دانلود مقاله طراحی صنعتی و عوامل انسانی

مرکز تحقیقات با داشتن یکی از پیشرفته ترین و مجهز ترین استودیو های طراحی صنعتی موجود، قادر است نمونه هایی با ابعاد یک به یک تهیه نماید ونیز با بهره گیری از نرم افزار کامپیوتر می تواند به هر طرحی جامع عمل بپوشاند.

تحلیل وارزیابی تطابق طرح مورد نظر با جنبه های انسانی واستانداردهای مربوط به آن از جمله فعالیت هایی است که در این مرحله انجام می پذیردودر نهایت طرح مورد نظر بایستی با استفاده از نرم افزارهلی دقیق مهندسی که دقت و منظور طراح را یکجا تامین نماید به مدل سه بعدی تبدیل گردد.

طراحی مفهومی: این قسمت از فرا\ چیزی نیست به جز مجموعه ای از ارزیابی ها و تحلیل هایی که به راه حل های مهندسی همرارفتنوضوعات مربوط به تولید و امنیت ودیگر پارامترهایی که برای محصول در نظر گرفته شده است، می پردازد.طراحی مفهومی می تواند به عنوان اساسی ترین بخش هر فرایند طراحی در نظر گرفته شود، زیرا پایه و اساس هر طرحی در این مرحله گذاشته می شود.

مرکز تحقیقات ایران خودرو مجرب ترین افراد متخصص را در این زمینه به کارگرفته است.علاوه بر متخصصین داخلی، همکاری و همراهی با پیشرفته ترین مراکز مهندسی دنیا با هدف انتقال فن آوری از اولویت های این مرکز می باشد.بهره گیری درست از فن آوری های شبیه سازی، طراحی، تولید ومهندسی به کمک کامپیوتر باعث افزایش سرعت ودقت در فرایند طراحی گشته است.مهندسی فرایند های همزمان و کارگروهی از دیگر عوامل بسیار مفید در کاهش مشکلات طرح در مراحل بعد می باشد.پس از نهایی شدن طرح اولیه، طراح بایستی آنرا با جزئیات کامل وبا درنظرگرفتن فرآیندهای تولید، موضوعات و اهداف کیفی و دیگر اهدافی که در سر دارد قطعی نماید.مرکز تحقبقات ایران خودرو با داشتن مجهزترین و قوی ترین مجموعه نرم افزار و سخت افزار تخصصی صنایع خودروسازی در خاورمیانه قادر به پیاده سازی کامل پروژه های طراحی در سیستمهای طراحی، تولید و مهندسی به کمک کامپیوتر است.حضور سخت افزار و نرم افزار قوی در یک شبکه کامپیوتری وسیع به همراهان طراحان مجرب سبب می شود که بتوان طرح را در کوتاهترین زمان ممکن و با حداقل مشکلات فنی به اتمام رساند.شبیه سازی کامپیوتری یکی از ابزارهای قوی برای فراهم ساختن یک نمایش مجازی از چگونگی کارکرد یک طرح تحت شرایط مختلف می باشد.

برای انجام این مهم مرکز تحقیقات ایران خودرو دارای پرسنل متخصص ،مجرب و آخرین فن آوریهای نرم افزاری می باشد.

نرم افزارهای کامپیوتردر مواردی چون: تحلیل ساختاری، دوام وعمرمفید، تصادفات، جریان مایعات در داخل وخارج خودرو، دینامیک سیستم تعلیق و فرمان، ارتعاشات ونیز روندهای تولید بعنوان ابزاری در دست طراحان در مرکز تحفیقات به یافتن راه حلهای بهینه به ایشان یاری می نماید.

تحلیل ساختاری، دوام وعمرمفید، تصادفات، جریان مایعات در داخل وخارج خودرو، دینامیک سیستم تعلیق و فرمان، ارتعاشات ونیز روندهای تولید بعنوان ابزاری در دست طراحان در مرکز تحفیقات به یافتن راه حلهای بهینه به ایشان یاری می نماید.

