خودرو
خودرو فقط یک کالا یا محصول صنعتی نیست، بلکه به تنهایی یک فرهنگ است. شمول آن بر حوزه های متنوع و گسترده علومئ و ئفنون، تجارب و مهارتهای انسانی، شیوه های گوناگون مدیریت و انجام کارها، تأثیر آن بر شئون مختلف زندگی اجتماعی و آرایش شهرها و از همه مهمتر حضور روزافزون و غیرقابل اجتناب دیدگاههای زیبائی شناسانه و ... از آن چیزی فراتر از یک کالای صنعتی معمولی ساخته است.
مانند هر عرصه صنعتی دیگر، رقابت در این عرصه نیز مبتنی است بر تولید هر روز کاملتر، کاراتر، ایمن تر و زیباتر آن. بر همین اساس، شاخصهای کیفی محصول که تا چند دهه پیش اتنتظار می رفت با تاکید بر کنترل ویژگیهای خود محصول تولیدی حاصل آید امروزه با استقرار نظامهای کیفیت مدیریت تضمین می شوند.
نظامهای کیفیت را می توان تلاش برای ارتقا فرهنگ تولید و مناسبات داخلی آن دانست با این فرض منطقی که کیفیت پدیده ای تصادفی نبوده و برای تحقق آن بایستی به فرایند تولید رویکردای سیستمی داشت.
برای صنعت خودروسازی ما که چند دهه قدمت دارد هم اکنون کیفیت به چالشی سرنوشت ساز تبدیل شده است. به نحوی که بدون تحقق آن نه در بازارهای جهانی خودرو جایی خواهیم داشت و نه در بازار قطعات آن. بر این اساس است که بایستی نهضت کیفیت را با نهایت درایت و هوشمندی سازماندهی کرده و توسعه داده و پیش برانیم، توفیق در این کار بزرگ نه تنها شایستگی ها و قابلیتهای صنعت گران ماست بلکه بسیاری از معضلات اقتصادی کشور را نیز می تواند پاسخگو باشد.
پذیرش نظام مدیریت کیفیت بایستی یک تصمیم راهبردی سازمان باشد. طراحی و اجرای نظام مدیریت کیفیت در سازمان تحت تأثیر نیازهای در حال تغییر، اهداف ویژه آنه، محصولات، فرایندهای بکارگرفته شده، اندازه و ساختار سازمان قرار می گیرد.
امروزه صنعت خودروسازی در تمامی کشورهای صنعتی پیشرفته از جمله صنایع اساسی ومهم است. به عنوان مثال 10 درصد از ارزش افزوده صنعتی و همچنین 10 درصد اشتغال‌صنعتی کشورهایی مانند ژاپن و آمریکا از قبل این صنعت ایجاد می‌گردد.
با توجه به اهمیت این صنعت و وجود عوامل عدیده رشد و پویایی صنعت خودروسازی همچون‌تقاضای کافی در مقیاس اقتصادی، صنایع جانبی و حامی، تکنولوژی مرتبط و... در ایران امیدمی‌رود با همت و تلاش دست‌اندکاران و پشتیبانی مسؤولان محترم نظام مقدس جمهوری‌اسلامی ایران، صنعت خودروسازی در روند رشد شتابان خود علاوه بر پاسخگویی مناسب به‌تقاضای بازار داخلی و بازارهای خارجی به خصوص جماهیر تازه استقلال یافته آسیای میانه وحوزه خلیج فارس به صنعتی شدن و ورود فعالانه کشور به بازارهای جهانی کمک موثر نماید وبا صدور قطعات و محصولات صنعتی می‌توانیم کشور را از وابستگی با ارز نفت که دایم درنوسان است، نجات دهیم.
شرکت سایپا یکی از این شرکتها می‌باشد که برای بهبود جامعه و مواردی که در بالا ذکر شد درجامعه تلاش می‌کند.
