بیلیارد
تاریخچه بازی بیلیارد مفصل و بسیار غنی است. این بازی توسط پادشاهان، افراد عادی، روسا، بیماران روحی، بانوان، آقایان و قهرمانان بطور یکسان انجام می شده است. تا قرن پانزدهم این بازی مدتی در اروپای شمالی و گویا در فرانسه بر روی چمن مانند بازی کروکت ( نوعی بازی با گوی و حلقه ) انجام می شده است. بعد از مدتی این بازی به مکانهای سربسته بر روی میز پوشیده از پارچه سبز که شبیه به چمن بوده تغییر مکان یافته و در اطراف لبه های این میز حاشیه ای ساده قرار گرفته بود. توپها به جای اینکه توسط چوبهای سفت و محکم که به آن چماق می گفتند ضربه زده شوند، هل داده می شدند. عبارت بیلیارد از زبان فرانسه از کلمه بیلارت به معنی یک نوع چوب سفت و محکم و هم از کلمه بایل به معنی یک نوع توپ گرفته شده است.
در ابتدا این بازی با دو توپ بر روی یک میز شش حفره ای با یک حلقه شبیه به حلقه بازی کروکت و یک چوب عمود که به عنوان سپر بود، انجام می شد. تا قرن هجدهم به تدریج حلقه و سپر ناپدید شدند و تنها حفرها و توپها باقی ماندند. قبل از سال 1800 این بازی به عنوان بیلیارد اعیان زادگان شناخته می شد اما شواهدی وجود دارد که نشان می دهد مردم با حرفه ها و مشاغل مختلف از آغاز این بازی را انجام می دادند. در سال 1600 مردم آشنایی کافی با این بازی پیدا کردند به طوری که شکسپیر در کتاب آنتونی و کلوپاترا به آن اشاره کرده بود. در اواخر 1600 چوب بیلیارد ساخته شد. وقتی توپ در کنار یک باند قرار می گرفت برای ضربه زدن به توپ از چماق به خاطر نوک بزرگش به سختی می شد استفاده کرد به همین دلیل بازیکنان چماق را وارونه و از دسته اش برای ضربه زدن به توپ استفاده کردند. به دسته ( دم ) به معنی ( دنباله ) می گفتند که واژه چوب بیلیارد از این کلمه استخراج شده است. در ابتدا میزها دارای دیواره های عمود و پهن در پشت باندها بودند که از افتادن توپها جلوگیر می کردند.
تجهیزات بیلیارد به خاطر انقلاب صنعتی بعد از سال 1800 در انگلستان به سرعت توسعه پیدا کرد. گچ برای اصطکاک بیشتر بین توپ و چوب بیلیارد حتی قبل از اینکه چوب بیلیارد نوک داشته باشد استفاده می شد. در سال 1823 چرم نوک چوب بیلیارد که با آن یک بازیکن می توانست توپ را به یک سو چرخش بدهد ساخته شد. مهمانان انگلیسی به مردم آمریکایی نشان دادند که چطور در بازی از حالت چرخشی استفاده می کنند و به این حالت چرخشی فقط در آمریکا و نه در جاهای دیگر اینگلیش می گفتند. در سال 1829 چوب بیلیارد دو تکه بود. پیرامون سال 1825 سطح میزها از تخته سنگ ساخته می شد. گودیر در سال 1839 توده کائوچو را کشف کرد و تا سال 1845 از آن برای ساخت گوشه های میز بیلیارد استفاده کرد. تا سال 1850 میز بیلیارد شکل صحیح و کاملی به خود گرفت.
قوانین حاکم بر بازی بیلیارد از حدود سال 1770 تا 1920 همان قوانین حاکم بر بازی بیلیارد در انگلستان بود، این بازی بر روی یک میز بزرگ به شکل مکعب مستطیل با سه توپ و شش حفره انجام می شد. در قرن 18 اندازه استاندارد میزها 2 به 1 یعنی طول 2 و عرض 1 بود. قبل از این ابعاد استانداردی برای ساختن میز وجود نداشت. اصول بازی بیلیارد انگلیسی به واسطه بازی اسنوکر که یک بازی پیچیده، رنگارنگ و مرکب از جنبه های دفاعی و تهاجمی بود، ادامه پیدا کرد با این تفاوت که در بازی اسنوکر از 22 توپ و در بازی بیلیارد انگلیسی از 3 توپ استفاده می شد. اشتیاقی که انگلیسیها به بازی اسنوکر داشتند همانند اشتیاق آمریکایها به بازی بیسبال بود، به خاطر این اشتیاق، شما می توانید هر روز شاهد رقابتی در بازی اسنوکر در انگلیس باشید.
