دانلود مقاله خلاقیت چیست ؟

خلاقیت برحسب فرایندتولید،شخص ابتکارکیفیت بالا وتولیدی ناب (در فرایندی بین فردی ودرون فردی )نیز تعریف شده است در پرورش خلاقیت کودکان ، باید برمفهوم فرآیند ، که همان رشد وپرورش اندیشه های ابتکاری است ، تأکید کرد .

زیرا ابتکار اساس توان خلاق محسوب می شود .وقتی می خواهیم بفهمیم که منظور ازفرآیند چیست ، بهتر این است که ابتدا همان طور که گیلفورد بیان کرده است ، بین تفکر همگرا وتفکر واگرا تفاوت قایل شویم .مسائل مربوط به تفکر همگرا غالباً یک جواب درست دارند ؛درحالیکه مسائل مربوط به تفکر واگرا مستلزم ارائه راه حلهای متعدد به همت حل کننده است که البته باید خیلی نو وبدیع ،باکیفیت بالا وقابل اجرا باشد .

برای این که درک درستی ازخلاقیت کودکان به دست آوریم باید خلاقیت را ازهوش تمیز دهیم، وارد ،اظهارات نگران کننده ای درباره این که آیا باید خلاقیت کودکان را ازسایر توانایی های شناختی آنان تمیز داد ، بیان کرده است.

مطالعات اخیرنشان می دهد که عناصرخلاقیت،با هوش تفاوت واقعی دارند .

اصطلاح "سرآمد"غالبا برای نشان دادن افراد دارای هوش بهربالا بکار می رود .اما والاچ اعتقاد دارد که هوش وخلاقیت مستقل ازهم اند وکودکان بسیار خلاق هم می توانند باهوش باشند وهم نباشند.

خلاقیت ازحدی که توصیف شد فراتر می رود وبا قریحه های موسیقیایی وهنری نیز ارتباط پیدا می کند.ازاین منظر قریحه یعنی دارا بودن درجه عالی از مهارت های فنی فردی که دریک زمینه تخصص یافته است ، بنابراین یک هنرمند می تواند بطور شگفت انگیزی صاحب مهارت های فنی باشد ؛ اما ممکن است درایجاد هیجان ازطریق یک تابلو نقاشی موفق نباشد .خوب است که بدانیم خلاقیت براساس شواهد موجود فقط درقالب موسیقی هنر ، یا نویسندگی ظاهر نمی شود ؛بلکه درتمام فضای آموزشی ، علمی ، اجتماعی وسایر حوزه ها قابل رؤیت است .اکثر ابزارهای اندازه‌گیری خلاقیت به سنجش سیالی اندیشه می پردازند .

تکالیف مربوط به سیالی اندیشه نیازمند آن است که کودکان برای پاسخ به یک مسأله خاص ، پاسخ های زیادی بدهند ؛ نظیر آنچه درتکنیک یورش مغزی انجام می شود.به طور کلی سیالی اندیشه شاخص مهمی در فرآیند خلاقیت تلقی می شود.امکان دارد درتکالیف یورش مغزی پاسخ های کودکان عادی یا ابتکاری باشد ؛ ولی با ادامه کار ، توان خلاقه کودکان افزایش می یابد .به این ترتیب وقتی ازکودک 4ساله ای می خواهیم که تمام چیزهای قرمز رنگ رانام ببرد،درمی یابیم که او نه تنها قادر است واگن‌ها ، ماشین هاومیوه ها رانام ببرد؛ بلکه به آبله مرغان ودست سرمازده نیز اشاره خواهد کرد.

درپرورش خلاقیت کودکان باید به فرآیند یعنی تولید اندیشه هاتوجه کرد.فردبزرگسالی که اندیشه های متنوع کودکان رادرمحیطی فارغ از ارزشیابی می پذیرد به آنها کمک می‌کند افکار و اندیشه های بیشتری تولید کنند یا به سوی مرحله ای حرکت کنند که خودسنجی نامیده می شود همانطور که توانایی خودسنجی کودک رشد می کند موضوع کیفیت اندیشه ها وتولید بیشتر آنها اهمیت پیدا می کند.

