تاریخچه بانکداری در ایران:
بانک شاهی ایران:
صرافان ایرانی در مقام مقابله و رقابت با عملیات بانک جدید شرق برخاستند که اولین بانک بود و مرکزش در لندن و حوزه عملیاتی آن مناطق جنوبی آسیا بود این بانک در سال 1266 شمسی (1888 میلادی) در محل بانک تجاری( بازرگانی سابق) شروع به فعالیت کرد و برای جلب رضایت مشتریان و شروع فعالیت به حسابهای جاری 5/2% به حساب سپردههای ثابت به مدت 6 ماه 4% و یکسال 6% منفعت میداد. بانک با این اقدام خود 12% از نرخ بهره را کاهش داد و برای اولین بار اقدام به انتشار نوعی پول کاغذی به صورت حواله خزانه برای مبلغ 5قران به بالا و قابل پرداخت در وجه حامل نمود و در سال 1269 در مقابل دریافت 20000 لیره انگلیسی کلیه شعب و اثاثه بانک را به بانک شاهی واگذار نمود. ولی قبل از آنکه نتیجه قطعی و نهایی این رقابت حاصل شود حریف زورمند جای بانک شرق را گرفت و این حریف بانک شاهی ایران بود که مبتکر آن پاولجولیوس دوریتر در مقابل پرداخت 40000 لیره امتیاز عظیمی برای مدت 70 سال برای کشیدن راهآهن، حق انحصاری کلیه معادن جز ( طلا، نقره، سنگهای قیمتی)، تأسیس بانک و غیره را بدست آورد. 25 ژوئیه 1872 برابر 10 مرداد 1215 شمسی این امتیاز بعدها لغو شد و امتیاز دیگری که اساس آن تأسیس بانک شاهی ایران بود به مدت 60 سال تأسیس گردید. یکی از عملیات عمده این بانک حق انحصاری نشر اسکناس بود. این بانک بر طبق قرارداد تا بهمن سال 1327 شمسی فعالیت میکرد.
تاریخچه بانک رفاه کارگران:
بانک رفاه در خرداد ماه سال 1339 به ثبت رسید و در سال 1339 با پنج شعبه شروع به کار کرد از جمله شعبه مرکزی، شعبه راهآهن، شعبه دخانیات، شعبه تبریز و شعبه قائمشهر. بعدها شعبههای دیگر نیز گسترش پیدا کردند و در حال حاضر تعداد آنها از مرز 1350 شعبه میگذرد. طرف حسابهای بانک رفاه در درجه اول سازمان تأمین اجتماعی میباشد که این سازمان سرمایه اولیه را در این بانک گذاشتند و قرار بستند که حقوق، وامهای بازنشستگان و کارکنان که بیمه تأمین اجتماعی میباشند از طرف این بانک پرداخت شود و سپس شرکتها و وزارت بهداشت و درمان و سازمان علوم پزشکی از سپردهگذاران اصلی و بعد نیز مشتریان عادی.
معرفی بانک رفاه کارگران:
بانک رفاه یکی از شش بانک تجاری کشور است که از 40 سال قبل به ارائه خدمات بانکی اشتغال ورزیده و اینک با استفاده از فنآوریهای نوین به ارائه خدمات وسیع در همه زمینههای بانکی به عموم هممیهنان مبادرت مینماید. بانک رفاه با برخورداری از اعتماد و سپردههای مردم و تواناییهای بالای خود، در اجرای سیاست کلان اقتصادی دولت جمهوری اسلامی ایران بخصوص در بخش صادرات کالاهای غیرنفتی و تولیدات صنعتی و کشاورزی خدمات ارزشمندی را ارائه میدهد. بانک رفاه با تدوین یک برنامه 5 ساله عملیاتی در چارچوب برنامه سوم اقتصادی دولت علاوه بر رشد و توسعه سازمانی افزایش منابع و مصارف خود را با نرخ رشد قابل توجهی پیشبینی کرده است. این بانک دارای یک شرکت کارگزاری در بورس تهران بوده و یکی از بانکهای مهمی است که عضو هیأت مدیره بورس میباشد لذا با داشتن تواناییها و امکانات لازم از طریق شرکت کارگزاری و هم از طریق شعب خود به ارائه خدمات داد و ستد سهام به مردم اقدام مینماید. بانک رفاه بدلیل ایفای به موقع تعهدات ارزی از نظر بانکهای معتبر بینالمللی یکی از خوشنامترین بانکهای تجاری محسوب میگردد که با بیش از 70 کارگزار منتخب از بانکهای تراز اول دنیا نیازهای مشتریان خود را در عملیات بانکی بینالمللی را مرتفع میسازد.
