دانلود مقاله هیدروژن

مقدمه هیدروژن تنها عنصری است که در هیچ یک از گروه های جدول تناوبی عنصرها محل مناسبی برای آن وجود ندارد.

هید روژن از بعضی جهات به فلزهای قلیایی و از جهاتی هم به هالوژنها شباهت دارد.

ولی تفاوت آن با عنصرهای این دو گروه به قدری است که می توان گفت هیدروژن در جدول تناوبی عنصرهابرای خود موقعیتی منحصر به فرد دارد.

.

تشکیل یونهای مثبت ومنفی از هیدروژن در مقایسه با فلزهای قلیایی و هالوژنها مشکلتر است .

هیدروژن فراوانترین عنصر در کره زمین است .

آب که 19/11درصد وزنی آن هیدروژن و81/88 درصد وزنی آن اکسیژن است 70 درصد سطح زمین را به صورت اقیانوسها ، رودخانه ها دریاچه ها و سایر منابع آبی می پوشاند .

مقدار هیدروژن در جو زمین بسیار اندک است .

هیدروژن در زمین به صورت ترکیب با سایر عنصرها یافت می شود .

علاوه بر آب موجود در هیدروفسفر در گیاهان و جانوران نیزمقدار قابل توجهی آب وجود دارد.

همچنین درگیاهان و جانوران مقداری هیدروژن به صورت ترکیب در پروتوئینها چربیها و قندها یافت می شود .

هیدروژن یکی از عنصرهای سازنده سوختهای فسیلی نیز به شمار می رود.

خواص هیدروژن هیدروژن سبکترین عنصر است و مولکول آن گازی بیرنگ بی بو .و بی طعم است .

خواص هیدروژن در جدول 1-1 خلاصه شده است .

دمای جوش و دمای ذوب بسیار کم هیدروژن نشانه ای از ضعیف بودن نیروهای جاذبه بین مولکولی در حالتهای مایع و جامد آن است .

چگالی هیدروژن در حدود چگالی هواست .

و انحلال پذیری آن در آب بسیار کم است .

هیدروژن گازی آتشگیر است و با آن باید با احتیاط کارکرد.

هیدروژن در دمای زیاد یا بر اثر جرقه الکتریکی با اکسیژن ترکیب شده، آب می دهد هوایی که حداقل 1/4 درصد تا حداکثر 2/74 درصد حجمی هیدروژن داشته باشد بالقوه منفجر شونده است .

خواص مولکولی خواص اتمی دمای ذوب 2/259- انرژی یونش 5/1312 دمای جوش 8/252- الکترونخواهی 7/72 چگالی الکترونگاتیوی(مقیاس پاولینگ) 1/2 طول پیوند 742/0 شعاع اتمی 37/0 انرژی تفکیک پیوند 436 شعاع یونی 1/2 انرژی تفکیک شونده پیوند هیدروژن – هیدروژن نسبتا زیاد است و از این رو مولکول هیدروژن بسیار پایدار است .

چون مقدار زیادی انرژی برای گسستن پیوند H-H لازم است فعالیت شیمیایی این مولکول زیاد نیست و بسیاری از واکنشهای آن کند است .

از این رو انجام یک واکنش رضایتبخش با مولکول به دمای زیاد یاکاتالیزگر نیاز دارد.

این کاتالیزگرها در بسیاری از موارد مولکول را شکسته به اتم تبدیل می کنند.

اتمهای هیدروژن از نظر شیمیایی بسیار فعالند.

یون صرفا یک پروتون است و هیچ یون مثبت دیگری که دارای بار 1+ باشد به کوچکی یون هیدروژن و چگالی بار هیچ یونی به بزرگی چگالی بار یون نیست زیرا در یون هیدروژن بار مثبت پروتون کاملا بدون حفاظ است .

اگر چه در منطقه بالای جو وجود دارد.

ولی معمولا با یک یا تعداد بیشتری مولکول آب همراه است یون را در محلول آبی به صورت یون هیدرونیوم نشان می دهند.