نمونه سازی: علاوه بر شبیه سازی در عالم مجازی و ارزیابیهای محاسباتی طرح، مدلهایی با کیفیتی شبیه به نمونه نهایی بایستی آماده شوند تا بصورت فیزیکی و قابل لمس مورد بررسی قرار گیرند.مرکز تحقیقات ایران خودرو در این زمینه هم از داشتن کاملترین و جدیدترین مجموعه تجهیزات برای نمونه سازی سریع سود می برد.در اینجا متخصصین وتکنسینهای آموزش دیده جهت تهیه نمونه هایی از قطعات فلزی و پلاستیکی خودرو فعالیت می نمایند.استفاده از فن آوریهایی نظیر برش لیزری، نمونه سازی سریع و ماشین کاری CNC از دیگر قابلیتهای مرکز تحقیقات ایران خودرو محسوب می گردد.

در عین حال برخورداری ازکارگاههای مونتاژ مجهز، ساخت خودروهای نمونه برای آزمونهای مختلف را امکان پذیر ساخته است.در حین آخرین مراحل طراحی بایستی از انطباق محصول با تمامی نیازهای ابتدایی و تعاریف اولیه که از محصول داشتیم اطمینان حاصل شود.

این مرکز با استفاده از تجهیزات مدرن خود قادر است بخش عمده ای از این آزمایشات را به انجام رساند.

برای آزمونها وموارد تخصصی دیگر از مراکز معتبر تست در نقاط دیگر دنیا کمک گرفته میشود.برای تقویت اعتبار محصولات خود در بازارهای جهانی، مرکز نحقیقات ایران خودرو قابلیت اطمینان محصولات خود را با اخذ مدرک تأیید از مراکز استاندارد ایرانی و جهانی تأمین می نماید.

این مرکز همچنین پیاده سازی مناسب و صحیح فرآیند طراحی خود را از طریق پشتیبانی و بهره گیری از سیستمهای مدیریت کیفیت تضمین می نماید.

تضمین کیفیت: این مرکز با داشتن مدرک ISO 9001 وبهره گیری از اخرین فنون مدیریت کیفیت جهت پیاده سازی دقیق، بهنگام و مؤثر خواسته ها و برآوردن رضایت واعتماد مشتری گام بر می دارد.

همچنین بعنوان مسئول تحقیقات و نوآوری در کارخانه ایران خودرو، مرکز تحقیقات همواره ملاحظات زیست محیطی را در تمامی مراحل طراحی خودرو بعنوان یک الزام برای نیل به تولید محصولات سبز در نظر قرارمی دهد.

پروژه: در مراکز تحقیقات ایران خودرو همواره تعدادی پروژه با موضوع طراحی محصولات یا تحقیقات در زمینه های جدید وفن آوریهای نوین در صنعت خودرو در حال انجام است.این پروژه ها معمولاً بطور متوازی با دیگر واحدها در یک ساختار هم سطح و بر اساس اصول از پیش تعیین شده طراحی و توسعه محصولات تحت نظارت مدیران پروژه ها فعالیت می نماید.

سیستمهای پشتیبانی: فرآیند طراحی خودرو بخاطر داشتن وسعت وپیچیدگی ذاتی در درون خود همواره نیازمند روشها و ابزاری است که به پیاده سازی آن در یک روال کنترل شده، سریع و دقیق با حداقل اتلاف منابع یاری می نماید.در مرکز تحقیقات ایران خودرو، آرشیو و کتابخانه فنی بعنوان منابع اطلاعاتی و ورودی-خروجی سایت، پایگاه های اطلاعاتی بعنوان بستری برای جریان مداوم اطلاعات بین گروه ها، کنترل پروژه بعنوان بازوی هدایت وکنترل اجرا کنندگان پروژه ویک شبکه عظیم کامپیوتری برای اتصال سیستمهای مکانیزه، همه و همه مسئولیت پشتیبانی را بر عهده دارند.

استراتژی شرکت: ایران خودرو و سازندگی: ایران خودرو از سال 1373 و همزمان با تدوین و تصویب برنامه جامع 7 ساله خود ، واردمرحله نوینی شد.

