مقدمه: نیاز به راحت زیستن همواره دغدغه انسان از روزگاران پیشین تا امروز و آینده خواهد بود.
اگر به گوشه و کنار زندگی مان نگاه کنیم، در می یابیم تا امروز چه تلاش هایی در این جهت صورت گرفته و بسیاری از این اختاراعات و اکتشافات که در خدمت انسان در آمده، حتماً جنبه مقرون به صرفه بودن آن به طور اهم مورد توجه قرار گرفته.
ما هر روز با افقی که بزرگترین خالق زیبا نگار فرا رویمان گسترده به نیازهای مان بیشتر پی می بریم و با تکیه بر توانایی هایی که باز آن دانای بصیر به ارزیانی داشته به نیازهای مان جامه رفاه و آسایش می پوشانیم ، باشد که دریابیم.
در قدم های اول آنچه با دقت ها و توجهات اساتید و مسؤلین صورت گرفت، ما را در مسیر شناخت های اولیه قرار داد.
ما با دانسته های اندکمان در ظل این توجهات خواستیم گامی کوچک ولی شاید مؤثر و مثبت در تحقق بخشیدن به آرمان هایی که خاص هر جستجوگر دانش هست بر داریم.
یکی از موارد مختلفی که در زمینه تحقیق پیش رو داشتیم، طرز تهیه آب ژاوال و دقت به جالب بودن تهیه این ماده به وسیله فقط آب و نمک بود و این فکر این گونه در ذهنمان جان گرفت که اگر دستگاهی در هرمکانی بر حسب نیاز به آب ژاوال که مواد اولیه آن نمک و آبی که نیاز به اندازه گیرهای آزمایشگاهی ندارد داشته باشیم تا چه اندازه این امر می تواند به غیر از صرفه جویی هایی که در اماکنی چون بیمارستان ها، هتل ها و...
و به شکل وسیع تر اقتصادی در عرصه کشور به همراه داشته باشد ضروری است.
موضوع جالب توجه دیگر مکانیزم ساده دستگاه است.
امیدواریم تا در سایه حق و با حمایت های مؤثر بتوانیم در جهت سرفرازی ایران مان سرفراز باشیم.
کاربرد دستگاه این دستگاه کمک بسیاری زیادی در اقتصاد کشور و همچنین صرفه جویی زیادی در وقت و زمان انجام می دهد.
همچنین این دستگاه با مکانیزم ساده ای که دارد می تواند به سادگی در بیمارستان ها، هتل ها، استخرها و...
مورد استفاده قرار گیرد.
تفاوتی که این دستگاه با دستگاه های بزرگ در شرکت های مختلف دارد شامل: 1)تهیه مقدار قابل توجهی وایتکس در کمترین زمان 2)کاهش هزینه 3)جذب تقریبا کامل کلر آزاد است.
با توجه به آمار به دست آمده (از طریق سایت سازمان آمار ایران) متوجه شده ایم که سالینه مقدار قابل توجهی پول و وقت صرف تهیه وایتکس در ایران می شود اما این دستگاه می تواند در کم ترین زمان، مقدار قابل توجهی وایتکس تولید کند و این امر سالینه می تواند مقدار قابل توجهی در اقتصاد کشور تأثیر گذار باشد و تأثیرات آن در صرفه جویی در وقت می تواند ثمرات مفیدی در آینده داشته باشد.
علاوه بر این بیمارستان ها در کل کشور تعداد زیادی درمانگاه، هتل، استخر.
سازمان های بهزیستی و ...
وجود دارد که روزانه مقدار زیادی وایتکس مصرف می کنند.
و تعداد این اماکن در برابر بیمارستان ها چیزی در حدود 4 برابر است و ما این عدد را به شکل تقریب برابر 10100 واحد در نظر می گیریم که می تواند خیلی بیشتر از این مقدار باشد.
بر اساس تحقیقات انجام شده در بیمارستان ها و درمانگاه های کوچک و بزرگ استان تهران به این نتیجه رسیده این که به طور متوسط روزانه در حدود 40 تا 50 لیتر در این اماکن وایتکس مصرف می شود که صرف شست و شوی اتاق ها، راهروها، پوشاک و...
می گردد.
