی احیائ شدند، تعداد پرندگان مهاجر از مرز میلیون گذشت. جمعیت حیات وحش از قبیل بز و پازن، قوچ و میش و آهو به بیش از ده هزار رأس بالغ شد.