آرایش الکترونی هیدروژن به صورت است و به دو طریق می تواند به آرایش گاز نجیب بعدی یعنی هلیم برسد: (1) با اضافه شدن یک الکترون به آن و تشکیل یون هیدرید یا (2) توسط اشتراک الکترون با اتم دیگر در یک پیوند کووالانسی .

هیدروژن در بیشتر ترکیبهای خود پیوند کووالانسی دارد.

مولکول هیدروژن که دو پروتون و دو الکترون دارد ، سبکترین و سادهترین ملکول است .

تشکیل پیوند هیدروژنی یکی از خواص ویژه هیدروژنی است که به وسیله پیوند کووالانسی به یک اتم کوچک و کاملا الکترونگاتیو متصل شده است .

یون هیدرید فقط از ترکیب هیدروژن با فلزهایی ک به آسانی الکترون از دست می دهند تشکیل می شود .

مانند سدیم هیدرید NaH اغلب، مولکول هیدروژن به صورت یک عامل کاهنده عمل می کند و عدد اکسایش آن از صفر به یک تغییر می کند مانند کاهش آهن (II)اکسید به آهن فلزی گرما در کلیه واکنشهایی که در بخشهای بعد ذکر شده اند جز در مورد تشکیل هیدرید فلزها مولکول هیدروژن یک عامل کاهنده است و در محصولاتی که به دست می آید، هیدروژن عدد اکسایش 1+ دارد و به وسیله پیوند کووالانسی به عنصری با الکترونگاتیوی بیشتر متصل شده است .

در هیدرید فلزها عدد اکسایش هیدروژن 1- است.

ایزوتوپهای هیدروژن هیدروژن سه ایزوتوپ دارد که فراوانترین آنها هیدروژن معمولی( پروتونیوم) با عدد جرمی یک است و در هسته خود یک پروتون دارد و با علامت نشان داده می شود .

دو ایزوتوپ دیگر هیدروژن عدد جرمی 2 و 3 دارند.

ایزوتوپی که دارای عدد جرمی دو است در هسته خود یک پروتون و یک نوترون دارد و آن را دوتریم یا هیدروژن سنگین می نامند.

و آن را با علامت یا D مشخص می کنند.

هیدروژنی که دارای عدد جرمی سه است در هسته خود یک پروتون و دو نوترون دارد و تریتیم خوانده می شود و آن را با علامت یا T مشخص می کنند .

تریتیم بر خلاف هیدروژن معمولی و دوتریم که هسته پایدار دارند پرتوزا است .

مقدار ترتیم در طبیعت فوق العاده کم است و آن را معمولا از طریق واکنشهای هسته ای بین لیتیم و نوترون به دست می آورند.

در یک واکنش معین نسبت اجزای سازنده محصول به دست آمده توسط هر یک از این سه ایزوتوپ یکسان است زیرا آرایش الکترونی هر سه ایزوتوپ به صورت است .

مثلا در واکنش کلر با هیدروژن معمولی دوتریم و تریتیم به ترتیب TCI .DCL.

HCL تشکیل می شود .

تنها تفاوت این واکنشها در سرعت آنها ست که برای هیدروژن معمولی از همه بیشتر و برای تریتیم ازهمه کمتر است .خواص فیزیکی و هم چنین در جدول 1-2 با هم مقایسه شده است توجه کنید که ایزوتپهای هیدروژن از نظر خواص شیمیایی یکسانند.

جدول 1-2 مقایسه خواص فیزیکی و هم چنین دمای ذوب 2/259- 4/254- دمای ذوب 0/0 8/3 دمای جوش 8/252- 5/249- دمای جوش 0/100 4/101 طول پیوند 742/0 742/0 چگالی در دمای 997/0 10/1 انرژی تفکیک پیوند 436 441 گرمای ذوب 117/0 196/0 گرمای ذوب 002/6 270/6 گرمای تبخیر 903/0 225/1 گرمای تبخیر 6/40 6/41 3-1 واکنشی های هیدروژن در این بخش به بررسی واکنشهای هیدروژن می پردازیم.

