اسم من ((زرشک )) است !
اسم من ((زرشک )) است !
ریشه من داروى ضد تب است .
غم و غصه و بى اشتهایى را از بین مى برم .
براى تقویت هاضمه از من استفاده کنید.
درمان تنگ نفس هستم و صفرا را مى برم ...
فارسى من ((زرشک )) است ، به من ((زاج )) و ((زرتک )) هم گفته اند. من در دامنه کوه ها نزدیک به آب مى رویم . نوعى از من که در خراسان و نزدیک شیروان مى روید، بدون دانه است و به آن زرشک پلویى گویند. چون با آن زرشک پلو درست مى کنند و این نوع زرشک در خارج از ایران دیده نشده است ، در کتب گیاه شناسى قدیم مرا ((امبرباریس )) و ((برباریس )) خوانده اند. این یک لغت بربرى است و نام لاتینى من هم ((بربریس )) است . میوه من داراى ترشى مخصوصى است شبیه آنچه در سیب ترش دیده مى شود و بعلاوه داراى قند و چند ترشى دیگر است شبیه آنچه در سیب ترش دیده مى شود و بعلاوه داراى قند و چند ترشى دیگر هستم . ریشه درخت من به علت داشتن ترکیبى بنام ((برى برین )) داراى اثر مسهلى بوده و ضد تب مى باشد و براى ترک تریاک مفید است .
برگهاى درخت من داراى مقدار زیادى ویتامین ((ث )) بوده و درمان رقیق شدن خون است . آب زرشک بسیار خنک است ، صفرا بر و مسکن تنگى است و حرارت معده و جگر را فرو مى نشاند و براى بازشدن جگر و درمان استسقا و سردى احشاء و معالجه اسهالى که از ضعف جگر و یا به سبب زیادى بلغم باشد، نافع است جهت تقویت هاضمه ، با زعفران تجویز مى شود. با آب افسنتین جهت معالجه بزرگى کبد و سختى ادرار توصیه شده است . از رنگ قرمز من در رنگرزى استفاده مى شود. و چون آب مرا با آب سیب به مقدار مساوى مخلوط کرده و معادل نصف آب من آب لیمو اضافه کرده ، و به آن مقدار شکر افزوده و به قوام آورند تا بسته شود. معجونى بدست مى آید که پادزهر سموم ، مخصوصا ضد سم افعى است و تریاق کبیر را نیز به همین دستور درست مى کردند و به آن مقدارى مروارید محلول در آب ترش ترنج مى افزودند.
این معجون علاوه بر خاصیت پادزهرى که دارد، درمان تنگ نفس و غش بوده ، غم و غصه و بى اشتهایى را از بین مى برم . دانه هاى من به تنهایى یا مخلوط با ادویه مناسب جهت زخم معده و دل درد و اسهال تجویز شده است . مقدار خوراک آب من تا صد گرم و از دانه هاى من تا 45 گرم است .
براى معالجه کسانى که با تریاک مسموم شده اند، معمولا از جوشانده ریشه درخت من استفاده مى کنند و نیز براى ترک تریاک مى توان از آن استفاده کرد. به خانم هایى که دوره ى یائسگى آنها نزدیک است و آنهایى که اختلالات رحمى دارند توصیه کنید که از خوردن من غفلت ننمایند.
قره قاط
اسم ترکى من ((قره قاط)) است به من قراقات و قراطاط هم گفته اند، عده اى از گیاه شناسان قدیم ایران از جمله بغدادى مرا نوعى زغال اخته و عده اى دیگر نوعى زرشک مى دانند، ولى جدیدا مرا در خانواده ى زغال اخته قرار داده اند. به علت داشتن جوهر مازو در نقاشى و رنگرزى و چرمسازى هم از من استفاه مى کنند. تمام خواص زرشک و زغال اخته در من جمع است .
چربى خون را پایین مى آورم - فشار خون را کم مى کنم و براى معالجه مرض قند نیز توصیه شده ام . در زبان ترکى قره غات به معنى چوب سیاه است ، به این جهت به ریشه ى خولنجان که داراى رنگى تیره است قره غات هم مى گویند. البته بین قره قاط و خولنجان هیچگونه شباهت و بستگى نیست و حالا اجازه فرمایید خولنجان هم خود را به شما معرفى کند. من زیادى اوره و کولیت (ورم قولون ) را معالجه مى کنم
خولنجان
اسم من خولنجان است و دو نوع دارم ، خولنجان بزرگ و خولنجان کوچک . قسمت مورد استفاده من زیرزمینى است که عده اى به غلط آنرا ریشه تصور کرده اند. به این ساقه زیرزمینى عده اى قره غات هم مى گویند و به زبان فرنگى مرا گالانگا صدا مى کنند. فارسى من ((خسرودارست )). رنگ من سرخ تیره و طعم من تند و معطر است .
من مقوى معده و روده ها هستم . اشتها به غذا و شهوت را زیاد مى کنم . به علت داشتن مواد صمغى سینه را نرم و صدا را باز مى کنم . بوى بد بدهان را از بین میبرم . درد کمر را تسکین داده ، و ضد نفخ مى باشم . ترشى معده را از کم مى کنم و از زیادى ادرار جلوگیرى مى کنم . در طب سنتى ایران براى خنازیر و سرطان و سیاتیک مرا تجویز مى کردند. نگاهداشتن تکه ى کوچکى از من زیر زبان از لکنت آن مى کاهد و براى زود حرف زدن اطفال نیز از من استفاده مى کردند. 5/2 گرم ساییده من با چهل گرم شیر تازه جوشیده ، جهت تحریک شهوت تجویز مى شود. مالیدن من با روغن زیتون کک و مک را از بین مى برد. عرق من بادشکن مى باشد. زیاده روى در خوردن من براى سینه و حجاب حاجز مضر بوده ، و باعث بند آمدن ادرار است