دانلود تحقیق چک لیست ارگونومی

کارخانه: لاوانی تاریخ تاسیس : اواخر سال 84 کلیه ی محصولات این کارخانه تحت لیسانس lafano ایتالیا می باشد ..........

و مواد اولیه مستقیما از ایتالیا به ایران صادر می شود.

دستگاه ها و تجهیزات کارخانه دستگاه NC مارک Tekna دستگاه CNC مارک Tekna پرس روغنی اره آلومنیوم بر فرز پانتوگراف اره برش زاویه ی نیمه اتوماتیک پرس کننده ی تراورس دریل عمودی اره نواری آهن بر 260 تمامی دستگاه ها در یک سوله ی 960 متری واقع شده اند.(20*48) مواد اولیه ی این کارخانه عبارتند از انواع TRAVERS های 975و1475و1975 میلیمتری که به عنوان ستون یا السکلت درون قاب ها استفاده می شود .

انواع قاب های درب قاب های پنجره دو کوب که برای سقف های باز استفاده می شود.

انواع ناودانی های سقف ‍، کف و بغل ستون های کناره در شکل های مختلف که موارد ذکر شده به جز ماده همگی از آلومنیوم هستند.

7-..........

طرز کار : ابتدا نقشه ی اولیه ی محلی که باید پارتیشن بندی شود توسط طراح کارخانه کشیده می شودو با استفاده از نرم افزار اتوکد تمامی اندازه ها بدست می آید.

در مرحله ی دوم برنامه ی برش توسط طراح نوشته شده و به دست اپراتور NC می رسد .

مثلا برای یک پارتیشن مربعی 1 در 1 به ارتفاع 2 متر و سقف باز به 8 قطعه ناودانی 2 متری بغل ، 4 ناودانی کف و 4 ناودانی سقف به اندازه ی 1 متر نیاز است .

4 مورد روکوب 1 متری ، 8 عدد ستون پانچ و انواع یراق مورد نیاز لازم می باشد .

اپراتور پس از درخواست مواد اولیه از انبار و با در دست داشتن برنامه برش تمامی قطعات را با اندازه های خواسته شده برش زده و قطعات پس از آن برای نصب محل یراق ها به اپراتور CNC سپرده می شود .

در این مرحله اپراتور Cnc تمامی سوراخ ها برای نصب یراق ها را ایجاد می کند.

حال می بایست یراق ها روی قطعات نصب شوند که این توسط دریل شارژی انجام می گیرد .

پس از این مرحله قاب ها 2 به 2 باید با زاویه ی درجه به یکدیگر متصل شوند که این کار توسط دستگاه پرس روغنی انجام می گیرد .

بنا به درخواست مشتری در داخل پارتیشن ها از MDF و یا شیشه ای 1 جداره یا 2 جداره استفاده می شود.

سپس قطعات توسط مسئولین بسته بندی شده و آماده ی حمل به محل نصب می شوند.

.......

و در محل نصب کارگرهای نصب عملیات مخصوص به خود را انجام می دهند.

مثال ذکر شده ساده ترین مثال بود و در آن حتی درب تعبیه نشده بود.....

این کارخانه دارای 3 بخش اساسی است .

واحد یا دپارتمان فلز یا برش اکلت واحد یا دپارتمان برش آلومنیوم واحد یا دپارتمان مونتاژ و بسته بندی و بار انداز که در بخش اول 3 نفر و در بخش 2 پای هر دستگاه 2 نفر مشغول به کارند.

و در بخش بسته بندی و مونتاژ مجموعا 5 نفر فعالیت می کند.

کلا تعداد پرسنل این کارخانه اعم از ستادی و اجرایی از 15 نفر کمتر می باشند و این به دلیل تکنولوژی بالای دستگاه های موجود است .

در پایان باید ذکر کنم که شرکت لاوانی تنها تولید کننده پارتیشن در ایران نمی باشد و شرکت های دیگری نیز در این زمینه فعالیت می کنند اما به خاطر ظرافت و کیفیت کار از فروش خوبی در ایران برخوردار است .