الف ) واکنش با عنصرها مولکول هیدروژن با بسیاری از عنصرها به طور مستقیم ترکیب می شود.

واکنشهای هیدروژن با نافلزها در دمای زیاد صورت می گیرد و در این واکنشها ترکیبهایی با پیوند کووالانسی تشکیل می شود مثلا هیدروژن با تمام هالوژنها ترکیب می شود و هیدروژن هالیدها را به وجود می آورد.

هیدروژن برمید را می توان در آزمایشگاه با عبور دادن مخلوط هیدروژن و برم از روی کاتالیز گر در دمای تهیه کرد.

کاتالیزگر گرما کاتالیزگر-فشار آمونیاک را در صنعت از ترکیب مستقیم هیدروژن و نیتروژن به دست می آورند.

ترکیب هیدروژن با اکسیژن جهت تولید آب، اگر چه یک واکنش گرماده است ولی در دمای معمولی بسیار کند است .

انجام این واکنش در دمای در مجاورت کاتالیزگر به کندی صورت می گیرد ولی در دمای با انفجار شدید همراه است .

از این واکنش در مشعلی که سوخت آن اکسیژن و هیدروژن است برای رسیدن به دمایی در حدود استفاده می شود.

مولکول هیدروژن در دمای زیاد با بخار گوگرد ترکیب می شود و هیدروژن سولفید می دهد .

این واکنش چندان گرماده نیست .

دمای زیاد هیدروژن با فلزهای فعال هیدرید های نمک مانند می دهد مثلا در خلاٌ لیتیم هیدرید جامدی است متبلور و سفید رنگ و در دمای ذوب می شود.

گرما ب) واکنش با اکسید فلزها مولکول هیدروژن با اکسید بعضی از فلزها ( آنهایی که در سری الکتروشیمیایی زیر Fe قرار گرفته اند ) ترکیب می شود و فلز را آزاد می کند گرما گرما این نوع واکنش در مقایسه با بیشتر فرایندهای صنعتی گران است ولی از آن برای به دست آوردن فلزهای گرانقیمت نظیر تنگستن و طلا استفاده می شود.

ج) هیدروژن دار کردن منظور از هیدروژن دار کردن اضافه کردن دو اتم هیدروژن مربوط به مولکول به یک ترکیب سیر نشده است .

برای انجام این واکنش غالبا از کاتالیز گر استفاده می کنند.

واکنش هیدروژن دار کردن معمولا در فشار زیاد صورت می گیرد.

در بیشتر موارد هدف از هیدروژن دار کردن اضافه کردن هیدروژن به پیوند دوگانه کربن – کربن در یک ترکیب آلی یا مخلوطی از ترکیبهای آلی است .

یک مثال ساده هیدروژن دار کردن اتیلن است .

روغنهای نباتی مایع حاصل از لوبیای سویا، پنبه دانه و نارگیل را توسط هیدروژن دار کردن به چربیهای جامد تبدیل می کنند .

در سالهای اخیر، توجه زیادی به مایع کردن زغال سنگ مبذول شده است .

در این فرایند مولکولهای سیر نشده در زغال سنگ هیدروژن دار می شود هیدروژن دار شده کربن – کربن تحت فشار و دمای زیاد شکسته می شود و بدین ترتیب مولکولهای بزرگتر به مولکولهای کوچکتر با جرم مولی کمتر تبدیل می شوند .

افزودن 2 الی 3 درصد وزنی هیدروژن به زغال سنگ، روغن سنگینی می دهد که می توان از آن در نیروگاه ها به عنوان سوخت استفاده کرد .

با افزودن 6 درصد یا بیشتر هیدروژن به زغال سنگ مخلوط قابل تقطیری از روغنهای سبک به دست می آید .

