مقدمه برای قرن ها، طلا به ویژگی های منحصر به فرد، نایابی، زیبایی، و عدم فناپذیری، مورد توجه همیشگی انسانها بوده است.
کشورها طلا را به عنوان ذخیره ثرونت ووسیله ای برای تبادل معاملاتیپذیرفته اند و افراد برای کسب اطمینان از تغییرات و عدم ثبات پولهای کاغذی، همواره بدنبال خرید و ذخیره طلا بوده اند.
در حال حاضر، معاملات طلا بجای شیوه های سنتی استفاده از شمش، سکه و جواهرات، در بازارهای بورس بین المللی صورت می گیرد.
قراردادهای سلف خرید و فروش طلا، از ابزارهای معاملاتی با ارزش هستند که تولید کنندگان تجاری و مصرف کنندگان طلا از آنها استفاده می کنند.
طلا در طبیعت به صورتهای مختلفی یافت می شود: در ترکیبات نقره و سرب، رگه های کوارتز، طلای بستر رودخانه و یا به همراه سولفیدها، در آب شور مقادیر قابل توجهی طلا یافت می شود اما استحصال آن مقرون به صرفه نیست.
تلاشهای اولیه برای کسب طلا از هنگام اولین سفر دریایی کریستلف کلمب صورت گرفت.
از سال 1492 تا 1600، کشورهای آمریکایی شمالی و جنوبی و جزایر واقع در کارائیب بیشترین میزان استخراج طلا را داشتند و معاملات تجاری عمدتا توسط این کشورها انجام می شود.
در اواسط قرن 17، کلمبیا، پرو، اکوادور، پاناما، و جزایر اطراف آن بیش از 61% از طلای کشف شده جدید را در اختیار گرفتند.
در قرن 18، این کشورها 80% طلای جهان را عرضه می کردند.
پس از اکتشاف طلا در کالیفرنیا در سال 1848، آمریکای شمالی به عنوان بزرگترین تولید کننده و عرضه کنده طلای جهان شناخته شد.
از سال 1850 تا 1875 مقدار اکتشاف طلا در جهان از 350 سال گذشته آن، بیشتر شد و در سال 1890، رگه های یافت شده طلا در آلاسکا و یونان مهمترین منابع طلا شناخته شدند و تنها اندک زمانی پس از آن، طلا در آفریقا کشف شد و امروزه، بزرگترین تولید کنندگان طلا : آفریقای جنوبی، ایالات متحده آمریکا، استرالیا، کانادا، چین، اندونزی و روسیه هستند.
ایلات متحده آمریکا، اولین نقش رسمی مبادلاتی طلا به عنوان پولرا در سال 1792 اجرا کرد و کنگره پشتوانه پول کشور را با دو فلز طلا و نقره تعیین نمود.
طی رکود بزرگ اقتصادی در دهه 1930، بیشتر کشورها برای تثبیت بیشتر وضعیت اقتصادی، پول خود را از طلا جدا کردند، بار دیگر، در سال 1944 طلا به سیستم پولی بازگشت و آن زمانی بود که معاهده (Bertton Woods) ارزش پول کاغذی کشورهای جهان را با دلار آمریکا تعیین کرد که خود دلار نیزپشتوانه طلا را بخود گرفت.
این معاهده تا سال 1971 پایدار بود و سرانجام نیکسون، رئیس جمهور وقت آمریکا، بالغو این قرارداد، به تسلط طلا بر دلار پایبان دادژ در حال حاضر، قیمت طلا به صورت آزاد و با چرخه عرضه و تقاضا تعیین می شود و عوامل سیاسی و اقتصادی در تغییر است قیمت آن نقش دارند.
طلا یکی از کالاهای تجاری حساس و حیاتی است.
از ویژگی های این فلز قیمتی می توان به این موارد اشاره کرد: بهترین هدایت کننده الکتریسیته، مقاومت بسیارزیاد در مقابل خوررگی و نیز یکی از مواد پایه که در ترکیبات شیمیایی و ابزارهای جدید مورد استفاده قرار می گیرد.
در حال حاضر طیف وسیعی از شرکتهای معدنی، تولید کنندگان، بخشهای صنعتی و مصرف کنندگان در معاملات طلای بازارهای بورس جهانی فعالیت دارند و از آنجایی که بطور سنتی، طلا ثروت و سرمایه محسوب می شود، بسیار از سرمایه گذاران اقدام به تبدیل بخشی از سرمایه های خود به این فلز گرانبها و خرید و ذخیره آن می نمایند.
1- تاریخچه طلا طلا اولین عنصری است که انسانها تحت عنوان فلز آنرا شناختند.
در اواخر عصر حجر و آغاز قرن نو سنگی ( عصر حجر جدید neolithic ، 8000 سال قبل از میلاد مسیح) آب وهوای جهان تا حد زیادی تغییر کرد.
نواحی زیادی خشک شدند، و ناگزیر به ایجاد اقامتگاههای دائمی در اطراف رودخانه هایی مثل فرات، دجله و نیل گشتند.