همچنین هر لیتر وایتکس برای هر یک از این اماکن چیزی در حدود 190 تومان تمام می شود و این خود مقدار قابل توجهی است.
اما این دستگاه که بسیار ساده ساخته شده است در تولید انبوه به مبلغی در حدود 15000 توامن می رسد و همچنین مبلغ آب و نمک آن(دو ماده قابل دسترس که ارزان است) و برقی که دستگاه مصرف می کند بسیار ناچیز است.
در نتیجه اگر یک شرب و تقسیم ساده انجام دهیم می توانیم به اختلاف فاحشی که بین استفاده از وایتکس آماده و استفاده از دستگاه وایتکس ساز پیش می آید پی ببریم: استفاده از وایتکس آماده ریال در هر روز ریال در هر سال استفاده از دستگاه وایتکس ساز: مقدار پول مورد نیاز برای خرید اولیه رسال و اگر سالیانه به طور میانگین 50000000 تومان هزینه آب.
نمک و برق دستگاه در کل کشور باشد آنگاه هزینه استفاده از دستگاه وایتکس ساز 239645000 تومان می شود.
و اختلاف این دو حالت عددی در حدود 435999575000 ریال می شود که مبلغ بسیار قابل توجهی است.
ما با کمک این مبالغ سالیانه می توانیم در کشور ده ها بیمارستان یا صدها درمانگاه و یا خیلی چیزهای دیگر که ما در کشور عزیزمان ایران بدان نیازمندیم دست یابیم.
طرز کار دستگاه دلیل اینکه این دستگاه را ساده می نامیم آن است که، این دستگاه از قطعات ساده آزمایشگاهی از قبیل:کندانسور، قیف دکانتور و ...
تشکیل شده است.
قطعات کامل دستگاه به شرح زیر است: 1)قیف دکانتور 2)اتصال شیشه ای 3)کندانسور(با کمی تغییرات در شکل ظاهری) 4)دو عدد گرافیت 5)پایه و گیره 6)ترانس (12V و 8A) البته استفاده از ترانس هایی با آمپراژ بالا بهتر است.
7)لوله های پلاستیکی 9)شیر بورت ما با قرار دادن قیف دکانتور به روی اتصال شیشه ای توانستیم که این دو قسمت را به کندانسور وصل کنیم و شیر بورت را هم به قسمت پایینی کندانسور جوش دادیم تا بتوانیم آب ژاوال به دست آمده را خارج کنیم.
این سه قطعه بدنه اصلی دستگاه را تشکیل می دهد و این سه قطعه به کمک یک پایه و گیره در حالت تعادل قرار می گیرد.
این دستگاه برای کار کردن فقط و فقط به آب و نمک نیاز دارد و ما محلول آب و نمک اشباع شده را در قیف دکانتور ریخته و از این طریق محلول وارد کندانسور می شود.
در کندانسور اعمالی بر روی آب و نمک واقع می شود.
ابتدا به وسیله جریانی که از گرافیت های مثبت و منفی می گذرد محلول تجزیه شده و در آخر NaOCI و CI آزاد تولید می کند.
که NaOCI همان وایتکس یا آب ژاوال است.
حال یک CI آزاد مانده است که وجود آن در هوا می تواند مضر واقع شود و ما برای جلوگیری از ورود کلر آزاد به هوا، از بالای اتصال شیشه ای لوله ای خارج کردیم که کلر موجود را به داخل ظرف شیشه ای یا همان گاز شوی منتقل کند.
در آنجا ما می توانیم با ریختن اندکی NaOH (سود سوز آوری) میتوانیم از کلر آزاد دوباره وایتکس یا NaOCI بدست آوریم.
الکترولیز سود مذاب این طریقه بیشتر برای تهیه سدیم بکار می رود.
سود را ذوب کرده و الکترولیز میکنند.
دستگاه مرکب شده است از ظرف چدنی که سود مذاب در آن قرار گرفته است.
قطب A از نیکل و قطب منفی از ذغال است.
سود 310 درجه سانتی گراد ذوب گشته و الکترولیز می شود.
سدیم در بالای سرپوشی از نیکل جمع می گردد.
شدت جریان 1000 تا 1200 آمپر و اختلاف سطح 7-8 ولت و بهره واکنش یک کیلوگرم سدیم در مقابل 8 قوه اسب در ساعت خواهد بود.
