دانلود مقاله فلوریداسیون نمک

تاریخچه فلوریداسیون نمک به بیشتر از نصف قرن برمی گردد، که شامل تلاشهای بسیاری در اروپا و امریکا می باشد.( جدول 1-1) ارزشمندبودن فلوریداسیون نمک در رابطه با پیشگیری از پوسیدگی از حدود اواسط قرن بیستم مشخص شد.

در دهه 1940 یک پزشک سوئیسی به نام H .J .Waspi نمک یددار، را برای بیماران باردار خود تجویز کرد و این کار را جهت پیشگیری از گواتر، و نقایص حاصل از کمبود در نوزادان انجام داد.(1) وقتی دکتر وسپی درباره مطالعات H.T.Dean درباره فلوراید و پوسیدگی دندانی آگاهی پیدا کرد(11-2)، رویای پیشگیری از پوسیدگی در سطح وسیع با استفاده از نمک فلورریده را در ذهن پروراند.

با توجه به وجه تشابه فلوراید و ید بعنوان هالوژن، ترتیبی داد تا کارخانه نمک راین سوئیس، 200 میلی گرم سدیم فلوراید(NaF) معادل 90 میلی گرم فلوراید، در هر کیلوگرم نمک تولیدی اضافه کنند، در حالیکه در آن زمان میزان متوسط مصرف نمک روزانه، 12-10 گرم بود.

در سال 1955 به دنبال پیشنهاد دکتر وپسی ودیگران، کارخانجات نمک سوئیس شروع به تولید نمک حاوی 10 میلی گرم یدید پتاسیم(KI )و 90 میلی گرم فلوراید(F )، در هر کیلوگرم نمودند( جهت مصرف در بخش زوریخ).

در سال 1968 نمک غنی شده در 23 بخش از 25 بخش سوئیس مصرف می شد و در حال حاضر تمامی، 26 بخش سوئیس از نمک فلوریده استفاده می کنند.

بخش باسل، در سال 1962 فلوریداسیون آب را مطرح نمود.

در سال 2004، مجلس مقرر کرد که فلوریداسیون آب با فلوریداسیون نمک جایگزین شود.

به چند دلیل، مثلاً اینکه فلوریده کردن آب در مناطق خارج از باسل نسبت به تولید نمک فلوریده بسیار مشکل و از نظر قانونی حتی غیرممکن بود(13).

به این ترتیب، نمک فلورریده، در پاکت های حداکثر یک کیلوگرمی در دسترس قرار گرفت.

امروزه در سرتاسر سوئیس به فروش می رسد و در سال 2000 مناطق حدود 85% مبادلات نمک محلی را دربرگرفته است.

دومین اتفاق مهم در ماه جون در سال 1965 رخ داد، وقتی که توزیع نمک فلوریده دردو جامه کمبیای به میزان بخشی از یک بررسی آغاز شد تا اثر نمک فلوریده در پیشگیری از پوسیدگی دندان در مقایسه با سیستم فلوریداسیون آب مشخص گردد.

این حرکت توسط تعداد زیادی از مؤسسات بین المللی حمایت شد، مثل سرویس بهداشت عمومی ایالات متحده و دانشگاه انتیوکونیا در کلمبیا.

این پروژه شامل طراحی بسیار خوب آنالیزی بود و دلایل بسیار خوبی را در جهت اثربخشی فلوریداسیون نمک ارائه داد.

در نتیجه این بررسی مشخص شد که فلوریداسیون نمک(200 میلی گرم در فلوریداسیون در یک کیلوگرم نمک) منافعی مشابه فلوریداسیون آب دارد و در هر دو گروه کاهش پوسیدگی دندانی به میزان 60 تا65% دیده شده بود که این نتایج در گروه کنترلی که نه فلوریداسیون نمک و نه فلوریداسیون آب در آن اجرا نشده بود، وجود نداشت.

بین سال های 1966، 1976، Karoly Toch مطالعه ای در جوامع مجارستانی انجام داد که در آنها سه نوع نمک با سه غلظت 200-250 و 30 میلی گرم فلوراید در کیلوگرم نمک استفاده می شد.

سه جامعه ی دیگر به عنوان جوامع کنترل در نظر گرفته شدند.

در جوامعی که نمک فلوریده مصرف شده بود، پوسیدگی دندانی در کودکان6-2 ساله( دندانهای شیری)، 33% کاهش یافته یود ودر کودکان 14-12 ساله( دندانهای دائمی) کاهش پوسیدگی حدود 66% دیده شد.

در فنلاند در سال 1952 فلوریداسیون در سطح 90میلی گرم در یک کیلوگرم نمک مطرح شد.

مصرف نمک فلوریده در دهه 1970 افزایش یافت ولی توزیع آن محدود بود.