اولین یافته های باستانشناسی که به مصر باستان و بین النهری باز می گردد، حکایت از آن دارد که سومریان در 3000 سال قبل از میلاد در آنجا مقیم بودند.
یافته های مهمی نزدیک وارنای جدید، mosern Varna در کرانه سواحل دریای سیاه در بلغارستان به دست آمده است.
ابتدا از طلا در مذهب هنر و Insian Vedanta (1000 سال قبل از میلاد) و نوشته های هرودوتوس Herodotus (484- 425 سال قبل از میاد) و وصیت نامه های قدیم (1000 سال قبل از میلاد) نام برده شد.زمان قبل از میلاد مسیح مصر اصلی ترنی کشور دارنده طلا بود و این وضع را تا 1500 قبل از میلاد حفظ کرد.
تولید طلا در 1300 سال قبل از میلاد به حد اعلاء خود رسید.
در آن زمان اولین قوانین تولید طلا با مجوز انحصاری فرعون وضع شد.
در 2700 سال قبل از میلاد از حلقه های طلا به عنوان پول استفاده می شد؛ اولین سکه های طلا در 600 سال قبل میلاد به ظهور رسید.
منشاء طلای استفاده شده توسط مصریان نامشخص است.
بخش عمده آن به نظر می رسد از حبشه در مصر باستان آمده باشد اما مقادیر قابل توجهی در پی سفرهای مکرر به پونت“Punt”وارد شد.
ایالات حاص بهرهمند از طلا در مصر بر روی کشورهای همسایه اثر گذاشتند.
کشور او فیرophir ذکر شده توسط حضرت سلیمان که در قرن 10 قبل از میلاد بر اسرائیل حکومت می کرده، به عنوان منشاء طلا می تواند معادل پونت باشد.
اما هندوستان غیر ممکن است فروشنده و عرضه کننده بوه باشد.
تجارت طلای مصریان بخصوص تحت انگیزه دریانوردی فینیفیه ای ها و رومی ها توسعه یافت.
گرچه مصر اصلی ترین کشور ارائه دهنده طلا تا تقریباً یکسال قبل از میلاد بود، با این همه طلا در مناطق دیگری همچون هندوستان india، ایرلند Ireland ، بوهمیا Bohemia ، کوههای کارپاتیان، Carpathian Mountains ، گاال Gaul در Iberian peninsula و caucasus پیدا و استفاده می شد.
حتی در زمانهای قدیم مالکیت طلا از حاکمی به حاکم دیگر از راه فتح منطقه و مجموعه قبایل تغییر می کرد.
الکساندر، Alexander بزرگترین مالک طلای هند و نیز بخشهای مهمی از گنج فراعنه بود.
رومیها فلز کمی در نواحی خود داشتند اما سفرهای نظامی آنها مقادیر زیادی را به صورت غنیمت جنگی برای آنها به ارمغان آورد؛ آنها همچنین از ثروت های معدنی کشورهای تحت سلطه به خصوص اسپانیا که بش از 40000 برده در آن به معدنکاری گمارده شده بودند بهره برداری می کردند.
تجمع شمش ها و سکه های طلا به مقدار وسیعی رسید.
سپس، طلای بیشتری برای کالاهای تجملاتی استفاده شد و در پایان امپراطوری رم کاهش طلا پدیدار گشت.
با ظهور مسیحیت در اروپ در زمان قرون وسطی تلاش برای یافتن طلا کاهش یافت.
علاوه بر این، تا آغاز قرون وسطی هیچ قدرت سیاسی غالبی برای سازماندهی تولید طلا در مقایس زیاد وجود نداشت.
در اروپا تنها رسوبات کوههای Alps, Carpathians , Sudeten اهمیت داشتند خارج از اروپا طلا در هند، ژاپن و سیبری تولید می شود.
در پی کشف آمریکای جنوبی توسط اسپانیائیها در اواخر قرن پانزدهم، آنها مقادیر قابل توجهی طلا را از این جهان جدید به اروپا منتقل کردند.
اگر چه فاتحان، صنعت معدنکاری عظیمی را در آمریکای مرکزی تأسیس کردند، اما تلاشهای آنا برای افزایش تولدی طلا با موفقیت همراه نبود؛ اکثر یافته ها متشکل از نقره بود.
این امر تا کشف رسوب در بریل ادامه داشت، در برزیل افزایشا قابل تومجه تولید طلا گزارش شد.
این رسوبات از سال 1725 تا حدود 1800 استخراج شد.
بعد از حدود سال 1750 طلا درمقیاس زیادی در گل و لای های شرقی کوههای اورال استخراج شد.
در سال 1840، طلای رسوبی در سیبری کشف شد.
رسوبات روسیه توسط سزار، Czars و مالکان زمین که باید مالیاتهایشان را با طلا بپردازند استخراج گردید.