درسنین کودکی باید برفرآیند خودسنجی کودکان تأکید کرد.زیرا برای آنان کشف تواناییهای‌هایشان درتولید ،ارزشیابی ومرور انیدیشه ها وافکار،براساس ارزشیابی صورت گرفته شده ، اهمیت دارد .ارزشیایبی اندیشه های کودکان به وسیله دیگران ومحک زدن تولیدات ناب آنها براساس یک ملاک راباید به دوران نوجوانی وبزرگسالی واگذار کرد.

چرا باید موضوع خلاقیت رادرکودکان مطالعه کرد؟

کودکان ازنظرهوش همانند نیستند وخلاقیت برابری ندارند .

ولی تمام آنان کارها کارها ورفتارهایی انجام می دهند که برهوش ذاتی وتوان خلاقه درآنها دلالت دارد .

خلاقیت را باید اساساً شکلی ازحل مسأله فرض کرد ؛ البته نوع ویژه ای از حل مسأله که درآن برای مسائل به آسانی پاسخی پیدا نمی شود .به سخنی دیگر خلاقیت پیدا کردن پاسخ های غیر معقول وغیر متعارف برای یک مسأله است .خلاقیت دوویژگی دیگر تحت عنوان انطباق پذیری وانعطاف پذیری ذهنی رانیز شامل می گردد .این دو ویژگی همان نوع مهارتهایی هستند که به نظر می رسد در دانش آموزان کمتر دیده می شود.

چه چیزی بربروز خلاقیت تأثیر می گذارد ؟

برای کودکان وجود یک فضای بدون ارزشیابی عاملی مهم دراجتناب ازچیزی محسوب می شود .که ترفیتگر ازآن تحت عنوان (پاسخ های صحیح تثبیت شده )یاد کرده است.دردوران کودکی ،کودکان ازطریق فرآیند اجتماعی شدن وتعلیمات دوران دبستان به سوی همرنگی پیش رانده می شوند.تحقیقات نشان داده است که درصد پاسخ های ابتکاری در تکالیف سیالی اندیشه ازحدود50% دربین کودکان 4ساله به 25% درخلال دروه دبستان می رسدوسپس ازاین مقداربه حدود 50% دردوره دانشجویی افزایش می‌یابد .

بنابراین مهم است که کودکان فرصت بدهیم تا تفکر واگرای خودرانشان دهند وبه جای یک راه حل ، بریافتن راه حل های متعدد تأکید کنیم .پاداش یا مشوق هانیز بافرآیند خلاقیت کودکان تداخل پیدا می کند.با آن که پاداش برتعداد پاسخ های مربوط به تکالیف سیالی اندیشه مؤثر نیست ، کیفیت پاسخ ها وانعطاف پذیری آنها راتحت تأثیر قرار می دهد ومی کاهد .به سخن دیگر پاداش دادن به کودکان ازتوانایی آنها برای رفتن ازطبقه ای به طبقه دیگر ازپاسخ ها می کاهد .درحقیقت هرقید بیرونی (پاداش ، جایزه و.....) سبب کاهش انعطاف پذیری می شودمطالعات دیگر نشان داده است که وسایل دارای ساختار (مانند اسباب بازیهای دارای شکل خاص وقالب مشخص)وقتی با دستورالعملهای دارای ساختار (طریقه ساخت و....) همراه باشد ازانعطاف پذیری کودکان 4 ساله می کاهد.درمواردی نیز ، دستورالعملهای دارای ساختار فقط شیوه اجرا را بیان می دارند .

به هرحال معلمان باید توجه داشته باشند که مسأله ساختار در (پاسخ‌های کودکان ) موضوعی بسیار ظریف وحساس است .تحقیقات نشان می دهد که کودکانی که ظاهراً خلاق هستند اغلب با بازی های تخیلی مشغول اند وبیشتر با عوامل درونی تحریک می شوند تا عوامل بیرونی نظیر پاداش یا مشوق.

چگونه باید خلاقیت کودکان راتشویق کرد؟

محیطی به وجود آورید که کودک فرصت جستجو وبازی پیدا کند ومحدودیتی بی نتیجه برای اونگذارید.

تلاش نکنید ساختار مربوط به الگوهای کودک راتغییر دهید درعوض اندیشه های اورا انطباق پذیر کنید .