بانک رفاه میکوشد با استفاده از تجربیات پایوران ارشد خود و دستاوردهای علمی جهانی و بهرمندی از خدمات جوانان تحصیل کرده و نواندیش و آموزشهای مدوام هماهنگ با گسترش شبکه شعب، به نحو مطلوبی در خدمت مشتریان بانک و آحاد سرافراز ایران قرار گیرد.
بانک رفاه به جهت عملکرد مطلوب و ارائه خدمات مناسب به مشتریان موفق شد در سال 1378 لوح تقدیر ریاست محترم جمهوری دریافت کند و این لوح گرانقدر را در کارنامه موفقیتهای خود ثبت و ضبط نماید. این بانک در پروژههای عمرانی کشور منجمله راهسازی، آب و فاضلاب و راهاندازی صنعت و خدمات سهم و نقش ارزندهای ایفا کرده و در جهت شکوفایی اقتصادی کشور تسهیلات صادراتی، تولیدی و کشاورزی به واحدهای فعال در این بخشها اعطا نموده است.
بانک رفاه در بخش نشر کتاب و صنعت چاپ نیز فعالیتهای چشمگیری داشته است بطوری که با حضور شاخص خود و ارائه خدمات وسیع بانکی در دوازدهمین نمایشگاه بینالمللی کتاب در سال 1378 موفق به کسب جایزه لوح بلورین نمایشگاه گردیده است. بانک رفاه پس از چهارده ماه تلاش در آذرماه 1379 موفق به اخذ گواهینامه ایزو گردید.
بانک استقراضی ایران:
پس واگذاری امتیاز تأسیس بانک شاهنشاهی ایران به رویتر یکی از اتباع دولت روسیه به نام ژاک برلیا پیشنهاد تأسیس بانک استقراضی ایران را داد. در سال 1269 شمسی با این شخص موافقت گردید که انجمن استقراضی ایران به مدت 75 سال با حق انحصاری طرح عمومی داده شود و از پرداخت هرگونه مالیاتی معاف گردید جز آنکه 10% عواید حاصله را به خزانه دولت بپردازد بعدها انجمن استقراضی ایران تبدیل به بانک استقراضی ایران گردید.
بانک مزبور برخلاف بانک شاهی قسمتهای شمالی ایران حوزه فعالیت خود قرار داده بود و کمتر به امور بانکی در جنوب میپرداخت در تاریخ 22 مرداد سال 1301 شمسی این بانک به دولت ایران واگذار شد.
چارت سازمانی:
هر شعبه با توجه به معیارهای مشخصی طبقهبندی میشود اما چیزی که در همه شعبات مشترک است نمودار سازمانی مشخصی است که با رئیس شعبه، معاونت شعبه و حداقل یک تحویلدار آغاز میگردد. رئیس شعبه به عنوان مسئول شعبه نظارت برکار سایر کارکنان را به عهده دارد در عین حال که در انجام امور شعبه فعالیت میکند. معاونت شعبه که شخص دوم شعبه محسوب میشود عموماً مسئول تسهیلات و حسابدار شعبه نیز میباشد. تحویلدار شعبه که امور مربوط به دریافتها پرداخت نقدی انجام میدهد و مستقیماً با تراول و وجه نقد در ارتباط میباشد.
موقعیت و آدرس بانک:
بانک رفاه شعبه سه راه اندیشه واقع در جاده ملارد سه راه اندیشه میباشد که دارای یک رئیس شعبه یک معاون و دو صندوقدار و یک تحویلدار میباشد و سرپرستی بانک
رفاه واقع در ابتدای سهباندی رجائیشهر کرج میباشد.