روستها تقریباً یک پنجم محصول طلای جهان را تولید کردند این نسبت تا به امروز حفظ شد.
کشف طال در کالیفرنیا در سال 1848 تولید طلا را تا حد زایدی افزایش داد.
قوانین خاص در بخشهای غری ایالات متحده وضع شد که به معندنکاران خصوصی حق مسلی را در مورد معادن می داد.
این ضوع ادامه داشت تا وقتی که رسوبات طلا در استرالیای شرقی (1851)، نوادا Nevada (1859)، کلرادو (1875)، آلاسکا (1886)، نیوزیلند و استرالیای غربی (1892)، و کانادای غربی ( 1896) یافت شد.
به هر حال، این رسوبات خیلی زود اهمیت خود را از دست دادند.
قوی ترین انگیزه ها مستعد تولید طلا بود بواسط اکتشاف میادین طلا در “وایت واتر زراند”، Wit watersrand در آفریقای جنوبی در سال 1885، این رسوب بسیار غنی ظاهراً استخراج بهتری را در آینده تخمین می کمند.
طلای آفریقای جنوبی خیلی زود در بازا جهانی جای خود را به دست آورد.
محصول به طور متناوب افزایش یافت به جز در زان جنگ بوئر Boer war (1902- 1899) که این امر مدتی متوقف شد.
در دهه 1970 تولید طلا در آفریقای جنوبی و بقیه جهان تثبیت شد.
امروزه در آنجا بیشتر از 300000نفر برای تولدی طلا گمارده شده اند.
کشف رسوبات زیاد طلا در برزیل در دهه هفتاد فعالیت های پیش بینی کننده ای را به وجود آورد مراکز جدید تولید Sierra pelada در برزیل، کانادا، استرالیا، و نزوئلا و New Guinea(ok tedi ) ایجاد گردید که موج تغییر عمده ای در توزیع جغرافیایی محصول طلای جهانی شد.
معدن طلا در غنا Ghana (gold Coast) تنها برای بازی کردن یک نقش در قرن بستم آغاز شد.
با این همه، رسوبات پیش از قرون وسطی شناخته شده بودند.
تولید طلا در زیمباوه و بخش شرقی علفزارهای آفریقای جنوبی حد متوسطی را بوجود می آورد اما نه مقدار معینی در تلوید کلی آفریقای جنوبی.
کل محصول طلا در عهد عتیق در حد ارزیابی شده، تقریبی است.
نزدیک سقوط امپراطوری رم این محصول تقریباً 10000t بود.
رقم کل تولید t 3000-2000 را برای قرون وسطی در نظر گرفته اند.
قبل از کشف آمریکا، تولید سالانه جهانی به حدود t 5رسید.
تولید سالانه به t10 در سال 1700 رسید و در سال 1800 به t15 و در سال 1848به t40 افزایش یافت.
تا اینکه رسوبات کالیفرنیایی کشف شد.
اوایل 1852، بیش از t/a 200 استخراج شد اما تولید به تدریج تا سال 1890 کاهش یافت.
پس از آن، میزان خروجی زیاد معادن آفریقای جنوبی تولید سالانه جهانی را در سال 1904 به t500، در سال 1907 به t700 و در سال 1936 به t1000 رسانید.
این رقم به t1700 رسیده که کشورهای بلوک غرب نیز در آن به مقدار t300 سهم دارند.
تولید طلای کل جهان تا به امروز t105 افزایش یافته است.
بیشاز یک سوم طلای موجود توسط بانکهای مرکزی ملل صنعتی غربی به عنوان پول رایج نگهداری می شود.
حتی سهم بزرگتری در دست بخشهای خصوصی است، و مقدار زیادی از آن به شکل جواهرات می باشد.
کراگراندها krugerrands تنها t2000 به حساب می آیند و مقادیر کمتری در صنعت به گردش خد ادامه می دهند سهم بخش خصوصی در تولید کل تا به امروز میان آفریقای جنوبی (%40)، ایالات متحده (%15) امپراوریهای قدیمی(%10)، بریتانیای قدیم(%10)، استرالیا(%10) و کانادا(%5) تقسیم می شود.
در عهد عتیق، دانه های طلا به شستن سینگهای کف رودخانه به دست می آمد که کار سختی برای رسیدن به مطلوب بوده از 3900 سال قبل از میلاد طلای رسوبی به تکه های بزرگتری ذوب شد.
مصریان باستان ابتدا به دنبال استخراج سنگهای طلا بودند.
خرد کردن سنگها و شستشو اغلب بر عملیات حرارتی تقدم دارد.
آنالیز یافته های باستانشناسی حاکی از آن است که در مصر جداسازی طلا از نقره و مس احتمالاً تا اوایل 2000 قبل میلاد امکان پذیر بود.
با گداختن مواد به همراه نمک نقره جدا شده و کلرید نقره به دست می آمد.
آلیاژ طلا – نقره طبیعی، electrum magicurn به اجزاء خود تجزیه شد.