شرکت با تهیه برنامه هفت ساله خود ، گامی اساسی در جهت هدفمند کردن فعالیتهای سازمانی خود برداشت.

در این برنامه ریزی سعی شده بود تا فاکتورهایی نظیر شرایط بازار و رضایت مشتری ، واقعیت های موجود محیط اقتصادی ، توقع مردم و رسالت ملی ، وضعیت رقبای جهانی و پیش بینی آینده آنها در روند حرکتی موجود پویایی و انعطاف پذیری برنامه در نظر گرفته شود.

دستیابی به دانش فنی و امکانات طراحی و ساخت خودروهای جدید ، گسترش و تعمیق ساخت داخل (خودکفایی ملی ) قطعات خودرو ، ورود به بازارهای جهانی و دستیابی به تراز ارزی را می توان از جمله اهم اهداف این برنامه استراتژیک نام برد.

تحقق این اهداف در گرو برنامه ریزی و اجرای صدها طرح و پروژه کوچک و بزرگ به منظور اصلح خطوط تولید ، بازسازی و نوسازی ماشین آلات و تجهیزات ، افزایش ظرفیت تولید و تنوع بخشیدن به محصولات بوده است ، که اغلب این طرح ها طی سالهای اخیر به بهره برداری رسیده اند.ازجمله مهمترین این پروژه هاعبارتند از: اصلاح و بازسازی تجهیزات سالن پرس موجود و احداث سالن تولید وایجاد خطوط پرس جدید اصلاح، نوسازی و توسعه ظرفیت خط رنگ نوسازی و ایجاد خطوط مونتاژ انواع بدنه سواری اصلاح، نوسازی و توسعه ظرفیت تولید خطوط مونتاژ نهائی سواری افزایش ظرفیت خطوط ریخته گری و ماشینکاری چدن احداث سالن و ایجاد خطوط ریخته گری و ماشینکاری قطعات آلومینیومی موتور پژو 405 و ایجاد خطوط مونتاژ قطعات منفصله ایجاد مراکز تحقیق ،توسعه و طراحی خودرو و مجموعه های آن از جمله موتور اصلاح و تکمیل امکانات پشتیبانی شامل تجهیز سخت افزارهای کامپیوتری و ایجاد شبکه جامع مکانیزه اطلاعات .

ایران خودرو با تکیه بر تجارب گرانقدر سال های اخیر با بهره گیری از نتایج و دستاوردهای برنامه جامع 7 ساله خود دست اندرکار تدوین برنامه جامع 10 ساله است که جهانی شدن را هدف گرفته است.

این برنامه بر 4 مقوله رشد ، راهبری صنعت کشور ، بازار سازی و بازاریابی و مشارکت بین المللی مبتنی می باشد.

دورنمای مطلوب ایران خودرو در این برنامه استراتژیک آن است که به بزرگترین و موفق ترین شرکت ایران با قابلیت های رقابتی کلاس جهانی تبدیل شود با توجه به تجارب و نتایج حاصله از اولین برنامه جامع 7 ساله شرکت ( 80-1374 ) شرکت ایران خودرو این بار به شیوه ای نو و با جلب مشارکت لایه های بیشتری از مدیران و کارشناسان خود در حال تدوین اهداف و برنامه جامع خود برای دهه آینده است.

در این برنامه استراتژیک که راهنمای همه تصمیمات و اقدامات گروه ایران خودرو خواهد بود ، شاخص ها و عوامل زیر به عنوان سرلوحه همه تلاش ها و مرکز ثقل همه فعالیت ها انتخاب شده اند : کیفیت در مدیریت و اشاعه فرهنگ رقابتی کیفیت در محصول و خدمات بهبود مستمر در فرآیندها با تاکید بر فرآیند خودروساز شدن کسب حداکثر کیفیت با حداقل هزینه ایران خودرو انتظار دارد در چارچوب این برنامه که از ابتدای سال 1381 انسجام بخش فعالیتها و راهنمای سیاست گذاری ها و تصمیم گیری ها خواهد بود ، بتواند در سالهای میانی دهه آینده به قابلیت های لازم برای تبدیل شدن به یک شرکت تراز جهانی دست یابد و از این طریق برسرافرازی ها ، افتخارات و اعتبارات جمهوری اسلامی ایران در عرصه های صنعت و اقتصاد بیافزاید.