تسهیلات ارزی و صادراتی بانک رفاه:
بانک رفاه به عنوانی یکی از شش بانک تجاری کشور با استفاده از فنآوریهای نوین در راستای سیاست توسعه صادرات غیرنفتی و صدور خدمات فنی و مهندسی دولت جمهوری اسلامی ایران در قالب دو بخش صادراتی و ارزی تسهیلات مالی به صادرکنندگان پرداخت مینماید. تسهیلات مذکور به شرح زیر به صادرکنندگانی که به صدور کالا و خدمات مبادرت میورزند اعطا میگردد:
بخش صادرات
1-1- تسهیلات قبل از صدور کالا
1-2-تسهیلات بعد از صدور کالا
1-3- اعطای اعتبار به کشورهای خریدار یا خریداران کالاهای صادراتی، خدمات فنی و مهندسی از کشور در چارچوب مصوبات یا موافقتنامههای تجاری
1-1- تسهیلات قبل از صدور کالا:
تسهیلات قبل از صدور کالا به آن دسته از صادرکنندگانی که جهت خرید، جمعآوری، بستهبندی و یا تهیه مواد اولیه و سایر هزینههای قبل از صدور کالا نیاز به تأمین مالی داشته باشد اعطا میگردد.
مبلغ تسهیلات:
مبلغ تسهیلات پرداختی متناسب خواهد بود با:
مبلغ اعتبار اسنادی صادراتی ارائه شده به بانک(حداکثر تا 90% مبلغ اعتبار اسنادی) مبلغ قرارداد منعقده با خریدار کالا در خارج از کشور( حداکثر تا 60% مبلغ قرارداد) مبلغ مشارکت بانک در طرحهای تولیدی صادراتی پس از انجام بررسیهای مالی، اقتصادی و فنی و برآورد دقیق نیازهای مالی طرح توسط بانک(حداکثر تا 90% مبلغ سرمایهگذاری)
مدت بازپرداخت تسهیلات:
تسهیلاتی که به منظور رفع نیازهای مالی صادرکنندگان برای صدور کالا به آنان پرداخت میگردد، با توجه به ماهیت کار صادرات که نیاز چندانی به مدت زمان طولانی ندارد کوتاه مدت است و زمان پرداخت هر تسهیلات با توجه به نوع کالاهای صادراتی حداکثر تا یکسال خواهد بود.
مدت بازپرداخت تسهیلات قبل از صدور به تفکیک کالاهای صادراتی به قرار زیر است:
محصولات کشاورزی 9 ماه
فروش دستباف و صنایع دستی 9 ماه
کالاهای صنعتی مصرفی 9 ماه
کالاهای سرمایهای و واسطهای 12 ماه
خدمات فنی و مهندسی 18 ماه
(در موارد استثنایی طبق مهلتهای مقرر در قرارداد به تشخیص بانک عمل میشود.)
به متقاضیانی که برای اجرای پروژههای تولیدی صادراتی خرید ماشینآلات و یا توسعه واحدهای تولیدی خود نیاز به استفاده از تسهیلات بانک داشته باشند، با اعمال شرایط و ضوابطی متناسب با مورد، تسهیلات میانمدت( از 1تا3 سال) پرداخت میگردد.
نرخ تسهیلات:
طبق مصوبه شورای پول و اعتبار، نرخ سود پیشبینی شده برای بخش صادرات 17% در سال تعیین شده است.
وثایق:
برای حفظ منافع بانک و حسناجرای قرارداد، یک یا ترکیبی از وثایق زیربنا به تشخیص بانک اخذ خواهد شد:
غیرمنقول ارزنده شهری و سهلالبیع
پوشش بیمهای صندوق ضمانت صادرات ایران
سفته معتبر
سپرده مدتدار (ارزی و ریالی)
محل اجرای طرح با بناهای احداث شده و ماشینآلات
اوراق بهادار و مشارکت، ضمانتنامههای بانکی تعهد شرکتهای بیمه
سایر وثایق از قبیل اوراق مشارکت، سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس
نحوه اعطای تسهیلات:
تسهیلات بانک در قالب یکی از عقود اسلامی به متقاضی اعطا خواهد شد.
اعمال نظارت بانک:
از زمان پرداخت تسهیلات حسب مفاد قرارداد منعقده، بانک مجاز خواهد بود بنا به تشخیص و مصلحت خود و نحوه استفاده از تسهیلات پرداختی نظارتهای لازم را به عمل آورد.