جستجو برای یافتن راهی که بتوان زغال سنگ را تا مرحله تولید متان هیدروژن دار کرد، ادامه دارد، زیرا از متان تولید شده می توان به جای گاز طبیعی به عنوان سوخت استفاده کرد.

فرایند دیگری که از نظر صنعتی حائز اهمیت است هیدروژن دار کردن کربن مونوکسید و تبدیل آن به متانول (متیل الکل یا الکل چوب ) است 90 درصد متانول به عنوان حد واسط ( ترکیب میانی ) برای تولید سایر مواد شیمیایی به کار می رود و از 10 درصد بقیه هم به عنوان حلال استفاده می شود.

1-4 هیدروژن و سری الکتروشیمیایی سری الکتروشیمیایی فهرستی از عنصرها (معمولا فلزها ) است که بر حسب کاهش تمایل این عنصرها به از دست دادن الکترون در محلول آبی تنظیم شده است ( جدول 1-3 ) در این سری یک فلز آزاد می تواند از محلول آبی یون فلزی که در زیر آن قرار گرفته است فلز مربوط را آزاد کند.

مثلا : در این واکنش فلز منیزیم و یون مس (II) کاهیده شده است .

هیدروژن در این فهرست به عنوان یک نقطه مرجع است .

فلزهایی که در این سری بالای هیدروژن قرار گرفته اند از محلول یک اسید هیدروژن آزاد می کنند و آنهایی که زیر هیدروژن قرار گرفته اند نمی توانند از محلول اسید هیدروژن را جا به جا کند.

درجه سهولت تشکیل و کاهش اکسید فلز نیز با موقعیت آن در این سری ارتباط دارد فلزهایی که فعالیت شیمیایی آنها از همه کمتر است -یعنی فلزهایی که در پایین این سری قرار گرفته اند- به احتمال زیاد در طبیعت به حالت آزاد یافت می شوند و اکسید آنها ( که از راه مستقیم به دست نمی آید ) به آسانی کاهیده می شود.

1-5 پیوند هیدرزوژنی وقتی اتم هیدروژن با یک اتم الکترونگاتیوی پیوند کووالانسی تشکیل می دهد چگالی الکترون در اطراف اتم کوچک هیدروژن کم می شود زیرا اتم الکترونگاتیو زوج الکترون پیوندی را به شدت به سوی خود جلب می کند .

در چنین شرایطی اتم هیدروژن می تواند با اتم الکترونگاتیو دیگر پیوند دهد .

این نوع پیوند را پیوند هیدروژنی می نامند و تشکیل آن نتیجه پیدایش نیروی جاذبه الکترواستاتیک است .

قویترین پیوند هیدروژنی بین اتم H و اتمهای الکترونگاتیو F.

N.O تشکیل می شود .

مثلا بلور هیدروژن فلوئورید دارای زنجیره های بلند نامتناهی است که در آنها هر اتم هیدروژن با یک اتم فلوئور پیوند کووالانسی و با اتم فلوئور دیگر پیوند هیدروژنی دارد.

این زنجیر به علت وجود جفت الکترونهای تنها روی اتمهای فلوئور به صورت زیگ زاگ است .(شکل 1-1 ) شکل 1-1 نمایش پیوند هیدروژنی در بلور هیدروژن فلوئورید استحکام پیوند هیدروژنی در HF به اندازه کافی زیاد است به طوری که در حالت مایع هم دوام پیدا می کند اما در این حالت طول زنجیرها کوتاهتر و متغیر است .

پیوند هیدروژنی در HF گازی هم وجود دارد ولی در این حالت طول زنجیر باز هم کمتر می شود در HF گازی گونه های تا شناخته شده اند.

اثر تشکیل پیوند هیدروژنی بر خواص ترکیبها را می توان به خوبی در هیدرید نافلزها مشاهده کرد _( جدول 1-4 ) .

فراریت سیلان با توجه به بیشتر بودن جرم مولی آن نسبت به از متان کمتر است .

