آشنایی با رشته مکانیک خودرو تعریف و معرفی رشته آشنایی و کسب مهارت در زمینه ی عیب یابی انواع موتورهای احتراقی،تعمیر و تنظیم دستگاههای سوخت رسانی موتورهای بنزینی و گازوئیلی،تعمیرات سیستمهای مختلف ترمز،سیستمهای هدایت و فرمان،سیستمهای فنربندی و جلو بندی،سرویس و نگه داری مدارات الکتریکی و تولید جرقه،سیستمهای انتقال قدرت و شاسی و بدنه خودروها.
معرفی مشاغل مرتبط تعمیرات اساسی موتور و سیستم انتقال قدرت خودروهای بنزینی تعمیر دستگاههای الکتریکی خودروها تنظیم موتور(Tune up) تعمیرات سیستم سوخت رسانی گازسوز تعمیرات تعلیق و سیستم فرمان(جلو بندی تعمیرات سیستم کولر خودرو تعمیرات گیربکسهای اتوماتیک تعمیرات موتور سیکلت تعمیرات اساسی موتورهای دیزلی تعمیرات دستگاههای سوخت رسانی موتورهای دیزلی تعمیرات سیستم تعلیق و فرمان خودروهای سنگین و نیمه سنگین تعمیرات سیستم انتقال قدرت خودروهای سنگین و نیمه سنگین تعمیرات سیستم ترمز خودروهای سنگین و نیمه سنگین تعمیرات فرمانهای پر قدرت تراشکاری قطعات اتومبیل تعمیرات کمک فنر خودرو آهنگری و تعمیرات اگزوز خودروها پنچر گیری،بالانس چرخ و سرویس خودرو تعمیرات رادیاتور و خنک کن و گرم کن خودرو لنت کوبی اشتغال در شرکتهای تولیدی خودرو و یا واحدهای تولید قطعات خودرو که بیش از صد ها مورد میباشد.
کار آفرینی با توجه به معرفی مشاغل مرتبط با این رشته که بیش از بیست شغل تعمیراتی و صدها شغل تولیدی میباشد فارغ التحصیلان میتوانند بر حسب علاقه و توانمندی خود در شغلهای تولیدی استخدام و به اشتغال بپردازند.
ارتباط رشته با سایر حوزه های علمی خودروهای تولید شده در عصر حاضر پیشرفتهای شگرفی در همه ی زمینه ها پیدا کرده است.امروز رشته مکانیک خودرو با رشته برق و الکترونیک پیوندی گسترده یافته و اکثرسیستمهایً خودروها الکترونیکی شده اند.سیستمهایی نظیر سیستم سوخت رسانی انژکتوری،سیستم جرقه زنی الکترونیکی،سیستم ترمز ضد بلوکه(ABS)،سیستم الکترونیکی کنترل پایداری خودرو(ESP) و ...
نمونه هایی از موارد متعدد میباشد و نیز این رشته با علوم پنوماتیک و هیدرولیک نیز در ارتباط بوده و از علوم فوق در سیستمهای ترمز و فرمانهای پر قدرت استفاده شده است.
ارتباط با صنعت از آنجایی که یک خودرو از اجزا و قطعات متعدد تشکیل شده است هر کدام از آن قطعات با یکی از صنایع روز در ارتباط است.در کل صنعت خودرو با صنایعی چون:ریخته گری،مدلسازی،تراشکاری،جوشکاری،پرسکاری،لاستیک سازی،رنگسازی و ...
در ارتباط میباشد.
ادامه تحصیل فارغ التحصیلان رشته مکانیک خودرو پس از پایان دوره هنرستان از طریق شرکت در آزمون کنکور نا پیوسته فنی و حرفه ای در آموزشکده های سراسری فنی و حرفه ای،دانشگاه آزاد اسلامی،دانشگاه جامع علمی کاربردی در سطح کاردانی همان رشته به ادامه تحصیل پرداخته و پس از فارغ التحصیل شدن در این دوره ها در دوره های کارشناسی ناپیوسته ی آن مراکز ادامه تحصیل دهند.