بازی بیلیارد در ایالات متحده امریکا
اینکه چطور بازی بیلیارد به امریکا آورده شده است کاملاً مشخص نیست. روایتها نشان می دهد که این بازی در سال 1580 توسط یک شخص اسپانیای به خیابان آگوستین آورده شده است. اما تحقیقات به عمل آمده نشان می دهد که در سال 1580 هیچ اثری از این بازی وجود نداشته و بیشتر احتمال می رود که این بازی توسط مهاجران انگلیسی و هندی به امریکا آورده شده باشد. در سال 1700 تعدادی از قفسه سازان امریکایی تصمیم گرغتند که میزهایی برای بازی بیلیارد، هر چند کوچک به سازند . با وجود این بازی بیلیارد در سرتاسر کشورهای مستعمره گسترش پیدا کرد. مشهرترین آنها بسفورد، مکانی در نیویورک که به دلالان سهام اختصاص داده شده بود.
صنعت بیلیارد امریکا و افزایش باورنکردنی وجه ملی این بازی حق قانونی و اخلاقی میشل فلان معروف به پدر بیلیارد امریکا می باشد. میشل فلان در سال 1850 اولین کتاب را درباره بیلیارد امریکایی نوشت. او یک مبتکر بود و هدفش طراحی میز جدیدی برای بازی بیلیارد بود. او با قرار دادن لوزیهایی بر روی بستر میز و ساختن گوشه هایی برای آن، میز جدیدی طراحی کرد و به هدفش رسید. او همچنین اولین نویسنده ای بود که مرتباً یک ستون روزنامه را با نوشتن مقاله هایی در مورد بازی بیلیارد امریکایی پر می کرد.
بازی بیلیارد امریکایی حاکم تا سال 1870 همان بازی بیلیارد 4 توپه بود که معمولاً بر روی یک میز بزرگ 11 یا 12 فوت با چهار حفره و چهار توپ که 2 توپ آن سفید و 2 توپ دیگر قرمز بودند انجام می شد.
بازی Fifteen _Ball Pool( بیلیارد 15 توپه) ، با 15 توپ مورد نظر که اعداد 1 تا 15 بر روی توپها نوشته شده بود انجام می شد. هر توپی را که بازیکن در حفره می انداخت بر اساس شماره روی آن امتیاز دریافت می کرد. مجموع شماره های توپها در یک سری 120 بود و کسی که نصف بیشتر این مجموع را بدست می آورد ( حداقل 61 امتیاز ) برنده محسوب می شد این بازی که به آن ( بیلیارد 61 ) می گفتند، در اولین مسابقات قهرمانی امریکا در سال 1878 بکار برده شد و یک فرد کانادایی به نام سیریل داین قهرمان این مسابقات شد. در سال 1888 به این نتیجه رسیدند که عادلانه تر است که امتیازها را بر اساس تعداد توپهایی که بازکن به داخل حفره می اندازد حساب کنند نه بر اساس شماره ای که بر روی توپ نوشته شده است. بنابراین بازی Continuous Pool ( بیلیارد پیوسته ) به عنوان یک بازی قهرمانی جایگزین بازی 15 توپه شد. بازیکنی که آخرین توپ یک مجموعه را به داخل حفره بیاندازد می تواند مجموعه بعدی را برای بازی شروع کند و جمع امتیازاتش به طور پیوسته از یک مجموعه به مجموعه دیگر ثبت می شود. اندکی بعد در سال 1890 بازی Eight Ball و به دنبال آن در سال 1910 بازی Straight Pool ابداع شد. حدود سال 1920 بازی Nine Ball ابداع شد.
از سال 1878 تا 1956 مسابقات قهرمانی بازی بیلیارد بطور سالیانه برگزار می شد و بقیه ماههای باقیمانده حریفان یک به یک به مبارزه طلبی با یکدیگر می پرداختند. تا مدتها واژه بیلیارد به تمام بازیهایی که بر روی یک میز با حفره و یا بدون حفره انجام می شد، نسبت داده می شد، بعضیها از بیلیارد فقط برداشت بازیهای کاروم را داشتند و از Pool برای بازیهای حفره دار استفاده می کردند.