اندیشه ها وافکارغیرمعمول کودکان رابااظهارات مناسب برای حل مسائل واگرا تشویق کنید .

درتمام قسمتهای کلاس یا برنامه های آموزشی خود ، از حل مسأله خلاق استفاده کنید .

ازمسائل همانطور که به طور طبیعی درزندگی روزمره اتفاق می‌افتند استفاده کنید .

به کودکان اجازه دهید تمام شرایط ممکن رابرای بررسی یک مسأله درنظر بگیرید واز اندیشه های عادی به سوی افکار ابتکاری حرکت کنید.

براصل فرآیند بیش ازتولید تأکید کنید.

عوامل مؤثر درشکوفایی خلاقیت کودکان چرا بعضی ازکودکان خلاق هستند ، درحالی که برخی دیگر نیستند ؟ازآنجا که خلاقیت نوعی توانایی ذهنی است ، شاید دروهله نخست چنین به نظر برسد که خلاقیت باید ماهیتی موروثی داشته باشد .مطالعات انجام شده درمورد دوقلو های همسان ونا همسان این نظریه راتأیید نمی کند.این مطالعات حاکی ازاین واقعیت است که ازنظر تفکر واگرا دوقلوی های ناهمسان همان قدر مشابه یکدیگرند که دوقلو های ناهمسان .این یافته مهم حاکی ازدواصل مهم زیر است : 1- نقش عوامل ژنتیکی دررشد خلاقیت (اگرنقشی داشته باشد ) بسیار ناچیز است .2- محیط خانوادگی نقش بسیار مهمی در شکل گیری خلاقیت کودکان ایفا می کند("پلومین"،1990).

مطالعات انجام شده درمورد تأثیر محیط خانواده نشان می دهدکه والدین کودکان خلاق ویژگی همنوایی رامردود می دانند ومعتقدند که کودکان راآن گونه که هستند باید پذیرفت ،کنجکاوی ذهنی آنان راشکوفا کرد وبه آنان فرصت وآزادی داد تا علایق خودشان رابروز دهند وعمیقاً به آنها بپردازند .شاید این یافته های علمی به ما کمک کنند که این واقعیتها راتوجیه کنیم که چرا کودکان خلاق بازیگوش تر وخیالی ترند ، علایق فراوانی دارند وبا وجود این ، درمقایسه با کودکان دیگر ، نگران نمره های بسیار بالا یا مورد تأیید بزرگسالان قرار نگرفتن نیستند.(شافر،1996).

نسبت رشد خلاقیت به رشد تقویمی کودکان چیست؟به نظر می رسد که الگوی رشد درفرهنگ های گوناگون اندکی متفاوت است ."پاول تورانس"پیشنهاد کرده است که کودکان درفرآیند اجتماعی شدن دردوران تحصیلات ابتدایی به همنوا شدن با گروه همسالان گرایش پیدا می کنند.ازاین رو دراین دوران ازمیزان خلاقیت آنان کاسته می شود.

درصد پاسخ های بدیع درتکالیف مربوط به جریان سیال اندیشه از50% درمیان کودکان چهار ساله به 25% دردوران تحصیلات ابتدایی کاهش می یابد ومجددا به 50% درمیان دانشجویان می رسد.("موران" وهمکاران،1983).

"هاواردگاردنر" وهمکاران اوبااین نظرموافق هستند.

به نظر می رسد که پاداش ومشوق ها درفرآیند خلاقیت کودکان نقش بازدارنده ای دارند.اگرچه پاداش ممکن است تأثیری درتعداد پاسخ های مربوط به تکالیف جریان سیال اندیشه نداشته باشد امّا به نظر میرسد که کیفیت پاسخ های کودکان وانعطاف پذیری اندیشه آنان راکاهش می دهد.

مطالعات دیگری نشان داده اند که مطالب دارای ساختار منظم وخاص بویژه هنگامی که باآموزشهای متوالی ومرحله به مرحله همراه باشند ، موجب کاهش انعطاف پذیری درکودکان می شوند.

معلمان باید به این نکته توجه داشته باشندکه ساختار پاسخ های کودکان بسیار ظریف است.پژوهش ها حاکی ازآنند که کودکانی که خلاق به نظر می رسند ، اغلب تمایل دارند به بازی های خیالی بپردازند وبرای انجام این کار بیشتر ازانگیزه های درونی مایه می گیرند تا انگیزه های بیرونی (نظیر پاداش ومشوق ها).