منابع کسب اطلاعات درباره ی این رشته جهت کسب اطلاعات در مورد رشته مکانیک خودرو علاقه مندان میتوانند به کتب عمومی و تخصصی که درباره ی انواع سیستمهای خودروها تالیف شده است مراجعه نموده و یا به مجلات تخصصی نظیر مجله ماشین – پیام ایران خودرو – ایران اتومبیل و یا به سایتهای اینترنتی شرکتهای خودروساز سراسر دنیا که در ادامه آمده است مراجعه نمایند.
آینده نگری درباره شغل و شرایط بازار کار تولید نزدیک به یک میلیون خودرو در سال در داخل کشور و ارتباط مستقیم این صنعت با بیش از 100 شغل تولیدی و 20 شغل تعمیراتی بیانگر اهمیت و جایگاه این صنعت میباشد لذا به نظر میرسد امکان اشتغال در شاخه های مختلف این رشته برای افرادی که دارای تحصیلات علمی و تخصصی باشند در حد بالایی وجود دارد.
شرایط محیط کار و محل احتمالی استخدام فارغ التحصیلان این رشته در محیطهایی میتوانند مشغول به کار شوند که یا به تولید انواع مختلف خودرو می پردازند نظیر شرکتهای خودرو سازی ایران خودرو و سایپا و...
و یا در شرکتهایی که قطعات و لوازم یدکی انواع خودروها را تولید می کنند که تعداد آنها شاید بیشترازصدها مورد باشد ویا در تعمیرگاههای نمایندگیهای مجاز شرکتهای خودرو ساز و یا به صورت شخصی کار آفرینی نموده و خود اقدام به دایر کردن تعمیر گاههای مربوطه نمایند امروزه در اکثر جوامع پیشرفته و توسعه یافته نمی توان نیاز به خودرو به معنی عام آن را در زندگی شخصی و اجتماعی انسان ها نادیده گرفت .
انواع خودروی سواری، موتور سیکلت ها، اتوبوس ها و مینیبوسها در شهرها و اتوبوس ها، کامیون ها و تانکرها در بین شهرها، تراکتورها، انواع ادوات کشاورزی در روستاها، و کامیونها، لودرها و انواع تجهیزات راهسازی متحرک، از جمله کاربردهای اولیه و بدیهی خودروها محسوب میشوند.
البته کلمه خودرو معادل فارسی کلمه Vehicle است که قطارها، کشتیها، هواپیماها و حتی فضاپیماها را نیز شامل میشود.
اما مهندسی خودرو، بهطور خاص با مواردی سروکار دارد که بر روی زمین حرکت میکنند و دارای موتورهای احتراق داخلی هستند.
بدین ترتیب خودروهای مورد بحث از قسمت های مختلفی تشکیل شدهاند: قوای محرکه، شاسی و چرخها، سیستم تعلیق و سازه و بدنه.
البته تجهیزات دیگری متناسب با نوع خودرو به آن اضافه میشود.
بهعنوان مثال سیستم های برقی، سیستم های ایمنی و تجهیزات ظاهری و امکانات رفاهی از جمله موارد دیگر است که در انواع خودرو متناسب با کاربرد آن مورد استفاده قرار میگیرد.
مهندسی خودرو، رشتهای است که طراحی، ساخت، بهینهسازی و تعمیر انواع مختلف خودرو را در برمیگیرد.
اما از آنجا که خودرو، ابزاری است که از مجموعههای مختلف تشکیل شدهاست و دارای کاربردهای متفاوتی است، این رشته، مخلوطی از علوم مختلف است.
در حقیقت مهندسیخودرو یک رشته میانرشتهای و فراگیر است.
چنین رشتههایی نتیجه پیشرفت های بشر در اواخر قرن بیستم است.
در ابتدای قرن بیستم که علم و فناوری به آرامی در کنار هم حرکت را شروع نمودند رشتههای دانشگاهی همچون فیزیک، ریاضی و زیست شناسی عموما با مبنای علمی آغاز شدند .
بعضا برخی از علوم مهندسی مانند مکانیک، برق، عمران که از دل علوم پایه منفک شده بود، نیز سربرآوردند.