وقوع جنگهای جهانی اندکی این بازی را از رونق انداخت اما با دو واقعه مهیج که یکی در سال 1961 و دیگری در سال 1986 به وقوع پیوست دوباره بیلیارد احیاء شد. اولین واقعه، آزادی سینما بود، مثلاً فیلم قهرمان بر اساس سرگذشت والترتیویز. فیلم سفید و سیاه که زندگی سیاه یک قهرمان بازی Pool را با بازیگری پل نیومن در نقش قهرمان داستان به تصویر کشیده بوده است. صدای بهم خوردن توپها باعث شد که مردم امریکا به فکر بازی مهیج بیلیارد بیافتند. تا سال 1985 تنها 2 مکان عمومی در جزیره مان هاتان در نیویورک از صدها مکانی که در سال 1930 وجود داشت، باقی مانده بود. فیلم رنگ پول به دنبال فیلم قهرمان با بازیگری پل نیومن در همان نقش و تام کروز در نقش یک قهرمان حرفه ای، انگیزه ای برای بازی Pool در نسل جدید بوجود آورد. در نتیجه مکانهای جدید و بزرگی بر خلاف مکانهای قدیمی که باعث آزرده شدن بازیکنان شده بود، ساخته شد. در سال 1987 به تدریج تمایل به این بازی در مردم پیدا و پس از آن خروشان شد به طوری که در سال 1991 پیشنهادی از طرف جیلیانز برای سرمایه گزاری عمومی برای تعدادی اتاق ذر بوستون داده شد.
نقش بانوان در بازی بیلیارد
تا همین اواخر بازیهای بیلیارد توسط آقایان انجام می گرفت. با وجود این بانوان از قرن 15 ،زمانی که بازی بیلیارد از محیط باز از روی چمن به محیط بسته بر روی میز توسعه پیدا کرد، مجذوب این بازی بودند. بیش از 200 سال خانمهای شیک این بازی را انجام می دادند. از سال 1890 حداقل یک خانم برجسته حرفه ای همیشه در صحنه وجود داشته است، از جمله می کارلس، روت مس جنیس کسی که با ویلی موسکونی سفر کرد و در سال 1930 توانست بازیکنان ( مرد) زیادی را شکست دهد. دوروتی وایز اولین برنده 5 مسابقه آزاد امریکا و جین بالوکاس برنده 7 مسابقه بعدی شد برای بانوان بسیار مشکل است که مهارت های بازی خود را توسعه بدهند چراکه بازیکنان مرد، خانواده و دوستانشان معمولاً از تلاش آنها حمایت نمی کنند و برای خانمها پیدا کردن مربیان خانم کار آزموده و آموزگاران خصوصی بسیار مشکل است. با این شرایط می توانیم انتظار داشته باشیم که توانایی خانمها در بازی با آقایان برابر است و حتی خانمها می توانند بازی را تا مراحل بالای آن انجام دهند
فعالیت زدن توپ در یک مکان حوض مانند ٿرمی از یک بازی ٿرانسوی بود که با گوی و حلقه انجام می شود , به نام کروکت . این بازی در چمن بایک چوب دستی ویک توپ ball یا bille که کم کم به billiard یا bill yard معروٿ شد بازی می شود . پس از مدتی این بازی سرگرمی درباریان شد و به دلیل نٿرت داشتن آنها از گرما و ٿعالیت زیاد این بازی را محدودتر کردند و آن را روی میز در یک محیط بسته انجام می دادند.
خوب به رنگ ها نگاه کنید , نخستین چیز که باید درباره ی بیلی یارد بدانید این است که این بازی برخلاٿ باری ها ی توپی دیگر دارای توپ های زیادی است . برخی از این توپ ها ساده یعنی دارای رنگی یک پارچه هستند و تعدادی از آنها نیز خط دارند یعنی توپی که نوک و ته آن ها سٿید و یک خط رنگی که گرداگرد و میانه ی آن قرار گرٿته.
هر یک از توپ ها دارای یک شماره هستند . از شماره ی1 تا 15, که از شماره ی 1 تا 7 تو پ های ساده واز شماره ی9 تا 15 توپ های خط دارد را تشکیل می دهند .توپ شماره ی 8 8ballکدام است ؟. البته , وقتی این بازی به صورت استاندارد بازی می شود , توپ 8 نه جزو گروه توپ های ساده است و نه جرو گروه توپ های خط دار محسوب میشود . یک توپ خاص است ( توپ سیاه را از دست ندهید چون تمام توپ هایتان سیاه می شود ! ) .