از سال 1978، هیچگونه نمک فلوریده در دسترسی وجود نداشت.(14) در سالهای 1985،1971 آقای Vines نتایج دو مطالعه که در سالهای 1966 و 1968 در پامیلونا و اسپانیا آغاز شده بود را گزارش داد.(6،7) جدول 1-1 اتفاقات مهم در تاریخچه فلوریداسیون نمک سال کشور اتفاق 1955 سوئیس فلوریداسیون نمک در غلظت 90 میلی گرم در یک کیلوگرم نمک ( فلوریداسدیم) ، توسط شرکت United Swiss Rhine Stal 1964 سوئیس تولید به حد 598 میلیون تن نمک فلوریده رسیده مصرف در 20 بخش از 25 بخش سوئیس توسعه یافت.

1965 کلمبیا فلوریداسیون نمک در غلظت 200 میلی گرم بازای یک کیلوگرم آغاز شد به صورت یک مطالعه آزمایشی 1968-1966و 1972 اسپانیا در مطالعه درباره اثربخشی در بچه های 13-6 ساله که نمک با غلظت 250 تا 225 میلی گرم فلوراید مصرف می کردند نتایج بعد از سه سال 50% کاهش در میانگین DMFT 1972 کلمبیا مطالعه کلمبیا درباره فلوریداسیون نمک به اتمام رسید.

نتایج بدست آمده نشاندهنده 60 تا 65 درصد کاهش پوسیدگی.

1977 کلمبیا اولین سمپوزیوم بین المللی درباره فلوریداسیون نمک 1982 اطریش کنفرانس بین المللی فلوراید 1986 گواتمالا نشست متخصصین فلوریداسیون و یدیزاسیون نمک برای مصرف انسانی 1987 کاستاریکا و جامائیکا راه اندازی برنامه فلوریداسیون نمک( غلظت 250 میلی گرم فلوراید در کیلوگرم) 191-1990 پرو و اروگوئه راه اندازی، برنامه فلوریداسیون نمک 250 میل گرم فلوراید در کیلوگرم) 1991 مکزیکو نشست متخصصین فلوریداسیون نمک در مکزیکوسیتی 1966 PAHO راه اندازی برنامه فلوریداسیون در بولبویا، جمهوری دامینیک، نیاراگوئه، پاناما و ونزوئلا 1997 PAHO ( واشنگتون دی سی) بررسی و پیشنهادات درباره غلظت فلوراید، در نمک 1998 اکوادور اولین سمپوزیوم بین المللی نظارت و کنترل کیفیت فلوریداسیون نمک 2004 کوبا نشست منطقه ای رؤسای دندانپزشکی جهت به روزکردن میزان اثربخشی فلوریداسیون نمک مطالعه ای که در سال 1966 آغاز شده بود، به کودکان 13-6 ساله که در یک پرورشگاه زندگی می کردند محدود شده بود که به این کودکان نمک با غلظت 250 میلی گرم فلوراید در کیلوگرم داده می شد.

به دلیل محدودبودن محیط پرورشگاه، مصرف روزانه کنترل شده و درجه 6/1 – 2/1 میلی گرم فلوراید حفظ می شد.

در سال 1968 توزیع در شهرهای پوتاساس و ناوارا آغاز شد و شرایط مصرف نمک فلوریده ( غلظت 225 میلی گرم فلوراید در کیلوگرم نمک) فراهم شد، مصرف روزانه حدود 8/0 تا 2/1 میلی گرم فلوراید متغیر بود.

مقایسه میزان DMFT کودکان 6 تا 13 ساله در هر دو جامعه( قبل سه سال بعد از مصرف نمک فلوریده) حدود 50 % کاهش نشان داد مطالعه Vine در شهر پوتاساس و ناوارا دارای گروه کنترل بود ولی مطالعه در شهر پامپلونا بدون گروه کنترل انجام شد.(16) از ابتدای دهه 1980،دانشمندان بطور واضح مزایای فلوریداسیون نمک در پیشگیری از پوسیدگی را شرح دادند.

در آن زمان، بسیاری از کشورهای قاره آمریکا برنامه های ملی فلوریداسیون نمک را راه اندازی کردند.

در فصل آینده، تاریخچه فلوریداسیون نمک و گزارشات برنامه های موفقیت آمیز در این زمینه را مطرح می کند.

مطالعات اولیه( 1980- 1955) فلوریداسیون نمک در سال 1955 در سوئیس بدنبال پیشنهادات بسیاری از کارکنان بهداشتی و مسئولان آغاز شد و شامل توزیع نمک با غلظت 90 میلی گرم و 10 میلی گرم یدید پتاسیم در هر کیلوگرم نمک بود.

در آن زمان، سطوح سمی فلوراید شناخته نشده بودف و براین باور بودند که هر فرد نباید بیش از 2 میلی گرم در روز دریافت کند(1).

کارخانه نمک United Swiss Rhine ، نمک را فلوریده کرده و در آغاز از ترکیب فلوراید جهت فلوریده کردن نمک استفاده می شد ولی بعدها با ترکیب محلول تر فلورید پتاسیم جایگزین شد.

در مطالعات VRS 80 تا 90% فلوراید اضافه شده به نمک حدود 4 سال بعد هم باقی ماند، به شرط اینکه رطوبت تنها تا حدود 03/0 باشد.(1) این مسأله نشان میدهد که فلوراید نمک از بین نمی رود و نمک مشخصات فیزیکی خود را در طی ذخیره سازی حفظ می کند.