ارائه مدارک مربوطه به صادرات انجام شده:
استفادهکننده از تسهیلات مکلف است که در مدت زمان معینی پس از دریافت تسهیلات که از طرف بانک تعیین خواهد گردید نسبت به ارائه مدارک قطعی صدور کالا( اظهارنامههای کالای خروجی، بارنامه و صدور خدمات در مقابل گواهی پیشرفت یا انجام کار طبق شرایط قرارداد) که بابت آن تسهیلات دریافت نموده است اقدام نماید. زمان مذکور حداکثر تا سررسید قرارداد منعقده در نظر گرفته میشود و در موارد استثنایی که گردش کار به زمان بیشتری نیاز داشته باشد بانک میتواند با انجام بررسیهای لازم مهلت مزبور را متناسب با ماهیت کالا افزایش دهد. چنانچه متقاضی در قبال اعتبار اسنادی صادراتی از تسهیلات بانک استفاده نماید این مدت متناسب با سررسید L/C خواهد بود. در صورتیکه مدارک فوقالذکر در زمان مقرر به بانک ارائه نشود، براساس بخشنامهها بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تسهیلات پرداختی با نرخ سود بخش بازرگانی داخلی تسویه خواهد شد.
چنانچه متقاضی در قبال اعتبار اسنادی صادراتی تقاضای استفاده از تسهیلات ریالی بانک را داشته باشد، لازم است که در متن اعتبارنامه بانک رفاه به عنوان ابلاغکننده و معاملهکنند اسناد درج گردد.
برای استفاده از تسهیلات لازم است متقاضی درخواست خود را همراه شرح فعالیتهای صادراتی گذشته، برنامه صادراتی آینده، توجیه اقتصادی آن، مبلغ تسهیلات مورد نیاز و جدول زمانبندی استفاده از تسهیلات را به یکی از شعب ارزی بانک ارائه نماید.
چنانچه متقاضی بخواهد با ارائه طرحی تقاضای استفاده از تسهیلات را به بانک تسلیم نماید، لازم است که بدواً یک نسخه از طرح توجیهی فنی، مالی و اقتصادی را به بانک ارائه نماید.
بازپرداخت:
مبلغ اصل و سود تسهیلاتی اعطایی باید حداکثر تا سررسید یا سررسیدهای تعیین
شده به بانک بازپرداخت شوند.
توضیحات:
بانک رفاه برای حفظ منافع صادرکنندگان کالا، تأکید بر این دارد که آنان حتیالامکان صادرات خود را در ازای مدارک و اسناد معتبر بینالمللی از قبیل اعتبارات اسنادی(L/C)، بروات، اسناد وصولی و نظایر آنها انجام دهند تا در صورت بروز اختلاف احتمالی با خریداران به استناد آن مدارک بتوانند در محاکم بینالمللی احقاق حق نمایند.
1-2- تسهیلات بعد از صدور کالا:
تسهیلات بعد از صدور به آن دسته از صادرکنندگان که کالای خود را صادر کرده و جهت تدوام صادرات خود نیاز به تأمین مالی داشته باشند اعطا میگردد.
مبلغ تسهیلات:
مبلغ تسهیلات پرداختی متناسب خواهد بود با:
صادرات براساس اعتبار اسنادی حداکثر معادل 90% هم ارز ریالی اسناد معامله شده.
صادرات بدون گشایش اعتبار اسنادی و در مقابل قرارداد صادراتی معتبر و قابل قبول بانک حداکثر معادل 60% هم ارز ریالی اسناد معامله شده.
مدت بازپرداخت تسهیلات:
مدتزمان تسهیلات بعد از صدور، متناسب با سررسید تعهد ارزی مربوطه میباشد.
نرخ تسهیلات پرداختی:
طبق مصوبه شورای پول و اعتبار نرخ سود پیشبینی شده برای بخش صادرات در حال حاضر 18% در سال میباشد.
وثایق قابل قبول برای اعطای تسهیلات:
بانک برای اعطای تسهیلات مصوب به متقاضی بنا به تشخیص یک یا ترکیبی از وثایق زیر را بابت تضمین بازپرداخت تسهیلات اخذ مینماید:
- اسناد وصولی و تعهد ارزی در صورتی که صادرات در مقابل اعتبار اسنادی انجام شده باشد.
- تعهد ارزی و قرارداد صادراتی
- سفته معتبر
- وثایق ملکی
- پوشش بیمهای صندوق ضمانت صادرات ایران
- اوراق بهادار و مشارکت، ضمانتنامههای بانکی، تعهد شرکتهای بیمه و …
نحوه اعطای تسهیلات:
تسهیلات بانک در قالب یکی از انواع عقود اسلامی پس از عقد قرارداد و به منظور تداوم فعالیت صادراتی مشتری به وی پرداخت خواهد گردید.