علوم و فنون در اواخر قرن با پیشرفت های سریع رایانه و فناوری اطلاعات به سرعت رشد نمود، به گونهای که تقریبا هر پنج سال یکبار حجم دانش تولید شده در دنیا دو برابر کل گذشته میشد.
لذا در دهههای منتهی به قرن بیستویکم، ابتدا گرایش های مختلف در رشتهها بوجود آمد و سپس رشتههای جدید ایجاد شد .
به عنوان مثال رشتهمهندسی مکانیک، به رشتههای حرارت و سیالات، طراحی کاربردی، هوافضا، کشتیسازی، راهآهن، مهندسی خودرو و حتی بیومکانیک تقسیم شد .
در قرن اخیر این گرایش ها متناسب با کاربرد گسترده و نیاز به استفاده از علوم مختلف از دل دانشکدههای سنتی جدا شده و دانشکدههای مستقلی را بوجود آوردند.
دانشکده مهندسی خودروی دانشگاه علموصنعت اولین دانشکدهای در ایران و خاورمیانه است که ابتدا این رشته را در سطح کارشناسیارشد تعریف نمود و هماکنون بعد از پنج دوره ارائه فارغالتحصیلان ماهر به صنعت خودروسازی و قطعهسازی کشور، دوره کارشناسی و دکترا را آغاز نموده است.
البته در کشورهای پیشرفته ای همچون انگلیس و آمریکا نیز دانشکده های مشابهی دارد.
رشته مکانیک خودرو به منظور تربیت نیروی متخصص برای صنایع خودروسازی کشور و صنایع وابسته به آن طراحی و تاسیس شده است و هماکنون با شرکت های بزرگ کشور همچون ایرانخودرو و سایپا همکاری نزدیک دارد.
بسیاری از دانشجویان دانشکده هماکنون مستقیما در آنجا مشغول به کار هستند.
این رشته کاربردی و کاملا عملی و جذاب است به طوری که دانش آموخته آن میتواند متناسب با علایق خود به حل مسائل کاملا ریاضی و پیچیده بپردازد و یا اینکه در یک کارخانه مدیریت خط تولید را برعهده گیرد.
گستردگی این رشته باعث شده است که فارغالتحصیلان این رشته با خیال آسودهتر نسبت به آینده کاری و یا علمی خود بنگرند و آزادی انتخاب بیشتر را تجربه نمایند.
رشته مهندسی مکانیک خودرو رشته خودرو، رشتهای است که به مسائل مختلفی در خودرو میپردازد و البته دارای سه گرایش مختلف قوای محرکه، سیستم تعلیق و سازه و بدنه خودرو میباشد.
دروس پایه این رشته شامل دروس عمومی دیگر رشتههای مهندسی، از جمله ریاضیات و فیزیک میباشد و شخص را برای رویکرد علمی با مسائل و قوانین آماده میسازد.
افراد با گذراندن دروسی همچون مکانیک سیالات، ترمودینامیک، انتقال حرارت و مبانی مهندسی برق با اصول اولیه مکانیک و مهندسی آشنا میشوند.
آنان سپس با دروس تخصصیتری همچون مبانی مهندسی خودرو، مبانی دینامیک خودرو، سیستم های شاسی و بدنه، و آیرودینامیک خودرو به عرصه صنعت خودرو وارد می شوند .
علاوه براین با ارائه مباحثی همچون اقتصاد مهندسی در صنعت خودرو و مدیریت صنعتی در خودرو، شخص با مسائل مدیریتی و اقتصادی خودرو که ضامن پیشبرد کارها و طرح های صنعتی در دنیای واقعی است، آشنا میشود.
رشته خودرو، رشتهای است که به مسائل مختلفی در خودرو میپردازد و البته دارای سه گرایش مختلف قوای محرکه، سیستم تعلیق و سازه و بدنه خودرو میباشد.
همچنین در این رشته انواع کارگاهها و آزمایشگاهها برای آشنایی عملی دانشجو با علوم پایه ، مهندسی و مخصوصا خودرو ارائه میشود.
ضمنا با کار در آزمایشگاه های پژوهشی و همچنین همکاری با مراکز تحقیقاتی صنعت خودروی کشور، تحقیقات بنیادی نابی در این زمینه انجام میشود.