الکترولیز محلول نمک هرگاه جریان برق را از محلول نمک عبور دهیم سدیم به قطب منفی و گاز کلر به قطب مثبت می رود.
در قطب منفی واکنش زیر صورت خواهد گرفت.
پس در قطب منفی سود و ئیدروژن تولید شده و اگر مجاورت گاز کلر را با محلول مانع نشویم واکنش زیر انجام پذیر خواهد بود.
و هرگاه محلول غلیظ و گرم باشد واکنش زیر صورت می گیرد.
بنابراین بر حسب شرایط محیط کار می توان کلرید سدیم و هیپوکلریت یا کلرات بدست آورد.
همانطوریکه یادآور شدیم بر حسب شرایط کار می توان اجسام مختلف تهیه و برای اینکار دستکاه های متفاوت مورد لزوم می باشد مثلاً در صورتیکه هدف از الکترولیز محلول تهیه سود و گاز کلر باشد روش های دیافراگم DIAPHRAGME که دستگاه های الکترولیز با دیافراگم صاف کننده و دستگاه کربس KREBS و بالاخره دستگاه فنلی FINLAY را می توان نام برد.
دستگاه های دیگری هم وجود دارند که بعلت دارا بودن جدار جدا کننده جیوه کلر بدست آمده که اثری بر روی بقیه مواد ندارد.
امتیاز این دستگاه در این است که محلول سود غلیظ 40 درجه بومه تولید می نماید که دارای نمک طعام نمی باشد.
این دستگاه از اطاق نوسان داری تشکیل شده که سه قسمت A و B و C دارد که از سمت پائین بهم مرتبط می باشند.
در ه A و B و C جیوه ریخته اند که در موقع نوسان پائین بهم مرتبط می باشند.
در ته A و B و C جیوه ریخته اند که در موقع نوسان براست یا چپ جریان می یابد در A و C کلرید سدیم و در B آب خالص ریخته اند.
وقتیکه الکترولیز شروع شد کلر متصاعد گردیده و سدیم در جیوه حل میگردد.
پس از مدتی که دستگاه یا حرکت نوسانی در جهت مخالف خم می شود و جیوه جریان یافته و در نتیجه محتوی B به C و محتوی A و B می ریزد.
در B ملقه با آب ترکیب ترکیب شده نولید سود می کند و در این موقع قطب مثبت D از مایع خارج شده و در A دیگر محلول الکترولیز نمی شود.
برعکس چون در محلول غوطه ور می شود الکترولیز در منطقه C شروع میشود.
جریان این دستگاه 12 آمپر و 7/4 ولت می باشد.
کلرات و پرکلرات و کلریدهای رنگ بر الف-کلریدهای رنگ بر هرگاه گاز کلر را در محلول رقیق و سرد و سود وارد کنیم هیپوکلریت سدیم طبق واکنش زیر تهیه میگردد.
هیپوکلریت حاصل در اثر حرارت تجزیه و به کلرات تبدیل می گردد و همچنین هرگاه گاز کلر را در محلول غلیظ و گرم سود وارد نمائیم کلرات بدست می آید.
همچنین با آهک هم واکنش مشابه ای تولید می نماید.
فرمول هیپوکلریت کلسیم مدتهاست که مورد بحث می باشد و آنرا بصورت زیر نمایش می دهند.
خواص هیپوکلریت ها دی اکسیر کربن هوا بتدریج بر روی هیپوکلریت اثر نموده و اسید هیپوکلرو آزاد کرده که خود اسید تجزیه و اکسیژن نوزاد تولید می نماید و در نتیجه این اسید اکسید کننده می باشد.
از واکنش بالا نتیجه می شود که آب کلر هم خاصیت سفید کردن الیاف و هم خاصیت میکروب کشی دارد و علاوه بر آن در سنتز ترکیبات آلی در تهیه اکسیدهای اتیلن و پروپن مورد استفاده قرار می گیرد.
هیپوکلریت سدیم معمولاً بصورت محلول بنام آب ژاوال مشهور است و شامل یکی اکی والان کلرید سدیم است.
درجه کلرسنجی ارزش هیپوکلریت ها مربوط به درجه کلرسنجی آنها است.