و این کارخانه در ماهدشت کرج واقع شده است .

اکنون به بررسی 20 مورد از مسائل ارگونومیکی این کارخانه می پردازیم ......

1)برای جابه جایی مواد از چرخ دستی ‍، وسایل چرخ دار با غلطک استفاده کنید.

بله در این کارخانه حتی با توجه به سبک بودن محصولات برای حمل و نقل راحت تر محصولات از جک پالت و چند وسایل چرخ دار که مناسب برای حمل و نقل است و فقط برای همین کار طراحی شده استفاده می شود همچنین چیدمان کارخانه طوری طراحی شده است که حمل ونقل مواد خیلی راحت باشد و کمترین فواصل حمل و نقل بین دستگاه هایی که به هم مرتبط هستند وجود دارد .

2-در جاهای مناسب ظرف برای جمع آوری ضایعات بگذارید .

ماده اولیه این کارخانه چون پروفیل ، آلومنیوم و آهن هستند همگی قابل بازیافت می باشند.

و کارخانه همگی ضایعات خود را بفروش می رساند.

همچنین چون ماده ی اولیه ی محصولات این کارخانه گران می باشد سعی شده که تمامی ضایعات حتی براده های برش پروفیل و آهن نیز که جز ضایعات هستند جمع آوری شود.

کنار دستگاه NC این کارخانه محل جمع آوری قطعات آلومنیومی غیر قابل مصرف می باشد که تقریبا به قیمت کیلویی 1500 تومانت بفروش می رسد .

بنابر این یکی از اهداف این کارخانه جمع آوری انواع ضایعات می باشد .

در این کارخانه چند محل برای جمع آوری ضایعاتی وجود دارد که قابل مصرف نیستند و موادی که ارزش بعدی ندارند و قابل فروش نیستند در این نقاط ریخته می شو.ند.

همگی ظروف ضایعات این کارخانه دارای چرخ برای حرکت آسان می باشند.

ابزارهای دستی مخصوص را برای وظایف تکراری به کار گیرید.

در این کارخانه کلیه ی کارهای سوراخ کاری و اندازه گیری توسط یک دستگاه پشرفته CNC انجام می گیرد.

با این وجود برای براحت بستن پیج ها و یراق های مختلف از انواع پرچ بادی ‍ ، دریل شارژی و دریل بادی استفاده می شود مثلا در یک مرحله از کار می بایستی قطعات پروفیل به یکدیگر متصل شوند و یراق ها قبلا روی پروفیل ها نصب شده اند .

در این مرحله اپراتورها همگی با دریل شارژی و سرپیچ گوشتی مخصوص که روی دریل نصب می شود کار وصل کردن این قطعات پروفیل را به سرعت انجام می دهند .

مثالی دیگر که می توانم در این جا بیاورم زمانی است که قاب های آلومینیومی باید به هم متصل شوند.

روش کار در این مرحله به این صورت است که ابتدا یک یراق ( یک قطعه فلزیL شکل ) که روی آن کلا 4 سوراخ وجود دارد باید داخل قطعات آلومنیومی جای گیرد و سپس محل سوراخ‌ها به شکلی خاص پرس شود که دقیقا محل سوراخ های یراق با قطعه ی آلومنیومی داخل هم روند .

برای راحتی این کار مسئولان این کارخانه 4 قطعه سمبه را توسط یک قالب طوری طراحی کرده اند فقط با یک ضربه کلیه ی عملیات مربوط به این مرحله انجام گیرد .

لازم به ذکر است جدیدا برای همان ضربه دستگاه پرس روغنی ای را طوری طراحی کرده اند که آن ضربه نیز با فشار یک پدال انجام می گیرد.

در آخر مسئولیت شارژ و بازدید کردن دریل های شارژی برای استفاده های بعدی همگی با انبار دار کارخانه می باشد.

استفاده از نور روز را زیادتر کنید.