خودکفائی: یکی از اهداف اصلی در برنامه جامع 7 ساله شرکت ایران خودرو تعمیق ساخت داخل قطعات خودروهای تولیدی است که با تشکیل شرکت ساپکو و فعالیتهای چند ساله آن این مهم تحقق یافته است.

تبلور اقدامات انجام شده در ساخت داخل نمودن قطعات پیکان 1600، پژو 405 ، پژو آر-دی ، خودروی پارس و سمند ( خودروی ملی ) به شرح زیر می باشد: خودکفایی پیکان 1600 : ساخت داخل نمودن قطعات پیکان در سال 1370 با ایجاد واحد خودکفایی ایران خودرو آغاز گردید.

به منظور ایجاد امکان تولید بیشتر و با هدف ساخت داخل نمودن قطعات خودروهای مختلف ، واحد خودکفایی مذکور در سال 1372 به شرکت طراحی مهندسی و تامین قطعات ایران خودرو (ساپکو) منتقل گردید.

با تاسیس این شرکت ، برنامه ریزی های انجام شده در مورد ساخت داخل نمودن قطعات پیکان به ثمر نشسته است، به طوری که اکنون حدود 5/98% از قطعات آن در داخل کشور ساخته می شود.

خودکفایی پژو 405: ساخت داخل نمودن قطعات پژو 405 از سال 1373 در دستور کار شرکت ساپکو قرار گرفته و در حال حاضر با احتساب اقلام حذف شده از پک (PACK ) و اقلامی که خودکفایی آن در تعهد ایران خودرو می باشد ، بالغ بر 87% از قطعات خودرو پژو خودکفا گردیده است.

خودکفایی پژوآر-دی: از آنجا که خودرو آر-دی تلفیقی از اتومبیل های پژو 405 و پیکان 1600 می باشد ، لذا برای بخش زیادی از اقلام مشترک ، شرکت ساپکو اقدام به تهیه مدارک فنی و عقد قرارداد نموده است.

در حال حاضر تعداد 179 قطعه از قطعات مخصوص خودرو RD توسط شبکه قطعه سازان داخلی به تولید انبوه رسیده و برای تعداد 214 قطعه نیز قرارداد منعقد گردیده است.

خودکفایی خودروی پارس: خودروی پارس در شرکت ایران خودرو طراحی و خودکفایی قطعات آن از سال 1378 آغاز گردیده است و از مجموع 1819 قطعه آن ، 1460 قطعه در برنامه خودکفایی ساپکو قرار دارد.

خودکفایی سمند ( خودروی ملی): ساخت داخل کردن قطعات سمند ( خودروی ملی ) توسط شرکت ساپکو مورد بررسی قرار گرفته است و تا پایان سال 1379 ، 1622 قطعه از قطعات این خودرو به خودکفایی رسیده است.

طراحی صنعتی و عوامل انسانی: مرکز تحقیقات با داشتن یکی از پیشرفته ترین و مجهز ترین استودیو های طراحی صنعتی موجود، قادر است نمونه هایی با ابعاد یک به یک تهیه نماید ونیز با بهره گیری از نرم افزار کامپیوتر می تواند به هر طرحی جامع عمل بپوشاند.

طراحی مفهومی: این قسمت از فرایند طراحی چیزی نیست به جز مجموعه ای از ارزیابی ها و تحلیل هایی که به راه حل های مهندسی همراه با در نظر گرفتن موضوعات مربوط به تولید و امنیت ودیگر پارامترهایی که برای محصول در نظر گرفته شده است، می پردازد.طراحی مفهومی می تواند به عنوان اساسی ترین بخش هر فرایند طراحی در نظر گرفته شود، زیرا پایه و اساس هر طرحی در این مرحله گذاشته می شود.