گرفتن مس بصورت سرباره با افزودن سرب به دنبال گرفتن فلز با ارزش از سرب، Cupellation روشی آشناست.
در اسپانیا، رومیان روش استخراج سریع را ابداع نمودند که در آن جرمهای عظیم سنگها از ارتفاعی پرت شده، خرد می شد و سپس با جریانهای آب حرکت داده می شد.
ملغمه کردن، Amalgamation احتمالاً از آن زمان به وجود آمد، زیرا آن اولین بار در مقاله ای ردر قرن یازدهم بعد از میلاد عنوان شد.
در قرون وسطی، ذوب با سرب و گرفتن فلز از سرب پیشنهاد شد.
دستگاههای سنگ شکن آبی نیز برای نرم کردن سنگ معدن معرفی شد و معندکاران پردازش سنگهای طلای حاوی آرسنیک را با روش تشویه ، Roasting آموختند.
کیمیاگران تلاش کردن تا طلا را با تغیر فلزات پایه بسازند.
این امر میسر نشد تا پایان قرن هجدهم که مفهوم کلی آن غلط اعلام شد و این نظریه رد گردیده به هرحال، این تلاشها منجر به در ک هرچه بهتر فرآیندهای شیمیایی تا آغاز علوم طبیعی واقعی گردید.
قرن هفدهم شاهد کشف تصفیه طلا، inquartation،یعنی جداسازی طلا ونقره با اسید نیتریک و Affination، یعنی جدا سازی توسط اسید سولفوریک بود.
با پیشرفت صنعت در قرن نوزدهم روشهای جدیدی جای روشهای قدیم را گفرتند اما برخی از روشهای قدیم هنوز هم حائز اهمیت هستند.
تولید طلا به عنوان محصول فرعی فرآیندهای متالورژیکی دیگر ( مثلاً تصفیه مس، روی و سرب) نقش بسیار مهمی را در آلمان بازی می کرد.
در سال 1863، روش کلری کردن، chlor ination پلتنر، plattners موفق به تصفیه طلا با گارکار گردید.
تصفیه با الکترولید طبق WoHL WILL در سال 1878 ارائه گردید.
و هنوز هم برای تمام طلاهای تصفیه شده عیار 9995 و 9999 استفاده می شود.
از سال 1888، لیچینگ سیایندی مزایای اقتصادی سنگهای وایت واترزراند را ممکن ساخت چرا که این سنگها انعطاف پذیری کمتری را نسبت به روشهای دیگر داشتند و این به خاطر توزیع خلوص طلا بود.
از سال 1970، لیچینگ سیانیدی جای خود را به فرآیند کربن در پولپ Carbon- in- pulp proces (GIP) داد که با تصفیه پودر سنگ لیچ شده انجام می گرفت، اخیراً مشکلات اکولوژیکی ناشی از شستشوی سیانیدی به خاطر واکنش سیانیر در فاضلاب ها با پراکسیدهیدروژن بروز نمده است.
گسترش تولید طلا در رزوگارا اخیر به خاطر مکانیزه شدن انتقال سنگ معدن و بهره برداری از آن است.
در آمریکای جنوبی، استخراج دستی سنگهای معدن دوباره انجام می گیرد این سیاستگذاری معیارهایی همچون اشتغالزایی، ایجاد شغل برای 500000نفر را تحت تأثیر قرار داده استخراج با حلال به عنوان روشی جید دبرای تصفیه موثر و سریع طلا، مورد تحقیق و بررسی است.
2- خواص تمایز میان فلزات پاهی و نجیب در بسیاری موارد اختیاری است و به طور کلی با بررسی علمی و داده های متداول تعیین می شود.
طلا فلزی است نجبیب و باتمام معیارهای این گروه از عناصر مطابقت می ند: مقاوم در برابر هوا، رطوبت و نوش نرمال- طلا در میان فلزان قابل توجه است زیرا به طور طبیعی تقریباً در حالت عنصر یافت می شود.
1-2 فیزیکی طلا عنصری است فلزی با عدد اتمی 79، جرم اتمی 19696654.دمای ذوب 43/1064 ، دمای جوش 2808 و چگالی g.cm3 32/19.
رنگ این فلز زرد سیر است، ولی وقتی از روشهای فراریت یا رسوبی بدست می آید به رنگ بنفش سیر، ارغوانی یو یا قرمز سیر می باشد.
این فلز دارای خواص صیقل پذیری خوبی بوده و دارای عالی ترین جلای فلزی است.
تنها یک ایزوتوپ طبیعی و پایدار از طلا وجود دارد و آن هم ایزوتوپ 75 آن است.
طلا دارای تقریبا24 ایزوتوپ رادیواکتیو است که در میان آنها 5لیزوتوپ نیمه پایدار هسته ای وجود دارد که این ایزوتوپها از Au177 شروع و به Au204 خاتمه می یابند.
زمان نیمه عمر گونه های رادیواکتویز طلا از 35/0 ثانیه که متعلق به Au 177 است تا d183 روز که مختص به Au195 است متغیر می باشد.