با توجه به این که استفاده از نور طبیعی باعث کاهش هزینه های روشنایی می شود .

طراحی سوله ی این کارخانه به گونه ای است که به فاصله 1 متر از سقف یک ردیف پنجره دور تا دور سوله را گرفته است و خود به خود در روز محیط داخل سوله از نور خورشید روشن می شود .

همچنین چراغ های روشنایی داخل سوله نیز همگی با یک کلید روشن نمی شوند و توسط چندین کلید کنترل می شوند .

برای مثال اگر در این کارخانه 20 چراغ وجود داشته باشد .

با روشن کردن کلیه شماره ی (1) فقط 4 چراغ به صورت یکی در میان در انتهای سوله روشن می شوند .

بنابر این کارگران و اپراتورهامی توانند نور مورد نیاز خود را به راحتی با ترکیب نور خورشید و چراغ های موجود به راحتی تنظیم کنند.

موارد ذکر شده همگی نور عمودی کارخانه را شامل می شدند.

در بالای هر دستگاه یک چراغ وجود دارد که اپراتور برای کار دقیق می تواند از آن استفاده کند.

همچنین مسئولیت تمیز کردن شیشه ها و پنجره ها برای استفاده از نور بهتر با مسئول نظافت کارخانه می باشد که ماهی یکبار صورت می پذیرد .

محل کار را در برابر گرما و سرمای بیرون محافظت کنید.

گرم کردن محیط تنها راه حل برای فرار از سرماای زمستان نیست خنک کردن محیط در تابستان به تنهایی مشکل گشا نمی باشد باید تدابیر دیگری برای این امر صورت گیرد مثلا در زمستان کلیه ی راه های ورود سرما را به داخل کارخانه باید بست ، در این کارخانه برای عدم نفوذ سرما از شیشه های 2 جداره استفاده شده همچنین سیستم سرد و گرم کردن سوله یک سیستم تهویه مطبوع پیشرفته است همچنین کلیه ی پنجره ها سایبان دارد کلا از نظر ارگونومیکی برای سرما و گرما افرادی که در این کارخانه کار می کنند همگی در شرایط مطلوب هستند.

6- برای جلوگیری از آسیب دیدن دست کارگر در نقطه ی کار از محافظ های متوقف کنندهی دستگاه استفاده کنید.

برای توضیح این بند باید بگویم پر کاربردترین دستگاه هایی که در این کارخانه استفاده می شوند دستگاه های NC و CNC اره ی آهن بر و دستگاه پرس روغنی می باشند.

از hd میان برای جلوگیری از خطرات احتمالی برخورد دست با تیغه ی NC این دستگاه را طوری ساخته اند که تنها با 2 دست به کار می افتد و همچنین با روشن شدن دستگاه 2 محافظ طوری پایین می آیند .

و روی قطعه کار را می گیرند که حتی براده های برش نیز به اپراتور برخورد نکنند.

اما اپراتور به راحتی قادر است قطعه کار را بینند چون محافظ ها از نوعی پلاستیک ساخته شده اند که مانند شیشه ی شفاف نور را از خود عبور می دهند .

دستگاه CNC نیز داری محافظ نوری است که اگر اپراتور به آن نزدیک شود بلافاصله خاموش می شود و از خطرات احتمالی جلوگیری می کند.

دستگاه اره ی آهن بر نیز تقریبا با 2 دست کار می کند و خطرات احتمالی آن بسیار ناچیز است اما دستگاه پرس روغنی هیچ محافظتی ندارد و فقط کنار دستگاه ، طرز کار و توصیه های ایمنی را نوشته و چسبانده اند و طبق آمار از تاسیس کارخانه تا به حال هیچ حادثه ای در این کارخانه رخ نداده است دستگاه اره ی آهن بر نیز تقریبا با 2 دست کار می کند و خطرات احتمالی آن بسیار ناچیز است اما دستگاه پرس روغنی هیچ محافظتی ندارد و فقط کنار دستگاه ، طرز کار و توصیه های ایمنی را نوشته و چسبانده اند و طبق آمار از تاسیس کارخانه تا به حال هیچ حادثه ای در این کارخانه رخ نداده است 7-دستگاه های تهویه را برای ایجاد هوای مطلوب بهتر کرده و از آنها مراقبت کنند.