1- شرکت ایران خودرو تاریخچه: شرکت ایران خودرو ( سهامی عام ) در سال 1341 با هدف تأسیس و اداره ی کارخانجات به منظور تولید و تهیه ی انواع خودرو ، قطعات مربوط به آنها ، فروش و صدور محصولات و ...

توسط آقایان حاج علی اکبر خیامی ، محمود خیامی ،احمد خیامی ، خانم مرضیه خیامی و خانم زهرا سیدی رشتی در خیابان اکباتان تهران تأسیس شد .

و اینک با گذشت بیش از 35 سال از زمان تأسیس آن همچنان در زمینه ی طراحی و تولید خودروهای سواری ، اتوبوس و مینی بوس به عنوان بزرگترین تولید کننده ی خودرو در کشور ، در راستای تأمین نیاز های جامعه ، ورود به بازارهای جهانی ، تعمیق ساخت داخل کردن قطعات و در نهایت تحقق اهداف عالیه ی نظام جمهوری اسلامی ایران به فعالیت خود ادامه می دهد .

شرکت ایران خودرو بزرگترین شرکت خودرو سازی کشور می باشد که به طور متوسط 65 تا 70 درصد تولید خودرو داخل کشور را به طور دائم به خود اختصاص داده است .

سرمایه ی شرکت ایران خودرو در پایان سال مالی 1381 ،2,404,687,500,000 ریال (تقسیم شده به 2,404,687,500 سهم 1000 ریالی ) بوده است .

شرکت ایران خودرو با تولید 111111 دستگاه خودرو سواری و وانت در سال 1376 رکورد تولید سی ساله ی خود را شکست و علاوه بر آن موفق شد به میزان قابل توجهی کمیت و کیفیت محصولات خود را افزایش دهد.

همچنین در راستای نظام استاندارد ایزو 9000، موفق به دریافت گواهینامه ی ایزو 9001 از مؤسسه ی RWTUV آلمان شد .

سال شمار تولید انواع سواری : 1346- سواری پیکان در مدلهای دو لوکس ، کار لوکس ، جوانان و تاکسی با حجم موتور1600 و1725و 1800 سی سی.

1369 – سواری پژو 405 در مدل های GL و GLX با حجم موتور 1580 سی سی.

1374- سواری پژو 405 در دو مدل دنده ای و اتوماتیک با حجم موتور2000 سی سی.

1374- سواری پژو 205 مدل GR با حجم موتور 1360 سی سی.

1376- سواری پژو RD با حجم موتور 1600 سی سی.

1377- سواری استیشن پژو 405 با حجم موتور2000 سی سی.

1378- سواری پژو پارس با حجم موتور 1800 سی سی.

1379- تولید آزمایشی سواری سمند (پروژه X7 با حجم موتور 1800 سی سی و موتو انژکتوری).

1380- سواری پژو 206 با حجم موتور 1400 سی سی.

1380- افتتاح خط تولید سمند با حضور ریاست محترم جمهور.

سال شمار تولید انواع خودروهای کار: 1342- اتوبوس مرسدس بنز مدل 202 (مدل های برون شهری،درون شهری،فرمان چپ)،اتوبوس بنز 608 LP واتوبوس بنز مدل .OP 1344- مینی بوس کومر(مینی بوس ،وانت و آمبولانس).

1346- مینی بوس مرسدس بنز مدل 319 که بعدها به مدل 309 تغییر یافت( در مدل های استاندارد و سقف بلند).

1349 - مینی بوس بنز مدل 409 آمبولانس.

1350 – مینی بوس بنز مدل 309 (مینی بوس، وانت ، آمبولانس تک کابین و دو کابین ).

1367 – مینی بوس مرسدس بنز مدل 508 ( استاندارد و سقف بلند ).

1369 – مینی بوس 508 مدل کاروان ، مینی بوس 409 بنز ، مینی بوس بنز مدل M30 .