1- گرایش قوای محرکه قوای محرکه خودروها، هماکنون موتورهای درونسوز از نوع اشتعال جرقهای و یا اشتعال فشاری میباشد.
این موتورها دارای انواع مختلفی است که میتوان از دیدگاههای متفاوتی آنها را دستهبندی نمود.
موتورهای دوزمانه و چهار زمانه، موتورهای کاربراتوری و انژکتوری، پاشش مستقیم (درون سیلندر) و یا غیرمستقیم (درون منیفولد)، بنزینی، گازوییلی، گازسوز، دوگانهسوز، الکلی، تنفس طبیعی، سوپرشارژ (پرخورانی) و توربوشارژ، از انواع قوای محرکه است که برمبنای احتراق داخلی عمل مینماید.
البته مبحث انواع سوخت های جایگزین، همچون سوخت های زیستی، هیدروژن و دیگر مواد پاک و همچنین انرژیهای الکتریکی در قالب خودروهای برقی یا هیبریدی و یا انرژی خورشیدی از دیگر موضوعات در مبحث قوای محرکه است.
همچنین مباحثی همچون انتقال قدرت و سیستم های خنککاری موتور و سیستم های تهویه مطبوع خودرو از جمله مواردی است که نظر افراد خلاق و علاقمند به نوآوری را به خود جلب میکند.
2- گرایش سیستم تعلیق امروزه سیستم تعلیق، فقط به مبحث چهار چرخ و یک فنربندی ساده منتهی نمیشود.
مبحث تعلیق مبحث پیچیدهای است که راحتی و ایمنی خودروها را در برمیگیرد.
خودوریی که میخواهد با سرعت 200 کیلومتر در ساعت حرکت کند و به خوبی در شرایط مختلف آبوهوایی ترمز کند، نیاز به سیستم های تعلیق فعال و همچنین سیستمهای ترمز با کنترلرهای پیچیده دارد.
همچنین در صنایع خودروسازی رقابت سختی در ارائه راحتی بیشتر و ایمنی بالاتر به مشتریان وجود دارد .
لذا بهینهسازی این سیستم ها به کمک مدارهای مختلف مکانیکی، هیدرولیکی، نیوماتیکی و الکترونیکی توسط مهندسان خبره در حال انجام است.
3- گرایش سازه و بدنه بدنه محکم تر، زیباتر و سبک تر، عامل موفقیت خودروسازها در قرن بیستم و یکم خواهد بود.
همانطور که مشاهده میشود امروزه طراحان کارخانجات بزرگ توانسته اند با استفاده از مواد پیشرفته مهندسی همچون کامپوزیت ها، میکروکامپوزیت ها، میکرو آلیاژها، سرامیک ها و انواع پلیمر طرح هایی را در بدنه و شاسی خودرو ارائه نمایند که تا کنون نظیرش دیده نشده است بود و بعضا در رویاها و تخیل یافت می شد .
برای طراحی و ساخت چنین خودروهایی، نیاز به دانش کامل در زمینه مواد، مقاومت آنها، مکانیزم ها، طراحی و محاسبات مهندسی و همچنین فرآیندهای تولید میباشد.
مسلم است آینده از آن کسانی خواهد بود که دارای دانش و توانایی بیشتری در کاربرد این موارد دارند .
سیرتکامل اتومبیل را شخص بخصوصی اختراع نکرد بلکه این وسیله بتدریج تکامل یافت و به شکل امروزی در آمد.اتومبیل های اولیه شبیه درشکه بود و با نیروی بخار به حرکت در می آمد.
آغاز زندگی و پیدایش خودرو های موتوری به سال 1769 میلادی باز می گردد ، هنگامی که مهندس نظامی فرانسوی ، نیکولاس ژوزف کاگنوت ، یک سه چرخه بخار را برای کشیدن و حمل و نقل قطعات توپ می سازد .
پس از گذشت چند سال یک مدل بهتر ساخته می شود ، که برخورد آن با دیوار سبب رخ دادن نخستین پیش آمد رانندگی د رتاریخ خودرو های جاده ای می گردد .