اولین بارنمک فلوریده درشهر زوریخ و پس از آن در بخش زوریخ در دسترس قرار گرفت تا سال 1960 در 20 بخش از 25 بخش کشور سوئیس نمک فلوریده توزیع شد و تا سال 1964، حدود 600 تن نمک فلوریده تولید شد.

با وجود اینکه میتوان بدون تغییر ساختار محصول فلوراید را به نمک اضافه کردف ولی نمک فلوریده به شرطی در پیشگیری از پوسیدگی تأثیر خواهد گذاشت که ساختار ثابتی داشته باشد.

بطور مثال از حدود سال 1975 بسیاری از بخشها بطور گسترده ای تحت پوشش مسواک زدن همراه بامصرف دهانشویه فلوراید 25/1% قرار گرفتند.

قرصهای فلوراید در مدارس تعداد کمی از بخش ها توزیع می شد.

ولی این معیارها بصورت موضعی بودند و گاهی اوقات بطور مطلوبی پیشگیری نمی شدند.

برنامه های فلوراید موضعی با غلظت ppm 250 فلوراید بعد از توزیع گسترده نمک فلوریده در سال 1983 آغاز گردید.

در مطالعه گذشت نگر بین سالهای 1960 و 1962 در زوریخ و وادنیس ویل(3،4) جهت بررسی میزان اثر پیشگیری کننده فلوریداسیون نمک انجام شد نشان داد که میزان متوسط DMFT در کودکانی که بطور مرتب از نمک فلوریده استفاده کرده اند نسبت به کودکانی که نمک فلوریده مصرف نکردند یا بصورت نامرتب مصرف کرده اند کاهش یافته است.

در بین کودکان 8-9 ساله، 32-25% کاهش و در DMFS دیده شد در حالیکه در بین کودکان 12-14 ساله تغییرات ناچیز بود.

رویهم رفته مزایای مصرف نمک فلوریده کمتر از چیزی است که پیش بینی می شود، شاید وابسته به کاهش دوز، و مدت زمان کوتاهی که جوامع را مورد بررسی قرار گرفته اند و همینطور خطای احتمالی در گزارش میزان مصرف نمک فلوریده می تواند تأثیر گذار باشد.

خط مشیء های کلی برای مانیتورینگ دفع فلوراید در ادرار 1- دفع فلوراید در ادرار، در کودکان 5-3 ساله باید در فاز اول یا ارزیابی آسان در طرح افزودن فلوراید به نمک را بررسی مکرد و این برای تنظیم یک اصول اولیه قبل از اینکه نمکهای فلوراید به بازار عرضه شوند ضروری است.

2- در فاز دوم برنامه، 15 ماه بعد از اجرا ی اندازه گیری ها و کنترل بازار و مصرف نمکهای فلوراید دار باید مانیتورینگ دفع فلوراید در ادرار کودکان 5-3 سال آغاز شود.

همچنین مونیتورینگ دفع فلوراید در ادرار باید بطور منظم هر 12 ماه در طی فاز دوم و سوم طرح افزودن فلوراید به نمک انجام پذیرد.

3- مطالعات باید در یک جمعیت شامل 180 کودک 5-3 ساله که در مناطق جنوب از نظر سطح ارتفاع از سطح دریاف آب و هوا و میزان فلوراید آب شرب زندگی می کنند، انجام شود.

4- نمونه های 24 ساعته باید همراه با نظارت به همه نمونه دهندگان در حداقل 2 موقعیت جمع آوری شود.

5- نمونه دهندگان انتخابی بای حداقل 6 ماه در آن منطقه سکونت داشته باشند.

6- کودکانی که هیچ دارویی( شامل ویتامینها) مصرف نمی کنند باید بعنوان دهنده ادرار انتخاب شوند.

7- همچنین باید به کار پرسنلی که کار مونیتورینگ را انجام میدهند در طول این مراحل نظارت داشت.

انتخاب نمونه دهندگان، نمونه گیری، نگهداری نمونه، انتقال به آزمایشگاهها و بررسی نمونه در آزمایشگاه متوسط PH به نسبت بالا باشد اگر سرعت جریان ادرار به نسبت بالا باشد بنابراین غلظت فلوراید پائین تر خواهد بود و سرعت دفع بیشتر از سایر جهتها خواهد بود و بر عکس در ارتباط با فلوراید جهت تنظیم میزان دوز فلوراید در نمک ارزیابیPH و سرعت جریان ادرار ممکن است ضروری باشد.

مراحل مانیتورینگ 24ساعت دفع فلوراید در ادرار کودکان 5-3 سال.

1- برای افراد شرکت کننده در این مطالعه باید یک دوره آموزش که شامل مباحث جمع آوری ادرار و نگهداری نمونه و انتقال آن باشد برگزار کرد.

2- پرسنل شرکت کننده دراین بررسی باید از مباحثی که مورد مانیتور قرار می گیرند مطلع شوند و به آنها گفته شود که مقادیر مختلف فلوراید در آب شرب و تعداد نمونه هایی که باید در هر منطقه جمع آوری شود را بخاطر بسپارند.