کاری که در این کارخانه انجام می گیرد منشا آلودگی نیست و کلا تنها گرد و غبار داخل سوله می تواند برای کارگران مشکل ساز باشد با این حال در ضلع های کوچک سوله 2 هواکش و در ضلع هاتی بزرگتر 5 هواکش به فاصله ی کمی از همدیگر قرار دارند.

که هوای داخل سوله را تهویه می کنند همچنین سیستم تهویه مطبوع نیز در ارتفاع 4 متری از کف سوله نصب شده است .مسئول نظافت کارخانه هفته ای یکبار داخل سوله را تمیز می کند همچنین در پایان هر روز اپراتورها موظفند محدود کاری خود را کاملا تمیز کنند.

و ماهی یکبار با استفاده از جاروهای برقی صنعتی خاک داخل سوله کاملا از بین می رود.

8-برای تضمین بهداشت و پاکیزگی محیط تسهیلاتی برای تعویض لباس ، شستشو و در رعایت بهداشت فراهم کنید .

در این کارخانه چون تمامی اپراتورها و کارگران با لباس فرم کار می کنند بنابر این باید محلی برای تعویض لباس وجود داشته باشد که این محل در انتهای سوله و کنار حمام و چسبیده به آشپزخانه است و در پشت دیوار آشپزخانه سرویس بهداشتی کارخانه واقع شده است .

و طی بازدیدی که داشتم تعداد دستشویی ها برای کارگران کافی بود و تمامی سرویس های بهداشتی کاملا تمیز بودند.

کارگران در صورت تمایل می توانند در این محل استحمام کنند و هر کدام یک کمد مخصوص به خود دارند لازم به ذکر است که مسئولیت تمیز کردن و رسیدگی به آشپزخانه و سرویس های بهداشتی با نظافت چی کارخانه است که روزی یکبار در ساعت 3 بعداز ظهر انجام می گیرد .

9-مطمئن شوید که سرو صدا مانع ارتباط و ایمنی و کارایی کارگران نمی شود .

سر و صدا یکی از عوامل ارگونومیکی است که عدم توجه به آن باعث اختلال در کار می شود با توجه به این که دستگاه های برش که با دور بالا کار می کنند همگی دارای صداهای ناهنجار هستند در این کارخانه اپراتورها همگی از گوشی های محافظ استفاده می کنند.

همچنین اتاق مدیریت مجهز به پیچر و بلندگومی باشد که در صورت لزوم از آنها استفاده می شود .

10-تسهیلات و خدمات رفاهی را با کمک کارگران بهتر کنید.

در این کارخانه به این موضوع اهمیت داده شده است که اگر کارگر در امور مربوط به خود شرکت کند هم در روحیه ی وی اثر بهتری خواهد داشت هم در وی ایجاد انگیزه برای انجام بهتر کارها می شود .

در این جا کارگران نیاز به تسهیلات را با مدیران در میان گذاشته و مدیران با کمک آنها شرایط مورد نظر را فراهم می کنند ....

مثلا در آشپزخانه تلویزیون گذاشته اند 11- جایی برای تجمع و آموزش کارکنان فراهم کنید.

آموزش از ارکان مهم کار می باشد .

در این کارخانه مدتی است روش پسخورد استفاده می شود و همچنین سیستم های تشویق و تنبیه وجود دارد .

کنار اتاق مدیریت یک سالن با تعدادی میز و صندلی و تخته ی وایت برد وجود دارد که برای آموزش استفاده می شود .

هم چنین مدیریت کارخانه هر روز بر کار کارکنان نظارت می کند و ایرادها و نکات مهم کار را به آنها گوشزد می نماید.