مهمترین رادیو ایزوتوپ طبیع طلا که در داروسازی استفاده می شود 195Au است ه اشعه های لا و ع را ساطع می کند.
پیکربندی الکترونی طلا [Xe] 4F145d106s1 است.
شعاع اتمی آن nm 1439/0 می باشد.
شعاع یونی بای عدد کوئوردیناسیون 6، nm1379/0 برای +Au و nm 085/0 برای 3+ Au است.
نقطه ذوب طلا نقطه ای ثابت است که در مقیاس دمی سال 1968 تعیین شده.
واحد سلولی طلا مکعب با سطوح مرکز دار FCC( Face- centered cubic) با ثابت شبکه ( ao) nm 4081/0 است.
زمانیکه طلا به طور طبیعی به وجود می اید معمولاً ظاهر کریستالی آنچنانی ندار.
آن نخ مانند، برگی شکل و در اشکال کروی است که بر روی آن سطوح مکعبی، هشت وجهی و دوازده وجهی گاهی مشاهده می شوند.
وقتی مقدار زیادی از طلای مذاب منجمد شود، یک مدل ویژه از حلقه های متمرکز بر روی سطح ظاهر می گردد.
طلای خالص که به صورت مکانیکی تهیه ندشه باشد بسیار نرم است.
سختی آن در مقایس موس Mohs، 5/2 می باشد و در مقیاس برینل HB 18 است.
طلا رساناترین فلز است.
آنرا می توان به صورت سرد کشید تا از آن سیمهایی با ضخامت کمتر از 10 میکرون به دست آید و سپس آنرا به لایه طایی به ضخامت um2/0 رساند.
طلا را می توان بسیار جلا داد.
خصوصیت نجیب بودن آن و رن درخشانش به آن جلای زرد زیبایی می دهد.
لایه طلایی بسیار نازک مات است و رنگ آن آبی سبز به نظر می رسد.
مقیاس سنجش وزن طلا در ایران به حسب مثقال که برابر 4/4 گرم است و در خارج از ایران با مقیاس تروی TROY می سنجد که هراونس تروی ( OZ(TROY معادل با 103431/31 گرم است .
درجه خلوص طلا را با عیار بیان می کنند.
مقیاس عیار در حقیقت مقدار طلای خالص در 24 قسمت از کل فلز است، یعنی این که عیار طلای 100 درصد خالص، 24 است.
بهتری طلای تجاری که در ساخت زیور آلات به کار می رود 15 تا 18 عیار است .
سیکه های طلا عموما 6/21 عیار است، یعنی در آنها 90 درصد طلا وجود دارد.
برخی خواص یدگرطلا در جدول اورده شده است.
2-2- خواص شیمیایی از لحاظ شمیایی طلا یکی از م فعالترین فلزات به شمار می رود.
طلا با آب، هوای خشک یا مرطوب، اکسیژن ( حتی در دمای بالا)، ازون ( O3)، نیتروژن (N2)، هیدروژن (H2)، فلوئور (F) ید(I)، سولفور (S) و سولفید هیدروژن (H2S) تحت شرایط نرمال واکنش نمی دهد.
طلا در مقابل قوی ترین محلولهای قلیایی پایدار است.
حتی هیراکسیدهای گداخته فلزات قلیایی بر روی طلا بی اثرند.
همچنین نمکهای فلزان قلیایی با اسیدهای معدنی، و سولفیدهای فلز قلیایی به طلا حمه نمی کنند.
طلا در تماس با تمام اسیدهای خاصل مثل: اسید سولفوریک (H2so4) اسید کلریک (Hcl)، اسید هیدروفلوئوریک (HF)، اسید فسفریک (H3PO4)، اسید نیتریک (HNO3)، به جز اسید سلنیک (Selenious acid; H2 SeO3) و خصوصاً تمام اسیدهای آلی، کاملاً مقاومت نشان می دهد.
برای حل کردن طلا به صورت شیمیایی، بهتری را این است که اگر یک هیدروهالیک اسید hydrohalic acid با عامل اکسید کننده ای مثل اسید نیتریک، یک هالوژن، پراکسید هیدروژن یا کرومیک اسید (Cro3) ترکیب شود، طلا حل می گردد.
بدین صورت که از نیروی اکسنده، همراه با آن از قدرت کمپلکس سازی چندین ترکیب همزمان استفاده می شود.
این خاصیت را می توان در محلولی مشهور، با نام تیزاب سلطانی، aqua regia یافت.
تیزای سلطانی مخلوطی ازیک مول اسید نیتریک همراه با سه مول اسید هیدروکلریک است.
عمل شدید اکسایش آن ناشی از نیتروسیل کلرید (Nocl) و کلر تولید شده از برهم کنش دو اسید است.
همچنین طلا می تواند در ترکیبی از آب و هالوژن حل شود.