در پی آن در سال 1784 میلادی یک خودرو یک خودرو با توان بخار توسط مهندس اسکاتلندی جیمز وات ساخته می شود ، که از کارایی چندانی برخوردار نبود .
در سال 1802 میلادی ریچارد ترویتیک انگلیسی یک واگن بخار را به وجود آورد که فاصله ی میان کورنوال و لندن را م یپیماید .
یک شب به سبب فراموشی ترویتیک در خاموش کردن آتش دیگ بخار ، واگن طعمه آتش سوزی شده و از بین می رود .
بازار کالسکه ها و واگن های بخار در انگلیس تا سال 1865 میلادی رونق داشت تا اینکه سرانجام رقابت با راه آهن و نیز تصویب قوانین صریح ب رعلیه سرعت به عمر این دسته از خودروها پایان میدهد.
نخستین سواری های عملی که موتور بنزینی توان آنها را فراهم می ساخت ، در سال 1886 میلادی ایجاد شده و سازندگان عمده آن کارل بنز و گوتلیب دایملر می باشند که جدا گانه کار می کردند شروع صنایع اتومبیل با اختراع موتور احتراقی در سال 1860 میلادی بوسیله یک نفر بلژیکی بنام اتی ین لونوار آغاز شد.
در سال 1874 زیگفرید مارکوس در شهر وین یک موتور چهار سیلندر اختراع کرد که بوسیله بخار کار می کرد و از نوع موتور های برون سوز بحساب می آمد.
در سال 1876 یک مهندس آلمانی بنام نیکلاس اتو یک موتور احتراق داخلی را با موفقیت به مرحله ظهور رساند.تبدیل سوخت مایع به گاز تاثیر مهمی در این صنعت ایجاد کرد.
دو نفر به نامهای گات لیب دایملر و ویلهلم مای باخ که هر دوی آنها از اتو تجربه اندوزی کرده بودند در شهر اشتوتگارت در سال 1882 کارگاهی دایر نمودند و پس از گذشت یکسال اولین موتور خود را عرضه نمودند.
موتور آنها نوعی موتور سبک با سرعت بالا در حدود 900RPM بود که نسبت به موتورهای احتراق داخلی آن زمان که حداکثر دورشان 200RPM بود نوعی موفقیت محسوب میشد.
موتور ساخت دایملر کم کم از صورت تک سیلندر به نوع دو سیلندر V شکل مبدل گردید که مجهز به کاربراتور بود.کاربراتور موتور دایملر را مای باخ طراحی کرده بود.دایملر سیستم جرقه زنی بدیعی را به خدمت گرفت که به سیستم جرقه زنی لوله داغ موسوم بود.
در این روش عمل ایجاد جرقه توسط یک لوله پلاتینی که در بالای سیلندر قرار داشت و انتهای دیگرش توسط شعله سرخ نگهداشته می شد انجام می گردید.
کارل بنز آلمانی که ده سال از دایملر جوان تر بود برای سیستم جرقه زنی خود از الکتریسته استفاده کرد .
او موتور چهار سیلندریس را طراحی نمود و در روی یک وسیله نقلیه سه چرخ قرار داد.
دو اثر دیگر کارل بنز یعنی سوپاپ قارچی شکل و سیستم خنک کاری با آب او هنوز مورد استفاده قرار می گیرند.
سیستم خنک کاری دایملر به آب حرکت چرخشی اجباری نمی داد بلکه مخزن آبی در سطح بالاتر از موتور قرار داشت و آب گرم به علت سبک شدن بطرف بالا و آب سرد به جهت سنگینی بطرف پایین حرکت می نمود که به این سیستم ترموسیفون می گویند.
بالاخره دایملر در سال 1886 یک وسیله نقلیه چهار چرخ طراحی نمود.
در سالهای بعد بنز به عنوان تجارت وسیله نقلیه سه چرخ را ببازار عرضه کرد که به این ترتیب اولین اتومبیل به همراه سر و صدا و مشکلات فراوان وارد بازار شد .
دایملر نیز با عرضه اتومبیل خود صنعت اتومبیل سازی را مجهز نمود تا با سرعت بیشتر وارد قرن بیستم شود.