3- خانه ها و مؤسسات باید جهت پیداکردن اهداء کنندگان جدید نمونه مورد بازدید قرار گیرند.

4- والدین و سایر افراد مسئول کودکان شرکت کننده در برنامه باید از اهداف مطالعه و مراحل جمع آوری نمونه ها مطلع شوند.

یک فرم رضایت نامه امضاءشده باید از والدین یا افراد بزرگسال مسئول جمع آوری گردد.

5- در هر خانه فرد اهدا کننده باید یک فرم شناسایی شماره گذاری شده پر گردد و ظروف( که با همان شماره برچسب می خورند) برای جمع آوری نمونه، در محل گذاشته شوند.

6- به والدین و یا دیگر افراد مسئول در این مطالعه باید آموزش داده شوند که اولین ادرار دفع شده توسط کودک در صبح را دور بریزند و ساعتی را که اولین ادرار خارج شده است یادداشت نمایند.

ساعت اولین ادرار نشاندهنده زمان شروع دوره 24 ساعته است که در طول آن نمونه ادرار جمع آوری می شود.

7- به افراد شرکت کننده در مطالعه باید گفته شود که تمام ادرارهای دفع شده در بقیه طول روز را جمع آوری کنند( همچنین اولین ادرار روز بعد).

همچنین باید از والدین و یا سایر افراد مسئول خواست که ساعات دفع اولین ادرار روز بعد را نیز یادداشت کند که این نشانگر خاتمه زمان نمونه گیری می باشد.

8- ادرار اهداء کنندکان زن باید در ظرف تهینی از جنس پلاستیک جمع آوری شود و سپس ادرار به بطریهای پلاستیکی که برای جمع آوری تهیه شده است ریخته شود.

9- اهداء کنندگان ادرار باید آموزش داده شود که در ظروف را محکم ببندند و آنها را در مکان سرد نگهداری نمایند.

10- کارگران مسئول باید نمونه ها را روز بعد از شروع نمونه گیری جمع آوری کنند و مطمئن شوند که فرم شناسایی نمونه های ادرار به درستی پر شده باشند.

11- نمونه های ادرار و فرمهای شناسایی باید جهت بررسی به آزمایشگاه فرستاده شود.

مانیتورینگ وضعیت تغذیه ای در کودکان پیش دبستانی درفاز اول( ارزیابی ساده ) برنامه افزودن فلوراید به نمک باید اطلاعات اولیه از وضعیت تغذیه ای کودکان پیش دبستاانی بدست آید.

مانیتورینگ پیوسته باید از وضعیت تغذیه ای در این گروه باید در فاز دوم( اولین ارزیابی) و در فاز سوم( تثبیت و نگهداری) صورت پذیرد.

در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، سوءتغذیه کودکان را تحت تأثیر قرار می دهد.

بخصوص در سالهای اولیه زندگی(زمانی که رشد سریع و نیازهای تغذیه ای بالاتر و اختصاصی تر است) بنابراین وقتی فقر دسترس به غذا را محدود می کند.

کودکان بیشتر رنج می برند.

و حتی غذای کودکان نمی تواند نیاز های انرژی آنها را تأمین کند، سرعت رشد آنها محدود می شود و سلامت آنها به خطر میافتد.

وقتی فردی بخواهد وضعیت تغذیه ای جامعه ای را بداند، وضعیت کودکان تا 6 سال بعنوان یک شاخص استفاده می شود، زیرا اثر سوء تغذیه در این گروه سنی بسیار قابل توجه است.

جهت ارائه طرح افزودن فلوراید به نمک مانیتورینگ وضعیت تغذیه ای کودکان پیش دبستانی خصوصاً مهم اس زیرا در کودکان زیر 5 سال و در شروع به جذب موادی می کند که نسبت تغییراتی در دندان می گردد( پوسیدگی، فولوروزیس و .....) مانیتورینگ اطلاعاتی را در مورد شیوع سوء تغذیه و جهت گیری آن و مشکلات بالقوه آن برای سلامت دهان و در مورد میزان مؤثر بودن نمک فلوراید دار رادر اختیار ما قرار می دهد.

بدلیل اینکه بیشتر دندانپزشکان و عوامل همآهنگ کننده برنامه افزودن فلوراید به نمک تجزیه محدودی در ارزیابی اطلاعات تغذیه ای دارند ضروری است که تلاشهای مونیتورینگ با مؤسسات غذایی و تغذیه ای همآهنگ شود.

در بسیاری از کشورها سیستم های بررسی غذا و تغذیه جهت انتخاب مقالات و مراحل و تحلیل ها و شرح اطلاعات از منابع موجود اطلاعاتی شکل گرفته است.

در بحث افزودن فلوراید به نمک هرکشوری باید مراحل کار خود را برای مانیتورینگ وضعیت تغذیه ای کودکان پیش دبستانی تنظیم کند، و همراه از یک شاخص حداقل و مطمئن با توجه به در دسترس بودن مصرف و مصرف بیولوژیک مواد غذایی استفاده کند.