نقش معلم درشکوفایی خلاقیت کودکان با توجه به قدرت یادگیری کودکان وتوانایی آنان در بیان دیدگاه های خود درمورد پدیده ها هرمعلمی با به منظور ایجاد محیطی مناسب برای شکوفایی خلاقیت کودکان به عوامل زیر درکلاس توجه داشته باشد: زمان: شکوفایی خلاقیت تابع حرکت عقربه های ساعت نیست .کودکان برای کندوکاودرمسائل وانجام دادن نهایت تلاش خود به زمانی طولانی وفارغ از تعجیل نیاز دارند .هنگامی که کودکان سر گرم انجام دادن کاری خلاق هستند معلم نباید درهمان وقت ازآنان بخواهد تا کار دیگری انجام بدهند.

مکان: کودکان به مکانی نیاز دارند که کارهای ناتمام خود را در آنجا قرار بدهند تاروز بعد به ادامه آن بپردازند.

آنان همچنین به محیطی شورانگیز ومشوق نیاز دارند که انگیزه لازم رابرای ارائه بهترین تلاش درآنان ایجاد کند.محیطها وفضاهای بی روح وکسل کننده ویکنواخت مانع رشد خلاقیت کودکان است برعکس محیطهایی که درآنها نور کافی رنگ های هماهنگ وزنده اسباب ولوازم کودکانه نمونه هایی ازآثار خود آنان وآثار دیگران (نه تنها آثارهمکلاس های خودآنان بلکه همچنین درصورت مناسب بودن آثار معلمان ودیگر هنرمندان بزرگسال )واشیای جالب توجه وجود دارد ، مشوق شکوفایی خلاقیت کودکان هستند.

مطالب ومواد آموزشی : معلمان می توانند بدون صرف هزینه های هنگفت مجموعه‌ای ازمطالب وموادآموزشی را سازماندهی کنند.

مواد آموزشی شامل انواع گوناگون کاردستی های کاغذی لوازم تحریر ونقاشی مواد ولوازم مجسمه سازی نظیر خمیر بازی وخاک رس،سنگریزه ،دگمه ،صدف، تخم گیاهان ،مقوا ودیگر لوازم ساخت بازی های فکری نظیر " کولاژ " است کودکان هنگامی ازاین مواد آموزشی به شکلی بدیع وخلاقانه استفاده می کنند که خودشان درانتخاب ،سازماندهی،جور کردن ونظم وترتیب دادن به آنها نقش فعال داشته باشند.

جو(فضای)کلاس : معلم باید درکلاس جوی ایجاد کند که کودکان از اشتباه کردن وخطر پذیری (ریسک کردن )هراس نداشته باشند .جو کلاس باید آزادمنشانه باشد ودردانش آموزان انگیزه لازم را برای فعالیت وشکوفاسازی خلاقیت ایجاد کند.ایجاد چنین جوی مسلتزم آن است که معلمان با وجود نداشتن پیشینه آموزش رسمی درهنر به فعالیت های هنری بپردازند.

معلمان می توانند با شرکت درکارگاههای ،کلاس های آموزشی بزرگسالان یا کارگروهی با یکی ازمعلمان هنر یا والدین دانش آموزان،اعتماد به نفس لازم را به دست آورند ولذت بیان اندیشه های خود راازطریق رسانه ای که فکر نمی کردند درآن موفق باشند تجربه کنند.معلمان سپس می توانند به هنگام کار با دانش آموزان مهارت هایی راکه درخلق آثار هنری کسب کرده اند به کارگیرند.

ایجاد فرصت های لازم : بهترین یا مهیج ترین آثار کودکان درزمینه ارتباط عمیق آنان با جهان درون ویا جهان پیرامون آنان است .معلمان فرصت های مناسب برای این ماجراجویی کودکان رافراهم می آورند.برای کودکان دست زدن به کاری خلاقانه بدون برخورداری ازیک منبع الهام ملموس وعینی دشوار است وآنان ترجیح می دهند به شواهد مستقیم حواس وخاطرات خود تکیه کنند .

