کاربرد روش علمی در علوم زیستی
مثالی از کاربرد روش علمی:
تاریخ علوم زیستی پر از مثالهایی از کاربرد روش علمی توسط پژوهشگران و دانشمندانه.
در سال 1822 یه جوان کانادایی به اسم الکسیس سنت مارتین که قایقرانی سرسخت و قدرتمند بود، بر حسب تصادف، توسط گلوله ای زخمی شد.
زخم پهلوی سنت مارتین به اندازه یه کف دست بود و از اونجا می شد قسمتی از معده سوراخ شده اش رو دید.
دکتر بومن پزشک ارتش آمریکا بعد از دیدن زخم سنت مارتین مطمئن شد که بیمار تا چند دقیقه دیگه خواهد مرد. اما در کمال تعجب سنت مارتین زنده موند و بعد از چند ماه دیواره معده ش با بافتهای سطحی بدن یا همون پوست، جوش خورد و مجرای باریکی به اسم فیستول معدی بوجود اومد که به معده ختم می شد.وسط این مجرا پرده ای بوجود اومد که مانع خروج مواد از معده می شد. اما دکتر بومون می تونست از طریق این مجرا مستقیما" توی معده رو می بینه.
دکتر بومون دید که دیواره معده بیمار، حالت مخملی داره و چینهای پرشماری سطح اونو، مایع مخاطی می پوشونه.
وقتی تیکه های نون وارد معده می شد، دیواره بیرنگ معده به رنگ صورتی تند تغییر می کرد و مایع مخاطی زیادی ترشح می شد و یه خورده بعدش دیگه اثری از تیکه های نون نبود.
دکتر بومون یه مقداری از این مایع رو که بویی مثل اسیدکلریدریک داشت از معده خارج کرد و یه تیکه گوشت گاو توی اون انداخت. بعد از گذشت 40 دقیقه سطح گوشت کاملا" هضم شده بود. دو ساعت بعد هم تارهای ماهیچه ای بصورت نخهای نازک در اومدن و بعد از ده ساعت همه گوشت هضم شده بود. دکتر بومون بعد از جمع آوری مشاهدات خود به این نتیجه رسید که معده، غذای بلع شده رو با ترشح شیره معده که اسیدی هم هست هضم می کنه.
دکتر بومون برای آزمایش فرضیه ش، غذاهای خیلی متنوعی به سنت مارتین می داد و واکنش معده اونو مشاهده می کرد و به این ترتیب پایه های فرضیه خودشو محکم تر می کرد.
حالا این مثال رو با مراحل روش علمی منطبق می کنیم.
1- مشاهده:
مشاهده ساختمان معده بیمار و ترشح مایع از اون و بعد ناپدید شدن نون و گوشت.
2- تعریف مسئله:
علت هضم و نابودی غذا در معده و اثر شیره معده بر اون.
3- جمع آوری اطلاعات:
بررسی اثر شیره معده بر غذاها در خارج از بدن و اثر این شیره بر غذاهای مختلف و انجام آزمایشات.
4- ساختن نظریه یا تئوری:
بر مبنای آزمایشات انجام شده و نتایج بدست اومده، دکتر بومون نظریه چگونگی هضم غذا در معده به وسیله شیره معده که حاوی اسید کلریدریک هست رو ارائه کرد. پژوهشگر برای درست بودن آزمایش باید سعی کنه که همه عوامل موثر بر نتیجه آزمایش رو کنترل کنه و همچنین مراقب باشه که عقاید او قبل از آزمایش،بر نتیجه گیری او از آزمایش تاثیر نذاره.
به مجموعه علومی که منجر به شناخت علمی موجودات زنده و عوامل موثر بر اونها می شه، علوم زیستی می گن.
در واقع این دانش مجموعه آگاهیهاییه که پژوهشگران علوم زیستی در آزمایشگاه یا در محیط زیست با استفاده از روش علمی بدست آوردن.
موضوعات علوم زیستی خیلی گسترده و متنوع شده. شاخه های مختلف علوم زیستی رو می شه به دو گروه تقسیم کرد:
علوم زیستی پایه و کاربردی.
علوم زیستی پایه به منظور شناخت قوانین حاکم بر پدیده های زیستی. مثلا" مثل اینکه چطوری صفات از والدین به فرزندان منتقل می شه. یا شناخت نحوه هضم و جذب مواد غذایی در بدن و متابولیسم اونها. و اما علوم زیستی کاربردی به استفاده انسان از پدیده های زیستی اختصاص داره. مثل چگونگی استفاده از قوانین وراثت برای بدست آوردن گیاهان یا جانوران با مشخصات مطلوب. یا چگونگی استفاده از شناخت متابولیسم غذاها در بدن برای فراهم آوردن یک رژیم غذایی خوب و مناسب.
در واقع علوم زیستی کاربردی وابسته به علوم پایه ست