رو شها برای بدست آوردن اطلاعات می تواند شامل مراحل زیر باشد: مطالعه اندازه گیری anthropometric در یک نمونه حمعیتی: در این مطالعه وضعیت تغذیه ای کودکان با استفاده از وزن، قد، و دور قفسه سینه در یک نمونه جمعیتی 5-3 سال ارزیابی می گردد.

بررسی رژیمی در یک نمونه جمعیتی: این بررسی اطلاعاتی را توسط مشاوره یا پرسش جمع آوری می کند اطلاعات شامل مصرف مواد غذایی کودکان که در قالب تغذیه بیان شده است می باشد.

محتویات فلوراید مواد غذایی طبیعی و یا مصنوعی تولید شده که بطور منظم مصرف میشوند، تعیین می گردند.

بعلاوه باید نظارت دوره ای به مواد غذایی که به منطقه وارد می شوند غنی شده با فلوراید می باشد انجام شود و این موارد شامل مواد غذایی است که بدلیل آبی که دارند و یا محلی که این مواد از آنجا بدست می آید جهت اندازه گیری مقدار فلوراید مواد غذای مراحل زیر پیشنهاد می شود: مواد غذایی که بیشتر مصرف می شوند باید با توجه به طبقه بندی سازمان بین المللی غذا و کشاورزی طبقه بندی گردند.

مثلاً دانه ها، سبزیجات، حبوبات و چایها برای انتخاب نمونه های غذایی باید مناطق مختلف جغرافیایی و اقتصادی موردنظر قرار بگیرند( یک ناحیه می تواند تمام استان را پوشش دهد و یا زیر مجموعه ای از یک اسان باشد و همچنین یک استان میتواند شامل 7 منطقه مختلف با توجه به مناطقه مختلف تغذیه ای باشد.

زمانی که گروه های غذایی شناسایی گردیدند نمونه های غذایی باید در آزمایشگاه طی 24ساعت جمع آوری و آنالیز گردن( در صورتی که مواد غذایی زود فاسد شدنی باشند).

به تکنیک زیر جهت تعیین مقدار فلوراید موجود در غذا توصیه شده است: روش اول: این روش براین پایه استوار است که فلوراید را در نمونه های غذایی خشک یا تازه مادر زمانی که هیدروفلوریک اسید شکل گرفت و انتشار پیدا کرد جدا می کنند در این روش اندازه گیری فلوراید با استفاده از الکترود ویژه یون انجام می شود.

روش دوم: در این روش آنالیز بر پایه تولید خاکستر می باشد و نمونه های با آب دیونیزه شسته و در هاون کوبیده می شوند.

مواد به مدت 3 ساعت در دمای خشک می شود.

gr 20 از هر نمونه ای برداشته و باgr 1 اکسیدکلسیم در لوله های نیکلی مخلوط می گردد، PH اندازه گیری می گرد و نمونه های کامل برروی سطح داغ خشک می شوند و در نقطه ای که مواد به جامد تبدیل می شوند خاکستر تولید می کنند.

نمونه ها در فور در دمای به مدت 24 ساعت قرار داده می شوند.

بطور مثال در مورد چای 20 میلی لیزدر 15،10،5،3،0 و 30 دقیقه از انتشار تهیه می گردد و برای آماده سازی محلول ها gr 5/2 چای به 250 میلی لیتر از آب دیونیزه اضافه می گردد.

روش آنالیز برای تعیین مقدار فلوراید هر نمونه یک الکترود دیونیزه استفاده می شود کالبیراسیون های زیر بر پایه مقایسه با نتایج بدست آمده از محلولهای فلوراید 5/0,1/0,0/5,0/1,0/0 ppm می باشد این مکحلول های از محلول استاندارد فلوراید ومحلول رقیق شده باTISB بدست می آید.

مانیتورینگ شیمیایی مانیتورینگ شیمیایی یک فرایند کلینیکی است که حضور یک عنصر شیمیایی جستجو می کند.

( در این مورد فلوراید را در یک ماده مثل آب یا نمک بون ایجاد تغییر در عناصر شیمیایی) برای آنالیز فلوراید در مانیتورینگ شیمیایی روش potentiometer استفاده می شود.

در بررسی اپیدبولوژیکال برنامه افزودن فلوراید به نمک، مونیتورینگ شیمیایی بزطر دوره ای جهت بررسی و یافتن مقدار فلوراید در آب و نمک همانطور که شرح داده شد انجام می شودتعیین فلوراید در آب آشامیدنی چاهها و شبکه تأمین آب مانیتورینگ شبکه شیمیایی دوره ای و غلظت فلوراید در آب آشامیدنی اجازه تنظیم مصرف طبیعی موزانه فلوراید جمعیت زا می دهد.

مطالعات اپیدمیولوژیک نشان داده اند که رابطه ای بین غلظت فلوراید در آب و سطح فلورزویس قدامی و شیوع و شدت پوسیدگی وجود دارد.