تاریخچه سایپا:
بخش اول: ورود خودرو به ایران
کلیات: با اختراع موتورهای چهار زمانه درون سوز در نیمه دوم قرن 19 و تکمیل آن متناسب باپیشرفت‌های دانش بشری و سرانجام تولید انبوه انواع خودروها در اوایل قرن بیستم، موارداستفاده اتومبیل به عنوان وسیله‌ای لوکس و تجملی جهت گشت و گذار آخر هفته و نشان دادن‌برتری و منزلت اجتماعی مالک آن تغییر یافت و به صورت وسیله‌ای ضروری برای رتق و فتق‌مشکلات روزمره زندگی بخصوص در شهرهای رو به گسترش درآمد و گسترش زندگی‌شهرنشینی نیز بر ضرورت تولید بیشتر و متنوع‌تر انواع خودرو تأثیر نهاد.
در ایران نیز متناسب با افزایش ارتباط خارجی و توسعه زندگی شهرنشینی، مورد استفاده‌اتومبیل به عنوان یک کالای لوکس و سپس با تأخیر نسبتاً طولانی به عنوان یک کالای ضروری‌مشهود است. براساس اطلاعات موجود، مظفرالدین شاه اولین پادشاهی بود که اقدام به خریداتومبیل کرد. او در نخستین سفرش به فرنگ، دستور خرید اتومبیل مورد علاقه‌اش را صادرمی‌نماید و سعدالدوله وزیر مختار ایران در بلژیک را مسؤول این امر می‌گرداند. به هر حال‌اتومبیلی با سلیقه شاه ایران خریداری و به همراه راننده بلژیکی که به همین منظور استخدام شده‌بود، از راه دریا ارسال می‌گردد تا قبل از مراجعت شاه به پایتخت، او سوار بر این اتومبیل واردتهران شود. هرچند که این اتومبیل اولین خودرو وارد شده به خاک ایران نبود اما تمایل و رغبت‌شاه به اتومبیل، موجب ترغیب سایرین به خصوص متمولان و دربار ایران به خرید اتومبیل‌جهت ابراز برتری اجتماعی گردید. عدم وجود راههای مناسب برای تردد خودروها در ایران وحتی در تهران، قیمت نسبتاً بالای اتومبیل و آشفتگی‌های مالی و اقتصادی ایران آن روز، از جمله‌موانع عمده ورود خودرو به میزان زیاد در عهد قاجاریه بود. واردات خودرو به ایران پس از سال1300 با توجه به افزایش ارتباط بین‌المللی و بهبود راههای مواصلاتی تا حدودی رشد یافت امارشد بیشتر روند واردات خودرو مربوط به سالیان پس از جنگ جهانی دوم بود، به طوری که‌براساس آمار و ارقام موجود واردات خودرو به ایران طی سال 1334 بالغ بر ده هزار دستگاه‌خودرو با ارزش دو میلیارد و دویست و پنج میلیون ریال بوده است.
تولید اتومبیل به صورت مونتاژ
از سال 1337 به دنبال افزایش روز افزون تقاضای خرید خودرو، اندیشه ساخت اتومبیل البته به‌صورت مونتاژ در کشور نضج گرفت، اما اقدامات عملی در این زمینه با صدور تصویب‌نامه‌ای‌در سال 1342 از سوی وزارت اقتصاد در خصوص چگونگی شرایط صدور پروانه ساخت‌خودرو صورت پذیرفت. پس از صدور تصویب‌نامه مزبور افرادی با مشارکت برخی ازشرکت‌های خودروساز خارجی تقاضای صدور پروانه تأسیس شرکت سهامی تولید خودرو. رانمودند. از تقاضای پذیرفته شده در آن زمان می‌توان به صدور پروانه تأسیس برای شرکت‌های‌ایران ناسیونال (ایران خودروی فعلی) شرکت سهامی ایران تولید اتومبیل‌های سیتروئن(سایپای فعلی) و جنرال موتورز ایران (پارس خودرو فعلی) اشاره نمود.
تأسیس شرکت سهامی ایران
تولید اتومبیل‌های ستروئن
شرکت سهامی ایرانی تولید اتومبیل‌های سیتروئن در سال 1344 در زمینی با مساحت 240 هزارمتر مربع و زیربنای 20 هزار متر با سرمایه اولیه 160 میلیون ریال تأسیس گردید. این شرکت درتاریخ 15 اسفندماه 1345 تحت شماره 1331 در اداره ثبت شرکتها و مالکیت صنعتی تهران ثبت‌و در اواخر 1347 با شماره پروانه 32109 با مشارکت شرکت ستروئن فرانسوی به مرحله بهره‌برداری رسید.