دمای جوش از بیشتر است .

ولی برای هریک از زوجهای ، ترکیبی که جرم مولی کمتر دارد به سبب وجود پیوند هیدروژنی و انرژی بیشتری که برای شکستن پیوندهای هیدروژنی بین مولکولی لازم است دمای ذوب و دمای جوش بیشتری دارد.

1-6 طرز تهیه و کاربردهای هیدروژن هیدروژن را به راههای گوناگون می توان تهیه کرد.

الف ) طرز تهیه هیدروژن در صنعت هیدروژن در صنعت به طور عمده از واکنش آب و هیدروکربنها به دست می آید .

هیدروکربنها در حضور بخار آب به هیدروژن و کربن دیوکسید یا کربن مونوکسید تبدیل می شوند .

با استفاده از فرمول عمومی برای هیدروکربنهای سیر شده که در آن n عدد صحیح است واکنش اصلی به صورت زیر می باشد : در این واکنش بخار هیدروکربن با بخار آب از روی کاتالیزگر نیکل در دمایی بین تا تحت فشار معمولی عبور داده می شود .

برای به دست آوردن هیدروژن خالص ابتدا مخلوط گازی حاصل را با بخار آب از روی کاتالیز گر عبور می دهند تا به تبدیل شود.

سپس با وارد کردن این گازها تحت فشار در آب سرد یا در محلول یک آمین کربن دیوکسید حل می شود و به آسانی از هیدروژن که نامحلول است جدا می شود .

هیدروژن دارای درجه خلوص زیاد را می توان از الکترولیز آب در مجاورت یک باز نظیر NaOH تهیه کرد.

وجود باز برای بالا بردن رسانایی الکتریکی است .

این روش پر خرج است زیرا مقدار زیادی الکتریسیته مصرف می کند.

هیدروژن به عنوان یک محصول فرعی در هنگام تهیه بنزین نیز به دست می آید .

برای تهیه بنزین هیدروکربنها دارای جرم مولی زیاد از روی کاتالیز گر در دمای زیاد عبور می دهند تا این هیدروکربنها بر اثر تجزیه شدن به هیدروژن و مخلوطی از ترکیبهایی با جرم مولی کمتر که برای بنزین مناسب هستند تبدیل شوند.

ب) طرز تهیه هیدروژن در آزمایشگاه برای تهیه هیدروژن در آزماایشگاه می توان از اثر فلز روی بر اسیدهای معدنی رقیق استفاده کرد.

مثلا تعدادی از فلزها نظیر قلع آلومینیوم روی و سیلسیم ( که یک نیم رسنا ست ) از محلول آبی یک باز قوی مثل سدیم هیدروکسید هیدروژن آزاد می کنند.

هیدروژن به طور عمده برای تولید آمونیاک و هیدروژن دار کردن محصولات نفتی روغنهای نبیاتی مایع و CO ( برای تولید متانول ) و همچنین به عنوان سوخت ( از جمله سوخت موشک ) و برای کاهیدن کانیهای حاوی اکسید برخی از فلزها به کار می رود.

1-7 ترکیبهای دوتایی هیدروژن ترکیبهای دوتایی هیدروژن با عنصرهای گروههای اصلی جدول تناوبی از همه بهتر شناخته شده اند بیشتر این ترکیبها فرمولهای شیمیایی ساده دارند و می توان فرمول شیمیایی آنها را از روی آرایش الکترونی اتمهای عنصرهایی که هیدروژن به آنها متصل است نتیجه گرفت .

1-7-1 هیدریدهای نمک مانند هیدروژن با فلزهای گروه IA و با کلسیم استرونسیم و باریم از گروه IIA که همگی به آسانی یون مثبت می دهند ترکیبهای یونی دارای یون هیدریدH تولید می کند .

این ترکیبها هیدریدهای نمک مانند خوانده می شود و بر اثر حرارت به فلز و هیدروژن تجزیه می شوند.