3HCl+HNO3+AuAuCl3+2H2o+No تتراکلرو ئوریک اسید AuCl3+HclAuHCl4 طلا درمحلول های سیانیدی فلزات قلیایی ( حاوی یون سیانید – عامل کمپلکس ساز)، با وجود اکسیژن یا عوامل اکسید کننده دیگر همچون: بروموسیانوژن، 4- نیتروبنزوئیک اسید و 3- نیتروبنزن سولفونیک اسید، حل میگردد بدین شرط که به سرعت سیانیدها را نابود نکنند 4Au+8NaCN+2H20+o2 4Na[Au(CN)2]+4NaoH طلا همچنین می تواند یا برم (Br) در دمای اتاق، و بافلوئور (F)، کلرات © ، ید (I)، تلوریم (Te) در دماهای بالاتر ترکیب شود.
3/2 Cl2+ AuAucl3 طلا شدیداً با پراکسیدهای فلزات قلیایی واکنش می دهد و او رات ها aurates را بوجود می آورد.
اگر طلا و گوگرد را با هم حرارت دهیم با هم ترکیب نخوانند شد، ولی این فلز با وجود اکسیژن و محلولهای پلی سولفید فلزات قلیایی حل شده و تیو او ریتها و احتمالاً بعضی تیو اورات ها بوجود می آید.
تصویر سرعت انحلال طلای خاصل در عوامل اکسید کننده مختلف را نشان می دهد.
یکی از خصوصیات جالب طلا این است که میتواند به صورت سولی و یا کلوئیدی در آید.
سولی های آبی طلا بر حسب اندازه ذرات آن می توانند به رنگهای قرمز، آبی یا ارغوانی درآیند.
برای تهیه این گونه سولیها، می توان عوامل احیا کننده معمولی را مثل : تانن، فرم آلوهید، هیدرازین، فنیل هیدرازین، نمکهای آهن ( II)، دی اکسید سولفور، نمکهای هیدرازونیوم، اگزالیک اسید یا اسکوربیک اسید به ترکیبات طلا اضافه کرد.
سولی زیبایی کاسیوس (CASSIUS) ارغوانی را می توان با اضافه کردن کلرید قطع (Sncl2)II به ترکیبات طلا به دست آورد.
ترکیب پیچیده و بسیار پایداری دی سیانو اورات dicyanoaurate، به عوامل کاهنده قوی تری مثل روی نیاز دارد.
نتایج مشابهی نیز با کربن فعال به دست می آید.
وطلا می تواند با بسیاری از فلزات دیگر آلیاژ شود.
در فرآیندهای متالوژیکی ( مثلاً فرآیند کوره بلند رب و کوره انعکاسی برای سنگ معدن مس) طلا و نقره روندی مشابه را طی می کنند.
روی، سرب و مس به عنوان جمع کننده برای طلا، با تشکیل آلیاژ عمل می کنند.
طلا بزرگترین میل ترکیبی را با روی (Zn) و به دنبال آن برای سرب (pb) و سپس مس (Cu) نشان میدهد.
در فرآیند Parkes از روی برای خارج سازی طلا از سرب ذوب شده استفاده می شود.
وجود تلوریم، سلنیوم، آنتیموان و بیسموت در طلای گرفته شده از سرب یک معضل عمده است، بخصوص در رابطه با فرآیند مکانیکی آن.
طلا در دمای اتاق با جیوه می آمیزد تا آلیاژ ملغمه را شکل دهد می توان جیوه را با گرما دادن تقطیر کرد.
از این ویژگی در فرآیند ملغمه کردن amalgamation ، و مطلا کردن استفاده می شود.
طلا حالت های اکسایش 5+، 3+، 2+، 1+ دارد.
حالت 5+ تنها در AuF5 و هگزا فلوئورواورات ها (v) مشاهده می شود.
طلا در ترکیبات مختلف خود به صورت 1و 3 ظرفیتی ظاهر می شود.
طلا تمایل بسیار زیادی در تشکیل کمپلکسهایی دارد که در آن همیشه به صورت 3 ظرفیتی می باشد.
ترکیبات 1+ ظرفیتی طلا خیلی پایدار نیستند و عموماً به ظرفیت 3+ ظرفیتی اکسید شده یا این که به صورت فلز آزاد احیاء می شوند.
البته این یک قاعده کلی است که ترکیبات فلزات غیر فعال(نجیب) به آسانی به فلز مربوطه می توانند احیاء شوند، در حالیکه احیاء ترکیبات فلزات فعال به آسانی میسر نیست.
ترکیبات کمپلکس طلا می توانند به آسانی و پایدار با هالوژنها و گوگرد تشکیل پیوند دهند، در حالیکه این موضوع با پایداری کمتری با اکسیژن و فسفر و فقط با صورت ضعیفی با نیتروژن صورت می گیرد.
کمپلکسهای طلا (III) معمولاً مربع سطح است که در آنها چهار گروه به طلا متصل شده اند.
نمکهای 1+ طلا به طور کمی خطی هستند.