به موجب پروانه تأسیس صادره از سوی وزارت اقتصاد در سال 1344 با تأسیس کارخانه‌ساخت و بهره برداری اتومبیل سواری بیابانی به ظرفیت سالیانه چهار هزار و پانصد دستگاه وپس از اجرای کامل ضوابط ساخت تولید در حد نیازمندی‌های بازار موافقت گردیده است.
همچنین مبتنی بر اساسنامه اولیه، شرکت دارای تابعیت ایرانی و با موضوع تولید انواع‌اتومبیل‌های سیترون و لوازم و قطعات یدکی آنها در ایران طبق اجازه و امتیازی که از طرف‌شرکت سهامی آندره سیتروئن فرانسه و شرکت واگذار شده و فروش مصنوعات مزبور وهرگونه اعمال بازرگانی و صنعتی دیگر که به نحوی از انحاء به طور مستقیم یا غیرمستقیم به‌موضوع شرکت مربوط و یا آن را تسهیل نماید شروع به فعالیت نمود.
به هر حال با صدور پروانه تأسیس و تعیین اعضای هیئت مدیره شرکت فعالیت خود را در اواخرسال 1345 به صورت رسمی آغاز نمود. تهیه زمین، احداث نخستین سالن تولید (سالن بدنه ورنگ فعلی)، تهیه و تدارک لوازم مورد نیاز و تقاضای ثبت علامت به همراه کلمه SAIPAC(سیپاک) که مأخوذ از عبارت فرانسوی نام شرکت
Cociete Annonyme Inranienne De Production Automobile Citroen
بود و همچنین تقاضای ثبت کلمه ژیان برای انواع اتومبیل‌های تولیدی (هرچند که بعدها کلمه‌ژیان به یک نوع از محصولات شرکت اطلاِ گردید.) و... از جمله اقداماتی بود که تا سال 1347یعنی زمان بهره برداری از شرکت صورت گرفت. اولین تولیدات شرکت که با روشی کاملاًدستی و بدون به کارگیری تجهیزات مدرن در نیمه دوم سال 1347 تولید و روانه بازار گردید،شامل اتومبیل وانت ژیان با نام اختصاصی «آکا» و خودرو سواری ژیان با نام اختصاصی«ژیان» بود. تولید آکا تنها تا سال 1350 ادامه داشت و به طور مجموع 1035 دستگاه آکا در طول‌سه سال تولید و روانه بازار شد. اما تولید ژیان سالیان متمادی ادامه داشت و هر ساله با افزایش‌تولید مواجه شد، به خصوص از سال 1353 با توجه به نصب و راه اندازی ابزارهای بادی و سایرلوازم و امکانات مورد نیاز تولید این خودرو سیر صعودی یافت و در طول 13 سال تولید این‌خودرو یعنی تا سال 1359 تعداد 99129 هزار دستگاه ژیان تولید گردید.
اتومبیل مهاری، خودروی دیگری بود که تولید آن از سال 1350 در شرکت سهامی ایران تولیداتومبیل‌های سیتروئن آغاز و در طی هشت سال تولید (تا پایان سال 1357) مجموعاً 10584دستگاه مهاری تولید و روانه بازار گشت. از دیگر تولیدات این شرکت می‌توان به تولید انواع‌خودروی پیکاب در چهار مدل معمولی، مسقف، دولوکس و کار اشاره نمود. تولید خودروی‌بسیار سبک با جنس بدنه فایبرگلاس، محصول دیگری بود که تنها طی دو سال 1352 و 1353تولید آن در شرکت ادامه داشت که امروزه می‌توان برخی از انواع نخستین تولیدات شرکت سایپارا در سطح شهر ملاحظه نمود.
تغییر نام شرکت
در مورخ 30/2/54 عنوان شرکت با حذف کلمه سیتروئن از انتهای عبارت فرانسوی آن به«شرکت سهامی ایرانی تولید اتومبیل» تغییر یافت و نام سایپا SAIPA از جمع حروف اول عبارت‌فرانسوی عنوان شرکت اخذ گردید.