بنابراین نتایج مانیتورینگ آب می تواند بعنوان یک فیدبک برای برنامه افزودن فلوراید به نمک مورد استفاده و همینطور جهت تثبیت غلظت مورد نیاز فلوراید درجمعیت هایی که احتمال بروز فلوروزیس وجود دارد ازاین روش استفاده میشود در مناطقی که سطح فلوراید در آب آشامیدنی بالا است، مؤسسات مسئول تأمین آب باید آب چاههایی را که فلوراید بالایی دارند با آب مناطقی که فلوراید پائین ادارند مخلوط کنند زدودن فلوراید نیز راه حل ممکن دیگر در مورد آب چاههایی است که فلوراید بالایی دارند.

به هر حال این مسئولیت کارکنان بخش بهداشت است که جامعه را از میزان فلوراید آگاه سازند و از اثرات زیانبار این عنصر بکاهند.

مانیتورینگ غلظت فلوراید در آب آشامیدنی می تواند با توجه به راهنمایی زیر انجام شود: به دلیل اینکه غلظت فلوراید در سفره های آبی می تواند متغیر باشد.

مانیتورینگ غلظت فلوراید طبیعی در آب آشامیدنی باید حداقل 2 بار در سال در فصول مختلف خشک و بارانی انجام شود.

جهت بهداشت مانیتورینگ غلظت فلوراید در آب آشامیدنی،جمعیت ها را میتوان با توجه به اینکه ساکنین منطقه 000/10 نفر یا کمتر هستند طبقه بندی کرد با توجه به جمعیت کل کشور و گسترش جغرافیایی آن طبقه بندی براساس 5000 ساکن نیز می تواند مناسب باشد.

یک کاتالوگ ملی در منابع آب آشامیدنی باید تهیه گردد به دلیل اینکه سیستم های تأمین آب می توانند باز یا بسته باشند اطلاعات در مورد مقدار و مکان چاهها و شبکه های تأمین آب باید هر 6 ماه به روز شوند.

نمونه های آب میتواند منابعی که بعنوان مصرف انسان بکار می روند مثل سیستم تأمین آب، تانکر های نگهداری آب، ایستگاههای پمپاژه، خطوط تأمین و توزیع و انتقال آب و چاهها تهیه گردند.

جهت جمع آوری نمونه های آب باید مخازن پلاستیکی 12 تا 2000 لیتری مورد استفاده قرار بگیرند.

این ظروف باید با سرپوشهایی از همان جنس داشته باشند و بخوبی بسته شوند.

تمام نمونه های آب جمع آوری شده باید برچسب داشته باشند و هرکدام باید همراه با فرم اطلاعاتی تکمیل شده باشند.

بهتر است روش Potentiometer با یک الکترود اختصاصی جهت آنالیز فلوراید استفاده شود.

روش Colorimetric توصیه نمی شود زیرا دقت را کم می کند.

8 –غلظت فلوراید براساس قسمت در میلیون(ppm ) بیان می شود و بصورت زیر طبقه بندی می گردد.

* غلظت کم 0 تا 39/0 ppm *غلظت متوسط 40/0تا 69/0 ppm * غلظت مناسب 40 /0 تا 69/0 ppm *غلظت زیاد 50/1 و بالاتر توجه: در مناطق گرمسیری مقدار حداقل برای غلظت مناسب ppm 5/0 و برای مناطق معتدل و سرد همانطور که ذکر شد ppm 7/0 تعیین شده است.

9- آزمایشگاهها باید نتایج بررسی را به کسانی که مسئول برنامه بررسی اپیدمیولوژیکال می باشند تحویل دهند.

مواد: جهت جمع آوری نمونه ها برای مونیتورینگ فلوراید در آب وسایل زیر ضروری است : یآ * مخزن پلاستیکی (125 تا 200 میلی لیتری) با در ی از همان جنس که seal هوایی را تأمین کند.

* مخازن و یا جعبه ها برای انتقال نمونه ها * برچسب هایی که خود به مخزن می چسبند * استفاده از خودکار هایی که به انتهای نوک آنها بصورت خاصی است و جوهر آنها پاک نمی شود.

* فرمهای شناسایی نمونه ها جهت انتقال آنها به لابراتوار نمونه برداری از منابع تأمین آب 1- شیر آب را باز کنید و اجازه دهید که آب حدود 1 دقیقه جریان یابد.

2- قبل از نمونه گیری ظرف را 2 تا 3 بار با آب جاری بشوئید.

3- ظرف را پرکرده و در آن را بگذارید.

نمونه برداری از آب های سطحی، تانکر های نگهداری آب و چاهها 1- در ظرف نمونه را باز می کنیم ظرف را به زیر سطح آب می بریم بطوریکه طظرف وارونه باشد تا عمق 20 تا 30 سانتی متر را زیر آب می بریم در هر شرایطی در نمونه برداری از مناطق عمق تر از 30 سانتی متر خودداری نمائید.

2- وقتی که امکان نمونه گیری بادست وجود ندارد وزنه ای را به ظرف نمونه با یک نخ تمیز ببندید.

و آنرا به داخل چاه هدایت کنید بعد از انجام نمونه گیری در ظرف را در حل بگذارید.

