کلیات گیاه شناسی
اسفناج گیاه بومی ایران است و از اوائل قرن اول میلادی کم کم به نقاط دیگر دنیا راه یافت . بطوریکه در تاریخ مسطور است اسفناج در قرن هفتم در چین و در قرن دوازدهم در اسپانیا کشت میشده است . کشت اسفناج در سال 1806 در آمریکا شروع شد .
اسفناج گیاهی است یکساله درای ساقه ای راست به ارتفاع نیم متر که برگهای آن پخن و نرم مثلثی شکل برنگ سبز می باشد . اسفناج نسبت به سرمای زمستان مقاوم است .
دو نوع اسفناج وجود دارد که بنام پائیزه و بهاره نامیده می شود . اسفناج بهاره در فصل بهار کاشته می شود و به اسفناج انگلیسی معروف است . نوع پائیزه آن که به خاک بسیار غنی احتیاج درد در پائیز کاشته می شود . گلهای اسفناج برنگ سبز کمرنگ می باشد .
اسفناج چون درای مواد غذایی فراوانی است کشت آن امروز در تمام نقاط دنیا معمول است .
ترکیبات شیمیایی:
اسفناج از نظر داشتن ویتامین B3 بسیار غنی است و بنابراین داروی مهمی برای برطرف کردن بیماری پلاگر است .( پلاگر یک نوع بیماری است که بعلت کمبود ویتامین B3 در بدن تولید می شود و نشانه های ضعف بدن ، تشنج ، اختلال در دستگاه هاضمه و بوجود آمدن لکه های قرمز روی بدن است .)
ضمنا در اسفناج مقدر زیادی آهن ، ید ، لسیتین ، کلروفیل ، کاروتن ، اسید اگزالیک و اسید ارسنیک وجود دارد در صد گرم اسفناج خام مورد زیر موجود است :
انر‍‍‍ژی 20 کالری
آب 90 گرم
پروتئین 3 گرم
چربی 0/3 گرم
مواد نشاسته ای 3/5 گرم
کلسیم 90 میلی گرم
فسفر 50 میلی گرم
آهن 3/2 میلی گرم
سدیم 70 میلی گرم
پتاسیم 470 میلی گرم
ویتامین آ 6000 واحد
ویتامین ب 1 0/1 میلی گرم
ویتامین ب 2 0/2 میلی گرم
ویتامین ب 3 0/6 میلی گرم
ویتامین ث 40 میلی گرم
خواص داروئی:
برگ اسفناج از نظر طب قدیم ایران کمی سرد و تر است و برخی عقیده دارند که متعادل است یعنی نه سرد است و نه گرم .
1) برگ اسفناج منبع غنی ویتامین A ، B3 ، C و آهن و پتاسیم می باشد .
2) بدن را قلیایی می کند .
3) خنک کننده است و برای پائین آوردن تب مفید است .
4) ورم روده کوچک را رفع می کند .
5)برای ورم ریه مفید است .
6)ملین است و یبوست را برطرف می کند .
7)برای لاغر شدن و وزن کم کردن مفید است .
8) اسفناج بدلیل داشتن ماده ای بنام اسپیناسین هضم غذا را تسریع می کند . این ماده باعث تحریک معده و ازدیاد ترشحات آن می شود .
9) خوردن اسفناج در رفع تشنگی موثر است .
10)برای از بین بردن ورم و درد گلو مفید است .
11) برای رفع سرفه های خشک برگ اسفناج را با حو پوست کنده و روغن بادام بپزید و بخورید .
12)آش اسفناج با گشنیز برای سردردهایی که ناشی از سوء هاضمه و اختلال دستگاه گوارشی است مفید می باشد .
13)اگر آش اسفناج را ب آب لیمو و سماق و یا آب غوره بخورید سردردهای ناشی از اختلال کیسه صفرا را برطرف می کند .
14) خوردن اسفناج از سطان جلوگیری می کند مخصوصا در افرادی که به مصرف الکل و سیگار دست دارند .
15)حقیقات دانشمندان نشان داده است که اسفناج در پیشگیری سرطان روده بزرگ ، معده ، پروستات ،حنجره و رحم موثر است .
16)اسفناج کلسترول خون را پائین می آورد .
17)بهترین دارو برای کسانی است که مبتلا به کم خونی هستند .
18) اسفناج مانند جارو روده بزرگ را تمیز می کند .
19)ترشحات لوزالمعده را افزایش می دهد .
20)اسفناح سبزی مفید برای تقویت اعصاب است .
21)اسفناج پته برای رفع بیماری آسم و گرفتگی صدا بسیار موثر است .
22)رماتیسم و نقرس را درمان می کند .
23)برای زیاد کردن شیر در مادران شیر ده موثر است .
24) سابقا نوعی شربت از اسفناج تهیه شد که در معالجه خونریزیها و کم خونی از آن استفاده می کردند .
25) تخم اسفناج ملین و خنک کننده است .
26)تخم اسفناج برای برطرف کردن ورم کبد و یرقان مفید است .
27)اسفناج تعداد گلبولهای قرمز خون را افزایش می دهد .
28) اسفناج چون دارای کلروفیل است عضلات روده را تحریک کرده و تخلیه مدفوع را آسان می کند .
29) اگر کسی مبتلا به حبس البول یعنی بند آمدن ادرار است می تواند با مخلوط نصف فنجان آب اسفناج این ناراحتی را درمان کند . با همان مقدر روغن بادام یا روغن زیتون مخلوط کرده و باو بدهید .
30)اسفناج را در سالاد خود بریزید و میل کنید .
طرز استفاده:
به مبحث نسخه پیچی گیاهان دارویی برای بیماری مورد نظر مراجعه نمایید
مضرات :
اسفناج بعلت داشتن اگزالات برای بیماران مبتلا به ورم مفاصل و سنگهای کلیه و مثانه مناسب نیست ضمنا آنهائیکه سرد مزاج هستند باید اسفناج را با ادویه گرم نظیر زنجبیل و هل میل نمایند