اعمال نظارت بانک:
بانک پس از انعقاد قرارداد و اعطای تسهیلات نظارتهای لازم جهت حصول اطمینان از حسن جریان کار را معمول خواهد داشت ضمن آنکه اظهارنامههای خروجی ارائه شده که تسهیلات براساس آنها تصویب و پرداخت میگردد به عنوان اسناد و مدارک صادراتی مورد قبول بانک خواهد بود.
بازپرداخت:
مبلغ اصل و سود تسهیلات اعطایی باید حداکثر تا سررسید مقرر به بانک پرداخت شوند.
یادآوری مهم:
اعطای تسهیلات بعد از صدور منحصراً به آن گروه از متقاضیانی که تعهدات ارزی آنها نزد بانک رفاه تودیع شده باشد امکانپذیر خواهد بود.
1-3- اعمال کلیه شرایط و مقررات در موارد 1و 2 فوقالذکر
3-تسهیلات ارزی:
بانک رفاه به منظور کمک به توسعه اقتصادی، گسترش صادرات و ایجاد اشتغال، تسهیلات ارزی در قالب یکی از عقود قانون بانکی بدون ربا، با شرایط زیر در اختیار صادرکنندگان و تولیدکنندگان واجد شرایط قرار میدهد. (در صورت موجود بودن)
نوع تسهیلات:
الف- یکساله: برای خرید مواد اولیه و مصرفی
ب- دوساله: برای خرید ماشینآلات تولیدی و خدمات مربوط یا تکمیل طرحهای نیمه تمام
سقف فردی تسهیلات:
براساس تشخیص بانک به استناد ارزیابی از متقاضی و طرح مورد نظر و حداکثر تا سقف 5 میلیون دلار برای هر شخص حقوقی تعیین خواهد شد.
واجدین شرایط استفاده از تسهیلات:
الف- صادرکنندگان کالاهای غیرنفتی و تولیدکنندگان
ب- مجریان طرحهای خودگردان با اولویت طرحهای نیمهتمام( بجز طرحهای نیمهتمامی که از تسهیلات فاینانسی برای انجام همان قسمت طرح استفاده میکنند).
کارمزد تعهد:
تا 2% در سال براساس مانده استفاده نشده تسهیلات از روز تصویب تسهیلات تا روز استفاده از تسهیلات محاسبه خواهد شد.
نرخ سود تسهیلات:
نرخ سود تسهیلات ارزی منابع بانک براساس نرخ توافقی در زمان انعقاد قرارداد میباشد.
دوره استفاده از تسهیلات:
الف- تا 6 ماه از تاریخ گشایش اعتبار اسنادی برای خرید مواد اولیه و مصرفی
ب- تا دوسال از تاریخ گشایش اعتبار اسنادی برای ورود ماشینآلات و اجرای طرحها
دوره بازپراخت :
الف- تا 1 سال پس از معامله اسناد برای خرید مواد اولیه و مواد مصرفی
ب- تا دوسال برای ورود ماشینآلات و اجرای طرحها که پس از این مدت با شرایط روز و تجدید ارزیابی وثایق تا دوسال دیگر قابل تمدید خواهد بود.
عقد قرارداد وثایق:
قراردادهای اعطای تسهیلات به ارز منعقد و استفادهکنندگان از تسهیلات متعهد به بازپرداخت عین ارز در سررسیدهای مربوطه خواهد بود. وثیقه متناسب با هم ارز مالی کل مبلغ تسهیلات به اضافه سود و هزینههای ارزی مربوطه براساس نرخ گواهی سپرده ارزی در تاریخ تصویب تسهیلات توسط بانک اعطاءکننده تسهیلات به نرخ روز ارز اخذ خواهد شد.
موارد مصرف تسهیلات:
از طریق گشایش و اعتبار اسنادی و معامله اسناد حمل در وجه فروشنده یا ارائهکننده خدمات خواهد بود.
انواع خدمات ریالی و ارزی بانک رفاه:
گشایش و انجام انواع اعتبارات اسنادی وارداتی و صادراتی
2- اعطای تسهیلات ریالی و ارزی به تولیدکنندگان و صادرکنندگان کشور با حداقل نرخ سود و کارمزد
3- صدور ضمانتنامههای ریالی و ارزی برای شرکت در مناقصه پس از انجام کار و سایر موارد
4- صدور گواهی شرکت در مناقصههای بینالمللی
5- اعطای تسهیلات ارزی برای ورود موقت کالا به تولیدکنندگان و صادرکنندگان
6- تسویه تعهدنامههای ارزی برای صادرکنندگان
7- صدور حوالههای ارزی و ریالی در حداقل زمان