ویژگی دیگر این هیدرید ها این است که به محض تماس با آب تجزیه می شوند و هیدروژن آزاد می شود.

1-7-2 هیدریدهای کووالانسی هیدروژن با عنصرهای گروههای IVA تا VIIA که بیشتر آنها نافلز هستند ترکیبهای دوتایی کووالانسی مانند می دهند.

بیشتر هیدریدهای کووالانسی در دمای موی گازی شکل هستند .

این ترکیب بجز چند مورد وقتی به حالتهای مایع و جامد سرد شوند.

به صورت مولکولهای تنها ( غیر مجتمع ) وجود دارند اما هیدروژن فلوئورید آب و آمونیاک به دلیل وجود پیوند هیدروژنی به حالت مولکولهای چند تایی ( مجتمع ) وجود دارند.

در هر یک از گروهها پایداری حرارتی هیدریدهای کووالانسی با افزایش عدد اتمی و شعاع اتمی عنصری که به هیدروژن متصل است کم می شود مثلا تجزیه حرارتی آمونیاک مشکلتر از فسفین است و فسفین هم به نوبه خود از لحاظ حرارتی خیلی پایدارتر از ارسین است.

این ترتیب کم شدن پایداری حرارتی با ترتیب کاهش قدرت پیوند کووالانسی بین هیدروژن و اتمی که به آن متصل است هماهنگی دارد و به خوبی در مقدار گرمای تشکیل استاندارد این ترکیبها منعکس است آمونیاک در آب به صورت باز و هیدروژن فلوئورید در آب به صورت اسید عمل می کند .

آب می تواند هم نقش اسید و هم نقش باز را ایفا کند .

همان گونه که ملاحظه می شود با افزایش گروه یا عبارت دیگر با افزایش الکترونگاتیوی عنصری که به هیدروژن متصل است قطبیت پیوند کووالانسی بین هیدروژن و عنصر مورد نظر افزایش می یابد و در نتیجه هیدرید آن بیشتر به صورت اسید عمل می کند .

نظام مشابهی را در سریهای دیگر نیز مشاهده می کنیم .

مثلا در میان قطبیت پیوند در HCL بیشتراز و دربیشتر از است .

خلاصه هیدروژن تنها عنصری است که در هیچ یک از گروههای جدول تناوبی عنصرها محل مناسبی برای آن وجود ندارد.

هیدروژن به صورت ایزوتوپهای وجود دارد.

این ایزوتوپها از نظرخواص فیزیکی با یکدیگر تفاوت دارند اما از نظر خواص شیمیایی یکسانند اگر چه سرعت واکنشهای آنها با یک واکنشگر معین تفاوت می کند.

اتم هیدروژن با آرایش الکترونی می تواند از طریق اشتراک الکترون بین دو اتم (مثلا در H-H) با از دست دادن تنها الکترون ظرفیت خود و تشکیل یون وهم چنین با کسب الکترون و تشکیل یون هیدرید در تشکیل پیوندهای شیمیایی شرکت کند.

هیدروژن در واکنشهای شیمیایی با نافلزهایی مانند هیدرید تشکیل می دهد اگر چه سرعت این واکنشها بسته به فعالیت شیمیایی( واکنش پذیری) نافلز متفاوت است و برای پیشرفت مناسب واکنش شرایطی متفاوتی را از نظر دما فشار و استفاده از کاتالیزگر باید به کار برد.

هیدروژن می تواند اکسید پاره ای از فلزها مانند آهن مس تنگستن قلع و سرب را در گرما به فلز مربوط کاهش دهد.

از هیدروژن در واکنش هیدروژن دار کردن برای تبدیل ترکیبهای آلی سیر نشده که پیوند دوگانه کربن – کربن دارند به ترکیبهای سیر شده استفاده می شود .

مثلا تبدیل روغنهای مایع حاصل از لوبیای سویا یا پنبه دانه به روغنهای جامد.