کودکان با کمک معلمان خودبه آسانی می توانند به این خاطرات دست یابند.

برای مثال معلم می تواند ازدانش آموزان بخواهد عقیده ونظر خودراقبل وبعد ازتماشای یک فیلم جالب سفر علمی یا مشاهده و بحث درمورد یک گیاه یا حیوان جالب درکلاس بیان کنند.

معلم می تواند عکس دانش آموزان یا آینه ای رادر کلاس هنر قرار بدهد تا تا دانش آموزان درحین نقاشی تصویر خود قیافه خودشان رابررسی کنند.معلم می تواند به دانش آموز فرصت بدهد تا نقاشی خود را باالگوی اصلی مقایسه کنند وسپس به آنها اجازه بدهد تااصلاحات لازم رادراثر نخستین خود انجام بدهند.

نقش بزرگسالان درشکوفایی خلاقیت کودکان "ادواردز" و"اسپرینگیت" (1995) نقش والدین وبزرگسالان درشکوفایی خلاقیت کودکان رابه شرح زیر خلاصه کرده اند : تأمین محیطی که به کودک امکان بدهد بدون هیچگونه محدودیت ناخواسته بازی وکاوش کند.

سازگاری وپذیرش اندیشه های کودکان به جای همسو کردن کودکان با اندیشه های بزرگسالان.

پذیرش نظرهای غیر عادی کودکان با به تعویض انداختن داوری درمورد حل مسأله واگرای آنان .

مطرح کردن مسائلی با کودکان که به طور طبیعی درزندگی روزمره اتفاق می‌افتند.

فرصت دادن به کودک برای بررسی همه امکانات (درحالی که ازمرحله اندیشه‌های کلی به مرحله اندیشه های بدیع گام بر می دارد).

تأکید برفرایند به جای برایند.

بنابراین : معلمان وبزرگسا لان می توانند با تأکید برخلق اندیشه ها وبیان آنها درمحیطی آزاد وعاری ازارزشیابی وبا تمرکز بر تفکر واگرا وهمگرا ، خلاقیت کودکان راشکوفا کنند.آنان همچنین می توانند اطمینان یابند که کودکان ازفرصت ها واعتماد به نفس لازم برای رویارویی باخطر(خطرپذیری)وبه چالش گرفتن فرضیات وارائه دیدگاههای جدید برخوردارند .والدین ومعلمان همچنین باید به خاطر داشته باشند که برای شکوفا کردن خلاقیت کودکان تنها یک راه درست وجود ندارد ؛ بنابراین ، معلمان باید بدلیل های متعددی راتجربه وامتحان کنند وبهترین بدلیل هایی راکه مناسب موقعیت موجود است پیدا کنند.

فرآیند خلاقیت به نظر می رسد که خلاقیت درغالب موارد مراحل قابل تشخیصی راطی می کند که این مراحل درباره کارهای علمی وهنری بسیار مشابه است به قرار زیر: الف ـ مرحله آمادگی دراین مرحله کودک با هدایت و تشویق مربی ، مسأله ای رابررسی وانگیزه اولیه پیدا می کند .

ممکن است این انگیزه درخود کودک به سبب برخورد با مسأله یا مشکل بوجود آید .کنجکاوی ، درک مشکل ، علاقه وآمادگی برای حل آن ، مکالمه درونی باخود یا مکالمه خیالی بین خود ویک فرد دیگر ازخصوصیات این مرحله است.

ب ـ مرحله نهفتگی یا پختگی دراین مرحله ، کودک درباره آنچه مطالعه کرده یا آموخته است ، تجزیه وتحلیل وروابط موجود را کشف می کند .

دراین مرحله آن قسمت هایی را که با مطلب مورد نظر برای حل آن ارتباط دارند اهمیت پیدا می کند وبقیه کنار گذاشته می شوند .این مرحله حالت نیمه هوشیار و رویا مانند دارد ؛ حالتی که انسان بدون وجود احساس ذهنی به کاری اشتغال دارد وبه بینش هایی دست می یابد .

ج ـ مرحله جرقه فکری یا کشف واشراق دراین مرحله ، برق بصیرت ودانایی ناگهان به اندیشه می رسد که اگر با استدلال منطقی همراه گردد ، مشکل حل می شود.