1373 – اتوبوس سقف بلند مدل 400 ، مینی بوس بنز مدل O508D .

1374- اتوبوس سوپر C400 و مینی بوس کاروان .

1375 – مینی بوس درون شهری S360 .

1376 - اوتوبوس دو طبقه نئوپلن،اتوبوس فرودگاهی نئوپلن ،اتوبوس شهری لاینر نئوپلن، اتوبوس سقف بلند توریستی مدل 400 با تولید انبوه ،مینی بوس هیوندای مدل E و M و اتوبوس شهری دو کابین.

1377 – مینی بوس هیوندای مدل کروز.

فصل اول: معرفی انواع کمک فنرها و لرزه گیرها سیستم تعلیق لرزش‌های پی‌درپی بدنه خودرو سبب خستگی راننده و سرنشینان می‌شود.

در پی آن کارایی و بازدهی رانندگی و عمر مفید خودرو کاهش یافته و سلامتی انسان به خطر می‌افتد.

بنابراین مدل‌سازی مود سواری خودرو و به سازی پاسخ لرزشی آن با بهره‌ از میراینده‌های ارتعاشی از دیدگاه‌های مهم در طراحی خودرو بوده، که آسایش سرنشین، افزایش دوام خودرو، ایمنی و افزایش کنترل خودرو را به دنبال دارد.

خاصیت میرایش ارتعاشات و لرزش‌ها و رفع بعضی از اغتشاشات حرکت در خودرو و حفظ بعضی ویژگی‌های مناسب جهت ایمنی،‌ از ویژگی‌های مناسب مکانیکی است که انجام آن با یک وسیله مکانیکی امکان‌پذیر است .

مجموعه مشخصی که فراهم‌گر هدف بالا است، سیستم تعلیق نام دارد.

این مجموعه قلمرو وسیعی را با خواص و وظایف متفاوت در بر دارد.

نقش سیستم تعلیق در خودرو مهار چرخ در فضا (در سه راستای Z , Y , X) و فراهم کردن حرکات خطی و زاویه‌ای مناسب آن است .

نیز چرخ‌ها را به صورت تکیه‌گاهی امن در زیر خودرو نگاه می‌دارد به گونه‌ای که چرخ‌ها توان مهارسازی نیروهای اعمالی به خودرو (گرانش، گریز از مرکز، نیروهای رانشی و ترمزی و ...) را داشته باشند.

ویژگی‌های سختی و میرایی تعلیق بایستی چنان برگزیده شوند که پایداری و آسایش خودرو تامین گردد.

برای پی بردن به جایگاه سیستم تعلیق، خودرو را در سه حالت زیر در نظر می‌گیریم : بی‌تعلیق : بدون سیستم تعلیق، تایر و بدنه معلق می‌باشند.

در نتیجه هر ناهمواری در سطح جاده ، به سرنشینان خودرو منتقل خواهد شد.

با تعلیق و بی‌لرزه‌گیر : در این حالت تایر به زمین چسبیده ولی بدنه معلق می‌باشد.

در نتیجه بدنه خودرو به طور مداوم به بالا و پایین نوسان می‌کند.

با تعلیق و لرزه‌گیر : در این حالت تایر و بدنه به زمین چسبیده است و لرزه‌گیر، نوسانات فنر را دفع می‌نماید چرخ‌‌ها به راحتی به بالا و پایین حرکت کرده و پایداری، اطمینان و راحتی خودرو را در پی خواهد داشت.

شکل 1 ـ مقایسه خودرو بدون تعلیق، با تعلیق بدون لرزه‌گیر و با تعلیق کامل زیر بخش‌های عمده سیستم تعلیق شامل تایر،‌ فنر و لرزه‌گیر می‌باشد که وظیفه آنها برقراری تماس بین چرخ و زمین، ایمنی و راحتی سرنشینان می‌باشد.

نیز برای کاهش و در صورت امکان حذف سر و صدا و ارتعاشات، موادی چون لاستیک، چرم، اسفنج،‌ فنرهای متفاوت (مارپیچی، شمشی و میله‌های پیچشی) و ضربه‌گیرهای مختلف (اصطکاکی، هیدرولیکی و گازی) به کار می‌رود.