وقتی اتم هیدروژن با یک اتم الکترونگاتیو مانند O,NFپیوند داشته باشد.

به علت کشیده شدن زوج الکترون پیوندی به سمت اتم الکترونگاتیو چگالی الکترون در اطراف اتم کوچک هیدروژن کم می شود و در چنین شرایطی اتم هیدروژن می تواند با اتم الکترونگاتیو مولکول دیگر پوند هیدروژنی برقرار کند.

( مثلا HF .) هیدروژن از واکنشهای بخار هیدروکربن با بخار آب در مجاورت کاتالیزگر یا در کشورهایی که برق ارزان دارند از الکترولیز آب تهیه می شود.

در مقیاس آزمایشگاهی می توان هیدروژن را از واکنش یک فلز فعال مانند روی با یک اسید به دست آورد.

هیدروژن با فلزهای گروه IAو با پاره ای از فلزهای گروه IIA هیدریدهای نمک مانند نظیر NaHو .تشکیل می دهد.

هیدروژن با نافلزهایی مانند.N.FO هیدریدهای کووالانسی می دهد که به علت اختلاف الکترونگاتیوی بین هیدروژن و اتم نافلز پیوندها در این هیدریدها خصلت قطبی دارند و چنانچه آرایش فضایی مولکولهای مربوط امکان دهد این مولکولها دو قطبی هستند.

منابع و ماخذ : کتاب شیمی توصیفی عنصرها دکتر منصور عابدینی فهرست مطالب عنوان صفحه مقدمه 1 خواص هیدروژن 2 ایزوتوپهای هیدروژن 5 واکنشهای هیدروژن 7 واکنش با اکسید فلزها 9 پیوند هیدروژنی 14 طرز تهیه و کاربردهای هیدروژن 17 ترکیبهای دوتایی هیدروژن 19 هیدریدهای نمک مانند 19 هیدردهای کووالانسی 20 خلاصه 22 منابع 25 تربه نام خدا دبیرستان دخترانه صدر عنوان : هیدروژن دبیر مربوطه : خانم صفا پور تهیه کننده : مونا اسماعیل زاده و مریم احمدی کلاس : دوم تجربی 1 (104) خواص مولکولیخواص مولکولیخواص اتمیخواص اتمیدمای ذوب2/259-انرژی یونش5/1312دمای جوش8/252-الکترونخواهی7/72چگالیالکترونگاتیوی(مقیاس پاولینگ)1/2طول پیوند742/0شعاع اتمی37/0انرژی تفکیک پیوند436شعاع یونی1/2 دمای ذوب2/259-4/254-دمای ذوب0/08/3دمای جوش8/252-5/249-دمای جوش0/1004/101طول پیوند742/0742/0چگالی در دمای997/010/1انرژی تفکیک پیوند436441چگالی در دمای997/010/1گرمای ذوب117/0196/0گرمای ذوب002/6270/6گرمای تبخیر903/0225/1گرمای تبخیر6/406/41 هیدرید نافلزخواصخواصخواصخواصهیدرید نافلزحالت فیزیکیجرم مولیدمای ذوبدمای جوشمتان ، (غیر قطبی ) سیلان ، (غیر قطبی)گاز بیرنگ گاز بیرنگ042/16 092/3248/182- 0/185-49/161- 2/111-آمونیاک ، (قطبی ، پیوند هیدروژنی) فسفین ، (قطبی )گاز بیرنگ گاز بیرنگ030/17 998/337/77- 81/133-4/33- 78/87آب (قطبی ، پیوند هیدروژنی ) هیدروژن سولفید ، (قطبی)مایع بیرنگ گاز بیرنگ015/18 076/3400/0 60/83-00/100 75/60-هیدروژن ، فلوئورید HF (قطبی ، پیوند هیدروژنی) هیدروژن کلرید ، (قطبی)مایع بیرنگ گاز بیرنگ006/20 461/3604/83- 2/114-54/19 9/84