برچسب زدن ظروف نمونه 1- یک فرم گزارش با ذکر تاریخ نمونه گیری و شماره ثبت و مشخصات شناسایی نمونه تهیه کنید.

2- مشخصات را برروی برچسب با یک جوهر پاک نشدنی یادداشت کنید.

3- برچسب را به مخزن بچسبانید و شماره ثبت همراه با تاریخ و مشخصات شناسایی نمونه را ذکر کنید.

4- یک فرم را پرکنید و اطلاعات مربوط یون فلوراید آب را جهت تکمیل اطلاعاتی که نمی توان به روی ظرف نمونه ذکر کرد بنویسید.

حمل نمونه ها نمونه های برچسب زده را درجعبه یا مخزنی که در مقابل آسیب مقاوم است قرار دهید.

نمونه های آب را تا زمانی که بدست لابراتوار می رسند سرد نگهدارید.

کنترل نمونه ها نمونه ها با فرم مربوطه به لابراتوار منتقل کنید.

لیستی از نمونه های انتقالی تهیه نمائید.

آنالیز شیمیایی نمونه ها از روش Potentiometer جهت آنالیز نمونه ها استفاده نمائید.

نمونه ها را بیشتر از 15 روز قبل از انتقال به لابراتوار نگهداری نکنید.

نمونه ها را آنالیز نمایید و قسمتی از فرم که مربوط به آزمایشگاه است برای هر نمونه پرکنید.

نتایج را به افراد مسئول برنامه بررسی اپیدمیولوژیکال ارسال نمائید.

تعیین فلوراید در منابع تأمین آب مونیتورینگ غلظت فلوراید در نمک و شبکه توزیع: جنبه دیگر مونیتورینگ شیمیایی شامل غلظت فلوراید در نمک می باشد به محض اینکه افزودن فلوراید به نمک آغاز شد با کنترل کیفیت شامل کنترل دوز محصولات باید اجرا شود.

مونیتورینگ امکان این را فراهم می آورد که بدانیم آیا نمک های فلوراید دار تولید شده و عرضه شده در بازار قونین توزیع را رعایت می کنند و آیا جمعیت نمک با مقدار دوز فلوراید کافی که از پوسیدگی جلوگیری و باعث فلوروزیس دندانی نشود را مصرف می کنند.

مونیتورینگ غلظت فلوراید در نمک در زمانی که تولید نمک فلوراید دار آغاز می شود تنظیم می گردد و مونیتورینگ باید در طول زمان اجرای برنامه ادامه یابد.

کنترل کیفیت در مراحل تولید نمک در کارخانه (a جهت کنترل دوز مواد شیمیایی مسئول گرفتن نمونه هر 2 ساعت از روی انتقال دهنده نیمه مارپیچی نمونه برداری می نماید و مورد آنالیز قرار میدهد و بدنبال آن اقدامات تصحیحی در صورت نیاز انجام می شود.

در یک مقیاس کوچک از یک کارخانه نمک نمونه ها باید از مخازن اصلی بعد از مخلوط کردن گرفته شوند و آنالیز گردند و اقدامات اصلاحی در صورت نیاز صورت پذیرد.

(b محتویات فلوراید در نمونه هایی که آنالیز می شوند باید تأئید شوند و یک گزارش باید برای مسئولین بهداشت ارسال گردد.

(c برای تعیین مقدار فلوراید از روش potentiometer به همراه الکترودهای ویژه یون و الکترودهای مرجع و الکترودهای ترکیبی استفاده می شود.

(d پیشنهاد می شود که از یک برنامه کامپیوتری( نرم افزار اگاه کننده کیفیت) جهت کمک به مدیریت مونتیورینگ استفاده کرد تا بتوان اطلاعات را بصورت روزانه process جهت تعیین فلوراید در آب بهتر است از روش potentiometer ( که براساس تعادل Nerset می باشد استفاده گردد: وسایل و مواد پونتیومتر/ آنالیزگر یون الکترودهای ویژه یون فلوراید الکترودهای مرجع دماسنج از 0 تا تعادل آنالیزی با دقت تا 0/0001gr Nalgen material ( پلاستیک) فلاسک با حجم های مختلف از ml 100 تا 000/1 میلی لیتر پیپت با حجم های 50،25،10،5،3،2،1 میلی لیتری مواد شیمیایی آب مقطر گلاسیال استیک اسید سیترات سدیم هیدروکسید سدیم کلریدسدیم - سدیم فلوراید اسید هیدروکلریک 37% هیدروکسی متیل (Tris ) آمینومتان تارترات سدیم T ISAB کرد و بتوان یک گزارش ماهانه برای کارخانه و مسئولین بهداشت فرستاد.

نشانگر های هدایت کننده برای مونتیورینگ محصولات، موارد زیر هستند: X :میانگین ها R : دامنه O : انحراف معیار CPI : ثابت کننده فرآیند کنترل کیفیت در مراحل تولید توسط مسئولان بهداشتی (a یک کاتالوگ بر وز از تمام کارخانجات تولید نمک که در برنامه شرکت دارند تهیه کنید.