زیربخش‌های سیستم تعلیق فنر فنر عنصری انرژی دهنده و گیرنده می‌باشد که بر اثر تغییر شکل کشسان انرژی پتانسیل آن تغییر می‌کند.

در یک سیستم مکانیکی سختی نمایانگر ویژگی‌های فنریت آن است.

در تعیین ویژگی‌های فنریت سیستم‌های مکانیکی باید انعطاف‌پذیری قطعات را نیز لحاظ کرد.

محاسبه سختی مؤثر یک مجموعه به سادگی و با بهره از قانون برآیند فنرها امکان‌پذیر است.

اگر دو عضو به صورت سری قرار گرفته باشند، آنگاه فنر معادل به قرار زیر است : (1-1) اگر دو عضو به صورت موازی قرار گرفته باشند، آنگاه فنر معادل به قرار زیر است: (1-2) شکل 2 ـ روش‌های مختلف سرهم‌بندی فنر : روش موازی، روش سری و روش پیچشی ویژگی‌های مکانیکی فنر فنرها بر پایه رفتار و ویژگی‌های نیرویی به دو دسته خطی و ناخطی تقسیم می‌شوند.

در بیشتر فنرها، نیروهای فنر تابعی از تغییر شکل آن به قرار زیر است : (1-3) از آنجا که چرخش این میدان صفر است، بنابراین یک میدان نیروی پایستار است.

تابع پتانسیل (انرژی پتانسیل) این میدان پایستار به قرار زیر است : (1-4) (1-5) دسته‌بندی فنرها فنرها گونه‌های مختلفی دارند، که انواع پرکاربرد آن در صنعت به قرار زیر است : فنر مارپیچ فنر مارپیچ مفتولی فولادی است که به صورت حلقه‌ای پیچانده شده است (شکل ).

فنر مارپیچ برای مقاومت در برابر بارهای کششی، فشاری یا پیچشی ساخته می‌شود.

سختی یک فنر مارپیچ به قرار زیر است : (1-6) d : قطر مفتول فنر N : تعداد حلقه‌های فنر R : شعاع میانگین فنر G : مدول برشی شکل 3 ـ ساختار فنر مارپیچ شکل 4 ـ گونه‌های مختلف انتهای فنر مارپیچ فنر مارپیچ نرم‌تر از فنر تخت است، یعنی دارای سختی کمتری می‌باشد.

این گونه فنرها کاربرد فراوانی در سیستم‌های تعلیق خودرو دارا می‌باشند.

فنرهای مارپیچ به کار رفته در سیستم تعلیق بیشتر به صورت عمودی نصب می‌شوند و بنابراین به فضایی مناسب نیاز دارند.

اصطکاک در این گونه فنرها ناچیز و تنها در محل تماس فنر با بدنه مطرح است.

تنش اصلی ایجاد شده در این گونه فنرها تنش برشی است، اگر چه کمی‌هم در اثر خمش دچار تنش می‌گردند.

فنرهای مارپیچ بهترین خاصیت را برای جذب انرژی ناشی از حرکات ارتعاشی خودرو دارا می‌باشند و از این نظر بهترین کارایی را دارند.

فنرهای مارپیچ اجازه انحرافهای بزرگتری را نسبت به فنرهای تخت می‌دهند و بنابراین آسایش و نرمی‌بیشتری را نسبت به فنرهای تخت برای سرنشین خودرو فراهم می‌آورند.

امروزه در سیستم تعلیق جلو و پشت سواری‌ها فنر مارپیچ بکار می‌رود و دیگر از فنرهای تخت استفاده نمی‌شود.

شکل 5 ـ گونه‌های مختلف اتصال و قرارگیری فنر مارپیچ فنرهای پیچشی در فنرهای پیچشی تغییر شکل زاویه‌ای سبب ایجاد گشتاور پیچشی است.

رابطه نیرو و جابجایی در فنرهای پیچشی به قرار زیر است :