در فرانسه درجه کلرسنجی معادل با یم لیتر گاز کلر فعال که توسط یک کیلوگرم هیپوکلریت تولید می شود.
گاز کلر فعال کلری است که از اثر اسید کلرئیدریک بر روی هیپوکلریت حاصل می گردد.
در نتیجه هر درجه فرانسه معادل یک لیتر گاز کلر یا 1778/3 گرم کلری که از تجزیه یک کیلوگرم کلرور دوشو یا یک لیتر آب ژاوال متصاعد می شود.
بنابراین یک لیتر آب ژاوالی که درجه آن 20 درجه است پس بایستی بعد از تجزیه شدن 20 لیتر گاز تولید نماید.
درجه کلرسنجی انگلیسی عبارت است از وزن کلر متصاعد شده از 100 گرم هیپوکلریت.
هرگاه بخواهند درجه کلرسنجی فرانسه را به انگلیسی تبدیل نمایند از فرمول زیر استفاده خواهند نمود.
درجه انگلیسی=3178*درجه فرانسوی هرگاه بخواهیم درجه کلرسنجی هیپوکلریت را اندازه گیری نمائیم ابتدا بر روی هیپوکلریت یدید پتاسیم و اسید ریخته و ید آزاد شده را در منجاورت محلول نشاسته یا محلول هیپوسولفیت و تری اکسید ازسنیک اندازه گیری می کنیم.
ثابت کننده های هیپو کلریت هرگاه گاز کلر را در روی محلول خیلی غلیظ و سرد سود اثر دهند هیپوکلریت سدیم متبلور بفرمول و بدست می آید اما ایم جسم از 27 درجه سانتی گراد ببالا تجزیه می شود.
برای بالا بردن درجه هیپوکلریت ها املاح نیکل و مخصوصاً آهن بدان می افزایند و محلول را قلیایی می کنند و همچنین جهت تثبیت کردن از کربنات سدیم عاری از بی کربنات استفاده می نمایند.
1-طرز تهیه آب ژاوال یا هیپوکلریت 1-آب ژاوال را می توان به سه طریقه تهیه نمود.
1-1-اثر کلر بر روی محلول رقیق سود این روش در حقیقت روش کلراسیون است که معمولاً برای مقادیر زیاد و صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد.
واکنش بالا بسیار ساده بوده و بایستی عبور بر روی محلول سود رقیق سرد یا قلیایی ثابت صورت گیرد و کلری که در تهیه این روش مورد استفاده سازندگان هیپوکلریت قرار می گیرد بایستی کاملاً خالص باشد.
در این شکل محلول رقیق و سرد سود داخل استوانه سرازیر میشود بنحوی که در موقع ریزش محلول سود بصورت فیلمی جدار را تر نماید و کلر را مزخن مربوطه از بالا وارد گشته و در نتیجه هیپوکلریت سدیم یا آب ژاوال تهیه میگردد و این رئش بنام روش اوژین UGINE یا اکستره ژاوال مشهور است.
در این روش لوله راکتور 4 متر طول و 14 سانتی متر قطر دارد و در هر ساعت 150 تا 300 لیتر آب ژاوال 50 درجه تهیه می نمایند.
معمولاً موقعی که 10 کیلو سود 90 کیلو کلر جذب نماید واکنش متوقف می شود.
2-1-الکترولیز کلرید سدیم بدون دیافراگم این روش مانند عمل الکترولیز کلرید سدیم است که در صفحات قبل از آن گفتگو بعمل آورده ایم با این تفاوت بدون دیافراگم می باشد و مستقیماً هیپوکلریت تولید می نماید.
برای کم کردن مصرف انرژی و مجاورت بیشتر گاز کلر با محلول الکترودها را بهم نزدیک می کنند و بهره واکنش در این روش بسیار خوب بوده تا 90 درصد بالا نی رود.
لازم به تذکر است هر قدر مقدار هیپو کلریت در محلول بالا رود بهره عمل کاهش می یابد.
بنابراین هرگاه غلظت از 30 گرم کلر فعال بالاتر رفت واکنش را متوقف نمائید.
سالتعداد بیمارستان های فعال در سراسر کشور13702045137521781377221513782256137922891380235813812543