دراین مرحله ، کودکان اندیشه های خود رادرقالب کلمات می ریزند.برای ظهور خلاقیت ، معلمان واولیا باید برحسب نوع جنس کودک ، حساسیت زنانه واستقلال فکری مردانه را بیشتر مورد تشویق وتقویت قرار دهند .

د ـ مرحله مرور یاتکرار دراین مرحله ، کودکان برای رسیدن به هدف نهایی با تمرکزشدید فکری ، پشتکار و صرف انرژی فراوان مرتباً مسأله را دنبال می کنند وغالباً درخلوت به تنهایی کار می‌کنند.

دراین مرحله ، ممکن است کودکان با مشاهده هرگونه منع وناملایمتی ازاطرافیان ، مقاومت وبدرفتاری ازخود نشان دهند.همچنین امکان دارد لجباز وگوشه گیر شوند که باید به سلامت جسمی وروانی آنها ازقبیل تغذیه وخواب رسیدگی کرد.

موانع رشد خلاقیت 1- نحوه نگرش دانش آموزان یک مانع اساسی برسر راه خلاقیت ، نحوه نگرش وتفکر دانش آموز درباره خودشان است ."من ابتکار ندارم" "من هرگز بجز کارهای عادی کاری بلد نیستم ".

بادور کردن آنان ازاین گونه ارزشیابی های منفی درباره خود وبا واداشتن آنان به گفتن "من خلاقیت دارم" ،"من درباره اینکه دیگران درمورد من چه فکر می کنند ، نگران نیستم" ، "من گرد کارهای پیش پا افتاده نمی روم" می توان خلاقیت رادرآنان بالا برد.آگاهی ازاین واقعیتها ، بالا بردن رشد خودپنداره وکاهش اضطراب دردانش آموزان برای معلمان فواید زیادی دارد .

2- نحوه نگرش معلمان معلمان باید به خاطر داشته باشند که رفتار خلاقانه وعوامل محیطی مرتبط با آن را می‌توان تغییر داد.آنان ممکن است درباره بعضی ازدانش آموزان ، به ویژه دانش آموزان تیزهوش و با استعداد احساس منفی داشته باشند .به این دلیل سوگیری،معلمان برای درک خود وآنچه دانش آموزان خلاقشان برای پیشرفت درمدرسه به آن نیاز دارند ، مسؤولیت سنگینی بردوش دارند .

3- کمبود پشتکار وتحمل اندک دانش آموزان ما باید به دانش آموزان کمک کنیم اندیشه های جدید ، یگانه وحتی عجیب راتحمل کنند .آنها باید باصبر وپشتکار فراوان به بررسی وآزمایش افکار جدید خود بپردازند ومشقت های احتمالی راه را به جان بخرند .بدیهی است معلمان ،مربیان واولیا نیز باید اسباب ولوازم مورد نیاز آنان را دراختیارشان قرار دهند .

4- محدود کردن کنجکاوی کودکان کودکان خردسال تمایل شدیدی به تجسس اشیا دارند که به نظر می رسد این گرایش پایه واساس کنجکاوی وخلاقیت بیشتر باشد .بنابراین باید به آنان اجازه داد تا حدی که برای سلامتشان خطری نداشته باشد ، درموضوعات واشیا گوناگون کندوکاو کنند.

5- سرکوب خیال بافی کودکان بسیاری ازوالدین ومعلمان خیال بافی کودکان را نشانه بیماری می پندارند.درصورتی که باید خیال بافی هایی همچون بازی درنقش خیالی ، گفتن داستان های خیالی ، کشیدن تصاویر غیر معمول رابا جنبه های طبیعی تفکر کودک تلقی کرد.

6- تأکید زیادبر نمره امتحانی تأکید زیاد معلم برموفقیت وارزشیابی تحت فشارقراردادن آنها برای همنوایی با جمع استهزا ومسخره کردن آنان برای پاسخ های غیر معقول وکشیدن سد راه خلاقیت دانش آموزان خواهد شد.

7- تأکید زیاد برمهارتهای کلا می تأکید بیش ازحد مدارس به مهارتهای کلامی واهمیت ندادن به توانایی حل مسأله رانیز باید ازجمله موانع فراگیری رشد توانهای تفکر خلاق به شمار آورد.