نور پردازی برای بیلیارد :
بهترین نور برای میز بیلیارد نور فلورسنت می باشد در مقایسه بالامپ های نئون قدیمی نور فلورسنت برای چشم بهتر و نیز از نظر اقتصادی با صرفه تر می باشد ، زیرا دوام آن بیشتر است . تولید کنندگان اکنون نور لامپ های فلورسنت را به جای لامپ های قدیمی پیشنهاد می کنند به خاطر اینکه از ایجاد سایه ی توپ به خصوص در نزدیک ریل کوتاه جلوگیری شود نور بیلیارد باید در طول میز امتداد داشته باشد این نور در دید واضح تر توپ ها و گوشه ها موثر است .
پوشش میز بیلیارد و توپ ها :
روزگاری پارچه بیلیارد به طول معمول از جنس نمد بود اما امروزه این پوشش از جنس پشم شیشه یا پشم معمولی و یا مخلوط (پشم و نایلون) می باشند پشم شیشه که از لحاظ هزینه گرانتر است شامل الیاف تابیده می باشد که بر دوام سطح بازی تاثیر می گذارد زیرا پیلینگ آن حداقل می باشد پیلینگ به زمانی ارجاع دارد که الیاف به صورت ریزه های کوچک پارچه از آن جدا شده و روی سطح میز پخش می شوند اگر چه می توانید میز خود را در هر رنگی که می خواهید خریداری نمایید اما باید رنگی را انتخاب کنید که چشم را نزند رنگ قرمز ، ارغوانی و امثال این ها ممکن است در یک نگاه زیبا به نظر برسند اما خستگی چشم خیلی زود حادث میشود .
بیشتر توپ ها که در ایالات متحده توزیع و پخش میشوند از یک نگاه کمپانی می باشند سالوک که در بلژیک واقع شده است بهترین نام را تحت عنوان آرامیس برای سازنده ی توپ به خود اختصاص داده است . سالوک بیش از 900 نوع متفاوت توپ تولید می کند و آن ها را به سر تا سر کره ی زمین صادر می نماید .
زمانی توپ ها می بایست از عاج ، ترکیبات دیگر و خاک رس ساخته می شوند اما امروزه جایگزینی پایدار تر آن عمدتاً مخلوطی از فنل مرزینی می باشد . توپ های آسیایی از رزین های پلیستری ساخته می شوند و این باعث می شود که برای تولید ارزان تو باشند همراه با کیفیتی که آن ها را برای استفاده ی محدود در میز های خانگی مناسب می سازد از آنجا که ترکیبات مثل و رزین در مقابل نور حساس هستند . قسمت سفید توپ های بیلیارد به مرور زمان زرد می شود اما این در کیفیت بازی آن ها تاثیری نمی گذارد برای جلوگیری از تجمع گچ و آلودگی و چربی ، باید توپ ها را تمیز نمود بسیاری از مردم توپ های خود را روغنی می زنند این کار در عین حال که باعث میشود توپ بزرگتر به نظر بیاید ممکن است باعث کاهش اصطکاک و سر خوردن توپ به روی سطح صاف میز شود .
اندازه ی استاندارد توپ بیلیارد قطر اینچ با وزن 6 اونس می باشد .
چوب بیلیارد :
نه چندان سال پیش یک چوب و با کیفیت تنها 100 دلار قیمت داشت اما ین مربوط به آن زمان است امروزه چوب های ساخت آمریکا که دو قطعه ای هستند بیداد کرده اند ،و بازار قیمت آن ها مرتباً بالا و بالاتر میرود به علاوه چوب های گرافیتی و مخلوطی از چند ماده که چند سال قبل به بازار معرفی شده اند اخیراً محبوبیت بیشتری کسب نموده اند طول استاندارد یک چوب بیلیارد 1 متر و 47 سانتیمتر است قد بازیکنی به اندازه طول دست او مهم نیست گر چه قدا و طول دستش باید با هم تناسب داشته باشند . اگر شما کوتاه قد هستید یک چوب بلند ممکن است باعث عدم تعادل شما شود از طرف دیگر اگر شما بلند قد هستید بازوان بلندی دارید تمایل دارید که چوب را عقب تر بگیرید تا به یک موقعیت مناسب برای ضربه زدن برسید .