کوئوردیناسیون 5 یا 6 گروهی نیز وجود دارد ولی کمایبند.
طلا برخلاف نقره و مس می تواند تشکیل ترکیبات آلی فلزی حقیقتی دهد که همگی نیز پایدارند.
در مشهورترین ترکیبات آلی فلزی طلا این فلز به منگنز (Mn) متصل می شود، که به عنوان مثال می توان به (C6tl5o)3PauMn(co)5 اشاره کرد.
درا ین ترکیب دیده می شود که گروه تری فنوکسی فسفین طلا مثل یک هالوژن (I, Br, Cl) در منگنز که بونیل هالید عمل می کند.
3- کیمیاگری 1-3 کیمیاگری در قدیم دوران کیمیا گری یک دوره هزار ساله، از حدود سده سوم پیش از میلاد تا سده هفده بعد از میلاد را در بر می گیرد.
آغاز دوره کیمیاگری به سالهای فتح امپراتوریهای ایران و مصر توسط اسکندر مقدونی بر می گردد.
در سایه فتوحات اسکندر، دانش یونان باستان با فرهنگ و دانش مشرق زمین در هم آمیخت و از آن فرهنگی “نوبه نام” فرهنگی هلنی شکل گرفت.
کیمیاگری یکی ازنتایج پیوند میان دانش یونان باستان، ایران و مصر قدیم است.
البته واژه کیمیا و کیمیا گری تا حدود سدهر اول میلادی در نوشته های مربوط به اروپا و خاورمیانه دیده نمی شود و از آن به بعد است که در برخی از مکاتبات به جای مانده از کیمیا و کیمیاگری نام برده شده است.
کیمیاگران عصر هلنی در اسکندریه، فلسفه ارسویی و سایر دیدگاههای فلاسفه عهد باستان را می دانستند و از آنها در کارهای خود بهره می جستند.
براساس نظریه مذکور همه اجسام از چهار عنصر آب، هوا، آتش و خاک تشکیل می شد و علاوه بر ن ممکن بود این عناصر به یکدیگر تغییر و تبدیل یابند.
کیمیاگران اسکندریه در مجموع دو هدف عمده را در فعالیتهای خود دنبال می کردند، یکی تبدیل فلزات ارزان به نقره و طلا، دیگری ساختن چیزی به نام مایه حیات که هر که از آن بخورد عمر جاودانه یابد.
اصطلاح سنگ فیلسوف (philosopher is stone) در میان کیمیاگران رواج کامل داشت.
از نظر آنان سنگ فیلسوف چیزی بود که مقدار بسیار اندکی از آن می توانست فلزات را به طلا تبدیل کند.
همتای آن می توانست به اشخاص عمر جاودانه بخشد و جوانی و نشاط را به پیران باز گرداند.
نخستین شخصی که در هنر کیمیای مصری- یونانی به اسم نام برده اند بولاس (Bolas) از شهر مندس (Mandes) واقع در دلتای رود نیل است.
سالهای زندگی وی به روایتی 200 سال پیش از میلاد و به روایتی 100 میلادی ذکر شده است.
بولاس کوشش خود را به کاری معطوف کرد که بعداً بعنوان یکی از مشکلات مهم و اساسی و هنر کیمیا جلوه گر شد.
او می خواست فلزات کم بها مخصوصاً آهن و سرب را به طلا تبدیل کند( همانطور که کیمیاگران دیگر همین آرزو را داشتند) از نظر به چهار عنصری که در آن زمان مقبولیت همگانی پیدا کرده بود اینطور استنباط می شد که همه اجسام موجود در جهان از چهار عنصر آب، هوا، آتش و خاک به نسبتهای مختلف حاصل شده اند و علت تفاوت خواص آنها از یکدیگر هم، زائیده تفاوت نسبتهای عناصر چهار گانه به کار رفته در ساختار آنها است.
بدینسان فکر می شد با انجام برخی عملیات لازم بر روی اجسام می توان نسبت هر یک از عناصر چهار گانه در آنها را تغییر داد و از آن راه یک جسم را به جسم دیگر تبدیل کرد، مثلا سرب را به طلا تبدیل نمود.
آنها شاید می گفتند همانطرو که می توان از برخی کانیها از راه انجام عملیاتی بر روی آنها به برخی فلزات دست یافت، چرا نتوان با انجام عملیاتی چند بر روی فلزاتی مانند مس، آهن و … آنها را به نقره و طلا تبدیل کرد.
توضیحات بولاس در خصوص ساختن طلا عبارت است از : نخست جیوه را با جسمی فلزی چون منیزی یا آنتیموان ایتالیای یا سلنیت یا سنگ آهک پخته یا زاج میلتوس یا زرنیخ و یا آنچه خود می دانید، بیامیزید، آنگاه خاک سفید را روی سطح مس بریزید تا مس خالص حاصل آید و دست آخر الکترون زرد به آن اضافه کنید تا طلا به دست آید و … البته بایستی در نظر داشت که انجام عملیات بیان شده در این نوع دستورالعملها تا حدودی غیر عملی بوده و به تکرار نام اجسام نامعلومی در آنها ذکر شده است.