8- تأکید زیاد برپیشگیری تعدادی ازتحقیقات نشان داده است که این فکر که باید از به وجود آمدن وضعیت ناگوار پیشگیری کرد ، چنان ذهن بسیاری ازدانش آموزان را به خود مشغول کرده است که دیگر به راه حل های ممکن برای آن مشکل یه بن بست نمی اندیشند.این امر قوه تصوربسیاری از آنان راازرشد باز می دارد آموزش وپروش معمولاً به کودکان می‌آموزد که چگونه تنها به موفقیت چشم بدوزند نه به دست و پنجه نرم کردن با ناکامی وشکست احتمالی .

9- تأکید بیش ازحد برنقش جنسیت اهمیت فرهنگی ای که اجتماع برای جنسیت قایل است ، منشأ تعارض های بسیاری ازافراد خلاق است .تفکر خلاق مستلزم حساسیتی بیش ازحد است که درجامع ما خصلتی کاملاً زنانه تلقی می شود و ازسویی ناوابستگی به غیر خصلتی کاملا مردانه به شمار می آید.ازهمین رویک پسر بسیار خلاق نسبت به سایر همجنسان همسال خود دارای صفاتی زنانه ودختری بسیاری خلاق درمقایسه با همسالان خود دارای صفاتی مردانه است .

10- تأکید زیاد بردروس نظری یکی ازمشکلات بزرگی که درآموزش وپرورش ما وجود دارد بی توجهی به دروس علمی وکاربرد علمی آموزش هـای مدرسه ای است که به نوبه خود باعـث شکوفـا نشدن قـوه ابتکـار و وخلاقیت دردانش آموزان می شود.

شرایط پرورش خلاقیت امروزه مشاهده می شود که با وجود این که معلمان ودست درکاران آموزش وپرورش ، به پرورش بالقوه خلاقیت دانش آموزان اعتقاد دارند ولی عملا نمی توانند به آن دسترسی پیدا کنند چه برای پرورش خلاقیت شرایطی لازم است که اگر آن شرایط مهیا نشود پرورش قوه خلاقیت دانش آموزان درحد نوشته ها وگفته ها باقی می ماند .اهم این شرایط عبارت اند از: معلم آگاه،کارآمد،دارای بینش،دانش ومهارت لازم درزمینه پرورش خلاقیت دانش آموزان با بهره هوشی بالاتر ازسطح متوسط امکانات وتجهیزات مناسب ،کلاس با شرایط فیزیکی وتراکم مناسب دانش آموزان کتب درسی با محتوای مناسب درصورتی که هریک ازشرایط فوق که به صورت اجزای یک سیستم عمل میکند وبا جمع شدن درکنار یکدیگر هدف پرورش خلاقیت رادنبال می کنند وبا جمع شدن درکنار یکدیگر هدف پرورش خلاقیت رادنبال می کنند مهیا نباشد ودچار نقص باشد آموزش وپرورش هرگز به هدف آرمانی خود نخواهد رسید اگر معلم آگاه به روشهای تدریس فعال که لازم پرورش خلاقیت دانش آموزان است وجود نداشته باشد یا محتوای کتب درسی متناسب باپرورش استعدادهای خلاق دانش آموزان نباشد و شرایط کلاس درس ازنظر امکانات وتجهیزات لازم وشرایط فیزیکی دیگر وتراکم مناسب دانش آموزان و....

مهیا نباشد پرورش قوه تفکر وخلاقیت دانش آموزان حاصل نخـواهد شد بنابراین درصورت کـمبود موارد ذکـر شده ممکـن است موانعی درپرورش خلاقیت دانش آموزان بوجود آید.

نتیجه گیری یک فرد بزرگسال درشرایطی می تواند خلاقیت راتشویق کند که درتولید وبروز اندیشه های خلاق ازیک چهار چوب بدون ارزشیابی بهره گیرد وبه هردونوع تفکر همگرا وواگرا توجه داشته باشد.فرد بزرگسال باید به کودکان اطمینان دهد که فرصت خط کردن در تکالیف وجود دارد وباید آنها را به کنجکاوی وجستجو درباره اندیشه ها وحدس ها وملاحظه چیز ها به گونه ای نو،وادارد .