12-جاهایی را که نیاز به استفاده از وسایل ایمنی شخصی دارد به وضوح علامت گذاری کنید .

عدم استفاده از وسایل ایمنی از ارکانی است که عدم توجه به آنها در این کارخانه با برخورد شدید و قاطع مدیریت رو به رو خواهد شد بنابر این کارگران خود به خود به استفاده از وسایل ایمنی شخصی نظیر دستکش و کفش ایمنی ،‌گوشی و ماسک عادت کرده اند و در کل فضای سوله تابلوهایی برای توجه به ایمنی موجود می باشد و همچنین بالای هر دستگاته علائم ایمنی هم به صورت نوشتاری و هم به صورت تصویری موجود می باشند.

13- وظایف را برای جالب و متنوع کردن کار ترکیب کند.

همان طور که می دانید کار یکنواخت و فقدان تنوع باعث کسالت و خستگی می شود که نتیجه ی بارز آن کارایی کمتر و نگرش منفی به کار است .

یکنواختی باعث افت کیفیت و حتی حادثه می شود .

به همین منظور برای هشیار نگاه داشتن و فعال بودن کارگر باید یکنواختی را از بین برد .

همچنین اجرای چند کار مهارت های گوناگون به کارگر می دهد.

در این کارخانه معمولا وظایف را بطوری تقسیم می کنند که یک کارگر دو یا چند کار را انجام دهد مثلا کارگری که پای دستگاه پرس می ایستد پس از مدتی جایش را با کسی که مسئولیت بازرسی را دارد عوض می کند.

14-گروههای کار را طوری تشکیل دهید که مجموعا کار را انجام داده و مسئول نتایج آن باشند.

همان طور که می دانید به کار گماردن گروه به جای فرد مفیدتر است چون هم سرعت کار بالا می رود و هم کار غیر ضروری و اشتباه در آن کمتر است و همچنین در کار گروهی کارگران فرصت بیشتری برای برقراری ارتباط و کسب مهارتهای مختلف دارند.

کار گروهی فضای کاری بهتری را دارا می باشد در این کارخانه در هنگام تولید کارها در گروههای 2 یا 3 نفری انجام می گیرد به این صورت که مثلا 2 نفر در مرحله ی اول پای دستگاه NC می ایستند و وظایف را انجام می دهند و 2 نفر در کار مونتاژ قطعات فعالیت می کنند و چند نفر کار بسته بندی را انجام می دهند .

به این ترتیب هم سرعت کار بالا می رود وهم دقت انجام کار.....

15- انبارهای موقت برای کالاهای نیمه ساخته بین ایستگاه های کار بگذارید .

در این کارخانه چندین قفسه ی بزرگ را طوری طراحی کرده اند که از آنها به عنوان انبار موقت در نیمه ی عملیات تولید استفاده شود .

و این انبارهای همگی دارای چرخ بوده و به راحتی قابل حرکت دادن می باشند مثلا اپراتوری که در مرحله ی اول با دستگاه NC کار می کند و قطعات پروفیل را برش می زند.

قطعات برش خورده را روی قفسه انبار می کند.

و اپراتوری که با دستگاه CNC مسئولیت سوراخ کاری برای نصب یراق ها را بر عهده دارد هر چند وقت یکبار این انبار موقت را برداشته و به نزدیک دستگاه CNC برده و کار خود را انجام می دهد ، این امر زمان انتظار برای رسیدن قطعه ی بعدی را کوتاه می کند همچنین فشار زمانی بر اپراتور یا ماشین بعدی که در اینجا پرس می باشد نیز وارد نمی شود .

همچنین این کار باعث احساس استقلال کارگر و سازمان دهی بهتر می شود و در دراز مدت بهره وری را بهبود می بخشد.

16- کارگران را برای قبول مسئولیت آموزش دهید و وسایل بهبود کار برایشان فراهم کنید.