کیمیاگران چینی مانند کیمیاگران اسکندریه به دنبال دو هدف عمده بودند، یکی تهیه طلا و نقره از فلزات ارزان قیمت و دیگر تهیه اکسیر حیات بخش، چینی ها به تهیه اکسیر حیات بخش اهمیت بیشتری می دادند و تهیه طلا را وسیله دستیابی بدان می دانستند.
برای مثال در یکی از کتابهای کیمیاگری چین باستان آمده است که عمر طولانی مایه سعادتمندی است.
از طرفی طلا هم فساد ناپذیر است و در بین اشیاء دیگر ارزش بالایی دارد.
بدین سان تغذیه کردن از ای نفز طول عمر را در پی می آورد.
با توجه به همین مطلب کوتاه می توان پی برد که انگیزه ساختن طلا در کیمیاگری چین رسیدن به زندگی جاودانی و قدرت بی پایان بوده است.
مهمترین اثر کیمیاگری چین توسط کوهونگ (361-281 پس از میلاد) به نگارش درآمد، کوهونگ در کتاب خود طرز تهیه سولفید استانیک یا اکلیل نیز آورده است.
از نظر او اکلیل همان طلا بود.
شرح آن عبارت اس تاز : ورقه های قلع را در اندازه های 6 اینچ مربع و ضخامت یک هشتم اینچ بریده و آن را با لایه ای به قطر یک دهم اینچ گل آغشته به آب پتاس و آب آهک بپوشانید به طوری که ده پوند قلع در میان هر چهار لایه قرار گیرد.
آنگاه آنها در دیگی سفالی نهاده و بر آن سرپوشی بگذارید و آن را سی روز با کود اسب حرارت دهید.
قلع از این راه خاکستر شده و قطعه هایی به درشتی لوبیا به اطراف می پراکند که همان طلای زرد است.
در این عمل از هر بیست اونس قلع، بیست اونس طلا به دست می آید.
از آنجایی که هنر کیمیا ارتباط تنگاتنگی با مذهب داشت و بیشتر در اختیار کاهنان بود، از این رو کیفیت آ ن برای عموم مردم چندان شناخته نبود و بیشتر جنبه رمزی و سحر و ساحری داشت و تا حدودی ترسناک به نظر می آمد.
این مسئله در جای خود کیمیاگران را ترغیب می کرد که کارها و نوشته های خود را از نظر ها پنهان دارند و به هنر خود بیشتر جنبه رمزی و سری بدهند.
جابربن حیان (725 تا 8154 میلادی) مطالعات ریادی در زمینه تبدیل فلزات به یکدیگر انجام داد.
فلز جیوه از نظر او بسیار ارزشمند می نمود.
پس از آن گوگرد که خاصیت احتراق داشت از نظر وی وجد اهمیت بود.
رنگ زرد گوگرد که تا حدودی به رنگ طلا می ماند سخت توجه جابر را به خود جلب کرده بود.
جابر فکری می کرد که فلزات مختلف از آمیزش جیوه و گوگرد به نسبتهای مختلف به دست آمده اند.
بدینسان از نظر او مشکل تهیه طلا به پیدا کردن ماده ای که بتواند آمیزش جیوه و گوگرد را اسان کند، محدود بود.
در داستانهای عهد باستان آمده بود که گردی خشک و ویژه می تواند تبیدل فلزات به هم را میسازد.
یونانیان به آن کسریون (xerion) به معنای خشک داده بودند و اما عربها برای آن نام الاکسیر را به کار بردند و اروپاییها به طور تصادفی آن را الیکسیر (elixir) تلفظ کردند.
بعدها بود که بر آن نام سنگ فیلسوف نهادند.
ابوبکر محمد بن زکریا مشهور به رازی دومین کیمیاگر نامدار ایرانی است که در سده دهم میلادی (865 تا 923 میلادی) می زیست.
از کتابهایی که رازی درباره کیمیاگری نوشته می تون به سرالاسرار نام برد.
این کتاب به شیوه ای ساده و عملی نوشته شده اما در آن امکان تبدیل فلزات به یکدیگر ممکن در نظر گرفته شده است.
رازی به تبدیل فلزات به یکدیگر اعتقاد داشت و در این زمینه فعالیتهای زیادی از خود نشان داد.
رازی عقیده جابر را در مورد گوگرد و جیوه که به عنوان سازنده های اصلی جامدات هستند پذیرفت و خودش هم نمک را به عنوان سازنده سوم به آن اضافه کرد.
ابونصر فارابی ( 870 تا 950 میلادی) در باب کیمیا رساله مختصری را به نگارش درآورد.
او در مورد تبدیل فلزات به یکدیگر با جابر و رازی هم عقیده بود و به یک هیولای اولی (ماده المواد) معتقد بود.