مقدمه :
باران یکی از لازمه های اساسی حیات است . آبی که از باران به دست می آید اساس بقای حیات موجودات زنده روی زمین است . این آب برای آبیاری محصولات کشاورزی تامین غذای مصرفی خودمان و نیز حیواناتی که از گوشت و شیرشان استفاده می کنیم به کار می رود .
هر چند باران باران در حالت طبیعی خاصیت اسیدی دارد . اما میزان اسیدیته آن توسط آلودگیهای ناشی از کارخانه ها نیروگاهها خودروها و خانه ها هم چنان رو به افزایش است . و نام باران اسیدی وواژه ایست که برای بیان این مشکل به کار می رود.
باران اسیدی چیست ؟
موادی که اسید نامیده می شود دارای مزه ترش هستند که به مزه اسیدی معروف است . آب بارانهای عادی کمی اسیدی است اما در نقاط بسیار آلوده میزان اسیدیته باران می تواند به اندازه اسیدیته آبلیمو یا سرکه باشد.
بارانی که بیش از حد اسیدی باشد می تواند به درختان دریاچه ها ساختمانها و سلامت انسان آسیب جدی برساند.
آیا باران اسیدی خیس است ؟
عبارت باران اسیدی به درستی بیانگر ماهیت آن نیست زیرا باران اسیدی همیشه خیس نیست . این عبارت برف تگرگ مه و همچنین غبار خشک نامرئی اسیدی را هم شامل می شود . تمامی این اشکال بارانهای اسیدی برای محیط زیست مضر می باشد .
میزان ph:ph واحدیست که برای اندازه گیری میزان اسید یا قلیای موجود در یک ماده به کار می رود .
قلیا متضاد اسید است . محلول حاوی منیزیم ( دارویی که برای درمان ناراحتی معده تجویز می شود ) نوعی محلول قلیایی است . هر چه عدد آن پایین تر باشد در مقابل میزان اسید آن بیشتر می شود. بعضی از اسیدها سمی و بعضی گیلر بی ضرر هستند. به بارانی که ph آن کمتر از 0/5 باشد. باران اسیدی گفته می شود.
باران اسیدی چگونه تشکیل می شود. ؟ دی اکسید سولفور و اکسید نیتروژن از اجزای اصلی تشکیل دهنده باران اسیدی هستند. زمانی که مقدار فراوانی از این دوماده شیمیایی وارد جو می شوند همراه با رطوبت موجود در جو تولید اسید سولفوریک و اسید نیتریک قوی می کنند . این دو اسید که در جو شکل می گیرد از آلاینده های بسیار قوی هستند.
آسمان آلوده
عوامل طبیعی سهم کوچکی در آلودگی هوا دارند در واقع بیشتر آلودگیها به دست بشر تولید می شود. استفاده از سوختهای فسیلی مانند زغال سنگ و نفت که توسط کارخانه ها منازل و اتومبیلها مصرف می شود منبع اصلی تشکیل مواد شیمایی هستند که باعث به وجود آمدن باران اسیدی می شود . نیرزوگاهها و کارخانه ها به میزان زیادی اکسید سولفورو و اکسید نیتروژن به هوا می فرستند . اگزوز اتومبیل ها هم به مقدار زیادی اکسید نیتروژن در هوا پخش می کند.
منابع :
در شرایط متعارف نیمی از موجود در جو ناشی از عوامل طبیعی است . این عوامل تولید عبارتند از فوران آتشفشانها مردابها آتش سوزی جنگلها و تجزیه بقایای حیوانات و گیاهان است . باقیمانده آلودگی را بشر تولیدمی کند. در بعضی از مناطق صنعتی تولید شده توسط انسان به میزان 90 درصد آن می باشد
عوامل آلودگی
مشکل باران اسیدی صدها سال است که فکر و ذکر انسان را به خود مشغول کرده است . از زمانی که فهمید تنفس کردن دودی که از دودکشها خارج می شود آزاردهنده است . در قرن اخیر انسانها دریافتند دودهایی که از کارخانه ها و خانه ها در هوا منتشر می شوند دوباره به صورت بارانهای آلوده و رنگین بر زمین می بارند.
یک مشکل صنعتی :
اکثر آلودگیهای ناشی از و از فعالیتهای صنعتی به وجود می آید. به ویژه نیروگاههای برق که میزان عظیمی از را به هوا می فرستند. صنعت ذوب فلز ( فرایند استخراج فلز از سنگ فلز در اثر حرارت )
و پالایشگاههای نفت نیز بسیاری تولید می کنند. هر ساتل در سراسر جهان در اثر سوزاندن سوختهای فسیلی در صنایع مجموعا 91 میلیون تن و تولید می شود.
منابع آلودگی :
هوای بسیاری از شهرهای کوچک و بزرگ پر از آلاینده های مضر است . در نیم کره شمالی به دلیل نظارت بر صنایع میزان انتشار گازهای سولفور به شکل کنترل شده و یک نواختی در حال کاهش است .
اما چنین روند کاهش هنوز برای گازهای اعمال نشده است .
مشکلات جهانی
زمانی که باران اسیدی تشکیل می شود می تواند برای مدت طولانی در ابرها باقی بماند. این ابرها گاهی وقتها توسط باد صدها کیلومتر دور تر و به نقاط مختلف برده می شوند و سرانجام به شکل باران یا برف اسیدی بر زمین می بارند. به این آلودگیها آلودگیهایی که از مرزها وارد می شوند گفته می شود.
مشکل اسکاندیناوی :
باد میلیونها تن گوگرد را که توسط کارخانه ها در هوا پراکنده شده بود به طرف اسکاندیناوی هدایت می کند. زمانی که این دو گوگرد به شکل اسید سولفوریک بر زمین می ریزد خاصیت اسیدی آن بر روی خاک و آب آن منطقه تاثیر می گذارد.
دودکش های بلند:
تاثیرات آلودگی هوا در گذشته در اطراف محلی که تولید می شد بیشتر از مناطق دیگر بود . به همین خاطر بسیاری از کشورها ارتفاع دودکشها را بلندتر کردند تا از اثر زیانبار این مواد شیمیایی بکاهند. اما این کار باعث شد تا انتشار این مواد آلوده در ارتفاع بالاتری آزاد شوند و برای مدت طولانی تری نیز در جو باقی بمانند و راهی نقاط دور تر شوند.