همان طور که می دانید کارهایی که کارگر مسئولیتی در قبال آنها ندلرد ، نه تنها کسل کننده اند بلکه نیاز به نظارت دائمی دارند و هم برای کارخانه و هم برای کارگر ناگوار می باشند.

همه ی ما نیاز داریم بدانیم کارمان با ارزش است ومی توانیم توانایی و مهارتمان را بالا ببریم برای همین آموزش کارگران به قبول کار با مسئولیت مهم است در این کارخانه تنها 3 نفر حق کار کردن با دستگاههای CNC , NC را دارند که آنها نیز قبلاً آموزش دیده اند تا در مواقعی که مسئولین دستگاه ها در مرخصی یا در محل نصب هستند بتوانند در امر تولید مشارکت کنند.

17- به کارگران برای یاریشان به بهبود بهره وری و محیط کار پاداش بدهید.

بهبود بهره وری نیاز به تغییر در روش انجام کار دارد ، این کار با مشارکت فعال کارگران در برنامه ریزی و اجرای فرایند بهسازی بهتر انجام می گیرد .

مدیریت این کارخانه به بهبود روند انجام کار و بالا رفتن بهره وری بسیار اهمیت می دهد و به همین منظور به کسانی که کار خود را بی نقص انجام دهند و حتی طرح هایی برای بهبود روند انجام کار ارائه کنند پاداش های نقدی و یا مرخصی های با حقوق تعلق می گیرد .

عکس این موضوع نیز صادق است و برای جلوگیری از بی نظمی کارگران در این کارخانه سیستم های تنبیه نظیر کم کردن حقوق نیز مرسوم است .

18- هنگام گماردن افراد به کار مهارت و تمایل آنها را در نظر بگیرید .

همان طور که می دانید هر شخصی در یک زمینه ی خاص مهارت بیشتری دارد و به انجام دادن بعضی از کارها تمایل نشان می دهد و مهم فهمیدن علایق کارگر می باشد.

روند تولید محصول در این کارخانه به گونه ای است که کارگران تصمیم می گیرند در ایام هفته در کدام قسمت ها فعالیت کنند .

( به جز کارکردن با دستگاه های NC و CNC ) آنها نیز برنامه ی خود را با توجه به علایق خود تنظیم می کند.

19- از ایمن بودن سیم کشی وسایل و چراغ ها اطمینان حاصل کنید .

همان طور که می دانید سیم کشی و رابط های برق از عوامل عمده ی حوادث ناشی از برق هستند و مراقبت از سیم کشی و رابط های برقی اتلاف وقت و توقف کار ناشی از نقص دستگاه ها را به حداقل می رساند .

در این کارخانه اولا به خاطر حساسیت دستگاه ها و دوما به خاطر حوادث احتمالی به سیستم برقی کارخانه توجه خاصی شده است مثلا کلیه ترمینال های الکتریکی عایق کاری شده اند و در فواصل معین از پریزهای استفاده می شود که در صورت نیاز کارگر به برق کارگر از سیم های رابط استفاده نکند.

در صورت لزوم سیم های رابط همگی با قطر بالا برای ولتاژهای مختلف در انبار موجود می باشد.

20- برای دقیق ،‌بی خطر و بهتر کردن کار ماشین از قید و بست استفاده کنید .

همان طور که می دانیم ازقید و بست برای محکم نگاه داشتن قطعه ی کار در وضعیت مناسب استفاده می شود .

همچنین استفاده از قید و بست به کارگر این امکان را می دهد که با 2 دست خود بر روی قطعه کار عملیات انجام دهد.

در این کارخانه از قید و بست های مختلفی استفاده می شود که برخی از آنها توسط خود کارگرها و برای راحتی انجام عملیات طراحی شده اندیکی از این قید و بست ها قطعه ی گونایی شکلی است که بوسیله آن چارچوب درجه ی قالب ها پیچ می شوند .

دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین عنوان : چک لیست ارگونومی استاد : جناب آقای مهندس درودیان تهیه کننده : امیر نیما معلم زمستان 1385