(b یک برنامه تهیه کنید ک مسئولین بهداشتی می توانند از تمام کارخانجات نمونه تهیه کنند و امکانات و تسهیلات را فراهم کنید.

(c نمونه را در کارخانه در حین فرآیند تولید جمع آوری کنید.

(d نمونه ها را در لابراتوارهایی که در گیر برنامه افزودن فلوراید به نمک هستند آنالیز کنید.

(e گزارش نتایج مونیتورینگ و هرگونه مشاهده ای را به کارخانه گزارش دهید و اقدامات لازم را انجام دهید.

(f آنالیز های را از زمانی به زمانی دیگر جمع آوری کنید.

نمونه های بسته های بالای 20 کیلوگرم و آنهایی که در ماشین برای مسیر های دور انتقال می یابند را نیز جمع آوری کنید این کار به این دلیل انجام می شود که ببنید آیا توزیع یکنواختی از فلوراید در نمک وجود دارد، و ایا فلوراید در اثر لرزه های ماشین جدا نشده است.

کنترل کیفیت در شبکه توزیع کارخانه (aتمام محصولاتی که به مناطق مختلف ارسال می شوند از لحاظ کمیت محصول و نام شرکت تولیدکننده و محل انتقال کنترل می شوند تا اطمینان حاصل شود که به مناطق در نظر گرفته شده انتقال می یابند.

(b با توجه به انتقال نمک، انتقال دهنده ها باید با مدارک کافی نشان دهند که نمک را دقیقاً به همان منطقه موردنظر رسانده اند.

کنترل کیفیت توزیع توسط مسئولین بهداشت (a وقتی نمک های فلوراید را از کارخانه خارج و به سمت انبارها و محلهایی فروش می رود، باید محصول نهایی جهت تعیین مقدار فلوراید مورد نمونه برداری قرار گیرد و این مقدار با مقداری که در برنامه تنظیم شده است مقایسه گردد.

(b برای نمونه گیری در مناطق فروش و نگهداری باید یک برنامه سالانه تنظیم گردد تناو ب نمونه گیری توسط برنامه انتقال نمک از کارخانه و امکانات لابراتوار تعیین می گردد.

(c نمونه گیری نمک باید توسط بازرسین بهداشتی یا پرسنل مسئول برای برنامه افزودن فلوراید به نمک و یا پرسنل آموزش دیده به این منظور انجام پذیرد.

(d نمونه گیری باید در مناطقی که نمک فلوراید دار فروخته می شود و مثل مناطقی که فروش آن ممنوع است انجام گیرد تا از عرضه متناسب اطمینان حاصل گردد.

(e اطلاعات جمع آوری شده باید در یک فرم اختصاصی بمنظور این فعالیت ضبط گردد.

(f باید از پاکت های بسته جهت نمونه گیری استفاده شود و زمانی که نمونه های موردنیاز کمتر از 50 بسته می باشند(کیسه ها یا جعبه های 1 کیلوگرمی) باید انتخاب منطقه بطور تصادفی صورت گیرد.) (g زمانی که نمونه گیری شامل 5 بسته یا بیشتر باشد و بیشتر از یک منطقه درگیر است.

باید نمونه گیری به تناسب توزیع گردد.

مکانها باید بصورت تصادفی انتخاب شوند.

(h نتایج بدست آمده باید برای مسئولین بهداشت مربوطه فرستاده شود.

(iاز اندازه گیری های مطمئن باید در مناطقی که نمک فلوراید دار توزیع شده احتمالاً استانداردهای حداقل را ندارند ویا ممکن است برای جمعیت ضرر داشته باشد بکار گرفته شوند.

مونیتورینگ نمک فلوریده در کارخانه ها، انبارها، و نقاط فروش نمونه گیری در کارخانه توسط کارمندان بخش بهداشت (a نمونه گیری نمک باید هر ساعت تا حداقل 5 نمونه بطور مستقیم از انبار و یا از موادی که در خط تولید از انتقال دهنده ها عبور می کند انجام پذیرد.

هر نمونه باید به 3 قسمت مساوی تقسیم شود و هرکدام در کیسه ای پلاستیکی قرار داده شود.

(b هر نمونه( حداقل gr 5) از لحاظ مواردزیر بررسی گردد: * نوع نمک فلوراید دارد و یا بدون فلوراید) * شماره فروش * تاریخ (cیکی از نمونه ها باید به لابراتوار کارخانه انتقال باید، دیگری باید برای کنترل نگهداری و قسمت سوم باید در لابراتوار بخش بهداشت آنالیز گردد.

نمونه گیری در نقاط فروش و انبارها توسط کارمندان بخش بهداشت (a حداقل 5 نمونه بطور تصادفی انتخاب می شوند و نمونه ها باید از بسته بندی اصلی برداشته شوند.

(b برچسب بسته ای را که نمونه گیری از آن انجام شده است بطوری روی نمونه چسبانده شود که تاریخ تولید را نپوشاند.

* برروی برچسب مشخصات شناسایی نمونه و تاریخ نمونه برداری باید ذکر شود.